دعای روز بیستم ماه مبارک رمضان
اللهمّ افْتَحْ لی فیهِ أبوابَ الجِنانِ و اغْلِقْ عَنّی فیهِ أبوابَ النّیرانِ وَ وَفّقْنی فیهِ لِتِلاوَةِ القرآنِ یا مُنَزّلِ السّکینةِ فی قُلوبِ المؤمِنین.
خدایا در این روز برای من درهای بهشت را بگشای و درهای آتش دوزخ را ببند و مرا توفیق تلاوت قرآن عطا فرما، ای فرود آورنده وقار و سکینه بر دل‌های اهل ایمان.
 شرح فرازهای دعا
منظور از ”اللهم افتح لی فیه ابواب الجنان”‌ چیست؟ در اینجا منظور از اینکه می‌گوییم خدایا درهای بهشت را بر روی من بگشای این است که خداوند ما را از گناهانی که در طول عمر خویش انجام داده‌ایم پاک سازد و حسنات و کارهای نیک ما را افزون سازد چرا که تا انسان گنه‌کار باشد و از خیرات و حسنات به دور باشد، بهشت بر او حرام خواهد بود و تنها هنگامی درب‌های بهشت روی او گشوده می‌گردد که هیچ گناهی بر او نباشد و اینکه می‌گوییم درهای بهشت را بر روی ما بگشای به این خاطر است که خداوند به ما عنایت فرماید تا طوری در دنیا زندگی کنیم که بتوانیم در آخرت از هر دری که خواستیم وارد بهشت شویم...
 منظور از ”اغلق عنی فیه ابواب النیران”‌ چیست؟
برای آنکه بفهمیم منظور از ”اغلق عنی فیه ابواب النیران”‌ ”و در این روز درهای آتش دوزخ را بر من ببند”‌ چه می‌باشد، اشاره می‌نماییم به فرموده خداوند عزوجل در قرآن کریم: ”الم یعلموا انه من یحاد الله و رسولا فان له نارجهنم خالدا فیها”‌(1) یعنی آیا نمی‌دانند که هر کس با خداوند و رسولش دشمنی نماید آتش جهنم برای اوست که در آن جاودان خواهد ماند و با توجه به این آیه شریفه در می‌یابیم ما در این روز در اصل با این دعا از خداوند می‌خواهیم ما را جزء کسانی قرار دهد که از دستورات ذات اقدسش و رسول گرامی‌اش پیروی می‌کنیم چرا که پیروی از خداوند و رسولش برابر با رستگاری در دنیا و آخرت و دوری از آتش دوزخ است...
 ووفقنی فیه لتلاوه القرآن یا منزل السکینه فی قلوب المومنین
”توصیه‌ای از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در مورد تلاوت قرآن”‌ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: ”نوروا بیوتکم بتلاوه القرآن اولا تتخذوها قبورا کما فعلت الیهود و النصاری، صلوا فی لکنائس و البیع و عطلوا بیوتهم فان البیت اذا کثر فیه تلاوه القرآن کثر خیره و انسع اهله و اضاء لاهل السماء کما تصنئی نجوم السماء لاهل الدنیا”‌(2)
 
یعنی ”خانه‌های خود را به تلاوت قرآن روشن کنید و آن‌ها را گورستان نکنید چنانچه یهود و نصارا کردند، در کلیساها و عبادتگاه‌های خود نماز کنند ولی خانه‌های خویش ار معطل گذارده‌اند (و در آن‌ها عبادتی انجام ندهند) زیرا که هر گاه در خانه بسیار تلاوت قرآن شود خیر و برکتش زیاد گردد”‌ و اهل آن به وسعت رسند و آن خانه برای اهل آسمان درخشندگی دارد چنانچه ستارگان آسمان برای اهل زمین می‌درخشند و ما نیز می‌دانیم که هر چیزی بهاری دارد و بهار قرآن ماه مبارک رمضان است چنانچه امام باقر علیه‌السلام فرمودند: ”لکل شی ربیع و ربیع القرآن شهر رمضان”‌ یعنی ”هر چیزی بهاری دارد و بهار قرآن ما، ماه مبارک رمضان است”‌ پس با این حال ما نیز از خداوند در این روز می‌خواهیم که به ما توفیق عنایت فرماید تا بتوانیم کلام نورانیش را تلاوت کرده و به آن جامه عمل بپوشانیم.
 نماز شب بیست و یکم ماه رمضان (وسایل الشیعه)
از امام علی علیه السلام روایت شده است:أَنَّهُ سَأَلَهُ عَنْ فَضْلِ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ عَنْ فَضْلِ الصَّلَاةِ فِیهِ فَقَالَ مَنْ صَلَّى فِی لَیْلَةَ إِحْدَى وَ عِشْرِینَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ ثَمَانِیَ رَکَعَاتٍ فُتِّحَتْ لَهُ سَبْعُ سَمَاوَاتٍ وَ اسْتُجِیبَ لَهُ الدُّعَاءُ مَعَ مَا لَهُ عِنْدَ اللَّهِ مِنَ الْمَزِیدِ.
که از فضایل ماه رمضان فضایل نماز در آن از ایشان سوال شد. ایشان فرمودند هر کس در شب بیست و یکم هشت رکعت نماز بخواند، هفت آسمان برای او گشوده می‌شود و دعای او مستجاب می‌شود همراه با آنچه که برای او نزد خدا بیشتر است.
 توصیه معنوی
حضرت امام خمینی (رحمه الله) درباره ماه مبارک رمضان می‌فرمایند:
در این ماه فرق داشته باشیم با سایر ماه‌ها و دنبال این باشیم که ان شاء اللَّه «لیلة القدر» را دریابیم، برکات «لیلة القدر» را که قرآن در آن نازل شده است، همه سعادت عالَم در آن شب نازل شده است و از این جهت، از همه شب‌هاى عالَم بالاتر است، این را بتوانیم ادراک بکنیم، درک بکنیم. خداوند ان شاء اللَّه، شماها را توفیق بدهد که با سلامت و سعادت وارد در «ضیافة اللَّه» بشوید و از آن مائده ‏هاى آسمانى که قرآن و ادعیه است ان شاء اللَّه، همه ‏مان مستفیض بشویم و با یک روح سالمى وارد بشویم و «لیلة القدر» [را] هم دریابیم، سَلامٌ هِىَ حَتّى‏ مَطْلَعِ الفَجْر. (3)
 
و از همه بالاتر این است که انسان خودش را اصلاح کند در ماه رمضان، ما محتاج به اصلاح هستیم، محتاج به تهذیب نفس هستیم، تا آن دم آخر ما محتاجیم. پیغمبرها هم محتاجند. انبیاى بزرگ هم محتاجند، منتها آن‌ها احتیاج خودشان را فهمیده‌‏اند و دنبالش عمل کرده‌‏اند، و ما از باب اینکه حجاب داریم نتوانستیم بفهمیم و به تکالیف خودمان عمل نکردیم. امیدوارم که ان شاء اللَّه این ماه مبارک رمضان به همه شما مبارک باشد. و مبارک بودن به این است که بنا بر این بگذارید که به تکالیف خدا عمل کنید. در این ماه مبارک دعا کنید که خداى تبارک و تعالى شما را موفق کند به اینکه در این خدمتى که‏ متکفل او هستید، مطابق رضاى او عمل کنید. از خدا بخواهید که ما را از عنایت خودش محروم نفرماید. (4)
 
در این ماه مبارک خودتان را تقویت کنید به قوّت‌هاى روحانى. در یک حدیثى است که پیغمبر اکرم فرمودند که ماه رمضان آمد، اقبال کرد، آمد. در ضمنش مى‏ فرمایند که دُعیتُم الى ضیافَةِ اللَّه. ضیافت‌هاى خدا با ضیافت‌هاى مردم این است فرقش که وقتى شما را یک اشخاصى دعوت بکنند به یک مهمانى، وقتى بروید در آن مهمانى به حسب فراخور حال، یک چیزهایى براى خوردنى و یک چیزهایى براى تفریح و این چیزهاست. ضیافت خدا در ماه رمضان یک شعبه‏ اش روزه است، آن‏ ضیافت خداست؛ یک شعبه ‏اش روزه است و یک امر مهمش که مائده غیبى و آسمانى است قرآن است. شما دعوت شده ‏اید به مهمانى خدا و شما در ماه رمضان مهمان خدا هستید. مهماندار شما، شما را وادار کرده است به اینکه روزه بگیرید. این راه‌هایى که به دنیا باز است و شهوات است، این‌ها را سدش کنید تا مهیا بشوید براى لیلة القدر. ماه شعبان مقدمه است براى ماه مبارک رمضان که مردم مهیا بشوند براى ورود در ماه مبارک رمضان و ورود در «ضیافة اللَّه»(5)
 
پی‌نوشت‌ها:
1. توبه / آیه 64
2. اصول کافی، جلد 4
3. صحیفه امام، ج‏13، ص: 36
4. صحیفه امام، ج‏18، ص: 480 و 481
5. صحیفه امام، ج‏13، ص: 30و 31
 
منابع:
1. جامعة المصطفی / شرح دعای روز بیستم مبارک رمضان
2. سایت اهل البیت علیهم السلام / نماز شب بیست و یکم ماه رمضان
3. پرتال امام خمینی(رحمه الله)/ بیانات امام خمینی(رحمه الله) به مناسبت آغاز ماه رمضان