کتاب "فرهنگ اصطلاحات عامیانه همدان" اندوخته‌ای ارزشمند از گویش اصیل همدانی است که در گذر زمان رنگ باخته ، گویشی غنی از اصلاحات، کنایه‌ها و ضرب‌المثل‌های رایج مردمان دیار هگمتانه که دیر یا زود باید فقط لابه‌لای صفحه کتابها پیدایشان کرده و غبطه بخوریم. بخش عظیمی از ادبیات و فرهنگ هر جامعه را ذوق و هنر مردم کوچه و بازار با زبان ها و گویش های محلی تشکیل می دهد. خوشبختانه از دوران مشروطه زبان مردم عادی در آثار ادبی راه یافته و بر غنای آن افزوده است. اما امروزه از گویش اصیل همدانی در این شهر چندان اثری باقی نمانده است حتی از معدود مردم اصیل این شهر نیز کمتر کسی به گویش قدیم تکلم می کند. عوامل متعددی این امر را رقم زده است که مهمترین عامل مهاجرت های گسترده ترکها، کردها و ... به همدان دانسته اند. بافت جمعیتی مهاجر که بر ساکنان بومی همدان غلبه کرده، برخلاف مهاجران شهر تهران که گویش آن شهر را پذیرفته و به کار می برند، گویش این مردم را تحت تاثیر قرار داده است چنانکه امروز کمتر نشانی از کاربرد این گویش شنیده می شود. گویش های مختلف یک زبان بر هم اثر می گذارند و یا در هم استحاله می شوند و آنها که کاربران بیشتری دارند سایرین را در خود حل می کنند. چنانکه گویش تهرانی امروز بیشتر گویش ها را تحت الشعاع خود گرفته است و گویش‌وَران بسیاری از جمله همدانی به گویش تهرانی تکلم می‌کنند. به رغم تمدن کهن این شهر و وجود ادیبان، دانشمندان و مورخان بزرگ، هیچ اثر مکتوبی از زبان گفتاری مردم همدان در سده های پیشین بر جای نمانده و نشانه ای از چند و چون آن نیز در دست نیست. تنها نمونه ای از گویش محلی که زبان شناسان از آن یاد می کنند، دوبیتی باباطاهر است که آن را نمونه ای از زبان پهلوی می‌دانند. هر چند پهلوی نیز گویش خاص مردم همدان نبوده و به گویش مردم قسمتهای وسیعی از ایران شامل اصفهان، ری، همدان، نهاوند و آذربایجان اطلاق می‌شده است. اگر پهلوی را زبان گفتار مردم همدان در نظر بگیریم و دوبیتی های باباطاهر را نیز نمونه ای از آن بدانیم، باز راه به جایی نمی بریم؛ زیرا همین دوبیتی ها هم در طول زمان دستخوش تغییراتی شده است. چنان که نسخه های بازشناخته پیشین با نسخه های جدیدتر تفاوت بسیاری دارد. آنچه در مورد گویش همدانی مسلم و مشهود است، تغییر و تحول سریع در آن است. مقایسه چگونگی گویش مردمان صدسال پیش این دیار با گویش امروز، گواه این ادعاست. چنانکه تفاوت گویش پدربزرگان ما با گویش خود ما و در نهایت گویش فرزندان و نوادگان در قرن اخیر کاملا محسوس می باشد. در کتاب "فرهنگ اصطلاحات عامیانه همدان" ضرب المثل ها، کنایات، اصطلاحات و واژه های مخصوص اقشار مختلف، ترانه های کودکان و در نهایت آنچه به این خرده فرهنگ مربوط است در حد توان و بضاعت مولف گردآوری شده است. هدف از تدوین این اثر جمع آوری اصطلاحات امثال کنایات و لطایفی است که در این گویش به کار می رفته و بیانگر بخشی از فرهنگ، عقاید، سنن و هنجارهای اجتماعی مردم این سرزمین است و می تواند منبعی از فرهنگ عامه اقوام مختلف ایرانی تدوین نگردیده، این اثر و آثار مشابه آن در سایر گویش ها می تواند در آینده به صورت فرهنگی جامع درآید. محمدعلی نورویون مولف این کتاب می گوید: عمده نمونه ها آنهایی است که از کودکی از اطرافیان شنیده و در حافظه ام اندوخته شده بود، بخشی را هم افراد خانواده، دوستان و آشنایان محبت کردند و در اختیار گذاشتند. نمونه هایی از این گویش شیرین را با هم می خوایم: تا کِچَل قَنج کُنِه، عروسی تِمامِه = تا کچل خود را آرایش کند عروسی تمام است یعنی با پرداختن به حاشیه فرصت را از بین نبر. پَلوم قِسَمی نِداری! = پیش من قسمی نداری یعنی حرفم را باور کن. بالا بالاها جا نیس، پاین پاینارَم نی می نیشه = بالا بالاها جا نیست، پایین پایین ها هم نمی نشیند یعنی در عین فقر و درویشی فرد مغرور و متکبری است. بِچِه دار همیشه به دار، این کنایه هم در بیان رنج و عذاب تربیت فرزند به کار می رود. اَ آتیشش گرم نِشُدیم، دودِشَم کورِمان کرد = از آتش آن گرم نشدیم دودش هم کورمان کرد یعنی به امید سود آمدیم اما ضرر کردیم. "فرهنگ اصطلاحات عامیانه همدانی" سرشار از این اصطلاحات، امثال و ترانه هاست که بخشی از فرهنگ کهن سرزمین هگمتانه است که توسط حوزه هنری همدان با شمارگان ۱۱۰۰ نسخه چاپ شد.
"نایین شهر هزاره های تاریخی" هفتمین کتاب از سلسله مجموعه‌های فرهنگ و معماری دفتر پژوهش‌های فرهنگی است که مولف به جنبه‌های مختلف معماری و فرهنگ این منطقه واقع در کویر مرکزی ایران را پرداخته است. هدف از انتشار مجموعه معماری و فرهنگ، فراهم آوردن زمینه‌ای مناسب برای توجه به هویت و فرهنگ ایرانی در عرصه هنر و معماری و شهرسازی بیان شده تا با فهم مفاهیم نهفته در آن، بتوان در مسیر کشف مفاهیم نو و ارتقا این هنر، ساماندهی و ساخت و ساز فضای کار و زندگی گام‌هایی اصولی برداشت. "حسین سلطان زاده" نویسنده این مجموعه در پنج فصل و زیربخش های متعدد و مرتبط با تاریخ، معماری و هنر کویر نایین است و در مقدمه چاپ دوم کتاب می‌نویسد: بافت قدیمی نایین تخریب و فرسوده شده و کمتر کسی در آنجا زندگی می‌کند. به نظر می رسد فرآیند دگرگونی در آن بیشتر به سبب بی‌توجهی و مطالعه، برنامه‌ریزی، تصمیم‌گیری مناسب از سوی متخصصان، مشاوران و نهادهای مسوول بوده است. پیشینه تاریخی شهر بویژه بعد از ورود اسلام به ایران، خصوصیت‌های اجتماعی و کارکردی شهر، ویژگی‌های کالبدی، فضاهای هنری و انواع فضاهای معماری به همراه ۲ پیوست، تصاویر و منابع، محتوای این کتاب را شامل می‌شوند. نایین دارای هفت محله است. شهری که مهاجرت اعیان و بزرگانش به دیگر استان‌ها و شهرها از اعتبار بافت تاریخی آن کاسته اما مسجد جامع و بابا عبدالله و مزارهای آن همچنان پابرجا و ماندگار هستند. حدود یک سوم فضای بافت تاریخی آن ویران یا متروکه است و بقیه فضاها نیز مناسب زندگی و گذران عمر نیست. نویسنده کتاب که در سال های ۱۳۶۵ و ۱۳۷۶ کتاب «تاریخ شهر و شهرنشینی در ایران» را دوبار به چاپ رسانده در صفحه ۱۲ کتاب راه حل هایی پیشنهاد می کند و می‌گوید: در این بررسی‌ها برای احیای بافت تاریخی نایین یه این نتیجه رسیده که تنها با طرح ها و اقدام‌های محافظه کارانه معمولی مانند تعریض معابر، تدارک برخی از خدمات تسهیلات شهری، احداث ساختمان های عمومی، بدنه‌سازی بعضی از معابر و همچنین ایجاد امتیازهایی برای ساکنان آن نمی‌توان شاهد احیای این بافت بود. راه حلی که برای احیای بافت مناسب به نظر می‌رسد؛ ایجاد یک مرکز شهر به شکل یک میدان شهری، برای بافت تاریخی است که مهمترین فضاهای اداری، خدماتی، اجتماعی، تجاری و ورزشی-متعلق به بافت تاریخی و فضاهای مجاور آن-در پیرامون آن شکل بگیرند. وجود و استقرار مسجد امتیاز حقوقی شهرهای زمان قدیم نسبت به روستاها، برای هر خطه بوده که تاثیر اسلام در ساختار شهرهای ایران را نمایان می‌کند. علاوه بر مسجد، مدرسه علوم دینی، خانقاه یا زاویه مخصوص صوفیان و دراویش، حسینیه‌ها، تکیه‌ها و مزارها نیز در این میان تاثیرگذارند. مسجد جامع هر شهر، مرکز ثقل آن دیار بوده که پیرامونش بازار، گذر و مراکز عمومی و اصلی هر خطه مستقر و به آسانی قابل دسترسی بوده‌اند. ضمن اینکه اثر بی نظیر وقف در جامعه اسلامی مردم را به احداث بناهای موقوفه ای تشویق می‌کرده است. تاثیر دین اسلام در معماری ایران زمین نیز به خوبی عیان و هویداست. درونگرایی و پوشیده بودن، یکی از اصول و ارکان این هنر است. البته استان‌ها و شهرهای شمالی کشورمان چه در گذشته و چه امروز از این قاعده مستثنی بوده و هستند. قبله، اصل محرم بودن، منار و گنبد عناصر و شاخص‌های مهم سیمای شهری بوده‌اند. بافت تاریخی کویر نایین، ۳۸ هکتار است و گویا نایین بیشتر از آنکه زیربخشی از ولایت اصفهان باشد، تحت امر ولایت یزد بوده است. تاریخ احداث بنای مسجد جامع نایین را قرن اول یا اوایل قرن چهارم هجری قمری نوشته‌اند. این وادی را در اسناد تاریخی «قصبه» خطاب می‌کرده اند که از سال ۱۳۲۰ خورشیدی شهر شده و حمدالله مستوفی در کتاب «نزهه القلوب» این خطه را شهری کوچک معرفی کرده است که دور قلعه‌اش چهارهزار قدم بود. حقوق دیوانی شهر در آن زمان(نیمه اول قرن هشتم هجری) دو تومان و ۲۰۰ دیناز بود. تنها یک محله بنام کلوان از هفت محله نایین بازارچه داشته و اولین مسجد نایین هم در محله قدیمان احداث شده است. هر محله یک حمام و حسینیه یا میدانچه داشته و ۲ یخچال بزرگ در بیرون شهر آب گوارای اهالی و نگهداشت اقلام فاسدشدنی را عهده دار بوده‌اند. علاوه بر سلسله مقتدر صفویه، دوره ایلخانان هم زمانه توسعه شهرهای ایران و نایین است که سازه امامزاده سلطان سید علی نیز در همین دوره ساخته شده است. معماری فضاهای امروزی حسینیه ها و میدانچه ها مربوط به اواخر دوره قاجار و پهلوی اول است. اقتصاد این شهر بر کشاورزی و صنایع دستی استوار است. ۲۰ کارگاه کاشی و ۱۲ کارگاه سفال در کنار عبابافی معروف نایین که کُرک آن از کرمان تامین می‌شده اساس اقتصاد و معیشت این منطقه را شکل می دهند. پیوندهای اجتماعی در نایین، محله‌ای و مسلکی بوده که در دوره ای همچون مشروطه دو محله مخالف آن و ۵ محله مشروطه خواه و حامی نهضت بوده‌اند. تعدادی چند از تصاویر سیاه و سفید کتاب به نارنج یا نارین قلعه اختصاص دارند. درباره خوانایی بناها در صفحه ۷۹ کتاب نوشته اند: یکی از ویژگی‌های مهم بیشتر بناهای کویر نایین هماهنگی بین شکل و کارکرد آنهاست. وضوح این هماهنگی به گونه‌ای است که به ندرت اتفاق می‌افتد ناظری از روی شکل عناصر و بناها به کارکرد آنها آگاه نشود. نویسنده برای نوشتن کتاب از ۳۶ منبع تاریخی، دانشگاهی، آماری و سفرنامه ای بهره برده، تاکنون ۱۷ کتاب تالیف کرده و ۵ مجموعه ترجمه شده در موضوع معماری دارد. دفتر پژوهش های فرهنگی کتاب «نایین شهر هزاره های تاریخی» را در ۳۲۸ صفحه با عکس روی جلدی از رعنا جوادی منتشر و روانه بازار مطالعه و کتاب کرده است.
کتاب «پایان کم درآمدی، آغاز توانگری» به همت ۲ مترجم کُرد ترجمه شد کتاب «پایان کم درآمدی، آغاز توانگری» اثر جرالد ماندیس به همت برادران هادی و مهدی زندکریمی از مترجمان کردستانی ترجمه و روانه بازار نشر شد. کتاب «پایان کم درآمدی، آغاز توانگری» نخستین متن رسمی در مورد بیماری «کم درآمدی» است که با استقبال بین المللی خوبی مواجه شده و اکنون به زبان فارسی در دسترس مخاطبان قرار گرفته است. در این کتاب مفهوم «کم درآمدی» به عنوان یک بیماری معرفی شده است، یک بیماری چند جانبه که همچون ویروس در افکار و احساسات و رفتارهای ما نفوذ می‌کند و ما را با قابلیت‌ها و استعدادهای درونی‌مان بیگانه می‌کند و یکی از تلخ‌ترین نتایج آن این است که به رغم تمام تلاش‌هایمان درآمد کافی برای برآورده‌کردن نیازهایمان نداریم. اما این کتاب ما را با این بیماری تلخ و عوارض ناخوشایند آن تنها نمی‌گذارد، بلکه پس از معرفی جنبه‌های مختلف آن راهکارها و تکنیک‌های کاربردی تحت عنوان «برنامه توانگری» به ما ارائه می‌دهد تا در سه سطح افکار، احساسات و رفتارهایمان متحول شویم. یکی از ویژگی های مفید این کتاب راهکار معنوی آن برای مقابله با بیماری کم‌درآمدی است که در نوع خود اولین رویکرد با این نگاه متفاوت است. ویژگی دیگر این کتاب کاربردی بودن تمرین ها و تکنیک های آن است. نویسنده در تمام مرحله گام به گام با خواننده همراه است و پا به پای او پیش می‌رود و همزمان تجربیات خود و افراد دیگر را به اشتراک می گذارد. تنوع تکنیک ها و تجربه‌های فراوان کتاب از دیگر ویژگی های مفید این کتاب است که کمک می کند افراد مختلف با دیدگاه های مختلف بتوانند از این کتاب بهره ببرند. در نهایت یکی از مهمترین ویژگی‌های این کتاب این است که مبتنی بر تجربیات حقیقی است. هم نویسنده و هم مترجمین و هم افراد زیادی دیگری در سطح دنیا از این تکنیک ها استفاده کرده‌اند و توانسته‌اند تحولی حقیقی در زندگی خود تجربه کنند. اطمینان داشته باشید که اگر شما نیز این تکنیک ها را انجام دهید میتوانید از بیماری کم‌درآمدی رها شوید. کتاب «پایان کم درآمدی، آغاز توانگری» دارای ۲۵۶ صفحه بوده و به قیمت ۴۰۰ هزار ریال در اختیار علاقمندان قرار گرفته است.
کتاب "اسطوره-شهر اصفهان" نوشته بهمن نامورمطلق تحقیقی در حوزه مطالعات اسطوره‌ای است که اصفهان را به عنوان نمونه‌ای عالی از یک اسطوره- شهر معرفی می‌کند. کتاب "اسطوره - شهر اصفهان" یک تحقیق شهرسازانه یا معمارانه نیست، بلکه یک تحقیق در عرصه مطالعات اسطوره‌ای تلقی می‌شود که از مطالعات فرهنگی و برخی رویکردها، مانند نشانه‌شناسی نیز بهره برده است. اسطوره شناسی به کار گرفته شده در این کتاب، به مطالعات فرهنگی بسیار نزدیک شده است. نامورمطلق در پیشگفتار کتاب نوشته است: «خوب می‌دانم نوشتن درباره اصفهان به محک کشیده شدن و خطر کردن است؛ زیرا چان‌چه نورتورپ فرای درباره آثار شکسپیر می‌گوید: «منتقدی که به نقد آثار شکسپیر می‌پردازد، در واقع خود را به نقد می‌کشد.» بی‌شک هرکس که درباره اصفهان می‌نویسد، خود را می‌نویسند و ذهنیت خویش را به بوته نقد می‌گذارد. اصفهان آن‌قدر غنی و سترگ است که برداشت‌ها و دریافت‌های ما از آن شاخصی برای فهم ماست؛ بیش از اینکه برای فهم اصفهان باشد. اصفهان برایم یک موجود زنده، یا یک شخصیت برجسته است، یک چیز نیست؛ یک اوست. این شهر ابعاد بی‌شمار و رازهای بی‌کرانی در خود دارد. اصفهان شهر هیچ‌کس نیست؛ نه شاه عباس و نه شیخ بهایی، برعکس کسانی مانند شاه عباس و شیخ بهایی با اصفهان شناخته شدند؛ نه اصفهان با آنها. اصفهان پیش از این‌ها نیز شهری برجسته و بی‌همتا بوده است. افراد زیادی در این شهر زندگی کردند و بزرگ شدند و گاه نیز به بزرگی شهری افزودند؛ زیرا اصفهان فقط یک کالبد شهری نیست و فقط در خود، عمارت و پل پرورش نداده است؛ بلکه بزرگ‌ترین دستاوردهای این شهر، انسان‌های بزرگی هستند که در طول زمان تربیت کرده است. این کتاب به دنبال سه سخنرانی در شهر اصفهان شکل گرفت. سخنرانی‌ها درباره اسطوره-شهر اصفهان بودند و جلسات آن در "حمام دردشت" در مقابل مخاطبان صمیمی و فرهنگ دوست اصفهانی انجام شد.» در این نوشتار، نوع ویژه‌ای از شهرها بررسی و مطالعه می‌شود. اسطوره - شهرعبارتی است که در این نوشتار تکمیل می‌یابد. در وهله نخست، اسطوره- متن تعریف و معنا و سپس نمونه‌هایی از آن در سطح جهانی معرفی می‌شود. پس از آن چندین فصل به بررسی ویژگی‌های آن اختصاص می یابد. در هر فصل علاوه بر توضیحاتی درباره ویژگی‌هایی از اسطوره- شهر، بر شهر اصفهان به عنوان نمونه‌ای عالی از آن، اشاره و تاکید می‌شود. فصل نخست، خود یک مقدمه برای فصل‌های دیگر به حساب می‌آید زیرا این فصل به تعریف اصطلاحات مهم کتاب، یعنی شهرهای اسطوره ای و اسطوره شهرها می پردازد. فصل دوم به موضوع بسیار مهم، یعنی سرمتنیت یا گونه‌شناسی شهری اختصاص یافته است در این فصل برای نمونه به گونه‌شناسی شهر اصفهان اشاره می‌شود و گونه ای که به نظرم تناسل می‌آید معرفی خواهد شد. فصل سوم گونه بیش متنیت و بینامتنیت را بررسی می‌کند. فصل چهارم به موضوع پیرامتنیت می‌پردازد و فصل پنجم نیز به موضوع خود متن است و ویژگی‌های درون‌متنی آن اختصاص یافته است. کتاب "اسطوره - شهر اصفهان" به قلم بهمن نامورمطلق در ۱۹۵ صفحه با شمارگان یکهزار نسخه توسط انتشارات سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان به چاپ رسیده است.
"عادت نارنجی" نام مجموعه اشعار "فرزاد اسدی" شاعر جوان سمیرمی است که سروده‌های سالهای ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۳ خود را به زیور طبع آراسته است. «فرزاد اسدی» شاعر جوان سمیرمی ۵۴ نوشته و شعر خود در این مجموعه را، به خانواده و خود و استادان و همراهانش در این کتاب شکرالله امینی سمیرمی و امرالله قاسمی تقدیم کرده است. تاریخ و زمان دقیق بیشتر نوشتارهای ادبی و پراکنده، ذیل هر نوشته به همراه جمله‌ای خاص با اندازه قلمی بزرگتر منتشر شده که روح هنرمند و شاعرانه مولف را نمایان می‌کند. «بی مقدمه» نام نخستین دل نوشته است که از آن با عنوان مقدمه‌ای برای سرودن شعرهای سپید یاد شده و درست در سحرگاهان اول فروردین سال ۱۳۸۹ به طبع رسیده است. «حتی هنگام هبوط» دکلمه ای دیگر با عنوان فرعی «و دوباره عادت نارنجی» است. لحظه های دلواپسی، چقدر با اشک هایم شیک می شوند و بوی نان تازه محلی، چه بی اندازه به خلوتم صادر می شود. خلوتی که از حضور عقربه ها خالی شده است. خلوتی که با حضور کسی کامل می شود. اصلا همیشه دلش تنگ می شود برای من، حتی هنگام هبوط. من می شکنم پیمان را، عصیان می کنم، او او آرام زمزمه می کند «ارجعی الی ربک» صفحه ۱۴ یک عنوان فرعی جالب دارد. تازه می فهمم نام همه ما یوسف است و در دست هایمان، کنعانی است که باید به آن برگردیم. «هوس ادراک محمد(ع)» اما دل نوشته خاص این روزها و ایام پایانی ماه رجب الخیر و مبعث حضرت رسول الله است. طلوع ساده سارها، حماسه آرام عصرهای کودکی، عطر گرم واهمه ای را دارد. رکوع هدهدی بر روی هراس حصارهای دودآلود، طعم آسودگی سرورها را می دهد. گرمای گام های مادر، گهواره سطرهای احساس. صدای محکمه ای در سردی داش ها می دمد و سلوک صحرا در گلوی کوه، وسوسه ای را در حوصله لاله ها می کارد. مرگ در حوالی دردهای اطلسی ها هلال می گردد و صدای وحی می دمد در ل کوهی که هوس ادارک محمد(ص) دارد. ببین که واژه های بی نقطه در این متن شما، شما را به چه چیزی بشارت می دهند. «تنور احساس» تیتر انتخاب شده ای چند جمله است که معاد را یادآورند. ماه مثل قرص نانی است که از تنور احساس درآمده باشد. ستاره ها عشوه هایشان را از بوی لیمویی پی می گیرند و صدای سکوت فرشته مرگ، وقتی محو بوی کاه گل های خانه های آبادی می شود، و دوباره حس سر درگم من می شود دایه جمعیت واژه، روی فک جیرجیرک ها. فطرت لاغر ناودان ها، به احاطه شدن گام های پاره پاره من می نگرد و پرگار باز زندگی، برای یافتن معاد خویش چه مشتاق ثانیه ها را دور می زند. چند خط زیبا زیرنویس شعر «دست هایم را»: باران که می بارد، احساس می کنم پنجره ها، مسلمان می شوند. حتی اگر مشجر باشند ساده می شوند. «تکرار دیروزها»: امروز شتری از دل کوه بیرون آمد. دیروز دریا شکافته شد و در بن بست کوچه مجاور از شکم نهنگی یونسی بیرون آمد. حتی امیر، دوست صمیمی ام، این صحنه را از آیفون تصویری خانه شان دیده است؛ و پدر دیشب مردی را دیده بود که در خیابان ابوعلی سینا، از آذوقه های داخل خانه مردم خبر می داد. و همسایه ها چندی پیش، گاوی را روبروی قصابی نعیم آقا دیده بودند که مورد پرستش قرار می گرفت و این روزها چقدر تکرار دیروزهایند. باور نداری به کوه هایی بنگر که پیش از این در زندگیت شکافته شدند. «از هیچ تا لایق شدن» فصل اشعار و دوبیتی های کتابند و شعری در صفحه ۵۰ با عنوان «سجاده خیس خدا» که در سال ۱۳۹۲ در کتاب آیینه خانه اثار اعضای مرکز آفرینش های ادبی استان اصفهان چاپ شده را در اینجا می آوریم. دیشب خدا همسایه چشمان من بود/ زیبایی عاشق شدن در جان من بود/ دیشب خدا با من کنارم شعر می خواند/ یک حس خوب و بی ریا، مهمان من بود آن شب، ستاره چهره ام را شاد می دید/ تا پیش از آن شب، لحظه ها زندان من بود/ من در هجوم واژه گم بودم و دریا/ گل داده بود و غرق در باران من بود وقتی که او با من، نماز عشق می خواند/ گویی تمام خنده ها از آن من بود/ او پیر مرشد بود و من یک سالک راه/ سجاده خیس خدا مژگان من بود پایان بندی معرفی این کتاب را از آخرین دل نوشته فصل اول برگزیده ایم که: گاهی عجیب برای جمله آخر حرف ها تمام شده اند، حتی دقایق هم... انتشارات سام آرام مجموعه شعر و ادب «عادت نارنجی» را با طراحی جلد حدیث سامی در ۷۵ صفحه منتشر کرده است.
اثر «هفت مرگ اِوِلین هاردکَسِل» نوشته استوارت ترتون برنده جایزه کاستا در بخش رمان‌اولی‌ها به فارسی ترجمه و وارد بازار کتاب ایران شد. جایزه ادبی کاستا (Costa Book Awards) هر ساله به لذت بخش‌ترین کتاب انگلیسی زبانی اهدا می‌شود که نویسنده آن ساکن بریتانیا یا ایرلند باشد. در اهدای این جایزه بیشتر لذت بخش بودن داستان و موفقیت در انتقال این لذت بخشی به مخاطبان مد نظر است. استوارت ترتون (Stuart Turton) درحالی در سال ۲۰۱۸ برنده بخش رمان‌اولی‌ها شد که هیات داوران از داستان او به عنوان «روایت هوشمندانه، جذاب، و بدیع از داستانی جنایی» یاد کردند. داوران درباره این اثر نوشتند: زمین گذاشتن این کتاب غیرممکن است. همه ما از خواندن این رمان و اینکه داستانِ اولِ یک نویسنده چنان منظم و دقیق نوشته شده است شگفت‌زده شدیم. ترتون ۳۹ ساله خبرنگاری مستقل است و پیشتر تجربه موفقی در نویسندگی نداشته اما از کودکی طرفدار آگاتا کریستی بوده و دوست داشته داستانی معمایی-جنایی بنویسد. وی پیش از خبرنگار شدن به دور دنیا سفر کرد و کارهای مختلفی را چون فعالیت در کتابفروشی‌های مختلف، فرودگاه و حتی مزارع تجربه کرد. تا آن که فکر نوشتن کتاب وقتی به سرش زد که در دوبی مشغول کار بود. ایده داستان به ذهنم رسید اما هیچ نظری درباره شخصیت‌های داستان یا اتفاقات به صورت جزئی نداشتم. می‌دانستم مجبورم به انگلیس برگردم، نیاز به جو کشور و خانه‌های مجللش دارم. باید از جنگل‌های مختلف دیدن کنم و در کشوری بیابانی نمی‌توانم چنین کاری را انجام دهم. به همین دلیل به کشورش بازگشت اما نمی توانست بنویسد: هر چه بیشتر برای نوشتن برنامه‌ریزی می‌کردم، هر چه بیشتر تلاش می‌کردم سرنخ‌ها را به هم ربط دهم، اوضاع پیچیده‌تر می‌شد. احتمالاً دوستانم از حضور در کنار من خیلی عذاب کشیدند چون همزمان به ۱۸ مسیر مختلف فکر می‌کردم. از زندگی‌ام در دوبی گذشتم و به کشورم برگشتم. کاری که برایم خیلی سخت بود اما در نهایت اوضاع بهتر شد. ناگهان بارقه‌ای از امید در من شکل گرفت. ماجرای هفت مرگ اِوِلین هاردکَسِل که در ۶۰ فصل نوشته شده از این قرار است: تا به حال تصور کرده اید هر صبح که بیدار می شوید در بدن شخص دیگری باشید و مجبور شوید یک روز کامل را با فردی سپری کنید که هیچ شناختی از او ندارید. تصورش هم دشوار است چه برسد به واقعیت. شخصی به نام سباستین بل برای رهایی از مخمصه ایی که در آن گرفتار شده باید معمای قتلی را به سرانجام برساند. به این منظور برای کمک به او فرصت هایی در اختیارش قرار می گیرد تا برای فرار از ورطه ایی که در آن قرار دار تمام تلاشش را بکند اما ... در این کتاب می‌خوانیم: دوست دارم باور کنم مرد خوبی هستم و برای کمک آمده ام، اما اگر چنین باشد که کلی دردسر به وجود آورده‌ام. امشب مثل هر شب اویلین خودش را می‌کشد و اگر اقدامات امروز صبح مثل راهنما عمل کند، امکان دارد تلاش هایم برای فرار از این بدبختی، سریع تر به نتیجه برسد. با توجه به همه تلاش های ناشیانه‌ام برای نجات اویلین، تنها خاطره استخر و اویلین که اسلحه‌ای نقره‌ای دارد، در ذهنم تداعی می شود. (ص. ۲۰۹) هفت مرگ اِوِلین هاردکَسِل را کتابسرای تندیس در ۵۵۹ صفحه با شمارگان ۵۰۰ نسخه با ترجمه نرگس جلالتی منتشر و در دسترس قرار داده است.
ترجمۀ کتابِ راه باریک آزادی اثر جدید دارون عجم اوغلو و جیمز رابینسون منتشر شد. عجم‌اوغلو و رابینسون پیش از این با کتاب بسیار مهم چرا ملت‌ها شکست می‌خورند در سطح جهان شناخته شدند، اثری که پس از انتشار در سال ۲۰۱۲ سریعا در صدر آثار مورد توجه دانشوران و علاقمندان به علوم اجتماعی جای گرفت، تا جایی که جورج آکرلوف، برنده جایزه نوبل اقتصاد ۲۰۰۱ آن را با کتاب تاریخ‌ساز ثروت ملل نوشته آدام اسمیت مقایسه نمود و نوشت: «دو قرن پس از این نوادگان ما و نوادگان نوادگان ما به نحوی مشابه از این کتاب یاد خواهند کرد.» علاوه بر این دانشمندان بسیار دیگری نیز به اظهار نظر در مورد این اثر پرداختند، تا جایی که مرکز پژوهش‌های مجلس چند سال پیش مهمترینِ این نظرات را طی جزوه‌ای حدودا دویست صفحه‌ای به انتشار رساند. چرا ملت‌ها شکست می‌خورند همانطور که از نامش پیدا بود به بررسی عللی می‌پرداخت که تلاش‌ها برای رسیدن به بهروزی و توسعه را با شکست مواجه می‌کنند. پاسخ آن کتاب روشن بود: توسعه سیاسی به معنای آزادی، ریشه‌ای است که بهروزی تنها با اتکای به آن می‌تواند شکوفا شود. موضوع کتاب جدید عجم‌اوغلو و رابینسون خود «آزادی» است. آنها در کتاب اخیرشان توضیح می‌دهند که «آزادی» به هیچ وجه نظم طبیعی جوامع به شمار نمی‌آید، بلکه لبه‌ای است باریک که میان اقتدارگرائی و هرج و مرج پدیدار می‌شود. به عبارت دیگر، آزادی یک تعادل استثنائی در مناسبات سیاسی و اقتصادی برخی جوامع است که هم تحقق و هم حفاظت از آن به اندازه پرورش یک گل به دقت و مراقبت نیاز دارد. اثر جدید آنان با تبیین این شرایط خاص و ارائه تصویری بزرگ از یک چارچوب نظری توضیح می‌دهد که آزادی چرا در برخی حکومت‌ها شکل می‌یابد و در بعضی دیگر به اقتدارگرایی یا آشوب سقوط می‌کند. آنها بر مبنای این چارچوب همچنین به طرح نقشه راه برای خلق آزادی می‌پردازند، نقشه‌ای که شاید باید مهمترین دغدغۀ انسان‌ها نه فقط در جهان در حال توسعه، که حتی در کشورهای پیشرفته باشد. اثر جدید عجم‌اوغلو و رابینسون به مانند کتاب قبلی‌شان تحسین برخی از برجسته‌ترین دانشمندان علوم اجتماعی را به همراه داشته است. از جمله بِینت هولمِستروم، برنده جایزه نوبل اقتصاد ۲۰۱۶، آن را کتابی درخشان و به موقع توصیف می‌کند، یا جوئل موکیر نویسنده کتاب فرهنگ رشد، که آن را دستاوردی راستین، کتابی عالی با بینش‌ها و آموزه‌های متراکم و حاوی استنتاج‌های تکان‌دهنده می‌خواند. به همین ترتیب است جارد دایموند اسطوره زنده جغرافیاگرایان، که در کتاب قبلی عجم‌اوغلو و رابینسون نظرات خودش به نقد کشیده شده بود. او راه باریک آزادی را کتابی عظیم در پاسخ به یکی از بینادی‌ترین سوالات معاصر و اثری لذتبخش و اندیشه برانگیز می‌داند. یا اریک برینجولفسون محقق آمریکائی و استاد دانشکده مدیریت ام‌آی‌تی که راه باریک آزادی را تحلیلی نفس‌گیر، حاوی مثال‌هایی تفکر برانگیز و اثری ماندگار و مهم در نقشه‌های بعدی هر سیاست‌گذار، دانشمند، یا شهروند متعهد به سرنوشت جامعه ارزیابی می‌کند. آزادی آسان به دست نمی‌آید. بسیاری از ملت‌ها از ناکارآمدی دولت‌هایشان رنج می‌برند و در قفس هنجارها و سنن گرفتارند. دیگران محکوم به لویاتان‌های مستبدند.(از متن کتاب)جین تیرول برنده جایزه نوبل اقتصاد ۲۰۱۴ درباره کتاب می‌گوید: دارون عجم‌اوغلو و جیمز رابینسون در این تصویرسازی بسیار اصیل و سیراب‌کننده به سیاحت از میان تمدن‌ها در طول اعصار و اَمصار می‌پردازند؛ دستاوردی چشمگیر که فقط آنان از پسش بر می‌آیند و به نظر می‌رسد قرار است کارنامه درخشان کتاب چرا ملت‌ها شکست می‌خورند را تکرار کند. گفتنی است که کتاب راه باریک آزادی با ترجمه سید علیرضا بهشتی شیرازی و جعفر خیرخواهان توسط انتشارات روزنه برای اولین بار در سال ۱۳۹۸ منتشر شده است.
"اصفهان آیینه وقف و هنر" کتاب پژوهشی سیر تاریخی این ۲ حوزه در نصف جهانکتاب "اصفهان آیینه وقف و هنر" اثری پژوهشی، تحقیقی و اسنادی است که محمدعلی خسروی سیر تاریخی وقف و هنر این دیار را بازخوانی کرده و به نگارش در آورده است. این مجموعه به کوشش «محمدعلی خسروی» و همکاری سید کمال میرخلف و سید محسن قائم فرد در پنج بخش معماری و هنر، تاریخ، سند، پژوهش و نمایه ها تحریر و منتشر شده است. عنوان «تصویری از اصفهان قبل از اسلام» از روانشاد لطف الله هنرفر برای مقدمه کتاب انتخاب شده که کتاب «اصفهان» آن مرحوم را پیش از این در آذرماه امسال معرفی کرده ایم. از آن جمله است نام های کهن اصفهان بعنوان مرکز پارتاکنا همچون: گابیانا، گابیانه، گابی و گابین که به مرور به جی و سپس اصفهان تبدیل شده است. «پیشینه تشیع در اصفهان» دومین مقاله بلند و جامع در این رابطه به قلم شیخ رسول جعفریان است که می نویسد: اصفهان در دوران خلیفه دوم و به دست ابوموسی اشعری فتح شد. اندکی بعد امویان در اصفهان دست به تبلیغات تندی بر ضد امیرمومنان و علویان زدند و قرن ها تسنن افراطی(ناصبی گری) در این وادی حاکم بود تا جایی که به نقل از «خبر مقدسی» در افراط اصفهانی ها نسبت به معاویه آمده است که وی را پیغمبر می دانسته اند! در باب شیعه شدن اصفهان و اهل بیت دوستی آنان(قرن های سوم و چهارم به بعد) نیز آمده است که ابراهیم ابن شیبه اصفهانی از اصحاب امام علی النقی(ع) در اصل کاشانی بوده و مهاجرت ها از قم و کاشان عامل مهمی در شیعه شدن اصفهانی ها محسوب می شود. تقابل و فاصله قم شیعه و اصفهان سنّی در آن دوران تا قرن ششم تداوم داشته اما درگیری و نزاع دو طایفه حنفی و شافعی اسباب نابودی این شهر را در قرن ششم و هفتم فراهم می کند که حتی حمله مغولها هم سبب خاتمه این نبردها نمی شود. بهاءالدین جوینی و عمادالدین طبری و در ادامه سلطان محمد خدابنده(اوایل قرن هشتم) در شیعه شدن اصفهانی ها نقش ارزشمندی داشته اند و حتی سکه شیعه ضرب می کرده اند اما همچنان اصفهانی ها و قزوینی های افراطی آنان را رافضی می دانند. «وقف در اصفهان» نام مقاله بلندی از دکتر سیروس شفقی است و می نویسد: ۲۷۳ اثر باستانی ثبت شده در این خطه وجود دارد که بسیاری از آنها موقوفه اند و اعداد و آمار آنها را می توانید در صفحه ۷۲ کتاب بخوانید. ابن بطوطه(قرن هشتم) که به سیاحت در بلاد اسلامی پرداخته در سفرنامه اش شرحی دارد که: اصفهان از شهرهای عراق عجم، شهری بسیار بزرگ و زیباست و تاکنون قسمت های زیادی از آن در نتیجه اختلاف های مذهبی به ویرانی افتاده؛ مردم اصفهانی زیبارویند، رنگشان سفید و روشن است، شجاعت و نترسی از صفات بارزشان است و البته گشاده دست هستند. قرن دهم و یازدهم هجری قمری دوران توسعه و شکوفایی موقوفه های شهر اصفهان است. علاوه بر سلجوقیان، امپراطوری صفویه و برخی پادشاهان این سلسله پرچمداران وقف بوده اند. قدیمی ترین مدرسه وقفی اصفهان به نام «علاءالدوله کاکویه» که در قرن چهارم در قرن چهارم بنا شده و ابن سینا مدتی در آن تدریس می کرده است در این دوران موقوفه می شوند. مدارسی مانند ملک شاه سلجوقی، مدرسه سمیرمی و مدرسه ملک خاتون نیز از دیگر مدارس وقفی این دوره اند. سیاح آلمانی «انگلبرت کمپفر» با اشاره به شکوه و جلال مدارس عصر صفویه اعتراف می کند که بنای آنها بر مدرسه های اروپایی برتری داشته است.او به حقوق ۱۰۰ تومانی معلمان این عصر حسرت می خورد و آرزو می کند که ای کاش به استادان آلمانی هم چنین حقوقی پرداخت می شد! سه مقاله از بخش اول کتاب به شخصیت هایی همچون جمال الدین اصفهانی وزیر نیکوکار عهد سلجوقی، شهشهانی مجتهدی واقف و آیت الله ارباب اختصاص یافته است. «جمالدین اصفهانی» معروف به جواد از نویسندگان دیوان عصر سلجوقی در بخشش، بزرگی، آزادگی و فرزانگی نامی بلند و نشانی جاودانه داشته است. میرسید محمد بن عبدالصمد حسینی اصفهانی معروف به شهشهانی(زادگاه در قریه خورزوق برخوار) نیز از اکابر علمای امامیه اواخر قرن سیزدهم هجری بوده است. جامع السعاده و انوار الریاض از جمله کتاب های اویند و بقعه او در تخت فولاد اصفهان جای دارد. آیت الله ارباب نیز اهل خطه چرمهین لنجان است که از محضر حکیم جهانگیرخان قشقایی و آخوند کاشی بهره ها می برده است. در فصل «معماری و هنر» مجموعه های تاریخی، مساجد و بناها و موقوفه های متعددی معرفی و شرح داده شده اند. مسجد ساروتقی و مدرسه ثقه الاسلام منسوب به عهد صفوی که در دوران سیاه پهلوی خرابش کردند و آجرهایش را بردند. درباره برج های کبوتر نصف جهان هم سابقه ای ۷۰۰ ساله در کتاب قید شده که احتمالا این برج ها خرید و فروش هم می شده و شش نوع متفاوت داشته است. تعداد این برج ها در دوران صفویه ۳ هزار بنا بوده که تا سال ۱۳۵۶ خورشیدی به حدود ۶۰۰ برج کبوتر کاهش می یابد. منارجنبان معروف هم که گویا غیر از اصفهان در اشترگان لنجان و کارلادان نمونه هایی دارد، هرچند گویا چند سالی می شود که از جنبیدن افتاده است. محمد باقر سمیرمی(نقاش باشی) بعد از استاد «محمود ماهر النقش» معمار معروف اصفهانی معرفی شده که وی نیز استعدادی سرشار در نقش آفرینی و نقاشی بویژه از طبیعت و مناظر بکر زادگاهش سمیرم را تجربه کرده و در دو صفحه از کتاب تصاویری از حسینقلی خان ایلخانی و شیخ محمد علی نجفی از وی چاپ شده اند. شگرد سمیرمی در سطح رویین قلمدان، ترسم صورت زنان و مردان، نشاندن طوطی بر روی شاخه درخت، منظره چراگاه و نی زار، تصاویر گوسفند، گاو و آهو و ... است. این هنرمند سمیرمی از طبع شعر متوسطی هم بهره داشه و در شعر «صدقی» تخلص می کرده است. فصل اسناد کتاب به نام بردن از موقوفه ها و سندهای آنها اختصاص یافته است. از آن جمله اند: وقف نامه مدرسه های امامیه، چهارباغ، مسجد سید، گنجینه ها و اشیا وقفی کاخ چهلستون، درهای ارزشمند موقوفه شیخ صفی الدین اردبیلی. همچنین تصاویری از اسناد وقفی ارامنه اصفهان نیز منتشر شده و وقف نامه های متعددی از «بانوان عصر صفوی» همچون مدارس دینی آن دوران که بویژه در اصفهان جایگاه خاصی داشته اند، بازخوانی شده اند. انتشارات موسسه اطلاعات کتاب «اصفهان، آیینه وقف و هنر» را در ۶۵۶ صفحه روانه بازار کتاب و مطالعه کرده است.
کتاب آدم‌ها مجموعه گفتگوهایی از خبرنگاران یزدی است که با مقدمه دکتر محمدحسین پاپلی یزدی و به کوشش مریم موسوی به رشته تحریر درآمده است. این کتاب مجموع ۴۴ گفتگویی است که با عنوان اصلی "آدم ها" بین سالهای ۸۶ - ۸۳ در روزنامه خاتم یزد چاپ شده و عموماً این گفتگوها به صورت ملاقات‌های رودرو با قرار از پیش تعیین شده برای پاسخگویی این افراد از وضعیت زندگی و فعالیت هایشان بود. این کتاب با قلم مریم موسوی توسط نشر آواز قلم سدید و صفحه آرایی موسسه آواز قلم سدید یزد با طراحی جلد توسط مهدی حاتم پور و لیتوگرافی زیتون - قم در یک هزار نسخه و با قیمت ۲۰ هزار تومان در سال ۹۵ به چاپ شده است. نگارنده در سخن نخست آورده است؛ تغییر و تحول در جامعه متاثر از آدم‌هایی است که در مقطعی از زمان در آن جامعه زندگی کرده و با یک سری از فعالیت‌های مفید نشان داده‌اند که متفاوت از بقیه اندیشیده و رفتار کرده‌اند، با کمی جستجو در اطراف خود می‌توانیم تعداد بی‌شماری از این آدم‌ها را ببینیم و سخنانشان را بشنویم و قطعا نشستن پای صحبت آنها و استفاده از تجربیاتشان ما را در ایجاد تغییرات جدید در جامعه یاری می‌رساند. امروزه ثبت و ضبط تاریخ شفاهی در ایران مورد توجه مراکز موسسات متعددی قرار گرفته و فعالیت‌هایی در این زمینه صورت می‌پذیرد. در واقع ثبت تاریخ شفاهی، مرور و جمع آوری دیدگاه‌ها، عملکرد و اطلاعات زندگی واقعی افرادی است که کوله باری از تجربه را برای پیشرفت و توسعه جامعه در ذهن خود دارند. مهمترین دلیل گردآوری این کتاب ماندگاری گفتگوهای جذاب و خواندنی آدم‌هایی است که بعد از گذشت سال‌ها در لابلای اوراق روزنامه خاتم یزد به فراموشی سپرده شده، آدم‌هایی که هر کدام در زمان خود منشاء تاثیرات مثبتی در یزد بوده‌اند و گفت و گوی آنها می‌تواند پل ارتباطی نسل جدید با گذشتگان پیشکسوت خود باشد. پاپلی یزدی در مقدمه این کتاب آورده است؛ آدم همیشه آرزوهایی دارد، آرزوهایی که فرصت عملی کردن آنها را ندارد، آرزوهایی که فکر می کند عملی نمی‌شود یا نمی‌تواند عملی کند، چه خوشحال می شود، چه شاد می شود، چه به وجد می آید وقتی می بیند آرزوهایش عملی شدند. باز هم بسیار خوشحال می شود وقتی می بیند، آرزوهایش بی زحمت عملی شدند، آرزوهایش توسط کسی دیگر عملی شدند، همیشه می خواستم، فرصت داشتم و درباره مشاهیر شهرم یزد تحقیق کنم، خواستم بدانم اولین های هر کاری در شهرم چه کسانی بوده اند.