قدیمی ترین کتابی که در خصوص نزول آیه اکمال در شأن حادثه غدیر صحبت کرده و در دسترس ما است، کتاب سلیم بن قیس هلالی عامری (متوفای 80 ه.ق) می باشد که آن را از ابوسعید خدری چنین روایت کرده است: «هنوز پیامبر صلی الله علیه و آله از روی منبر پایین نیامده بود که آیه «الیوم اکملت لکم دینکم و أتممت علیکم و رضیت لکم الاسلام دینا» نازل شد که رسول خدا فرمود: الله اکبر بر اکمال دین، اتمام نعمت و رضایت پروردگار از رسالتم و بر ولایت علی علیه السلام بعد از من.[1]

در این هنگام حسان بن ثابت عرض کرد: ای رسول خدا، اجازه بفرمایید تا ابیاتی درباره علی بگویم: آن حضرت فرمود: با توکل به خدا، بگو. حسّان گفت: ای بزرگان قریش، سخن مرا در حالی که رسول خدا شاهد است، بشنوید: آیا ندانستید که محمد در زیر درختچه های غدیر خم برخاست و اعلام کرد، به این که جبرئیل از جانب خدا بر او نازل شده و اعلام کرده است که تو مصون هستی و سستی پیشه مکن و آنچه را که خداوند نازل کرده است به مردم ابلاغ کن، که اگر چنین نکنی و از دستور خدا سرپیچی کنی در این صورت رسالت الهی را به آن ها ابلاغ نکرده ای و از دشمنان ترسیده ای. پس رسول خدا برخاست و دست علی را در دست راست خود گرفت و آن را بلند کرد و با صدای بلند اعلام کرد: هر کدام از شما که من مولای او بودم و سخنان مرا به خاطر می سپرده و فراموش نمی کرده است، بداند: مولای او بعد از من علی است و من فقط او را به عنوان مولای شما معرفی می کنم و بدان راضی هستم، پس ای خدا، هرکسی که دوستدار علی بود، او را دوست بدار و هرکس که دشمن علی بود با او دشمن باش. و ای پروردگار، کسانی که او را یاری می کنند، یاری کن، زیرا که آن ها امام هدایت را که همانند ماه درخشنده است یاری می کنند و ای پروردگار من، هرکس که علی را خوار می شمارد او را خوار گردان و در روز قیامت که برای حساب نگه داشته می شوند، آن ها را عذاب کن.[2]

مرحوم کلینی در روضه کافی از امام باقر علیه السلام روایت می کند: پیامبراکرم به حسان بن ثابت فرمود: مادامی که از ما دفاع می کنی، مؤید به روح القدس باشی.[3] یا فرمود: ای حسان تا هنگامی که ما را با زبانت یاری کنی، مؤید به روح القدس هستی.[4]

پی نوشت ها:

[1] کتاب سلیم بن قیس، ج 2، ص 828[2] سلیم بن قیس، ج 2، ص 828 - 829. علامه امینى در الغدیر، ج 2، ص 34 - 39 بیش تر از بیست منبع از خاصه و بیش تر از ده منبع از عامه در مورد سند این شعرآورده است، اما در دیوان چاپ شده اش به هیچ کدام اشارهنکرده اند!!
[3] روضه کافى، ص 89، حدیث 75 و از امام صادق علیه السلام در جامع الاخبار، ص 11 آمده، چنان که در بحارالانوار، ج 37، ص 166 بدان اشارهشده است.
[4] ارشاد، ج 1، ص 177 و افزوده است: پیامبراکرم دعا را مشروط به نصرت و یارى کرد، زیرا عاقبت امر حسّان را مى دانست که به مخالفین خواهد پیوست.

 منبع : از مدینه تا غدیر، محمدهادی یوسفی غروی، ترجمه و تلخیص: حسینعلی عربی