زخم معده یکی از بیماری های دردناک دستگاه گوارشی است که اغلب تصور می شود که افراد سیگاری و لاغر اندام و پراسترس به آن دچار می شوند. اما وجود ویروسی به نام هلیکوباکتر زمینه ساز اصلی این بیماری می باشد. شما زخم معده دارید اگر زخمهای باز در شکم یا قسمت فوقانی روده کوچک داشته باشید، این اتفاق زمانی می افتد که اسیدهای معده از لایه محافظ دستگاه گوارش خارج شود.

ممکن است علائمی وجود نداشته باشد، یا احساس ناراحتی یا درد کنید؛ همانطور که در ادامه این بخش به طور کامل در مورد زخم معده شرح خواهیم داد زخم های گوارشی می تواند منجر به خونریزی داخلی شود، که گاهی اوقات منجر به انتقال خون نیز میشود.

شما می توانید دو نوع بیماری زخم معده داشته باشید

زخم معده:

شما این را در پوشش معده خود دریافت می کنید.

زخم اثنی عشر:

این در انتهای روده کوچک ظاهر می شود، جایی که مواد غذایی جذب و هضم میشوند.

شما می توانید زخم ها را در هر سنی داشته باشید، اما هر چقدر سن بالاتر رود احتمال بروز آن قوی تر میشود.

علل زخم معده

زخم ها وقتی شکل می گیرد که اسید گوارشی به دیواره های معده یا روده کوچک آسیب برساند اگر لایه مخاطی بیش از حد نازک باشد یا شکم شما باعث ایجاد بیش از حد اسید شود، روده آن را حس می کند.

باکتری ها:

که هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori) نام دارد و تقریبا نیمی از ما آنها را داریم. اکثر افراد مبتلا به H. pylori دچار زخم نمیشوند. اما گاهی اوقات میزان اسید را افزایش میدهند، لایه محافظ را از بین می برند و دستگاه گوارش را تحریک می کنند. کارشناسان مطمئن نیستند که عفونت H. pylori چگونه گسترش می یابد. آنها فکر می کنند که از طریق تماس نزدیک، مانند بوسیدن، ممکن است از فرد به فرد منتقل شود، شما همچنین می توانید آن را از مواد غذایی و آب غیر بهداشتی دریافت کنید.

برخی از داروهای ضد درد:

اگر آسپرین را اغلب و یا مدت زمان طولانی مصرف کرده اید، به احتمال زیاد دچار زخم معده خواهید شد همین امر برای سایر داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAID ها) نیز صادق است که آنها عبارتند از؛ ایبوپروفن و ناپروکسن. NSAIDs مانع تولید ماده شیمیایی محافظ دیواره داخلی معده و روده کوچک می شود. انواع دیگر داروهای ضد درد، مانند استامینوفن، منجر به زخم معده نمی شوند.

غذاهای تند:

به گفته کارشناسان، خوردن غذاهای تند بسیار زیاد، باعث ایجاد زخم نمی شود اما آنها می توانند درمان زخم را سخت تر کنند.

علائم زخم معده

به احتمال زیاد احساس درد و ناراحتی در بین شکم و سینه وجود دارد ؛ شما ممکن است به طور خاص آن را با معده خالی - بین وعده های غذایی و یا در طول شب حس کنید. درد با مصرف غذا یا آنتی اسیدها متوقف می شود ، اما دوباره بازمی گردد؛ درد می تواند چند دقیقه یا چند ساعت طول بکشد و ممکن است چند روز یا چند هفته طول بکشد.

سایر علائم ممکن عبارتند از:

احساس پف کردن
لرزیدن
کمبود اشتها و یا کاهش وزن
حالت تهوع
مدفوع خونی یا سیاه
استفراغ و بالا آوردن خون، که با رنگ قرمز یا سیاه مشخص می شود.
زخم های کوچک ممکن است نشانه ای ایجاد نکنند اما اگر هر یک از این علائم را متوجه شوید، با پزشک خود صحبت کنید.

تشخیص زخم معده

برای شناخت دقیق عامل ایجادکننده زخم معده می بایست بیوپسی (نمونه برداری) کاملی از زخم مخاط معده صورت پذیرد. بیوپسی در هنگام خونریزی معده به سبب حضور خون، انجام ناپذیر یا سخت می باشد. علایم بیماری درد ناحیه فوقانی شکم (اپی گاستر) و سوزش سردل، سوء هاضمه و وجود خون در مدفوع می باشد. اکثر زخمها کوچک هستند (با قطر کمتر از ۲ سانتیمتر). پراکندگی زخمهای پپتیک معده معمولاً در آنتر (ابتدای معده) است.

پزشک شما در مورد علائم و اینکه آیا شما NSAID ها و داروهای دیگر را مصرف میکنید و سابقه پزشکی سوال خواهد پرسید؛ او همچنین شکم شما را برای هرگونه درد بررسی می کند، بهترین روش تشخیص زخم معده نگاه کردن به آن است. پزشک می تواند از یک سری اشعه ایکس یا یک آزمایش به نام آندوسکوپی استفاده کند این تست به او اجازه می دهد تا یک لوله نازک و خمیده را به سمت گلو و به معده و روده کوچک منتقل کند در انتهای لوله دوربین قرار دارد تا بتواند زخم ها را بررسی کند.

او همچنین ممکن است نمونه برداری کند تا آزمایش H. pylori را انجام دهد، آزمایشات نمونه خون، تنفس و مدفوع نیز می تواند برای باکتری ها انجام شود.

درمان زخم معده

برخی از زخم های گوارشی خود به خود درمان می شوند اما اگر آنها را درمان نکنید، زخم ها تمایل به بازگشت دارند. آنها می توانند دیواره رگ خونی را در معده یا روده کوچک تخریب کنند. زخم ها همچنین می توانند یک سوراخ ایجاد کنند و آلوده شوند یا آنها می توانند باعث تورم شوند، که ممکن است غذا را از حرکت در معده به روده کوچک متوقف کند.

اگر H. pylori عامل باشد، ممکن است پزشک شما ترکیبی از آنتی بیوتیک ها را برای کشتن آن تجویز کند. اگر آسپیرین و سایر داروهای ضد التهاب باعث ایجاد زخم شده باشند، ممکن است نیاز به کاهش مصرف آنها داشته باشید. پزشک همچنین ممکن است به شما داروهای ضد باکتری برای مبارزه با اسید معده بدهد، داروهای تجویزی به نام سیتوپروتئین ها می توانند به حفاظت از پوشش معده یا روده کوچک کمک کنند تا زخم بهبود یابد؛ درمان های خانگی و گیاهی دیگری هم وجود دارد که پیش از این در بخش سلامت نمناک به طور کامل معرفی کرده ایم.

عادت‌های غذائی و رفتاری برای پیشگیری از بروز زخم معده

غذا به میزان کم بخورید و بسیار بجوید تا میزانی که غذا در دهان تبدیل به مایعی رقیق شود.
خوردن و نوشیدن بسیار داغ و سرد.
غصّه و عصبانیت و هر نوع مشغله ناسالم باطنی پرهیز کنید.
از کشیدن سیگار اکیدن پرهیز کنید.
اگر برنج مصرف شود، به مقدار اندک و کاملاً پخته و بدون چربی باشد.
هیچ گاه معده را خالی نگذارید همیشه غذا را در پنج وعده ولی به مقدار کم مصرف کنید.
همراه غذا حتما ًروزانه یک عدد پیاز خام متوسط ( یا پیاز تر را بمقدار لازم ) مصرف کنید.
گوشت ها را بیشترآب پز و کباب شده مصرف کنید ( گوشت قرمز یا سفید ).
چای پررنگ و داغ و جوشیده را مصرف نکنید، از مصرف قهوه، کاکائو، شکلات و نوشابه گازدار به شدت بپرهیزید.
ترشیجات و مواد شور ( خیارشور و ... ) مصرف نکنید.
روزانه حتماً از شیر کم چربی استفاده کنید.
از مصرف فلفل و ادویه جات تند مثل زنجبیل، میخک و خردل پرهیز جدی داشته باشید.
از نوشابه های گازدار و کنسروها ( مخصوصاً کنسرو ماهی ) خودداری کنید.
هر یک ساعت یک لیوان آب معمولی بنوشید.
سوسیس و کالباس و فست فود مصرف نکنید.
خوردن نان سنگک یا هر نانی که حجیم بوده و یا غیر برشته است اجتناب کنید.