ماه رمضان نهمین ماه از ماه های سال قمری و عربی است و در قران کریم از ماه های دوازده گانه، غیر از ماه رمضان، نام هیچ ماه دیگری نیامده است. ماه رمضان به خاطر نزول قران در ان، برتری یافته است. خداوند متعال در ایه 185 سوره بقره می فرماید: (شهر رمضان الذی انزل فیه القران هدی للناس وبینات من الهدی والفرقان فمن شهد منکم الشهر فلیصمه) ماه رمضان ماهی است که قران در ان فرو فرستاده شده که راهنمای مردم و دلایلی روشن از هدایت و جدایی (بین حق و باطل) است. پس کسی که در این ماه حاضر باشد (در وطن باشد) باید ان را روزه بدارد.

اغلب مفسرین بر اساس ایات ابتدایی سوره قدر و ایه 185 سوره بقره معتقدند که قران در یکی از شب های قدر نازل شده است، اما نکته جالب اینجاست که دیگر کتب اسمانی نیز در این ماه نازل شده است و در احادیث ایمه به این موضوع اشاره شده است.

در ششم ماه رمضان کتاب مقدس تورات بر موسی (ع) و در روز دوازدهم کتاب اسمانی انجیل بر عیسی (ع) و در هیجدهمین روز از ماه رمضان زبور بر داوود نازل شده است. علاوه بر این، از واثله بن اسقع روایت شده است، که پیامبر اکرم (ص) فرمود: صحف حضرت ابراهیم (ع) در نخستین شب ماه رمضان نازل گردید. در بیست و ششم ماه رمضان نیز نزول صحف بر حضرت ادریس (ع) را ذکر کرده اند.

نزول کتاب های چهارگانه اسمانی در ماه رمضان
تعداد کتب و صحیفه هایی که بر پیامبران نازل شده اند، زیاد است؛ اما نام چهار کتاب به صراحت در قران کریم ذکر شده و نیز مشخص شده است که هر کدام از این چهار کتاب به کدام یک از پیامبران الهی نازل شده است. این چهارکتاب عبارت اند از:

1. زبور
حضرت داوود (ع) از پیامبران بزرگ بنی اسراییل است و در نبرد میان طالوت و جالوت، با اینکه خردسالی بیش نبود، به میدان رفت و جالوت ستمگر را به هلاکت رسانید و سال های بعد به پیامبری بنی اسراییل رسید. زبور، نام کتابی است که خداوند متعال بر حضرت داود (ع) نازل کرد. (زبور) در لغت به معنای (کتاب)، است که جمع ان (زبر) می باشد. قران فرموده است: (واتینا داوود زبورا) (و به داوود زبور بخشیدیم) بنا به نقل ابن کثیر، کتاب (زبور) در دوازدهم ماه مبارک رمضان بر (داوود نبی (ع)) نازل شد.

2. تورات
تورات، نام کتابی است که بر حضرت موسی (ع) نازل شد. تورات، لفظ عبرانی به معنای تعلیم و شریعت است. قران مجید می فرماید: (نزل علیک الکتاب بالحق مصدقا لما بین یدیه وانزل التوراه والانجیل) (این کتاب را در حالی که موید ان چه [از کتاب های اسمانی] پیش از خود می باشد، به حق [و به تدریج] بر تو نازل کرد و تورات و انجیل را پیش از ان فرستاد. (تورات) در ششم ماه مبارک رمضان بر حضرت موسی (ع) نازل شد.

3. انجیل
انجیل، لغت یونانی است به معنای (بشارت)، نام کتابی است که خداوند متعال ان را بر حضرت عیسی(ع) نازل کرد. در ایه 46 سوره مایده امده است: (وقفینا علی اثارهم بعیسی ابن مریم مصدقا لما بین یدیه من التوراه واتیناه الانجیل فیه هدی ونور ومصدقا لما بین یدیه من التوراه وهدی وموعظه للمتقین) (و عیسی پسر مریم را به دنبال انان (پیامبران دیگر) دراوردیم، در حالی که تورات را که پیش از او بود تصدیق داشت و به او انجیل را عطا کردیم که در ان هدایت و نوری است و تصدیق کننده تورات قبل از ان است و برای پرهیزگاران رهنمود و اندرزی است).

نزول انجیل مقدس بر حضرت عیسی(ع) در ماه رمضان بوده است و بنا به نقلی از نویسنده (وقایع الایام)، نزول کتاب اسمانی (انجیل) بر حضرت عیسی بن مریم(ع) در روز سوم ماه رمضان واقع گردید. ولی ابن کثیر در یک روایت، نزولش را سیزدهم و در روایتی دیگر در روز هیجدهم ماه رمضان دانسته است.

گفتنی است که از تورات و انجیل و دیگر کتاب های اسمانی پیامبران، جز قران کریم، چیزی بر جای نمانده است و تمامی ان ها به دست طاغوت ها و ستمگران عصر نابود شده اند و ان چه که هم اکنون به نام انجیل و تورات، در میان پیروان مسیح و یهود وجود دارد، کتاب های اصلی انان نیست؛ بلکه برداشت هایی از ان کتاب های شریف است که از سوی پیشوایان مذهبی و مقدس این دو کیش، تدوین و منتشر گردیده است و دچار تحریف و زیادتی و کاستی های فراوانی است.

4. قران
قران، نام کتابی است که خداوند متعال ان را بر اخرین پیامبرش حضرت محمدبن عبدالله(ص) نازل کرد. (کذلک اوحینا الیک قرانا عربیا لتنذر ام القری ومن حول ها وتنذر یوم الجمع لا ریب فیه فریق فی الجنه وفریق فی السعیر)(و بدین گونه قران عربی را به سوی تو وحی کردیم تا [مردم] مکه و کسانی را که پیرامون ان اند، هشدار دهی و از روز گردامدن [خلق] که تردیدی در ان نیست، بیم دهی، گروهی در بهشتند و گروهی در اتش.) قران کریم نیز در ماه رمضان و در شب قدر نازل شده است.

صحیفه هایی که بر دیگر پیامبران نازل شد
در قران از صحیفه هایی نام برده شده است که بر حضرت ابراهیم و موسی نازل شده است. و در احادیث نیز به این موضوع پرداخته شده است. علامه طباطبایی در تفسیر المیزان و ذیل اخرین ایه سوره اعلی در این باره می نویسد: (در مجمع البیان است که از ابوذر روایت شده که گفت: به رسول خدا(ص) عرضه داشتم: یا رسول الله خدای تعالی چند کتاب نازل کرده؟ فرمود: صد و چهار کتاب، که ده صحیفه از ان بر ادم، و پنجاه صحیفه بر شیث، و سی صحیفه بر اخنوخ، که همان ادریس است، و او اولین کسی است که با قلم خط نوشت، و ده صحیفه بر ابراهیم، و چهار صحیفه باقی تورات و انجیل و زبور و فرقان است.

علامه در ادامه می گوید: این معنا را سیوطی هم در الدر المنثور از عبد بن حمید و ابن مردویه و ابن عساکر، از ابوذر نقل کرده، با این تفاوت که در نقل انان صحف ادم را نشمرده، و به جایش قبل از ذکر تورات ده صحیفه برای موسی شمرده است.

علامه مجلسی نیز از سید بن طاوس روایت می کند که در صحف حضرت ادریس دیدم که ثلث اخر شب جمعه ۲۷ ماه رمضان حق تعالی کتابی به لغت سریانی در بیست و یک ورق بر حضرت ادم نازل گردانید و ان اول کتابی است که خداوند از اسمان به زمین فرو فرستاد تا بندگان خود را بدین وسیله هدایت و ارشاد فرماید.

ایت الله رسولی محلاتی درباره حضرت شیث و صحیفه های مربوط به ایشان می نویسد: خدای تعالی پنجاه صحیفه به شیث داده بود که با ان ها مردم زمان خود را که همگی از نوه ها و نواده های ادم بودند، به خدای یگانه دعوت کند. مسعودی گفته است که بیست و نه صحیفه بر شیث نازل شد که در ان ها تهلیل و تسبیح بود.

پس می توان نتیجه گرفت که صحیفه هایی بر برخی از پیامبران نازل شده است، اما امار دقیق این صحیفه ها مشخص نیست، اما نکته جالب اینجاست که در برخی روایات امده که نزول (صحف) بر حضرت ابراهیم نیز در نخستین شب ماه مبارک رمضان بوده است.

 منبع : دانستنی های قران، ص32