کتاب بازار پیاز مشتمل بر بررسی بازار جهانی پیاز و مؤلفه‌های مهم آن، بازار داخلی پیاز، سیاست‌های تنظیم بازار در ایران و برخی کشور‌ها، تأثیر سیاست‌های اتخاذ شده بر مؤلفه‌های مهم بازار و در نهایت ارائه‌ی بسته سیاستی برای بهبود بازار این کالا است.

پیاز از جمله محصولاتی است که در تمام فصول سال برای آن تقاضا وجود دارد، این در حالی است که تولید آن در یک فصل خاص صورت می‌گیرد. تولید پیاز در کشور همواره از یک روند سینوسی برخوردار بوده است. دلیل این امر را می‌توان در نوسانات قیمت این محصول در بازار و به تبع آن افزایش یا کاهش سطح زیر کشت پیاز در سال بعد از آن جستجو کرد. همچنین قیمت محصولات رقیب در بازار، از جمله سیب زمینی، تأثیر قابل توجهی در تعیین سطح زیر کشت و تولید پیاز دارد. به طور‌ی که این دو محصول از پدیده تار عنکبوتی در بخش کشاورزی پیروی می‌نمایند.

از سوی دیگر، نوسانات تولید این محصول بر صادرات و واردات آن نیز تأثیرگذار بوده و سیاست‌های حمایتی و تنظیمی دولت را نیز تحت تأثیر قرار داده است. از این رو جلوگیری از نوسانات قیمت این محصول همواره جزو دغدغه‌های سیاست‌گذاران می‌باشد. به این ترتیب، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی در راستای وظایف پژوهشی خود اقدام به بررسی بازار پیاز نموده است.

هدف از انجام این تحقیق، یافتن راه‌ها‌ی مناسب جهت کاهش نوسانات تولید و قیمت و کاهش ضایعات در مسیر تولید و توزیع و همین طور ایجاد ثبات در تجارت خارجی این محصول می‌باشد.

در بخشی از کتاب بازار پیاز (The Onion Market) می‌خوانیم:

به طور قطع عوامل مؤثر بر عرضه و تقاضای پیاز بر روی قیمت آن مؤثر خواهند بود. مقدار تولید جهانی این کالا و عوامل مؤثر بر تولید مانند شرایط آب و هوایی، مقدار ضایعات، سطح زیرکشت، مقدار عملکرد تولید بر قیمت پیاز مؤثر هستند. روند مصرف جهانی این محصول و تناسب آن با مقدار تولید نیز از عوامل مؤثر بر قیمت است. البته پیاز محصولی است که مصرف آن در سبد مصرفی خانوار چندان زیاد نیست و علی رغم تبلیغات زیاد نهادهای مختلف مبنی بر خواص دارویی و سلامت‌زایی پیاز، مصرف آن تغییر قابل توجهی نکرده است. بنابراین قیمت پیاز بیش از هر چیز به وضعیت بازارهای کاغذی و وضعیت تولید، واردات و صادرات کشورهای عمده تولیدکننده، واردکننده و صادرکننده ارتباط دارد.

نوسان در تولید کشورهای بزرگ تولید کننده، می تواند از عواملی باشد که روی قیمت پیاز موثر است. از عواملی که می‌تواند مقدار تولید را تحت تاثیر قرار دهد شرایط جوی است. بارندگی و ایجاد سیل در مناطق سیل‌خیز مانند کشور هند که از تولیدکنندگان بزرگ این محصول است، می تواند به یکباره مقدار عرضه جهانی این محصول را کاهش داده و قیمت آن را در بازارهای کاغذی تحت تأثیر قرار دهد؛ به عنوان مثال، بارندگی شدید در هند در سال 2007 سبب خرابی زمین‌های پیاز گردید. همین طور در کشور پاکستان نیز که در زمره تولید کنندگان آسیای غربی است، وقوع سیل کشتزارهای پیاز را از بین برد. بنابراین کاهش تولید این محصول سبب افزایش قیمت پیاز در این کشور شده است. از طرف دیگر صادرات پیاز از منابع مهم درآمدی کشور هند می‌باشد. تمایل دولت در حفظ مقدار صادرات، سبب کمبود عرضه داخلی این محصول و گرانی بیشتر پیاز شده است.

فهرست مطالب

فصل اول: بررسی بازار جهانی، تولید، مصرف، تجارت و ساختار بازار پیاز
مقدمه
تولید جهانی پیاز
سطح زیرکشت جهانی پیاز
روند تولید جهانی پیاز
تولید کنندگان عمده پیاز در جهان و سهم هر یک از تولید جهانی
عملکرد تولید پیاز در کشورهای عمده تولیدکننده
تولید منطقه‌ای پیاز
بهای تمام شده محصول در کشورهای عمده تولید کننده پیاز
روند مصرف جهانی پیاز
مصرف کنندگان عمده پیاز
مصرف سرانه پیاز
پیش‌بینی روندهای آتی
پیش‌بینی روند آتی تولید جهانی پیاز
پیش‌بینی روند آتی مصرف جهانی پیاز
تجارت جهانی پیاز
روند صادرات جهانی پیاز
صادرکنندگان عمده پیاز و سهم هر یک از صادرات جهانی
روند واردات جهانی پیاز
واردکنندگان عمده پیاز و سهم هر یک از واردات جهانی
تعرفه واردات پیاز در کشورهای مختلف
قیمت جهانی پیاز
روند قیمت جهانی پیاز
عوامل مؤثر بر قیمت
بررسی ساختار بازار
جمع‌بندی
فصل دوم: بررسی بازار داخلی، تولید، مصرف، قیمت، ساختار بازار، نظام توزیع، نظام نظارت، حمایت از مصرف کننده، تجارت خارجی و حمایت تجاری از پیاز
مقدمه
بررسی سطح زیرکشت پیاز
بررسی تولید پیاز
بررسی عملکرد تولید پیاز
بررسی دوره زمانی تولید در ایران (نوسانات فصلی)
ساختار بازار نهاده‌های اصلی محصول
شیوه‌های حمایت از تولید محصول
توزیع جغرافیایی تولید
تعداد و ظرفیت کارخانه‌های فرآوری پیاز
بررسی روند مصرف پیاز
بررسی مصرف سرانه پیاز
انتخاب مدل
نتایج تجربی
توزیع جغرافیایی مصرف
بررسی جایگاه پیاز در سبد مصرفی خانوارهای شهری و روستایی
بررسی روند قیمت پیاز
روند قیمت عمده فروشی
بررسی روند قیمت خرده فروشی
بررسی روند قیمت پیاز در مقاطع کمتر از یکسال
سیر تحولات توزیع پیاز
بررسی صادرات پیاز ایران
بررسی روند صادرات پیاز
بررسی روند قیمت صادراتی پیاز
بررسی بازارهای هدف پیاز
مشکلات مربوط به صادرات پیاز
بررسی سیاست‌های تجاری در مورد پیاز
حقوق ورودی
مشوق‌های صادراتی
جمع‌بندی
فصل سوم: ارزیابی آثار سیاست‌های مختلف بر محصول، کالاها و فعالیت‌های مرتبط
مقدمه
براورد تجربی
تولید پیاز
مصرف پیاز
قیمت پیاز
صادرات
واردات
جمع‌بندی و ارزیابی
فصل چهارم: تدوین بسته سیاستی کاربردی در زمینه‌های سرمایه گذاری و تولید، تنظیم بازار، ذخیره سازی، حمل و نقل، مصرف و...
بیان مشکلات بازار پیاز
نقاط قوت بازار پیاز ایران
نقاط ضعف تولید پیاز در ایران
فرصت‌های پیشروی بازار پیاز
تهدیدهای پیش روی بازار پیاز
ارائه راهکارهای پیشنهادی در تنظیم بازار پیاز
سرمایه گذاری و تولید
تنظیم بازار (قیمت گذاری، توزیع و نظارت)
حمایت از تولید کنندگان و مصرف کنندگان
حمایت‌های تجاری
ذخیره‌سازی و حمل و نقل
مصرف
لایحه تنظیم بازار پیاز
منابع و مراجع