فرهنگ‌سازی عمومی نسبت به ورزش همگانی از اولویت بسزایی در کشور برخوردار است. از این رو توجه به ورزش و امور جوانان می‌تواند به توسعه اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در کشور بیانجامد و رواج آن، افزایش نشاط اجتماعی و بهره‌وری ملی را به دنبال داشته باشد.

فعالیت بدنی بخش اساسی سلامت عمومی جامعه است و در واقع مولفه اساسی یک زندگی سالم به شمار می رود. با وجود شواهد گسترده درباره منافع شناخته شده تربیت بدنی، هنوز هم گزارش هایی از سراسر دنیا نشان دهنده درصد بالای افراد غیرفعال است، بنابراین نیاز به مداخلاتی برای تغییر این رفتارها به شدت احساس می شود. سازمان بهداشت جهانی در ۲۰۰۳ میلادی برنامه حرکت به سوی سلامت را ایجاد کرد که هدف آن افزایش فعالی بدنی مردان و زنان برای تمام سنین و شرایط و همه محیط ها بود. در ایران نیز قوانین مصوب، اولویت وظایف وزارت ورزش و جوانان، کمیته ملی المپیک، فدراسیون های ورزشی، ادراه کل تربیت بدنی وزارت علوم و تحقیقات و فناوری و همه واحدهای تربیت بدنی ارگان های نظامی و غیرنظامی بر همگانی شدن ورزش تاکید کرده است.

ورزش همگانی به طور رسمی از ۱۳۵۸ خورشیدی با عنوان ورزش محله ای آغاز و در ۱۳۶۲ خورشیدی به صورت تشکل قانونی با عنوان جهاد تربیت بدنی رسمیت یافت و رشد و گسترش آن به عنوان نخستین وظیفه قانونی تمامی ارگان های ورزشی جمهوری اسلامی ایران تعیین شد. وزارت ورزش و جوانان بر پایه سیاست های چشم انداز ۲۰ ساله نظام، برنامه های عملیاتی خود را در زمینه تربیت بدنی و ورزش همگانی طراحی و تدوین کرده است تا با اجرایی کردن آن در مسیر تحقق ایرانی توسعه یافته در افق ۱۴۰۴ حرکت کند و بدین وسیله مشارکت وزارت ورزش و جوانان در رشد و ترقی کشور مشهود شود.

همه ساله از ۲۶ مهر تا دوم آبان هفته تربیت بدنی با هدف آشنایی جامعه با اهمیت و کاربرد ورزش در زندگی فردی و اجتماعی، توسعه و گسترش ورزش در خانواده و ارشاد جامعه برگزار می شود که شعار این هفته در سال جاری عنوان «ایران تندرست، ایران همدل، ایران قوی» تعیین شده است.

«آرزو میرفتاحی» کارشناس تربیت بدنی و مدرس دانشگاه در حوزه ورزشی در گفت وگو با پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا، فرهنگ سازی عمومی نسبت به ورزش همگانی در کشور را دارای اولویت بالایی دانست و گفت: اهمیت دادن به ورزش در حوزه ورزش قهرمانی و حرفه ای می تواند کشور را در مسیر توسعه و کسب سکوی های قهرمانی در عرصه های بین المللی پیش ببرد. در ادامه متن گفت وگو را می خوانیم:

ضرورت حمایت از فرصت های ورزشی

میرفتاحی با اشاره به این موضوع که با توجه به تمام اقداماتی که در جهت حمایت از فرصت های ورزشی صورت گرفته اما همچنان بخش عمده ای از جمعیت کشور فعالیت جسمانی کافی انجام نمی دهند، گفت: تا رسیدن به وضع مطلوب و استاندارد فاصله زیادی وجود دارد، از این رو کسب نظر فعالان و نخبگان ورزش همگانی برای شناسایی و رفع موانع موجود بر سر راه آن اهمیت و ضرورت می یابد زیرا اولویت های برنامه های ارتقای فعالیت بدنی در سطح اجتماع را مشخص می کند، گروه هایی را که باید تمرکز بیشتری بر آنها انجام شود، نشان می دهد و به برنامه ریزی و اجری موثر برنامه های ورزش همگانی کمک می کند.

نقش مهم اتخاذ سیاست های اثربخش در ارتقای تربیت بدنی و ورزش همگانی

برنامه ریزی و تدوین سیاست های اثر بخش، نقش مهمی را در این زمینه ایفا می کند. تدوین یک برنامه منسجم در این باره سبب حمایت دولت، مسوولان، سهام داران و بخش خصوصی می شود. عوامل اقتصادی، کمبود امکانات و پایگاه های ورزش صبحگاهی، گرانی شهریه های باشگاه های ورزشی، کمبود وقت لازم و ... به ترتیب از موانع توسعه ورزش همگانی به شمار می روند و بهبود وضعیت اقتصادی، استفاده از رسانه های گروهی و ملی توجه به وضعیت خانوادگی، برگزاری مسابقات ورزشی و نیز سرمایه گذاری بخش خصوصی از مهمترین عوامل توسعه ورزش همگانی هستند.

فراهم کردن بسترهای لازم برای ورود اقشار عام و خاص به ورزش همگانی

این مدرس دانشگاه در حوزه ورزشی با بیان اینکه باید بسترهای لازم برای ورود اقشار عام و خاص به ورزش همگانی مهیا شود، تصریح کرد: در کشور ما به ورزش همگانی و تفریحی، به طور سازمان یافته کمتر توجه شده است. مشارکت کم جامعه در ورزش همگانی و فقدان نظام قانونی یکپارچه و اجرایی برای استعدادیابی و پرورش ورزشکاران موجب ضعف ورزش قهرمانی و کاهش زمینه بروز استعدادهای ورزشی شده است و نیاز به ایجاد مراکزی برای برنامه ریزی در امر ورزش همگانی و قهرمانی بیشتر از همیشه احساس می شود.

نقش انگیزه‌ها بر میزان مشارکت سالمندان در ورزش همگانی

میان انگیزه های سالمندان مرد و زن برای مشارکت در ورزش همگانی تفاوت وجود دارد. تحقیقات نشان می دهد که زنان میانگین بالاتری نسبت به مردان در انگیزه کسب سلامتی به دست می آورند. دلیل تفاوت میان انگیزه مردان و زنان شاید تفاوت در نگرش های این ۲ گروه نسبت به سلامتی باشد. در واقع زنان نسبت به مردان بیشتر به سلامتی، وضع ظاهری و اندام خود اهمیت می دهند. توجه به انگیزه های افراد به ویژه قشر سالمند به عنوان عامل جذب کننده آنها به طرف فعالیت های ورزشی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. فراهم کردن تسهیلات و برنامه های ورزش تفریحی برای سالمندان با توجه به نیازها و علایق آنها برای افزایش انگیزه و جذب آنان به فعالیت ورزشی و ایجاد ایستگاه های سلامت در پارک ها و محل های پیاده روی عمومی برای افزایش بهداشت و بهبود وضعیت جسمانی سالمندان توصیه می شود.

مدیریت واحد و یکپارچه با فعال کردن بخش همگانی تمامی رشته های ورزشی، حمایت از باشگاه های خصوصی، کمپینگ های تفریحی زنجیره ای و باشگاه های اقشار خاص، انعقاد قرارداد و تفاهم نامه با سازمان ها و نهادها و ایجاد تعامل های سازنده و جلوگیری از بی تفاوتی نسبت به ورزش همگانی خواهد توانست تا ورزش همگانی را جامعه نهادینه کند. همچنین با برنامه ریزی در خصوص به کارگیری متخصصان و توجه به ورزش همگانی در سنین پایه و نظام آموزشی، بستر توسعه ورزش همگانی را فراهم خواهد شد و حمایت مسوولان نسبت به ارتقاء جایگاه اجتماعی ورزشکاران و ایجاد انگیزه برای مشارکت عموم مردم به رشد این ورزش می انجامد.

نقش رسانه های گروهی به عنوان یکی از ابزارهای اساسی در ارتقای ورزش همگانی

میرفتاحی در پایان به نقش اثرگذار رسانه ها در پیشرفت و بهبود وضعیت ورزش کشور اشاره کرد و گفت: یکی از پدیده های اجتماعی که در سال های اخیر رشد زیادی داشته و آحاد مردم را تحت تاثیر قرار داده، ورزش همگانی است که رسانه های گروهی در خصوص محتوای برنامه ها و مطالب مربوط به آن می توانند، بسیار تاثیر گذار باشند و به این تربیت نقش بسزایی در پیشرفت و بهبود وضیعت ورزش کشور ایفا کنند. مهمترین هدف رسانه های گروهی در راستای اهداف ملی در هر کشور باید توسعه ورزش باشد که خود ابعاد و محورهای مختلف دارد. توسعه ورزش یکی از اهدافی است که امروزه رسانه ملی در فعالیت خود دنبال می کند. برخی پژوهش ها نیز یکی از مهم ترین دلایل فقدان توسعه لازم در مولفه های مانند ورزش همگانی، تفریحی و تربیتی را بی توجهی رسانه ها دانسته اند.