کتاب دانستنی‌های مدیریت مدیران در مدارس، به بررسی تاثیر مهارت‌های مدیران بر بهره‌وری سازمان آموزشی، مهارت‌های لازم برای مدیران مدارس و تبیین و تعریف آموزش و یادگیری در عصر حاضر می‌پردازد.

در دنیای امروز دانش علمی در قلمرو روانشناسی، روانشناسی اجتماعی و مردم‌شناسی و تجربه و کارورزی در شرایط گروهی و اجتماعی، به طرز غیرمستقیم زمینه دستیابی به مهارت‌های ادراکی را ایجاد می‌کند. کنش و واکنش متقابل با مردم و حساسیت نسبت به انگیزه‌ها، انتظارات و رفتارهای آنان کمک می‌کنند تا شخص بتواند دلیل و عوامل تشکیل دهنده ادراک انسان را دریابد و کار کردن با مردم و اثرگذاری بر رفتار آنان را فرا گیرد. مهارت‌های لازم مدیران را می‌توان به صورت فنی، انسانی و ادراکی طبقه‌بندی کرد. مهارت به توانایی‌های قابل پرورش شخص که در عملکرد و بقای وظایف منعکس می‌شود بنابراین منظور از مهارت توانایی به کار بردن مؤثر دانش و تجربه شخصی است. ضابطه اصلی مهارت داشتن، اقدام و عمل مؤثر در شرایط متغیر است.

مهارت عبارت است از توانایی تبدیل دانش به کنش، به طرزی که به عملکردی خوب، منجر شود. مهارت‌های مدیریتی به مهارت‌هایی گفته می‌شود که به کمک آن، شخص در وجود خود امکان به حرکت درآوردن اجزای یک مجموعه را برای حرکت متناسب کلیه اجزا، به سوی هدف‌های تعیین شده فراهم می‌آورد. به گفته دیگر صلاحیت و کیفیت کار مدیران از نظر مهارت‌های مدیریتی، یکی از عوامل مهم استمرار موفقیت در سازمان است. مدیران برای داشتن کارایی لازم، نیازمند مهارت‌های اساسی هستند.

مهارت‌های ادراکی، به توانایی ذهنی برای درک، تجزیه و تحلیل پیچیدگی‌های سازمان و فهم کلیه عناصر و اجزای تشکیل دهنده کار و فعالیت سازمانی به صورت یک کل واحد (نظام یا سیستم) و به گفته دیگر، توانایی درک و تشخیص اینکه کارکردهای مختلف سازمان به یکدیگر وابسته بوده و تغییر در هر یک از بخش‌ها، الزاما بخش‌های دیگر را تحت تاثیر قرار می‌دهد، گفته می‌شود. آگاهی از این روابط و شناخت اجزا و عناصر مهم در موقعیت‌های گوناگون، مدیر را قادر می‌سازد که مسائل و مشکلات را تشخیص داده و به راهی تصمیم‌گیری یا اقدام کند که موجب اثربخشی سازمان و رضایت کارکنان آن می‌شود. اکتساب مهارت‌های ادراکی مستلزم آموزش نظریه‌های علوم رفتاری به خصوص نظریه‌های سازمان، مدیریت و تصمیم‌گیری و کاربرد عملی آن‌هاست. بعضی از اجزای مهارت‌های ادراکی شامل تفکر نظام‌مند، ادراک و تصمیم‌گیری است.

در بخشی از کتاب دانستنی‌های مدیریت مدیران در مدارس می‌خوانید:

به نظر ماری پارکرفال قانون موقعیت جوهر مدیریت علمی است. دستورات جنبه شخصی و انفرادی ندارد، زیرا آنچه که موجب صدور دستور یا اخذ تصمیمی می‌گردد موقعیت خاصی است که در اثر عوامل متعددی مانند بررسی‌های فنی و نظریات اهل خبره و اوضاع و احوال یعنی ایجاد می‌شود. در مواقع خاصی ممکن است مرئوس به رئیس خود دستور بدهد. بنابراین در نظریه اختیار، قدرت دسته جمعی باید جانشین قدرت انفرادی گردد، و به در نتیجه به جای اعمال قدرت شخصی مسائل سازمان باید از طریق بررسی مشترک موقعیت خاص و همکاری دسته جمعی حل و فصل گردد.

حل مسائل سازمان بدین ترتیب منتهی به اخذ تصمیم بر پایه تلفیق نظریات کلیه اشخاصی می‌گردد که به مسأله معینی ارتباط دارند، زیرا در این صورت تصمیمات بر مبنای نتایج تحقیقات و بررسی‌های علمی گرفته می‌شود و مجال مخالفت برای هیچ کس باقی نمی‌ماند.

در تأیید نظریه خود، فالت می‌گوید امضاء دستور توسط رئیس فقط یک مرحله از یک رشته مراحل متعددی است که منتهی به صدور آن دستور گردیده است. بدین جهت در عوض این که صحبت از اختیارات قانونی کنیم، بهتر است که وظایف و مسئولیت‌های شغل را صریحاً تعریف نمائیم، زیرا اختیارات هر کسی صرفاً محدود به مواردی است که برای اجرای وظیفه وی لازم می‌باشد. در این صورت اختیارات افراد صرف‌نظر از سلسله مراتب اداری، بستگی به خصوصیات مشاغل آنان دارد. به عبارت دیگر، دستورهای معین از ناحیه اشخاصی صادر می‌شود که به علت اطلاع از نیازمندی‌های عمومی سازمان و تخصص، صلاحیت فنی صدور آن دستورات را دارند. بدین ترتیب کلیۀ اختیارات در تملک ریاست عالیت سازمان نمی‌باشد، بلکه بسیاری از اختیارات رئیس بدیگران تفویض می‌گردد. مدیر بدون در نظر گرفتن کلیه مواردی که بنحوی از انحاء با امری ارتباط دارند، و قبل از مراجعه به نظرات کارشناسان مربوطه و مطالعه دربارۀ اثرات احتمالی آن در وضع دیگران و بررسی این که آیا مورد قبول و رضایت مجریان واقع خواهد شد یا خیر، دستوری صادر نمی‌کند.

چون در مؤسسات امروزی وظایف تخصصی شده‌اند، اختیارات لازم برای اجرای وظایف تخصصی بین کلیۀ افراد سازمان مطابق صلاحیت فنی آنان تقسیم شده است. وظیفه اصلی مدیر هماهنگ کردن وظایف تخصصی افراد و برقراری ارتباط میان آن‌هاست.

فهرست مطالب
فصل اول: مهارت‌های مدیریتی
پیشگفتار
مفهوم مهارت و مهارت‌های مدیریتی
مهارت‌های ادراکی مدیران
مهارت‌های لازم برای مدیران
تعریف مهارت‌های سه‌ گانه مدیریت به شرح زیر است
تاثیر مهارت‌های مدیران بر بهره‌وری سازمان آموزشی
مهارت‌های لازم برای مدیران مدارس
تبیین و تعریف آموزش و یادگیری در عصر حاضر
مفهوم آموزش و دلایل نیاز به آن
وظایف و چالش‌های سازمان‌های آموزش در عصر اطلاعاتی کنونی
فصل دوم: مکتب‌های مدیریتی
پیشگفتار
انواع مکاتب مدیریت
مکتب کلاسیک
نظریه‌پردازان کلاسیک
نئوکلاسیک و نوع دوستی صنعتی
مکتب نوین مدیریت یا مکتب مبنی بر تئوری‌های سیستم‌ها
اهمیت نگرش سیستمی
فصل سوم: سازمان و سازماندهی
پیشگفتار
سازمان
تعریف سازمان از دیدگاه‌های مختلف
سازمان رسمی و سازمان غیر رسمی
خصوصیات سازمان‌های غیر رسمی
ترکیب سازمان رسمی
تثبیت سازمان
بوروکراسی
مارکسیسم و بوروکراسی
ماکس و بروبوروکراسی
سازماندهی
تقسیم کار و طبقه‌بندی وظائف در تشکیل سازمان
انواع سازماندهی
ساخت سازمانی ماتریسی و پروژه‌ای
انواع سازمان‌های صف و ستاد
قانون موقعیت
تفویض اختیار
تفویض اختیار شامل سه مرحله زیر می‌گردد
محاسن تفویض اختیار
فیفنر مزایای زیر را برای تفویض اختیار قائل می‌باشد
فصل چهارم: انواع مدیریت
پیشگفتار
تعریف‌های ارائه شده از مدیریت
مدیریت و روش‌های رهبری
اهداف مدیریت
فصل پنجم: سطوح مدیریتی
پیشگفتار
مدیریت میانی
مدیریت عالی
سطح عملیاتی مدیریت
سطح میانی مدیریت
سطح عالی مدیریت
نقش‌های مدیران
ویژگی‌های نقش
نقش‌های افراد در گروه
نقش‌های مدیران از دیدگاه صاحبه نظران
منابع فارسی
منابع لاتین