«شوخ‌طبیعی در آثار سنایی» عنوان کتابی است که به قلم «حرمت مصلح رشت‌آبادی» نوشته شده و در آن با توجه به دیدگاه فرمالیست‌ها و ساختارگرایان به بررسی آثار این شاعر پرداخته شده است این کتاب ۱۹۴ صفحه‌ای با شمارگان ۵۰۰ نسخه در سال ۱۳۹۷ از سوی انتشارات نگارکمال به چاپ رسیده و با قیمت هر جلد ۱۶ هزار تومان روانه کتابفروشی‌ها شده است. در مقدمه این کتاب که به قلم دکتر«علی‌اکبر کمالی‌نژاد» نوشته شده، شعر ترجمان روح انسان و هنری زبانی نام گرفته که انتقال احساسات و عواطف و اندیشه‌های انسانی را در زمان و مکان‌های مختلف برعهده دارد و با تاثیرپذیری بالا بر مخاطب می‌تواند جان کلام و احساس را منتقل کند. در بخش دیگری از مقدمه آمده است: با تاملی در تاریخ شعر و متون ادب فارسی در قرن ششم تا هشتم می‌توان دریافت که کاربرد مطایبه و شوخ طبعی در بیشتر اشکال استفاده می‌شده و در این دوره نابسامانی‌های اجتماعی و سیاسی موجب گسترش ادبیات تعلیمی و نفوذ هرچه بیشتر عرفان و تزکیه اخلاقی شده است. نویسنده مقدمه افزوده است: سنایی با شگردها و تاکتیک‌های متنوعی متناسب با موقعیت و اقتضای کلام شوخ‌طبعی را چاشنی سخنش کرده و از مطایبه ، طنز، هجو، هزل، طعنه، تمثیل طنزآمیز، کاریکماتور، حکایات تمثیلی شوخ‌مابانه، گفت و گوی ظریف بهره جسته است. در این بخش اضافه شده است: گونه‌های شوخ‌طبعی به‌کار رفته در سخن سنایی، کاربرد طنزهای اجتماعی، مذهبی، موقعیتی و بیانی، کاریکماتورو کنایه‌های طنزآمیز با بسامد بالا است و دقت در نوع بیان و لحن کلام و بهره‌گیری از لحن طنزآمیز و بیان همراه با نیشخند نسبت به دیگر شیوه‌ها مطایبه در سخن سنایی بیشتر آمده است. کتاب حاضر شامل چهار فصل است که نویسنده در فصل نخست آن کوشیده سنایی و جایگاه شعری او را به مخاطب معرفی کند، شرح زندگینامه سنایی، معرفی آثار و سبک این شاعر ، ساحت‌های وجودی شعر و اقطاب تاریک آثار این شاعر، کنکاش در مدار خاکستری و مواضع روشن آثار سنایی، نگاهی به شاکله عصر زیستی و روابط اجتماعی و سیاسی حاکم بر جامعه و جایگاه سنایی در تاریخ شعر فارسی از جمله مطالبی است که در این بخش ارایه شده است. نویسنده در فصل دوم این کتاب، شوخ‌طبعی و اشکال مختلف آن از زبان ادب و نظریه فرمالیست‌های روسی و ساختارگریان را عنوان کرده است و با بیان تقسیم‌بندی شعر از نظر معنا، ماهیت و اغراض، کوشیده انواع شوخ‌طبعی ، چگونگی مطایبه‌آمیز بودن متن، نظریه‌های رایج در متون مطایبه‌ای، اهمیت و ارزش شوخ‌طبعی، نقش خنده و لبخند، انگیزه‌های روانی، اجتماعی ، سیاسی و هنری شوخ طبعی و شرح لطیفه، جوک، کمدی، طعنه کنایه‌ای شرح داده و فرآیند ارتباطی، نقش پیام و انواع هنجارگریزی و قاعده افزایی را توضیح داده است. فصل سوم این کتاب به شرح نمونه‌هایی از آثار سنایی با چاشنی شوخ‌طبعی پرداخته و کوشیده است تا طنز اجتماعی، مذهبی و موقعیتی، هزل، انگیزه‌های شخصی و تفننی در کنار اهداف تعلیمی این شاعر را عنوان کند و هجو هزل‌گونه، بازی زبانی، تمثیل طنزآمیز، حکایات تمثیلی، تشبیهات تمثی ابوالمجد مجدودبن آدم سنایی غزنوی یا حکیم سنایی (۴۷۳–۵۴۵ قمری)، شاعر و عارف برجسته و از بزرگ‌ترین صوفیان و شاعران قصیده‌گو و مثنوی‌سرای زبان پارسی است که در سدهٔ پنجم هجری می‌زیسته و برخی معتقدند که سنایی شاعری است که برای نخستین بار عرفان را به صورت جدی وارد شعر فارسی کرده است. قصاید، غزلیات، رباعیات، قطعات و مفردات سنایی در در قالب دیوان اشعار این شاعر منتشر شده و حدیقةالحقیقه، طریق‌التحقیق، سیرالعباد الی المعاد، کارنامه بلخ، عشق‌نامه، عقل‌نامه و مکاتیب از دیگر آثار این شاعر پارسی گوی است.
"کوچه باغ خاطره" کنگره ملی شعر روستا در قاب کتاب کوچه باغ خاطره عنوان کتابی است که در آن مجموعه اشعار منتخب سومین کنگره ملی شعر روستا توسط عالیه مهرابی گردآوری و به زیور طبع آراسته شده است. این کتاب ۴۰۰ صفحه‌ای با شمارگان یک‌هزار نسخه از سوی انتشارات آرتاکاوا به چاپ رسیده و قیمت آن ۱۸ هزار تومان است. در این مجموعه اشعار کلاسیک، اشعار نو، تصنیف ماه، اشعار کودک و نوجوان و اشعار طنز منتخب سومین کنگره ملی شعر روستا به چاپ رسیده است. مهرابی در مقدمه این کتاب عنوان کرده است، سومین کنگره ملی شعر روستا با موضوعات همدلی و همزبانی در روستا، آداب و رسوم فرهنگ روستا، نقش مردم روستا در تولید و خودکفایی، نقش مساجد و حسینیه‌ها در روستا، فرهنگ ایثار و شهادت و ... پذیرای ۴۵۰ اثر از شاعران سراسر کشور بود، تعداد قابل توجه آثار و استقبال دوستان شاعر، ما را برانگیخت تا بخشی از اشعار رسیده به این کنگره را منتشر نمائیم. آثار پس از کدگذاری در پنج بخش دسته بندی شده که بیشترین آثار در بخش شعر کلاسیک به دبیرخانه جشنواره واصل شده است، تعدادی از اشعار هم به دلیل عدم همخوانی با موضوعات از دور داوری حذف شد. شعری از شهباز محمودی شاعر یزدی با عنوان خاک زر خیز از نمونه هایی است که در این کتاب چاپ شده است. رودکی گر رود خاتون دیده بود از برای مولیان کی می سرود؟ بوئی از این جو اگر بر او رسید از بخارا تا بدین جا می دوید او اگر جوی مسیحا دیده بود تا ابد می زد سمرقندی سرود او به عمرش گر هرات ما بدید دست از وصف بخارا می کشید شهر من، صدها بخارای منی با تو یارم من، تو دنیای منی سجاد مسعودی از چهارمحال و بختیاری نیز شعری تحت عنوان ریش سفید سروده که در این اثر درج شده است. دلت به وسعت نور خداست، ریش سفید که یادگار تنت دردهاست، ریش سفید کتاب زندگی ات پینه های دستانت حلال قلکت از ابتداست، ریش سفید ستاره هست پرستار گنج مهتابش هنوز عشق در خانه هاست، ریش سفید غرور زندگی ات هم صدای بخشش آب سرود رنج تو بس بی صداست، ریش سفید
کتاب تجلی قرآن کریم در شعر معاصر با هدف بررسی انواع تاثیرپذیری سروده شاعران یکصد سال اخیر توسط دکتر سید احمد ذبیحی استادیار جهاددانشگاهی تالیف شده است. در این کتاب شعر شاعران مهم سه دوره اخیر به همراه سبک و شرح حال بیش از 20 تن از آنان به همراه 2500 نمونه با توجه به مضامین قرآنی طبقه بندی شده است. دانشجویان رشته ادبیات فارسی و معارف قرآن و شاعران علاقه مند به مضامین قرآن از مخاطبان این کتاب خواهند بود. نویسنده در مقدمه این اثر که در پنج فصل تدوین شده است، ابتدا به اهمیت و جایگاه قرآن در میان مسلمانان و به تبع آن در ادب فارسی پرداخته، سپس موارد مختلفی از انعکاس آیات وحی در اشعار فارسی را مورد بررسی قرار داده است که از جمله موضوعات بیان شده در این مبحث می‌توان به تجلی قرآن در ادب منظوم، دلیل توجه شاعران به آیات وحی، اسرائیلیات و چگونگی بازتاب آنها در ادبیات منظوم ایران، دلیل ورود اسرائیلیات و ... اشاره کرد.فهرست مطالب فصل اول: کلیاتاهمیت و جایگاه قرآن کریم، اعجاز قرآن و دلایل آن، اعجاز قرآن از منظر علم روز، اعجاز در هماهنگی قرآن، مهم‌ترین اعجاز قرآن، زیبایی‌های قرآن، قرآن شفاست، قرآن، هنر و ادبیات، جلوه‌های هنری در قرآن، صورخیال و تصویرآفرینی، تجلی آیات الهی در ادبیات فارسی، تجلیات قرآن کریم در ادب منظوم معاصر، دلایل تجلیات و اثرگذاری قرآن کریم بر ادب فارسی، انواع تجلیات ( اثرپذیری)، اسرائیلیات، تأثیر اسرائیلیات بر ادبیات فارسی، علل نفوذ اسرائیلیات در تفاسیر و احادیث، مخالفت قرآن و پیامبر گرامی اسلام با اسرائیلیات، تفاوت داستانهای قرآن با داستانهای تورات و انجیل، ویژگی‌های اسرائیلیات، تلمیحات، ویژگی‌های ادبیات منظوم در دوره‌ی معاصر، دیدگاه‌های رهبر عظیم الشان انقلاب در باره‌ی شعر معاصر .پیشگفتارمقدمهدوره‌های شعر معاصردوره‌ی اول - انقلاب مشروطهویژگی‌های شعر دوره‌ی مشروطهشاعران دوره‌ی اولاقبال لاهوری، ادیب الممالک فراهانی، ملک الشعرای بهار، پروین اعتصامی، عارف قزوینی، ایرج میرزا، فرخی یزدیدوره‌ی دوم - فترتویژگی‌های شعر دوره‌ی فترت، شاعران دوره‌ی دوممحمد حسین شهریار، سیمیندخت وحیدی، هوشنگ ابتهاج، مهدی اخوان ثالث، فریدون مشیری، سهراب سپهری، احمد شاملودوره‌ی سوم - انقلاب اسلامیویژگی‌های شعر دوره‌ی انقلاب اسلامیشاعران دوره‌ی سومنصرالله مردانی، غلامرضا رحمدل، مهرداد اوستا، قیصرامین پور، طاهره صفارزاده، احمد عزیزی، مشفق کاشانی، امام خمینی (ره).فصل دوم: مضامین قرآنیتوحیدنام خدا، وحدانیت، حمد پروردگار، الله اکبر، ربی قریب، هو یحیی، خداوند قادر و فعال، خداوند آسمان و زمین، خداوند سمیع و بصیر، خداوند عالم غیب، خداوند رزاق، خداوند رئوف، خداوند عزیز و هدایتگر، اسماء الحسنی، الله نور، خداوند عرش و فرش، خداوند توبه پذیرنبوتخلقت حضرت آدم (علیه السلام)خلقت حضرت آدم (ع)، خلقت انسان در رنج، تبارک الله، آدم و روح الهی، انسان و خلیفه اللهی، علم الاسماء و کرامت بنی آدم، سجده‌ی فرشتگان بر آدم (ع) و نافرمانی ابلیس، اسکان در بهشت، نافرمانی آدم (ع) و هبوط، پیمان ازلی، عهد الست و حضرت آدم (ع)، امانت الهی، هابیل و قابیلحضرت ابراهیم خلیل الله (علیه السلام)حضرت ابراهیم (ع) بت شکن، حضرت ابراهیم (ع) و آتش، حضرت ابراهیم (ع) و ستارگان، حضرت ابراهیم (ع) و چهار پرنده، حضرت ابراهیم (ع) و آئین توحیدی، حضرت ابراهیم (ع) و کعبه، حضرت ابراهیم (ع) و ذبح اسماعیل(ع)حضرت یوسف (ع)محبت حضرت یعقوب (ع) به حضرت یوسف(ع)، حسن باطن و زیبایی ظاهرحضرت یوسف (ع)، حضرت یوسف (ع) و نیرنگ و حسادت برادران، به چاه افکندن یوسف(ع)، گرگ و پیراهن یوسف (ع)، به بردگی رفتن یوسف (ع)، یوسف(ع) و عشق ِزلیخا، زنان دربار و ترنج، به زندان افتادن یوسف(ع)، خوابگزاری یوسف(ع)، ز چاه برآمدن و به جاه رسیدن ِحضرت یوسف (ع)، برادران و یوسف(ع)، بینایی پدر با بوی پیراهن یوسف (ع)، وصال یعقوب (ع) و یوسف (ع)حضرت سلیمان (علیه السلام)حضرت سلیمان (ع) و قدرت و سلطنت، حضرت سلیمان (ع) و باد، جن، طیور و حضرت سلیمان (ع)، حضرت سلیمان(ع) و هدهد، سبا، بلقیس، مور و حضرت سلیمان (ع)، حضرت سلیمان(ع) و خاتم انگشتریحضرت موسی (علیه السلام)حضرت موسی (ع)، گهواره و نیل و فرعون، ساحران و عصا، ید بیضا، تجلی خدا در کوه طور، بهانه‌ی بنی اسراییل، غرق شدن فرعونیان، هارون، گوساله‌ی سامری، قارون، خضر، سرگردانی در بیابان، بیرون آوردن نعلین، منّ و سلوی، سخن گفتن با پروردگارحضرت عیسی(علیه السلام)حضرت مریم (س) و حضرت جبرائیل، حضرت عیسی (ع) و نطق در گهواره، دم حیات بخش، مائده و پرندگان، فلک چهارم، حضرت عیسی (ع) و صلیبحضرت محمد( صلی الله علیه و آله و سلم)حضرت محمد (ص) پیامبرِ امّی، خاتم پیامبران، محمد رحمه العالمین، معراج پیامبراکرم (ص)، مازاغ البصر، حضرت محمد (ص) و رسالت، حضرت محمد (ص) شق القمر، حضرت محمد (ص) اسوهی حسنه، صلوات برحضرت محمد(ص) ، حضرت محمد (ص) و شرح صدردیگر پـیامبرانحضرت ادریس (ع)، حضرت ایوب (ع)، حضرت داود (ع)، حضرت صالح (ع)، حضرت نوح (ع)، حضرت هود (ع)، حضرت یحیی (ع)، حضرت یونس (ع) .امامتحضرت زهرا (س)، حضرت امام علی (ع)، حضرت امام حسین (ع)، حضرت امام باقر(ع)، حضرت امام صادق(ع)، حضرت امام رضا(ع)، حضرت امام مهدی (عج ) .عــدلمـعـادقیامت، رجعت، عزرائیل، صور، محشر، نامه‌ی اعمال، عذاب الهی، جهنم، جنت.قرآن کریم و سوره‌های آنآفرینشآب مایه‌ی حیات، هدف از خلقت، نظم خلقتفروع و احکام دینینماز، روزه، زکات، حج، جهاد و شهادت، حرمت شراب و قمار، امر به معروف و نهی از منکرصفات و مضامین اخلاقی والاآرامش، احسان و انفاق، اغتنام فرصت، برادری، بصیرت، تواضع، راستی و صداقت، سعی وتلاش، شکر، صبر و استقامت، قناعت، مشورت، نیکی به والدینمضامین و صفات پست اخلاقیبخل وحسد، بد گمانی، ترس، خودپسندی، دروغ و ترفند، ریا و منت، مکر و نیرنگ، نفاق و دورویی، نفس امّارهعالم در تسبیح خدافصل سوم: مضامین قرآنی دیگراختیار و جبر، ابلیس/ شیطان، ادعونی استجب لکم، جاء الحق، حبل الله، حروف مقطعه، دنیا لعب، ربنا / مناجات، رنگ خدا، روح الامین، سوگندها، شراب الهی، شفاعت، صرصر، عالم بی عمل، عشق، علم الیقین، قدر، قصاص، رضوان، کعبه، کفرو شرک، کوثر و تسنیم، کهف، گوش‌های ناشنوا، لات و عزی، مکافات عمل، نیایش، ناپایداری ظلم، نشان رخسار، نصرقریب، نور و ظلمت، وحدت، هجرت .فصل چهارم: دیگر تجلیات قرآنیفصل پنجم: تحلیل محتواچکیده فارسی و انگلیسیجدولنمایه‌ی شاعرانمنابع پژوهش
آنچه در این نوشته «نماد» خوانده می‌شود، برابر فارسی واژه‌ی «سمبول» است. درفرهنگ‌ها، «سمبول» را برگرفته از واژه‌ی فرانسوی «symbole» می‌دانند که به معنی «شیء یا موجودی است که معرف موجودی مجرد و اسم معنی است.» باتوجه به تعریف یادشده، دانسته می‌شود که «نماد» سخن‌گفتن غیرمستقیم از چیزی است که گوینده نمی‌خواهد یا نمی‌تواند آشکارا از آن سخن بگوید. «نماد‌گرایی را می‌توان هنر بیان افکار و عواطف، نه از راه شرح مستقیم، نه با تشبیه آشکار آن افکار و عواطف به تصویرهای عینی و ملموس، بلکه از طریق اشاره به چگونگی آنها و استفاده از نمادهایی بی‌توضیح، برای ایجاد آن عواطف و افکار در ذهن خواننده دانست. در نماد، معمولاً «مقایسه‌ای بین انتزاعی و عینی» اتفاق می‌افتد و شیء عینی در جایگاه مفهوم انتزاعی قرار می‌گیرد و در عین حال هیچ قرینه یا نشانه‌ای نیز همراه نماد درعبارت نمی‌آید به همین دلیل وقتی واژه‌ای «نمادین» می‌شود که چیزی بیش از مفهوم آشکار و بدون واسطه‌ی خود داشته باشد. این واژه، جنبه‌ی «ناخودآگاه» گسترده‌تری دارد که هرگز نه می تواند به‌گونه‌ای دقیق مشخص شود و نه به طور‌کامل توضیح داده شود. به همین سبب است که نمی‌توان هیچ نمادی را به طور قطع و یقین در معنی غیرقاموسی دریافت. نماد به عنوان یک اصطلاح ادبی، واژه‌ای است که افزون برمعنای قراردادی و آشکار و روزمره و قاموسی خود، دارای معانی دیگر نیز باشد. یا در معنی‌های دیگر نیز فهمیده شود. باید دانست که خواننده‌ی اثر نمادین، آزاد است اثر را در معنی واقعی، قراردادی و قاموسی دریابد یا مطابق با برداشت‌های شخصی و روحیات خود و براساس «ناخودآگاه» خویش، آن را در معنای دوم که همان معنی نمادین است، درک کند.فهرست مطالب پیشگفتاربخش یکمایرانویج؛ سرزمین کهن ایرانیانچکیده‌ای از دیدگاه‌های ایرانیان باستانبخش دومروشنی و تاریکیبخش سومزمستان و خزانبخش چهارمدیودروغبخش پنجمغم و شادیبهشت و دوزخبخش ششمسپید و سیاهبخش هفتمخروسپی‌نوشت‌ها
در زبان فارسی «برگزیده نظم» و تاریخ ادبیات چندی تنظیم شده است ولی کمتر به منتخبات نثر فارسی از آغاز تا به امروز پرداخته‌ایم. در این کتاب نویسندگان فارسی در سده‌های هفتم، هشتم، نهم، دهم و یازدهم و نمونه آثار مشهور آنها معرفی شده است. فهرست مطالب مرزبان نامه (قابوس بن وشمگیر)جامع التواریخ (رشیدالدین فضل اله)تجارب السلف (هندوشاه)تاریخ وصاف (وصاف)نزهة القلوب (حمداله مستوفی)تألیف‌های منثور (عبید زاکانی)ظفرنامه (علی یزدی)مطلع السعدین (کمال الدین عبدالرزاق)بهارستان جامی (عبدالرحمن جامی)لوامع الاشراق فی مکارم الاخلاق (اسعد دوانی)روضة الصفا (میر خواند)تاریخ طبرستان و رویان و مازندران (مرعشی)تذکرة الشعراء (سمرقندی)انوار سهیلی (حسین کاشفی)حبیب السیر (غیاث الدین خواندمیر)بدیع الوقایع (محمود واصفی)اسکندرنامه (عهد صفوی)تذکره شاه طهماسب اول (شاه طهماسب اول)مجالس المؤمنین (شهید ثالث)عالم آرای عباسی (اسکندربیک)تاریخ گیلان (عبدالفتاح فومنی)شرفنامه (بدلیسی)تاریخ شاه عباس دوم (وحید قزوینی)دره نادری (میرزا مهدیخان استرآبادی)
ما از نسلی هستیم که کودکی نکرده‌ایم. کودکی ما در اوضاع سیاسی جامعه تا حدودی فراموش شده بود. جنگی که بر ما تحمیل شد فرصت اندیشیدن به ما را از بزرگ‌ترها گرفت. کتاب‌های درسی ما اگر چه شیرین بودند ولی کمبود‌هایشان بیش از امروز بود و فیلم‌هایی که در مدرسه برایمان به عنوان فوق برنامه در نظر می‌گرفتند، فیلم‌هایی از زندان‌های ساواک و صحنه‌های شکنجه بود. اکثر کتاب‌های کودک در آن زمان، کتاب‌های ترجمه شده بود و یا کتاب‌های باقی مانده از مبارزان در رژیم گذشته، و پر بود از استعاره و نماد، مثل «شورش پرندگان» که ما چیزی از آنها نمی‌فهمیدیم. فقط گاه گاهی با اظهار نظرهای بزرگ‌ترها مواجه می‌شدیم که «این کتاب‌ها چیست بچّه‌ها می‌خوانند!.» و ما از این حرف‌ها هم چیزی نمی‌فهمیدیم... پدرم دوست داشت ما شاهنامه و گلستان بخوانیم و برای این که مفاهیم آنها را بهتر بفهمیم، توضیحاتی می‌داد، ولی با این همه ما کتاب‌های ترجمه شده را ترجیح می‌دادیم. محبوب‌ترین نویسنده‌ی من صمد بهرنگی بود که آثار او هم پس از مدّتی توقیف شد. براساس نتایج پژوهش‌های باستان‌شناسان، فلات ایران یکی از نخستین خاستگاه تمدّن می‌باشد. ایران دارای سابقه‌ی تاریخی بسیار کهن و سرشار از دستاوردهای فرهنگی است. گفته می‌شود ادبیّات کودک شاخه‌ای نازک از درخت تناور فرهنگ و هنر این سرزمین است. ولی با نگاهی عمیق متوجّه می‌شویم که این شاخه، اگر چه نازک، ولی بسیار گسترده و شگفت انگیز است و نمی‌توان بدون ابزار آلات از آن صعود کرد و آن ابزارآلات عبارت است از دانش‌های مختلف روان‌شناسی و علوم تربیتی و ادبیّات و شاخه‌های مختلف آن به اضافه‌ی ذوق و استعداد و قوّه‌ی تشخیص و مقادیر فراوانی چاشنی خیال. بدون این ابزار حتّا گردش در اطراف این شاخه نیز ممکن نیست. هر کس که نیم نگاهی به فرهنگ و ادبیّات ایران داشته باشد، به آسانی متوجّه می‌شود که معادن غنی و عمیق ادبی برای کودکان در آن نهفته است.فهرست مطالب سرسخنمقدمهپاره‌ی نخست :کلّیّاتتعریف فرهنگتعریف هنرتعریف ادبیّاتزبانعصر ادبیّات شفاهیادبیّات عامیانهافسانهمفهوم کودکیتعریف ادبیّات کودکاصول ادبیّات کودکاهداف ادبیّات کودکعلل و ضرورت توجّه به ادبیّات کودکانواع ادبیّات کودکداستانقصّهتفاوت قصّه و داستاناسطورهشخصیّت، فضا، تخیّل در داستاندرون‌مایه و منظور از درون مایه در ادبیّات کودکانواع داستانداستانهای واقعگراتمثیل از نوع حیوانی (فابل)داستانهای تاریخیداستان‌هایی درباره‌ی صحنه‌های مختلف زندگی اطفالداستان‌های ماجراییداستان‌های فکاهی و طنزداستان‌های شگفت‌انگیز جدیدتخیّلی (فانتزی)داستانهای تخیّلی ـ علمیشعرشعر چیست؟تصویر، خیال، تخیّلارزش بلاغی و زیبا شناختی آثار کودکشکل ذهنیشعر کودکوزن و قالب در شعر کودکمضامین شعر کودکانوا ع ادبی کودکنمادکتاب‌های دینیتاریخچه‌ی ادبیّات کودکتاریخچه‌ی ادبیّات کودک در جهانتاریخچه‌ی ادبیّات کودک در ایرانپیش از اسلامپس از اسلام (تا سال 1300 ﻫ . ش)تاریخچه ادبیّات کودک ونوجوان به مفهوم امروزی در ایرانویژگی‌های ادبیّات کودکنقدتاریخچه‌ی نقد ادبی در ایراننقد و بررسی زبان و ادبیّات کودکپاره‌ی دوم :تحلیل آثار شاعران و نویسندگانجبّار باغچه‌باننیما یوشیجپروین دولتآبادیاحمد شاملومحمود کیانوشصمد بهرنگیمصطفی رحماندوستجعفر ابراهیمی (شاهد)شکوه قاسمنیااسدا... شعبانیبیوک ملکیناصر کشاورزافسانه شعبان نژادافشین علاپیوست: اصطلاحاتکتاب‌نما
کتاب ره‌آورد هند: برگردان هفت متن پهلوی به فارسی به سفر چند ماهه صادق هدایت به هند و فراگیری زبان و خط پهلوی در آن کشور اشاره دارد. سفر صادق هدایت به هند و اقامتش در بمبئی که حدود یک سال (۱۳۱۵-۱۳۱۶ خ.) به طول انجامید، به جز انتشار رمان «بوف کور» دستاورد دیگری نیز برای او به همراه داشت و آن فراگیری زبان و خط پهلوی و ترجمه‌ی چند متن از پهلوی به فارسی بود. برخی از این متون در هند و برخی در بازگشت به ایران ترجمه و در قالب کتاب‌ها و مقالات پراکنده‌ای منتشر شدند. چندی از این ترجمه‌ها امروزه نایابند و در دسترس نیستند. از آن‌جا که سال‌های زیادی از ترجمه‌های هدایت می‌گذرد و در این مدت دانشمندان و زبان‌شناسان دیگری هم به سراغ این متون رفته‌اند، در مقدمه‌ی کتاب حاضر ضمن اشاره به دیگر ترجمه‌ها و پژوهش‌های صورت گرفته، خوانش هدایت در برخی موارد از جمله اصطلاحات، اسامی خاص جغرافیایی و اشخاص مورد بررسی قرارگرفته و گاه پیشنهادهایی مطرح شده است. عناوین این متون که در کتاب ره‌آورد هند، برای نخستین بار به صورت یک‌جا و در مجموعه‌ای مستقل گرد آمده‌اند عبارتند از: «گجسته ابالیش»، «زندِ وهومن‌یسن»، «شهرستان‌های ایران»، «کارنامه‌ی اردشیرِپاپکان»، «گزارش گمان‌شکن»، «یادگار جاماسپ»، «آمدن شاه بهرامِ ورجاوند.» هدایت در بمبئی زبان پهلوی را نزد یکی از دانشمندان پارسی هند، یعنی بهرام گور تهمورث انکلساریا فرا می‌گیرد. بنا به نامه‌های هدایت او دو سه روز در هفته برای یادگیری پهلوی نزد انکلساریا می‌رفته است. هدایت با بسیاری از متون پهلوی موجود در مراکزی چون موسسه‌ی خاورشناسی «کاما»، آشنا می‌شود. انکلساریا به او پیشنهاد می‌کند که پنج شش ماه با او همکاری کند تا برخی از متون پهلوی را به خط فارسی درآورند و همچنین به تصحیح و تنظیم یک فرهنگ بپردازند. در آخرین نامه‌ای که هدایت از بمبئی برای مجتبی مینوی می‌فرستد، اشاره دارد که در این مدت دو کتاب «کارنامۀ اردشیر» و «شکند گمانی ویچار» {گزارشِ گمان‌شکن} را به متن فارسی درآورده و ترجمه کرده است. هدایت در ترجمه‌هایش گاه پاورقی‌هایی افزوده و افزون بر معنی برخی واژه‌های پهلوی، نظریات خود درباره‌ی پاره‌ای موضوعات را در آن بیان کرده است. در مورد آثار جغرافیایی و تاریخی مثل «شهرستان‌های ایرانشهر» و «کارنامه اردشیر بابکان» که در آنها به اسامی مکان‌های بسیاری بر می‌خوریم، هدایت برای جایابی این مکان‌ها به آثار مهم‌ترین جغرافی‌نویسان و مورخان دوره‌ی اسلامی رجوع می‌کند. او همچنین بسیاری از دیگر ترجمه‌های متون پهلوی به زبانهای مختلف اروپایی را می‌شناخته و گاه در خلال نامه‌نگاری‌هایش با مجتبی مینوی از او می‌خواهد تا این ترجمه‌ها را برای مقابله‌ی کارش ارسال کند... . در بخشی از کتاب ره‌آورد هند می‌خوانیم: کارنامه اردشیر پاپکان بازمانده یکی از کهنه‌ترین متن‌های پهلوی است، که پس از تاراج کتاب‌های پیش از اسلام ایران هنوز در دست مانده است. البته هر کس با شاهنامه فردوسی سر و کار داشته، کم و بیش از موضوع این کتاب آگاه است. داستان مزبور یک تکه ادبی شیرین و دلچسبی است که حکایت از گزارش دوره پادشاهی پر گیر و دار اردشیر می‌نماید؛ و با زبان ادبی ساده و گیرنده‌ای برشته نگارش در آمده که تاکنون نظیر آن در ادبیات فارسی دیده نشده است. برخلاف کلیه افسانه‌ها و حکایاتی که راجع به اشخاص سرشناس تاریخی نوشته شده، که دور سر آنها هاله تقدس گذاشته و جامه زهد و تقوی به آنها پوشانیده‌اند؛ به طوری که از جزئیات زندگی آنها پند و اندرز و سرمشق زندگی برای مردمان معمولی استخراج کرده‌اند (مانند اسکندرنامه و غیره). - نویسنده این داستان با نظر حقیقت‌بین و موشکافی استادانه‌ای پهلوانان خود را با احساسات و سستی‌های انسانی بدون شاخ و برگ برای ما شرح می‌دهد. و پیش‌آمدها به قدری طبیعی است که خواننده بدشواری می‌تواند شک و تردید بخود راه بدهد. همان طوریکه امروزه نیز نویسندگان زبردست اروپا همین رویه را در شرح زندگی اشخاص معروف دنبال می‌کنند: (مثل: شکست‌ها و سرگردانی‌های اردشیر - عاشقی‌های صاعقه‌آسا - مخاطب ساختن بانوان با الفاظ خشن - بی‌اعتنائی اردشیر به پند و نصایح پاپک و غیره که به هیچ وجه در کتب قدما سابقه ندارد). موضوع خارق‌العاده برای مردمان امروزه یکی «فره ایزدی» است که مانند روح‌القدس بشکل بره به اردشیر می‌رسد و در مواقع باریک از او پشتیبانی می‌کند. دیگر در آمدن آذر فرنبغ به صورت خروس، (در دهم - 7) برای اینکه مانع از مسموم شدن اردشیر بشود. و نیز «کرم هفتواد» که ظاهراً صفات اژدها را دارد، تا اندازه‌ای اغراق‌آمیز به نظر می‌آید. البته همه این‌ها مربوط به اعتقادات عامیانه آن زمان و دین زرتشتی می‌باشد.فهرست مطالب هدایت و هندچاپ «بوف کور»فراگیریِ پهلویمتون پهلویمشخصات کتاب‌شناسی متونکتاب‌نامهمتون پهلویگجسته ابالیششهرستان‌های ایرانکارنامه‌ی اردشیر پاپکانگزارش گمان‌شکنزندِ وهومن‌یسنیادگارِ جاماسپآمدنِ شاه بهرام ورجاوندتصاویر
در این کتاب ریشه‌یابی تاریخی و خاستگاه زبان فارسی دری توجه شده و شیوه گسترش آن مورد بررسی قرار گرفته است. باید گفت که آریانای کهن، خراسان دورۀ اسلامی و یا افغانستان کنونی از قدیم‌ترین ادوار تاریخ محل ظهور عالی‌ترین و درخشان‌ترین تمدن‌های جهان بوده و فروغ آنهمه ذخایر فکری و گنجینه‌های معنوی به شکل علوم، فرهنگ، اخلاقیات و ادبیات به ما رسیده است که در ادوار مختلف به زبانهای مختلف نگاشته آمده و امروز از آن زبانهای تاریخی و باستانی، زبان فارسی دری (زبان خراسانی) و چندین زبان محلی دیگر به ما رسیده است. از شرح بالا این نکته روشن می‌شود که زبان فارسی دری، زادۀ پهلوی اشکانی و زبان اشکانی دنبالۀ زبان اوستایی است. اما اغلب محققان معاصر عقیده دارند که زبان فارسی دری به طور مستقیم از اوستا برآمده و آنچه را که ما پهلوی اشکانی می‌گوییم، همان زبان فارسی دری است؛ به دو دلیل: اول این که اگر آثار باقیماندۀ پهلوی اشکانی با قدیم‌ترین آثار باقیماندۀ فارسی دری مقایسه و مقابله گردد معلوم می‌شود که گویا مادر و فرزند بوده باشند و اختلاف چندانی در آنها به نظر نمی‌رسد. دوم این که به وجود آمدن این همه آثار بدون سابقۀ تاریخی خالی از اشکال نیست، به این معنی که زبانی که بایست، کم ازکم دو سه قرن متداول و مروج بوده باشد تا این قدرت و ورزیدگی را پیدا کند که شعری چون شعر رودکی با آن به میان آید.فهرست مطالب یک دوسخن از مؤلفمقدمهسرگذشت زبان فارسی دری/پروفیسور رسول رهینپیشینۀ تاریخی زبان فارسی دری / پوهاند دکتور محمد حسین یمینپیشینۀ تاریخی زبان فارسی / دری / تاجیکی پیش از هزارۀ سوم میلادیدکتور غلام جیلانی داوری، خاورشناس افغانستانخراسان کهن و فرارود مهد پیدایش و پرورش زبان فارسی درینجم الدین کاویانیتیره شناسی زبان‌ها بحثی پیرامون فارسی دری / دکتور اسدالله حبیبافغانستان گهوارۀ زبان فارسی دری و برخی یاد آوری‌ها / دکتر رازق رویینپیشینۀ ادب فارسی دری ( متن کنفرانس) / واصف باختریدری یا زبان درباریان / دکتور عنایت الله شهرانیتأثیر زبان و ادب دری بر عربی / مرحوم پوهاند محمد رحیم الهامسیر زبان فارسی دری در هند / شاه علی اکبر شهرستانــیگسترۀ زبان فارسی دری در منطقه و جهان / گل احمد شیفته
اندیشه ها و باورهای نخستین مردمان هر سرزمین، در پاسخ به پرسشهای بنیادین، پیرامون خلقت جهان و انسان آکنده از نکات و اشارات زنده و جانداریست که ذهن انسان را ناخودآگاه، به هزار ساله نخست هستی گسیل می دارد. پویایی و ماندگاری چنین اندیشه های کهنی را بیش از هر چیز باید مرهون گذر اساطیر هر سرزمین از شاه راه زبان و ادب گفتاری آن سرزمین دانست که حاصل این گذار، خلق آثار شگرفی چون، ایلیاد و اودیسه یونانیان، گیلکمش سومریان، و شاهنامه ایرانیان است. روایت آفرینش هستی و انسان در اساطیر ایران نیز که با حضور قدرت های فرا طبیعی چون جادو، فره، طالع بینی، مرگ و حیات جاوید همراه بوده است. در نهان خانه ی نهاد بشر به گونه ی افسانه و اسطوره، نسل به نسل انتقال یافته و منجر به خلق آثار و جاوندی چون: شاهنامه‌ی فردوسی، گرشاسبنامه اسدی طوسی، ویس و رامین گرگانی، بانوگشب نامه، اثری که نام سرآینده آن لابلای سطور تاریخ ایران محو گردیده شده است. اما حقیقت آن است که این آثار با گذشت زمان و فراموش شدن بن مایه های فرهنگی و اساطیری این سرزمین، رنگ باخته و رفته رفته به افسانه هایی خردناپذیر و اغراق‌آمیز بدل می‌گردند. جستار حاصل تلاشی است برای یافتن ردپای اندیشه های کهن اساطیری این مرز و بوم در ادبیات حماسی آن که به شیوهای نقد گونه به تطبیق میان برخی از این اندیشه ها با اساطیر و ادبیات ملل دیگر و یا گذر آن در ادیان میپردازد. هدف از گزینش اسطوره ی آسمان و زمین به عنوان موضوع این جستار نیز، تحریر مقدمه ای بر آغاز هستی از دیدگاه اساطیر بوده است.فهرست مطالب سرسخنفصل اول :کلیّاتاصطلاح‌شناسی اسطورهتأثیر جغرافیا و شرایط اقلیمی در شکل‌گیری اسطورهمعرّفی اساطیر ایرانفصل دوم:آسمان مزداییمعرّفی آسمان مزداییآسمان، اوّلین آفریدهآسمان، حریم امن اهورامزداآسمان، تحرّک، اقتدار، زمانآسمان بارورکنندهمینوی آسمان و آسمان مینوییفصل سوم:زمین مزداییمعرفی زمین مزداییتن زمین در اساطیر باستانزمین و «انسان غول» اساطیریزمین، واسطه چرخه‌ی حیاتزمین، ایستایی، خلاقیّت، مکانقهرمانان، فرزندان زمینمکان و مکانپرستیجمع نظراتزمین جاندارروان زمینزمین در ذات فرشته‌ی خودزمین ملکوتروانکاوری زمینآنمسیم (جاندارپنداری) زمینسپندارمذ اوّلین دین پذیرفتارسپندارمذ؛ فروتن و شکیبازمین شاد زمین ناشادفصل چهارم:پیوند و جداییآسمان و زمیننوستالژی بهشتپیوستگی ازلی آسمان و زمیناسطوره‌ی جدایی آسمان و زمینآسمان نماد ملکوت و زمین نماد مادّهاسطوره آسمان پدر و زمین مادرجمع نظراتفصل پنجم:پیوند دهندگانآسمان و زمینپیونددهندگان آسمان و زمینکوهدرخت کیهانستونچهارمین پیونددهندهآب و پرستشدرمان‌بخشی آبآب، نوزایی، رجعت به اصلجمع نظراتانسان کاملترین پیونددهندهکتابنما