کتاب رازهای یک لبخند اثر پدرام حکیم زاده، دارای سیصد تصویر از مونالیزاست که ریشه‌ی تاریخی لبخند او را مورد بررسی قرار می‌دهد.

مونالیزا که به لبخند ژکوند نیز شهرت دارد، نام یکی از معروف‌ترین تابلوهای نقاشی لئوناردو داوینچی هنرمند مشهور ایتالیایی است که با رنگ روغن بر روی صفحه چوب سپیدار نقاشی شده است، این نقاشی دارای عناوینی همچون شناخته شده‌ترین، پر بازدیدترین و مقلدترین (مورد تقلید قرار گرفته) اثر جهان می‌باشد که بیشترین مطالب نوشته شده مرتبط را نیز شامل می‌گردد.

این اثر استثنایی در طول تاریخ چندین بار ربوده شده و با این که بیش از 500 سال از زمان خلقش می‌گذرد اما آسیب چندانی ندیده است. مونالیزا هم اکنون در تملک دولت فرانسه می‌باشد و در موزه لوور در پاریس نگهداری می‌شود. تابلوی مشهور لبخند ژکوند به دلیل لبخند بسیار مرموز مونالیزا و همچنین سبک نوین نقاشی لئوناردو داوینچی در آن زمان، به شهرت جهانی رسید.

گفته شده است که داوینچی سفارش نقاشی این اثر را بین سال‌های 1503 تا 1506 دریافت کرد، اما آن را به موقع تحویل نداد و چند بار آن را عوض کرد. در سال ۲۰۰۵ میلادی به طور قطع ثابت گردید که لیزا دل ژوکوندو، همان مدل شناخته شده برای پرتره مونالیزا است.

لئوناردو داوینچی نقاشی مونالیزا را در 1503 یا 1504 در فلورانس آغاز کرد. به گفته جورجیو واساری، (یکی از هم دوره‌ای‌های داوینچی) او پس از چهار سال تأخیر نقاشی را ناتمام رها کرد؛ که چنین رفتاری در بسیاری از نقاشی‌های لئوناردو شایع است که بعدها در زندگی‌اش ابراز پشیمانی می‌کند: "... هرگز یک کار را به پایان نرساندم..." تصور می‌شود که او همچنان به کار بر روی مونا لیزا به مدت سه سال پس از اینکه به فرانسه نقل مکان کرد تا مدت کوتاهی قبل از مرگش در سال 1519 ادامه داد تا آن را به پایان رساند. این اثر یکی از پرآوازه‌ترین چهره فردی جهان است.

ابهام این چهره نتیجه علاقه داوینچی به سایه روشن کاری است، این چهره را درون یک هرم قرار داده است و سه لکه بزرگ روشنایی در اثر بوجود آورده است. ترکیب‌بندی صحیح، رنگ‌پردازی مناسب، تأکید بر عنصر انسانی، تصویر سه بعدی و نمایی علمی از سایه روشن کاری از ویژگی‌های این اثر می‌باشد که باعث زیبایی آن شده است. منظره کمی از بالا و چهره کمی از پایین دیده شده است.

در بخشی از کتاب رازهای یک لبخند می‌خوانیم:

از سدهٔ نوزدهم یا حتی پیش از آن به بعد، این چهرهٔ رمزآمیز، بخشی از فرهنگ عامه‌ی غربی شده است. لاجوکوندا (ژوکوند) همسر زانوبی دل جوکوندو‌ی بانکادار، که پس از بازگشت لئوناردو از میلان به فلورانس نقاشی شده، به حال نشسته در میان دو پایهٔ یک ایوان سرپوشیده شبیه سازی شده است. این زن با نما‌ی نیم قد و دست‌های روی هم نهاده و چشمان خیره شده به تماشاگر، نشان داده شده است. ابهام و راز این "خنده"‌ی پر آوازه، واقعاً نتیجۀ شیفتگی لئوناردو به سایه روشن جوّ و مهارت در نمایاندن آن است.

شاید در سدهٔ رومانتیک پرور نوزدهم، بیش از حد دربارهٔ این "خنده"‌ی رازآمیز بحث شد، ولی کسی به علاقهٔ سراپا علمی لئوناردو به ماهیت نور و سایه اشاره‌ای نکرد. از طرف دیگر، به احتمال زیاد خود لئوناردو نیز از تأثیر شگفت‌انگیزی که در این تابلو بر تماشاگر می‌گذارد، لذت‌ها برده است این اثر یکی از تابلوهای محبوب بود و هیچگاه نمی‌توانست آن را از خودش جدا کند.

طراحی بی‌نظیری که در زیر سایۀ گریزان حاضر است، از لحاظ نمایاندن سر و دست‌ها، که استثنا فوق‌العاده زیبا هستند، یک پیروزی بزرگ به شمار می‌رود. این احتمال نیز وجود دارد که نیت هنرمند، سردرگم کردن بیننده یا شیفتن وی و مجاز ساختن به تفسیر آزادانهٔ این شخصیت نهفته بوده باشد.

فهرست مطالب
مونالیزا
ریشه‌ی تاریخی لبخند مونالیزا
رویدادها
منتخبی از تصاویر مونالیزا یا لبخند ژوکوند
لئوناردو داوینچی
زندگی شخصی و روابط
نقاشی
پیکره تراشی‌ها و معماری
پژوهش علمی
طراح‌های مهندسی و اختراعات
تاریخچه
خلاصه داستان