هدی سادات پاک نهاد/ مطالعات متعدد نشان داده‌اند که تعطیلات استرس را کاهش می‌دهد و حس خوشحالی، انرژی و شادابی را تقویت می‌کند اما بسیاری از محققان به نتیجه شگفت‌انگیزی دست‌یافته‌اند که شادی تعطیلات معمولاً دوام ندارد و وقتی تعطیلات به پایان می‌رسد، افراد در عرض چند روز، نه‌تنها به سطح اولیه شادی بازمی‌گردند بلکه گاهی ممکن است دچار افسردگی، غم و اندوه و ناامیدی شوند.

افسردگی پس از تعطیلات چیست؟

پس از تعطیلات، بازگشت به روال روزمره می‌تواند باعث ناراحتی، اضطراب و افسردگی شود. افسردگی پس از تعطیلات دارای علائم مشخصی از اضطراب یا اختلال خلقی است، ازجمله تحریک‌پذیری، بی‌خوابی، مشکل در تمرکز و نداشتن انرژی کافی. اما برخلاف افسردگی بالینی، پریشانی پس از تعطیلات کوتاه‌مدت است. علائم ممکن است تا ۲ هفته پس از تعطیلات ادامه داشته باشد و  در زندگی روزمره فرد ازجمله روابط شخصی و عملکرد کار یا تحصیل، اختلال ایجاد کند.

اگرچه احساس غم و اندوه یا افسردگی بعد از تعطیلات  غیرمعمول نیست - اما توجه به مدت‌زمان ماندگاری این احساسات ضروری است چراکه افسردگی بعد از تعطیلات ممکن است در صورت تداوم به یک بیماری جدی روانی تبدیل شود.

چه زمانی غم و اندوه پس از تعطیلات را باید جدی گرفت؟

علائم افسردگی بعد از تعطیلات - ازجمله احساس غمگینی یا اضطراب مدام، احساس ناامیدی یا بدبینی، احساس گناه-بی ارزشی یا درماندگی، از دست دادن علاقه به فعالیت‌های لذت‌بخش، خستگی یا کمبود انرژی، مشکل در تمرکز، تغییر در الگوی خواب، تغییر اشتها، تغییر وزن و افکار یا اعمال خودکشی- می‌تواند شبیه علائم افسردگی بالینی باشد. بنابراین، تجربه برخی از این موارد تقریباً روزانه و در بیشتر ساعات روز، به مدت ۲ هفته یا بیشتر می‌تواند نشان‌دهنده افسردگی جدی باشد زیرا افسردگی بعد از تعطیلات کوتاه‌تر خواهد بود و برای زندگی روزمره مضر نخواهد بود. به‌طورکلی، افسردگی بعد از تعطیلات برای مدت کوتاهی مانند ۲ تا ۳ هفته دوام می‌آورد. چنانچه افسردگی پس از تعطیلات بیش از یک ماه باقی ماند، باید به پزشک مراجعه شود.

چرا برخی افراد دچار افسردگی پس از تعطیلات می‌شوند؟

تحقیقات نسبتاً کمی در مورد این موضوع وجود دارد اما اتفاق‌نظر کارشناسان بر این است که کاهش آدرنالین، عامل اصلی افسردگی پس از تعطیلات است. درواقع، قطع ناگهانی هورمون‌های استرس پس از یک رویداد مهم مثل مراسم عروسی، یک کار ضرب الأجلی مهم یا تعطیلات، می‌تواند تأثیر عمیقی بر سلامت بیولوژیکی و روانی ما داشته باشد.  

علاوه بر این، با شروع تعطیلات ناخودآگاه تغییراتی درروند زندگی ایجاد می‌شود که این تغییرات می‌تواند منجر به افسردگی پس از تعطیلات شود. به‌عنوان‌مثال، تعطیلات برای برخی افراد هزینه‌بر است؛ همین مسئله باعث می‌شود که این افراد بعد از تعطیلات دچار فشار مالی شده و بالطبع استرس مضاعفی را تجربه کنند. تغییر رژیم غذایی در تعطیلات می‌تواند مقصر دیگری بر افسردگی پس از تعطیلات باشد. بسیاری از ما در طول تعطیلات بیش از زمان‌های دیگر از غذاهای ناسالم استفاده می‌کنیم. تحقیقات نشان می‌دهد که غذاهای ناسالم و پرخوری به‌سرعت منجر به افسردگی می‌شود. همچنین خواب ناکافی در سفر، تماشای فیلم‌های آخر شب و بیدار ماندن‌های شبانه به‌طور قابل‌توجهی در برنامه خواب اختلال ایجاد می‌کند و این مسئله با پایان تعطیلات می‌تواند منجر به بروز افسردگی شود.

چگونه بر افسردگی پس از تعطیلات غلبه کنیم؟

اگر افسردگی پس از تعطیلات را تجربه می‌کنید - یا می‌خواهید از وقوع آن‌ها در آینده جلوگیری کنید - برخی از مداخلات اساسی در سبک زندگی می‌توانند به شما کمک کنند. در اینجا چندراه برای رهایی از افسردگی پس از تعطیلات وجود دارد:

خود مراقبتی را تمرین کنید

کمی وقت بگذارید تا احساس خود را تجزیه‌وتحلیل کنید و راه‌هایی برای بهبود خلق‌وخوی خود پیدا کنید. کارهایی را انجام دهید که احساس بهتری به شما می‌دهد. پس از چند روز پرخوری و اختلال خواب، بدن شما نیاز به مراقبت از خود دارد. خواب باکیفیت، ورزش منظم و رژیم غذایی غنی از مواد مغذی – سنگ بنای سبک زندگی سالم برای تقویت خلق‌وخو و مدیریت علائم افسردگی است که توسط متخصصان توصیه می‌شود.

زمانی را برای تفریح برنامه‌ریزی کنید

بازگشت به سرگرمی کمتر و کار بیشتر ممکن است بعد از تعطیلات شما را افسرده کند. بااین‌حال، می‌توانید با اختصاص دادن ساعاتی سرگرم‌کننده در آخر هفته خود، حس شادی را تجربه کنید و با این روش، افسردگی پس از تعطیلات را رفع و حتی از بروز آن پیشگیری کنید.

به طبیعت بروید

مطالعات نشان داده است که بیشتر مردم بیش از ۹۰ درصد از عمر خود را در داخل خانه سپری می‌کنند. تحقیقات نشان می‌دهد هنگامی‌که افراد زمانی را در طبیعت می‌گذرانند، خلق‌وخوی آن‌ها بهبودیافته و سطح استرس کاهش می‌یابد. درواقع، گردش‌های کوتاه منظم در طبیعت ممکن است همان اثر آرامش‌بخش  یک تعطیلات خوب را داشته باشد.

دیدوبازدید و ارتباط با دوستان و اقوام را قطع نکنید

تنهایی ناگهانی می‌تواند باعث ایجاد احساس انزوا و افسردگی شود. بنابراین، برای پیشگیری و رفع افسردگی پس از تعطیلات به‌یک‌باره دیدوبازدید با دوستان و اقوام را قطع نکنید. خوشبختانه هم‌زمانی ماه رمضان با شروع فصل بهار فرصت خوبی برای انجام صله‌رحم و گشت‌وگذار از افطار تا سحر را فراهم کرده است که با بهره مندی از این فرصت می توانید از افسردگی پس از تعطیلات رهایی یابید.

توجه داشته باشید که افسردگی پس از تعطیلات واقعی است و می‌تواند زندگی شما را به‌طورجدی مختل کند. ممکن است بتوانید با ایجاد چند تغییر در سبک زندگی (که در بالا به آن‌ها اشاره شد)، علائم افسردگی را در خود کاهش دهید. چنانچه راهکارهای فوق تأثیری در کاهش علائم شما نداشت، لازم است به یک متخصص سلامت روان مراجعه کنید تا با روش‌هایی ازجمله دارودرمانی یا گفتاردرمانی علائم افسردگی را کاهش دهید./ ایرنا