معرفی کتب جدید
کتاب بازگشت کنشگر: نظریه اجتماعی در جامعه پسا صنعتی

«بازگشت کنشگر: نظریۀ اجتماعی در جامعۀ پساصنعتی» یکی از آثار برجستۀ آلن تورن جامعه شناس شهیر فرانسوی است که به تازگی به فارسی ترجمه شده است. این کتاب از آنجایی که تصویر جدیدی از جامعه شناسی به دست می دهد به لحاظ تئوریک اهمیت بسزایی دارد و مطالعه آن برای اهالی علوم اجتماعی و به ویژه جامعه شناسی ضروری است.
کتاب «بازگشت کنشگر: نظریۀ اجتماعی در جامعۀ پساصنعتی» تالیف آلن تورن با ترجمه سلمان صادقیزاده به وسیله انتشارات ثالث در ۱۴۰۰ خورشیدی منتشر و روانه بازار نشر شده است.
«بازگشت کنشگر: نظریۀ اجتماعی در جامعۀ پساصنعتی» یکی از آثار برجستۀ آلن تورن جامعه شناس شهیر فرانسوی است که به تازگی به فارسی ترجمه شده است. این کتاب از آنجایی که تصویر جدیدی از جامعه شناسی به دست می دهد به لحاظ تئوریک اهمیت بسزایی دارد و مطالعه آن برای اهالی علوم اجتماعی و به ویژه جامعه شناسی ضروری است. تورن در این کتاب، جامعه شناسی کلاسیک را مورد انتقاد جدی قرار می دهد و در برابر آن می کوشد تا جامعه شناسی نوینی را ارایه کند؛ جامعه شناسی ای که بر آن نام جامعه شناسی کنش می گذارد.
در ادامه می کوشیم تا بخش ها و فصل های اصلی این کتاب را به صورت مختصر معرفی کنیم.
معرفی کتاب
کتاب بازگشت کنشگر از سه بخش اصلی تشکیل شده است. بخش نخست این کتاب «بازنمایی نوین زندگی اجتماعی» نام دارد که این بخش متشکل از چهار فصل است: ۱. از جامعه به کنش اجتماعی ۲. جهش جامعه شناسی ۳. بحران در مدرنیته ۴. آیا زندگی اجتماعی کانونی دارد؟
تورن در این بخش نشان می دهد که چگونه بازنمایی جامعه شناسی کلاسیک از زندگی اجتماعی منسوخ شده است. او نشان می دهد که چگونه جامعه شناسی کلاسیک برای بیش از یک سده مفهوم «نظام اجتماعی» را به مهمترین مولفۀ تحلیل جامعه شناختی بدل کرد و نقش کنشگران اجتماعی را به حاشیه برد به نحوی که کنشگر تنها در پیوند با الزامات نظام و ایفای نقش های اجتماعی معنا می شد.
مکاتب بزرگ جامعه شناسی کلاسیک از جمله ساختارگرایی، کارکردگرایی و تکاملگرایی با رویکردی ایدئولوژیک امکان کنشگری اصیل را نفی و اینگونه وجود کنشگر را انکار کردند. مهمترین نقطۀ گسست در این جریان فکری، شکلگیری جنبش ماه مه ۱۹۶۸ در فرانسه بود که جامعه شناسی کلاسیک توان تبیین نظری آن را نداشت. این جنبش زمانی به وقوع پیوست که بسیاری از نظریه های جامعه شناسی امکان شکلگیری هرگونه جنبش مدنی اصیل را منتفی میدانستند.
تورن در بخش نخست کتاب، سرآغازهای علم جامعه شناسی را با ظرافتی تمام ترسیم می کند و آن را همزمان با پیدایش درک جدیدی از امر اجتماعی می داند. به تعبیر او «جامعه شناسی به مثابه شیوه خاصی از تحلیل زندگی اجتماعی شکل گرفت. بنابر تصویری که جامعه شناسی ترسیم می کرد، نظام اجتماعی مجموعه ای در حرکت بود که از سنت به مدرنیته، از باور به خرد، از بازتولید به تولید و در گسترده ترین صورت بندی و به تعبیر فردیناند تونیس از جماعت به جامعه گذار می کرد. در تمامی این برداشت ها، جامعه بر پایه مدرنیته شناخته می شد. در نتیجه، کنشگران یا در جایگاه کارگزاران پیشرفت تعریف می شدند یا در جایگاه موانع نوسازی.» (۱).
تورن در مبحثی با عنوان «فروپاشی جامعه شناسی کلاسیک» می نویسد: «در اروپا جامعه شناسی که همزمان تکامل گرا و کارکردگراست، در خلال نیمه نخست سده بیستم فروپاشید. این فروپاشی بیش از آنکه برآمده از انتقادات روشنفکری باشد، برآیند دگرگونی های تاریخ بود. پس از رکود بزرگ، سربرداشتن نازیسم و برپایی اردوگاه های کار اجباری در اتحاد شوروی و همچنین در آلمان، اروپا باور خود به مدرنسازی و عقلانی سازی را از دست داد. عبارت هایی مانند «بحران پیشرفت» و «افول خرَد» نشان از وسعت ابعاد توهمزدایی اروپایی دارد. تاریخ سده بیستم به خوبی نشان داد که به هم آمیختن نظام اجتماعی با دولت تا چه حد وهم آلود است زیرا آنچه امروز بر سیاره زمین حکمفرمایی می کند، بورژوازی حاکم بر دولت ها نیست، بلکه دولت هایی صنعتیساز و اقتداگرا است، دولت هایی که یا کمونیست یا ملی گرا هستند. در همان حال، جامعه شناسی به جایگاه کنشگر به مثابه قهرمان تاریخی شک کرده است. از این زمان به بعد پرولتاریا، بورژوازی و ملت همگی به برساخت هایی ایدئولوژیک شبیه اند؛ به عروسک های خیمه شب بازی که نخ آنها در دست دارندگان قدرت سیاسی است.» (۲)
عنوان بخش دوم کتاب «جامعه شناسی کنش» است. این بخش متشکل از پنج فصل است: ۱. هشت پادنهاد جامعه شناسی کنش ۲. جنبش های اجتماعی: هدفی جزئی یا مساله کانونی تحلیل جامعه شناختی؟ ۳. دو چهرۀ هویت ۴. تغییر و توسعه ۵. روش جامعه شناسی کنش: مداخلۀ جامعه شناختی
تورن در این بخش نظریۀ جدید «جامعه شناسی کنش» را ارایه می کند. جامعه شناسی کلاسیک برای مطالعۀ جامعۀ صنعتی طراحی شده بود اما درک مناسبات جامعۀ پساصنعتی از گذر جامعه شناسی کنش ممکن می شود؛ جامعه شناسی که بیش از مطالعۀ نظم اجتماعی بر تغییر اجتماعی تمرکز دارد و مطالعۀ جنبش ها را بر مطالعۀ ساختارها تقدم می بخشد. در این نظریۀ جدید مفاهیم «تاریخمندی»، «جنبش اجتماعی» و «سوژه» جایگزین مفاهیم «جامعه»، «تکامل» و «نقش» شده و در کانون بازنمایی نوین از زندگی اجتماعی قرار می گیرد.
در نهایت بخش سوم کتاب «پرسش از اکنون» نام دارد. این بخش دربرگیرندۀ چهار فصل است: ۱. تولد جامعۀ برنامه ریزی شده ۲. منازعه های اجتماعی جدید ۳. افول جنبش های اجتماعی ۴. جنبش های اجتماعی، انقلاب و دموکراسی.
در این بخش تورن به آخرین تحولات جوامع نوپدید می پردازد و از جمله به بررسی پیرامون جنبش های اجتماعی، انقلاب و دموکراسی مبادرت می ورزد. او نشان می دهد که هر چند در مدرنیتۀ متقدم میان این سه مفهوم تفاوتی گذارده نمی شد: «سنت غربی تا مدت ها تفاوتی میان جنبش های اجتماعی، دموکراسی و انقلاب قایل نبود. انگاره جنبش اجتماعی – با تأکید بر واژۀ اجتماعی – درواقع وجود خارجی نداشت زیرا جنبش ها سیاسی بودند. از سوی دیگر، تفاوتی میان دموکراسی و انقلاب گذارده نمی شد. انقلاب به معنای نابودی رژیم سابق، از بین بردن تبعیض ها یا سلطه خارجی بود؛ دموکراسی نیز تجلی سیاسی انگاره پیشرفت به شمار می آمد و نمادی از برتری یافتن خرَد بود.» (۳)
تورن نشان می دهد که ظهور فاشسیم، توتالیستاریسم، ظهور دولت های اقتدارگرای ملی گرا و برآمدن سرمایه داری افسارگسیخته پس از پایان جنگ جهانی دوم به ما نشان داد که این مفاهیم تا چه می توانند متفاوت و حتی واگرا باشند.
به طور کلی هدف اصلی کتاب آن است که کانون تحلیل اجتماعی را از ساختار به سوژه ها تغییر دهد. سوژگی چیزی نیست، جز ظهور و بروز کنشگری های اجتماعی که در پیوند با الگوهای فرهنگی و درون تاریخمندی جامعه قرار دارد. به باور تورن تنها گرویدن به سوژه است که می تواند فرهنگ تحول یافته را مقدمۀ خلق کنشگرانی کند که با باورها و منازعه های خود سوژگی را گسترش می دهند. تورن در کتاب بازگشت کنشگر می کوشد تا نشان دهد که جامعه، تاریخ و سیاست چیزی نیست، جز برآیند کنش فردی و جمعی کنشگران اجتماعی. به بیان دیگر جهان اجتماعی آینه گردان کنش کنشگران اجتماعی است و اصالت یا استقلال ذاتی و ابدی ندارد.
منابع
۱-آلن تورن(۱۴۰۰). بازگشت کنشگر: نظریه اجتماعی در جامعه پسا صنعتی، ترجمه: سلمان صادقی زاده، تهران: ثالث، ص ۹.
۲-همان، صص ۲۲، ۲۳.
۳-همان، صص، ۲۱۱، ۲۱۲.
مطالب مرتبط
-
آسیبشناسی تاثیر فضای مجازی بر بنیان خانواده
-
مقاله علمی و پژوهشی ساختار اجتماعی و ساختار فرهنگی در نظریه ابن خلدون
-
مقاله بررسی رابطهی بین کیفیت زندگی کاری و رضایت شغلی در میان اعضای هیأت علمی دانشگاه شیراز
-
مقاله علمی و پژوهشی تحلیل جامعه شناختی ارزش های طبقاتی در ایران
-
مقاله علمی و پژوهشی تحلیل هویت ملی و سرمایه اجتماعی
-
مقاله علمی و پژوهشی بازخوانی پروبلماتیک نسبت قدرت و فرهنگ
-
مقاله علمی و پژوهشی سرمایه اجتماعی و رفتارهای محیط زیستی
-
عباس میرزا و ورود مدرنیته به ایران
تگها
- کنش اجتماعی
- تحلیل جامعه شناختی
- قدرت سیاسی
- زندگی اجتماعی
- روشنفکری
- مدرنیته
- کمونیست
- کتاب بازگشت کنشگر
- جامعۀ پساصنعتی
- نظریۀ اجتماعی
- آلن تورن
- جامعه شناسی
- جامعه شناسی کلاسیک
- جامعه شناسی نوین
- بازنمایی نوین زندگی اجتماعی
- جهش جامعه شناسی
- بحران در مدرنیته
- نظریه های جامعه شناسی
- جنبش مدنی
- موانع نوسازی
- «فروپاشی جامعه شناسی کلاسیک
- تکامل گرا
- کارکردگرا
- مدرنسازی
- بحران پیشرفت
- افول خرَد
- توهمزدایی
- بورژوازی
- اقتداگرا
- پرولتاریا
- جنبش های اجتماعی
- روش جامعه شناسی کنش
- مداخلۀ جامعه شناختی
- مناسبات جامعۀ پساصنعتی
- تاریخمندی
- جامعۀ برنامه ریزی شده
- منازعه های اجتماعی
- افول جنبش های اجتماعی
- انقلاب و دموکراسی
مطالب پربیننده
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای مهندسی صنایع سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای مهندسی پزشکی سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای مهندسی مکانیک (2) سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای مهندسی مکانیک (1) سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای مهندسی نقشه برداری سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای مهندسی عمران سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای مهندسی برق سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای علوم شناختی سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای علوم کامپیوتر و بیوانفورماتیک سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای ژئوفیزیک سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای فیزیک سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای ریاضی سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای آمار سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای آموزش زبان و ادبیات انگلیسی سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای بیوشیمی سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای شهرسازی سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای معماری سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای مدرسی معارف اسلامی سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای علوم ارتباطات سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای حسابداری سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای گردشگری سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای حقوق سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای مدیریت سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای علم اطلاعات و دانش شناسی سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای روانشناسی ۲ سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای سنجش و اندازه گیری سال 1403
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای روانشناسی سال 1403
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای علوم تربیتی سال 1403
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای فلسفه سال 1403
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای الهیات و معارف اسلامی سال 1403
- قوانین کلاس و مدرسه
- قالب آماده و زیبای پاورپوینت(15)
- ۵ فیلم که همه زنان ایرانی باید تماشا کنند
- شعار سال ۱۴۰۱ «سال تولید، دانشبنیان و اشتغالآفرین»
- قالب زیبای پاورپوینت برای ارائه پروپوزال و دفاع رساله دکترا
- پورنوگرافی چیست و چه اثری بر مغز و رابطه جنسی دارد؟
- قالب پاورپوینت کادر دار زیبا
- رنگ چشم هایتان درباره شما و اجدادتان چه می گوید؟
- قالب پاورپوینت گرافیکی و طرح دار زیبا
- قالب پاورپوینت گرافیکی زیبا
- نمونه تدریس درس اول هدیه آسمان پنجم
- قالب پاورپوینت گرافیکی جالب
- اندکی درباره درسپژوهی
- همه زائران سلطان
- کتاب پسری که جادویی شد
- قالب پاورپوینت
- معرفی کتاب
- دوستی با کتاب
- قالب پاورپوینت گرافیکی
- متن کامل دعای جوشن کبیر با ترجمه
- درباره محسن رضایی
- قیافه و ظاهر واسه متولدین کدوم ماه، خیلی مهمه؟
- معرفی کتاب
- چشم رنگی ها چه شخصیتی دارند؟ روانشناسی رنگ چشم ها
- درباره امیر کبیر
- کتاب راهنمای کامل Interaction access
- درباره فخرالدین عراقی
- خلاصه کتاب سواد بصری
- کتاب پیوند زخم خورده
- درباره محسن مهر علیزاده
- قوانین کلاس و مدرسه
- قالب آماده و زیبای پاورپوینت(15)
- ۵ فیلم که همه زنان ایرانی باید تماشا کنند
- شعار سال ۱۴۰۱ «سال تولید، دانشبنیان و اشتغالآفرین»
- قالب زیبای پاورپوینت برای ارائه پروپوزال و دفاع رساله دکترا
- پورنوگرافی چیست و چه اثری بر مغز و رابطه جنسی دارد؟
- قالب پاورپوینت کادر دار زیبا
- رنگ چشم هایتان درباره شما و اجدادتان چه می گوید؟
- قالب پاورپوینت گرافیکی و طرح دار زیبا
- قالب پاورپوینت گرافیکی زیبا
- نمونه تدریس درس اول هدیه آسمان پنجم
- قالب پاورپوینت گرافیکی جالب
- اندکی درباره درسپژوهی
- همه زائران سلطان
- کتاب پسری که جادویی شد
- قالب پاورپوینت
- معرفی کتاب
- دوستی با کتاب
- قالب پاورپوینت گرافیکی
- متن کامل دعای جوشن کبیر با ترجمه
- درباره محسن رضایی
- قیافه و ظاهر واسه متولدین کدوم ماه، خیلی مهمه؟
- معرفی کتاب
- چشم رنگی ها چه شخصیتی دارند؟ روانشناسی رنگ چشم ها
- درباره امیر کبیر
- کتاب راهنمای کامل Interaction access
- درباره فخرالدین عراقی
- خلاصه کتاب سواد بصری
- کتاب پیوند زخم خورده
- درباره محسن مهر علیزاده