کتاب نقش پلیس در حفظ امنیت و حقوق مردم نوشته‌ی بهنام اسدی، با توجه به اهمیت شناخت حقوق شهروندی به بررسی مفهوم و تأثیر آن در امنیت مردم می‌پردازد.

از جمله عملکرد‌های مهم انتظامی، توجه به حقوق شهروندان و حفظ حقوق آن‌هاست. بنابراین، حقوق شهروندی، حقوقی است که مبانی و اصول آن در چارچوب قوانین رسمی کشور و نیز هنجارها و ارزش‌های عام اجتماعی به رسمیت شناخته می‌شود. پلیس و نیروی انتظامی، به عنوان نیروی امنیتی که وظیفه برقراری نظم و امنیت اجتماعی را عهده‌دار هستند، از یک سو وظیفه تضمین بخش مهمی از حقوق شهروندی، مثل حفاظت از جان، مال، حقوق و امنیت شهروندان را بر عهده دارند و از سوی دیگر، زمان انجام وظایف خود، بنا به ارتباط بی‌واسطه با شهروندان، امکان دارد اقداماتی انجام دهند که به حق یا ناحق، به عنوان تضییع حقوق شهروندی به حساب آید.

در دنیای امروز، حفظ حقوق شهروندی و حراست از آن یکی از موضوعات مهم چه در عرصه حقوق داخلی و چه در عرصه حقوق بین‌الملل است. ولی معین‌سازی محدوده این حقوق، موجب بروز چالش‌هایی برای نهادهای مرتبط از جمله پلیس خواهد شد. کشف مرز حقوق شهروندی تضمین شده، کمک زیادی به حل چالش رویاروی پلیس خواهد کرد. توضیح اینکه، اگر مسجل شود چه زمانی حقوق شهروندی ارزش احترام دارد و چطور ممکن است تمام یا بخشی از آن از شهروند سلب شود، می‌تواند پاسخ روشنی به مسئله‌ای که همواره پیش روی پلیس است، باشد.

حقوق شهروندی شامل حقوق و تکالیف مردم در مقابل همدیگر و اصول، هدف‌ها، وظایف و روش انجام آن می‌شود. علاوه بر این شیوه‌ی اداره‌ی امور شهر و کیفیت نظارت بر رشد هماهنگ شهر را می‌توان به عنوان پر اهمیت‌ترین اصولی دانست که منشعب از حقوق اساسی کشور است. پرسشی که ممکن است در این خصوص مطرح شود این است که آیا حقوق شهروندی ترکیبی از حقوق، وظایف و مسئولیت‌های شهروندان کشور در برابر یکدیگر و دولت یا قوای حاکم است یا تنها شامل حقوق و امتیازاتی می‌شود که وظیفه تأمین آن بر عهده دولت یا به طور کلی قوای حاکم می‌باشد؟ به نظر می‌رسد حقوق شهروندی در معنای خاص، تنها شامل جنبه مثبت اخیرالذکر باشد. شهروندی از این منظر، مجموعه گسترده‌ای از حقوق و تکالیف فردی و اجتماعی است. این حقوق و تکالیف، اگر چه فردی می‌باشند، اما برآیند آن‌ها به پیشرفت وضعیت اجتماعی کمک خواهند کرد.

در بخشی از کتاب نقش پلیس در حفظ امنیت و حقوق مردم می‌خوانیم:

زنان در هر جامعه‌ای نیمی از جمعیت را به خود اختصاص می‌دهند که همانند مردان علاوه بر تأثیرگذاری و مشارکت در ابعاد مختلف از مشتریان خدمات انتظامی محسوب می‌شوند. نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران به عنوان سازمان متولی برقراری نظم و امنیت عمومی در جهت پاسخگویی به نیازهای انتظامی زنان اقدام به ایجاد پلیس زن در ساختار خود کرده است، حمایت از امنیت روانی زنان و کودکان آسیب دیده ارائه خدمات انتظامی به این قشر عظیم و دفاع از آزادی‌ها و حقوق شهروندی ایشان در مقابل متجاوزان ودر نهایت برخورد با متخلفان و مجرمان زن، همه و همه از مصادیقی است که حضور زنان را به عنوان پلیس، امری اجتناب‌ناپذیر می‌سازد.

امروزه وجود پلیس زن به عنوان بخشی از پلیس که به طور مستقیم در ارتباط با امور زنان و کودکان است نه تنها از سوی جامعه پذیرفته شده بلکه به عنوان یک ضرورت شرعی و اجتماعی در جامعه مطرح می‌باشد، از طرفی نرخ رشد جمعیت و جرائم ویژه زنان ضرورت یک واحد پلیس متشکل از نیروهای عملیاتی زن را توجیه می‌کند، تا بتواند در این عرصه خدمات لازم را به جامعه ارائه دهد، تحقیقات نشان میدهد که بیشترین مراجعات زنان به کلانتری‌ها عبارتند از:

اختلافات خانوادگی، مبادله فرزند، قیومیت، ملاقات متهم، تصادف، ضمانت، احضار، ابلاغ، تشکیل و پیگیری پرونده، عکس‌دار کردن شناسنامه، مزاحمت تلفنی، درگیری، کشف جرائم، احضاریه، جلب چک، گزارش گمشده، گواهی فوت، مزاحمت، هتک حرمت، منافی عفت، نزاع و اعتیاد، با توجه به بافت و منطقه شهری میزان هریک از موارد متفاوت می‌باشد.

فهرست مطالب

پیشگفتار
بخش اول: پلیس و حقوق شهروندی
بخش دوم: نقش پلیس در حفظ حقوق شهروندی در مواجهه با بزهکاری
منابع و مآخذ