فصل اول: رمضان می آید

فصل دوم: ماه رمضان و روزه

فصل سوم: ماه رمضان و قرآن

فصل چهارم: ماه رمضان؛ ماه دعا و استغفار

 

 

فصل اول: رمضان می آید

 

ماه شب های خدا

وحیده پیشوایی

رمضان می آید
ماه مهمانی نور

و تجلی گه انزال کلام ابدیّت، قرآن

باز هم روز و شبی چند به مهمانی مان می آید

یاد افطار و سحر

تکه نانی و پنیر

رنگ اخلاص علی گونه یک سفره پاک

همه با هم آغاز، همه با هم پایان

باز هم عطر خلوص وحدت

باز هم بوی دعا، بوی اذان می آید

ماه احیاگر قدر ـ از هزاران بهتر ـ

مُهر و سجاده و محراب، پر از لاله سرخ

ماه فریاد علی ـ فُزْتُ و ربِّ الکعبه ـ

ماه پرواز گهِ دیده جان می آید

باز هم در دل شب های دعا

پرده خواب دریدن به تماشای خدا

باز هم اشک ندامت به رخ و عهد مجدد با دل

باز ما غرقه دریا شده و کشتی نوحی به میان می آید

 

1. فرازهایی از خطبه شعبانیه
هنگامی که روز آخر شعبان رسید، پیامبراعظم صلی الله علیه و آله بر فراز منبر رفت و به مناسبت حلول ماه رمضان خطبه ای ایراد فرمود که در کتاب های ادعیه به «خطبه شعبانیه» معروف است. آن حضرت در این خطبه، مطالب عالی شامل اندرزها و دستورهای اخلاقی را بیان کرد که رعایت آنها بر هر فرد مسلمانی واجب است. در اینجا فرازهایی از این خطبه را می آوریم:

الف) اهمیت و فضیلت ماه رمضان
اَیُّها النّاسُ قَدْ اَقْبَلَ اِلَیکُم شَهرُ اللّهِ بالبَرَکَةِ والرَّحْمَةِ و الْمَغْفِرة... .

ای مردم! ماه رمضان که ماه با برکت و رحمت و آمرزش خداست، به شما روی آورده است. این ماه ماهی است که:

ـ نزد پروردگار، بهترین ماه ها و روزهایش، بهترین روزها و شب هایش، بهترین شب ها و ساعت هایش، بهترین ساعت ها است.

ـ ماهی است که پروردگار، شما را در آن به مهمانی خویش فرا خوانده است.

ـ شما را از اهل کرامت خود قرار داده است.

ـ نفس کشیدن شما در این ماه ثواب تسبیح دارد.

ـ در مقابل خواب شما، ثواب عبادت در دفتر اعمالتان ثبت خواهد شد.

ـ عبادات و اعمال شما در این ماه مقبول درگاه حق است.

ـ دعاهایتان در این ماه مستجاب خواهد بود.

ب) وظایف مؤمنان در ماه رمضان
وَاذکُرُوا بِجُوعِکُم و عَطَشِکُم جوَع القَیامَةِ وَ عَطَشِهِ... .

ـ با گرسنگی و تشنگی این ماه، از تشنگی و گرسنگی قیامت یاد کنید.

ـ به فقیران صدقه دهید.

ـ به بزرگ ترها احترام بگذارید و به کوچک ترها ترحم و شفقت کنید.

ـ از خویشاوندانتان دل جویی کنید.

ـ زبان خود را از سخنان ناروا مانند دروغ، تهمت، افترا و غیبت حفظ کنید.

ـ چشمان خود را از حرام یا آنچه که نگریستن به آن ممنوع است، حفظ کنید.

ـ گوش های خود را بر شنیدن سخنان زشت و ناروا ببندید.

ـ بر یتیمان مردم ترحم کنید تا پس از شما بر یتیمان شما ترحم کنند.

ـ از گناهان خویش، دست توبه و انابه به سوی خدا بگشایید.

ـ در نمازهای خود دعا کنید.

ج) ضرورت توبه در ماه رمضان
اَیُّها النّاسُ اِنَّ أَنْفُسَکُم مَرْهُونَةٌ بِاَعمالِکُم فَفُکُّوها باستِغْفارِکُمْ... .

ـ ای مردم! نَفْس های شما در گرو اعمالتان است. پس، با آمرزش خواهی از گناهان، خود را از گرو اعمال خویش درآورید.

ـ پشت های شما از سنگینی گناهان گران بار است. خود را با طول دادن سجده های نماز، سبک بار سازید.

ـ بدانید که پروردگار به عزت و بزرگواری خویش سوگند یاد فرموده است که نمازگزاران و سجده کنندگان را عذاب نفرماید و آنها را در روز حساب به آتش دوزخ نیفکند.

د) ثواب افطاری دادن در ماه رمضان
اَیُّها النّاسُ مَن اَفْطَرَ مِنْکُم صائِما مُؤمِنا فی هذا الشهر کانَ لَهُ بِذلِکَ عِندَاللّه عتقُ رَقَبَةٍ وَ مَغْفَرةٍ لما مَضی مِن ذُنُوبِه... .

ـ هر کس روزه دار مؤمنی را در این ماه افطار دهد، پروردگار در مقابل، ثواب آزاد کردن بنده در راه خدا را به او خواهد داد.

ـ افطاری دادن به روزه دار مؤمن سبب آمرزش گناهان گذشته اش خواهد شد.

ـ فردی پرسید: بعضی مردم نمی توانند افطار بدهند با اینکه به این کار علاقه دارند. تکلیف ایشان چیست؟ پیامبر فرمود: «آتش خشم الهی را از خود دور سازید، اگر چه با افطار دادن روزه دار؛ به وسیله یک نصفه خرما یا یک شربت آب باشد».

ه) اهمیت خوش خلقی و خدمت به مردم در ماه رمضان
أَیُّهَا الْنّاسُ مَنْ حَسَنَ مِنْکُمْ فِی هَذا الشَّهْرِ خُلْقَهُ کَانَ لَهُ جَوازٌ عَلَی الصِّراطِ... .

ـ هر کس از شما خُلق خویش را در این ماه نیکو کند، از صراط به آسانی بگذرد، در روزی که قدم ها بلغزد.

ـ کسی که به بندگان و خدمت کاران خویش در انجام وظیفه تخفیف دهد، پروردگار حساب وی را در قیامت سبک خواهد ساخت.

ـ هر کس در این ماه، مردم از شر او محفوظ بمانند، آفریدگار در آخرت، او را از خشم خود حفظ خواهد فرمود.

ـ هر کس در این ماه، یتیمی را گرامی دارد، خداوند، او را در قیامت گرامی خواهد داشت.

ـ هر کس در این ماه صله رحم کند، پروردگار او را در روز رستاخیز به رحمت خویش می رساند و هر کس پیوندش را با خویشاوندان ببرد، پروردگار نیز رحمت خود را در روز حشر از او قطع می کند.

و) ثواب نماز مستحبی و تلاوت قرآن در این ماه
مَن تَطَّوَعَ فیهِ بِصَلوةٍ کَتَبَ اللّهُ بِهِ بَرائةً مِن النارِ.

ـ هر کس در این ماه نماز مستحبی بخواند، خداوند سند دوری وی از آتش دوزخ را خواهد نوشت.

ـ هر کس نماز واجبی در این ماه به جا آورد، چنان است که در ماه های دیگر هفتاد نماز خوانده باشد.

ـ هر کس در این ماه بر نمازهای خود بیفزاید، پروردگار در روزی که میزان اعمال نیک مردم سبک بار است، کفه ترازوی اعمال نیک او را سنگین خواهد ساخت.

ـ هر کس در این ماه یک آیه از قرآن تلاوت کند، چنان است که در ماه های دیگر یک قرآن ختم کرده باشد.

ز) باز بودن درهای بهشت و بسته بودن درهای دوزخ در ماه رمضان
یا اَیُّهَا النّاسُ اِنّ اَبوابَ الجَنان فی هذا الشَّهر مُفْتَحَةٌ.

ـ ای مردم! درهای بهشت در این ماه بر اهل عبادت باز است. پس از خدای خود درخواست کنید که شما را از معصیت باز دارد.

ـ درهای دوزخ بر شما بسته است. پس از خدا درخواست کنید، شما را از معصیت باز دارد تا بر روی شما گشوده نشود.

ح) بهترین اعمال در ماه رمضان
التَقوی مِنْ مَعاصِی اللّه.

ـ حضرت علی علیه السلام از رسول اکرم صلی الله علیه و آله پرسید: «یا رسول اللّه بهترین اعمال در این ماه چیست؟»

حضرت همه این سخنان را در یک جمله خلاصه کرد و پاسخ داد: «پرهیزکاری از معاصی پروردگار».

2. رمضان یعنی چه؟
واژه رمضان، از ریشه «رَمَضَ» گرفته شده و به معنای بارانی است که اول پاییز می بارد و هوا را از خاک و غبارهای تابستان پاک می کند. آن را داغی سنگ از شدت گرمای آفتاب نیز معنا کرده اند.

چرا این ماه را رمضان نامیدند؟ در این باره احتمال هایی وجود دارد:

روزه در ماه رمضان، عبادتی دیرین است. گویا عرب ها به سبب داغ شدنشان از حرارت گرسنگی و چشیدن سختی آن، این نام را برگزیده اند. چنان که به آن «ناتق (رنج آور)» هم گفته اند؛ چون سختی روزه، آنان را به زحمت می افکند.

در روایتی از پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله ، علت نام گذاری این ماه چنین بیان شده است: «این ماه را رمضان نامیده اند چون گناهان را از بین می برد».

این نام گذاری، از یک سو با ریشه لغوی «رمضان» و از سوی دیگر با برکات و رهاوردها و آثار این ماه، هماهنگ و متناسب است.

حدیث های اسلامی، ماه مبارک رمضان را با نام ها و صفت های گوناگونی توصیف کرده اند که بیانگر بزرگی این ماه است و نقش مثبت و بی نظیر این ماه را در تکامل انسان و ایجاد آمادگی های جسمی و روحی برای عبادت و بندگی نشان می دهد. برخی اسامی و صفت ها عبارتند از:

ـ شَهْرُ اللّه: ماه خدا

ـ شَهْرُ اللّهِ الاَْعْظَم: ماه اعظم خدا

ـ شَهْرُ ضِیافَةِ اللّه: ماه میهمانی خدا

ـ شَهرُ قراءَةِ القرآن: ماه تلاوت قرآن

ـ شَهْرُ الصِیامِ: ماه روزه گرفتن

ـ شَهْرُ الاْءسْلام: ماه اسلام

ـ شَهْرُ الطَهُور: ماه پاک کننده

ـ شَهْرُ التَمْحیص: ماه خالص سازی

ـ شَهْرُ القِیام: ماه نماز

ـ شَهْرُ العِتْقِ مِنَ النّار: ماه آزادسازی از آتش

ـ شَهْرُ الصَّبر: ماه صبر

ـ شَهْرُ الْمُواساة: ماه مواسات و هم دردی

ـ شَهْرُ الْبَرَکَة: ماه برکت

ـ شَهْرُ الْمَغْفِرَة: ماه آمرزش

ـ شَهْرُ الرَحْمَة: ماه رحمت

ـ شَهْرُ التَوْبَة: ماه توبه

ـ شَهْرُ الاْءنابَة: ماه بازگشت

ـ شَهْرُ الاِِسْتِغْفار: ماه استغفار

ـ شَهْرُ الدُعا: ماه دعا

ـ شَهْرُ العِبادَة: ماه عبادت

ـ شَهْرُ الطاعَة: ماه اطاعت

ـ شَهْرٌ مُبارَک: ماه مبارک

ـ شَهْرٌ عَظیمٌ: ماه بزرگ

ـ شَهْرٌ یُزادُ فیه رِزْقُ الْمُؤْمِنِ: ماه افزایش روزی مؤمن

ـ سَیِّدُ الشُهور: سرور ماه ها

ـ شَهْرُ عِیدِ اَوْلِیائه: ماه عید اولیای خدا

ـ رَبِیعُ الْقُرآن: بهار قرآن

ـ رَبیعُ الْفُقَراء: بهار فقیران

ـ رَبیعُ الْمُؤْمِنین: بهار مؤمنان

3. اهمیت و عظمت ماه رمضان در کلام پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله
ماه خدا

«رمضان، ماه خداست».

ماه میهمانی خدا

«روزه داران در ماه رمضان، میهمان خدا و اهل کرامت الهی اند».

سرور ماه ها

«به راستی که این ماه فرارسید، ماهی که سرور ماه هاست...».

رمضان، ماه رحمت و آمرزش گناهان

«چون ماه رمضان وارد شود، درهای رحمت گشوده و درهای دوزخ، بسته شوند و شیاطین به بند کشیده شوند».

«درهای آسمان در شب اول ماه رمضان گشوده می شود و تا آخرین شب این ماه بسته نمی شود».

«بدبخت واقعی کسی است که این ماه را پشت سر گذارد و گناهانش آمرزیده نشود».

4. فرازهایی از دعاهای معصومین علیهم السلام هنگام آغاز ماه مبارک رمضان
هرگاه ماه رمضان فرا می رسید، رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرمود:

خداوندا! ماه رمضان وارد شده، خداوندا! ماه رمضان که قرآن را در آن فرو فرستادی و آن را نشانه ای از هدایت و برهان قاطع قرار دادی، برای ما مبارک گردان و ما را بر روزه و نماز این ماه کمک کن و از ما بپذیر.

مولای متقیان علی علیه السلام ، در شب اول ماه مبارک رمضان رو به قبله می ایستاد و می گفت:

خدایا! این ماه را به امنیت و ایمان و تن درستی و عافیت کامل و روزی فراخ و برطرف شدن دردها نو کن! خدایا! روزه این ماه و شب زنده داری و تلاوت قرآن در این ماه را روزی ما کن.

امام سجاد علیه السلام ، پیشوای عابدان و ساجدان در نخستین روز از ماه رمضان با خدای خود چنین می گوید:

پروردگارا! یار ما باش تا در سایه بندگی، به تو نزدیک شویم و یاری فرما تا در این ماه، دامانمان از منجلاب گناهان آلایش نگیرد، تا فرشتگان تو از ما غیردوستی و صلاح نبینند و جز بندگی و فرمانبرداری به سوی تو نیاورند. پروردگارا! به ما شایستگی عطا فرما تا از برکت ها و مرحمت هایی که به اولیای خویش نوید داده ای، بهره مند شویم و پاداشی را که بندگان پارسا و نمازگزار و روزه دار تو در این ماه از تو دریافت می کنند، به دست آوریم و ما را شایسته آن ساز که در درجه های والایی با دوستان و پیامبران بزرگوارت هم نشین شویم.

امام صادق علیه السلام نیز هنگام آغاز ماه رمضان چنین می فرمود:

بارخدایا! ماه رمضان آمد و روزه اش را به ما واجب گردانیدی و قرآن را در آن نازل کردی که راهنمای مردمان و گواهی هدایت و تمیز حق و باطل است.

بارخدایا! ما را در روزه گرفتن آن یاری فرما و از ما به کرمت قبول کن و ما را در آن سالم دار. به درستی که تو بر هر چیز توانایی، ای بخشاینده مهربان.

فرازی از دعای امام جواد علیه السلام در شب اول ماه رمضان

... خداوندا! ما را از آنانی قرار ده که نیت کردند و عمل کردند و از آنانی قرار مده که بدبخت شدند و سستی نشان دادند. خداوندا! بدن های ما را از بیماری ها سالم بدار و بر کاری که بر ما واجب ساخته ای، یاری ده تا آنکه این ماه بر ما بگذرد در حالی که تکلیف واجبت را ادا کرده باشیم.

خداوندا! بر روزه داری اش یاری مان کن و بر عبادتش توفیقمان ده و برای نماز در آن، نشاطمان بخش و ما را از خواندن قرآن محروم نگردان و پرداخت زکات را در آن برای ما آسان ساز.

5. توصیه های میرزاجواد آقاملکی تبریزی به هنگام آغاز ماه مبارک رمضان
برای ورود به میهمانی الهی، رعایت چند نکته لازم و ضروری است:

الف) خواندن نماز شکر
شایسته است مسلمان به سبب نعمت هدایت و توفیق درک ماه رمضان با فراغت کامل، شکر الهی را به جا آورد.

ب) توبه و استغفار
پس از خواندن نماز شکر، به خاطر کوتاهی ها و ستم هایی که در حق نفس انجام داده، طلب عفو و گذشت کند. از سستی در اصلاح و پاکی قلب و کم کاری های اعضا و جوارح خود در عبادت و تأخیر توبه نیز بخشش بخواهد.

ج) توسل به آستان پروردگار
با نزدیک شدن ماه مبارک رمضان، شایسته است به کرم و رحمت الهی متوسل شود و از او درخواست کند تا هر آنچه او را در اجرای دستورهای الهی یاری می دهد، به او ببخشد.

د) توسل به معصومین علیهم السلام
مهم ترین مسئله ای که پوینده راه معرفت الله در شب اول ماه رمضان باید انجام دهد، توسل به ائمه معصومین علیهم السلام است. باید آبرو و عظمت آنان را در پیشگاه خداوند، شفیع قرار دهد تا آن بزرگان پذیرش اعمال او را در راستای خشنودی خداوند از پروردگار بخواهند.

ه) پاک کردن اموال با پرداخت خمس
از کارهای مهمی که پس از توبه و پاک کردن قلب و توسل به خدا و معصومین باید انجام دهد، این است که با پرداخت خمس، خوردنی ها، نوشیدنی ها، پوشاک و... را پاک کند. بهتر آن است که خمس اموالش را ابتدای ماه بدهد تا عبادت های او از راه حلال انجام پذیرد.

6. هفت فرصت طلایی در ماه مبارک رمضان
ماه مبارک رمضان از فرصت های مبارکی است که هر کس به اندازه ظرفیت وجودی خود می تواند از آن استفاده کند، نکته مهم این است که اگر انسان در این ماه غافل بماند، این فرصت استثنایی را از دست داده است.

بعضی از فرصت هایی که توجه به آنها در ماه مبارک رمضان به رشد معنوی انسان کمک می کند، عبارتند از:

الف) رمضان، فرصت توفیق و تلاش
در ماه رمضان زمینه های زیادی برای ارتباط بهتر انسان با خدا، پرورش روح و رشد و تعالی انسان فراهم می شود. این زمینه ها را توفیق می نامند که اگر با تلاش و کوشش انسان همراه شود، بی شک موفقیت به دست خواهد آمد.

ب) رمضان، فرصت برنامه ریزی و تنظیم وقت
از مهم ترین مشکلات جامعه امروز، ضعف برنامه ریزی دقیق در برنامه های فردی، خانوادگی و اجتماعی است که نتیجه این ضعف، هدر رفتن سرمایه ها و امکانات مادی و نیروی انسانی و از دست رفتن فرصت ها و نرسیدن به هدف ها است. در ماه رمضان همه کارها در زمان مشخص انجام می شود که همین وضعیت، انسان را به نظم و برنامه ریزی فرا می خواند. نمونه آن، بیدار شدن در سحرها و پرهیز از خوردن و آشامیدن در زمان های مشخص است.

ج) رمضان، فرصت پیوند با ولایت
در ماه رمضان با وجود شرایط ویژه مانند برگزاری محافل توسل و ذکر فضایل و مناقب اهل بیت علیهم السلام و بیان جایگاه ایشان در جهان هستی و وظایف ما در برابر ایشان، زمینه بسیار مناسبی برای شناخت و معرفت صحیح و تحکیم پیوند با این خاندان فراهم است و این معرفت، فراتر از شناخت نام ها و لقب ها است.

د) رمضان، فرصت آشتی با خدا
ماه رمضان، ماه برکت، رحمت و مغفرت است. از سویی، یکی از مظاهر رحمت و مغفرت الهی این است که در توبه را برای بندگانش گشوده است. بنابراین، این ماه از فرصت های مناسب برای بازگشت به سوی خدا است. هرگاه بنده تأمل کند که به سبب نافرمانی و ترک بعضی از واجبات چه فرصت هایی را از دست داده و چه عاقبتی در انتظار اوست، خود به خود می کوشد گذشته را جبران کند.

ه) رمضان، فرصت رفع کدورت ها
ماه رمضان، بهترین زمینه برای رفع هر گونه کدورتی است که ریشه در هواهای نفسانی و حبّ و بغض های دنیوی دارد. چنانچه انسان ها در این فرصت مبارک به آثار محبت در راه خدا توجه کنند و پی آمدهای سوء کینه و کدورت را در نظر داشته باشند، بی شک، این بیماری روحی درمان پذیر خواهد بود.

و) رمضان، فرصت تغییر و اصلاح ظاهر
ماه مبارک رمضان، فرصت خوبی برای تمرینِ داشتن ظاهر خداپسندانه است تا در پی آن، زمینه تحول باطن افراد فراهم آید؛ زیرا انسان ها با انتخاب هر نوع ظاهری مانند لباس، رفتار، سخن و...، زمینه اثر آن را در باطن خود فراهم می کنند. چرا که اسلام بر اصلاح ظاهر فرد تأکید می کند و حفظ شعایر دینی را زمینه ساز تقوای قلب ها می داند.

ز) رمضان، فرصت خوب شدن
معمولاً انسان ها در برابر این پرسش که چرا آدم خوبی نمی شوید یا خوب و درست عمل نمی کنید، می گویند نمی شود، ممکن نیست. ماه رمضان به خوبی نشان می دهد که همه می توانند خوب باشند. همچنان که در ماه رمضان آمار خوبی ها، خیرات و انجام عبادت ها، بالاتر و نیز آمار بدی ها و تجاوز به حقوق دیگران، پایین تر از دیگر زمان ها است.

وسایل و ابزار خوب شدن عبارتند از: خواست، نیت، همت و اراده انسان و ارتباط با خدا که این ابزار به ماه رمضان محدود نمی شود. هر چند در این ماه، زمینه آن بیشتر فراهم می شود. اگر این مراقبت در دیگر ماه ها نیز پی گیری شود، انسان ها می توانند خوبی ها را در تمام طول سال تجربه کنند.

7. ده سفارش برای استفاده بهینه از فرصت ماه رمضان
رعایت نکات زیر نیز به کیفیت استفاده از ماه رمضان کمک می کند:

1. توصیه می شود افزون بر ترک محرمات به استفاده از غذای حلال توجه ویژه ای داشته باشید.

2. در شبانه روز چند نوبت قرآن تلاوت کنید. برای مثال، 15 دقیقه در روز و 15 دقیقه در شب.

3. دعاها را تقسیم کنید و آنها را در چند نوبت در شبانه روز بخوانید. روزها به دعای بعد از نماز و دعای همان روز بسنده کنید و شب ها وقت بیشتری برای دعا در نظر بگیرید.

4. برای استفاده بهینه از زمان، در هنگام رفت و آمد می توانید ذکر بگویید (بدون صدا و آرام) و به تدریج بکوشید از مرحله ذکر زبانی به مرحله توجه به معانی ذکر و ذکر قلبی خداوند برسید.

5. بسیار مناسب است دائم الوضو باشید. حتی پیش از خواب نیز وضو بگیرید.

6. از شب زنده داری و احیا غفلت نکنید.

7. تلاش کنید در مجالس بیان احکام و معارف دینی و موعظه در مساجد و حسینیه ها شرکت کنید؛ زیرا شرکت در مجالس مذهبی، قرار دادن خود در معرض نسیم رحمت الهی است.

8. از انجام دادن ورزش های سنگین در ماه رمضان بپرهیزید و بکوشید ورزش های سبک و آرام انجام دهید.

9. از هدر دادن انرژی بی جا و بی مورد بپرهیزید. برای مثال، از حرف زدن های بی مورد و پرداختن به کارهای غیرضروری پرهیز کنید.

10. خدا را در همه حال ناظر بدانید و در کسب نیکی ها بکوشید.

8 . رمضان، ماه خدا (پیام کوتاه)
حلول ماه رمضان، ماه عبادت و سازندگی، ماه تجدید قوای معنوی و شهراللّه الاعظم را پاس می داریم.

سلام بر ماه خدا، سلام بر میهمانان خدا و سلام بر آنان که با نیروی ایمان، خود را از آلودگی های شهوت و غضب حفظ می کنند.

ماه مبارک رمضان، ماه خدا و ماه عبادت از راه می رسد. رمضان پرفضیلت ترین ماه هاست. پس بشتابید برای عبادت خالصانه در این ماه.

«محرم»، آغاز سال حماسه و شور است و ماه مبارک «رمضان»، آغاز سال عرفان. در این ماه مبارک، باران رحمت و مغفرت از آسمان معارف حیات بخش آن بر صحرای دل پاک روزه داران مشتاق می بارد.

بهار رمضان گل های پرطراوت و روح پرور اخلاص و تقرّب را در آدمی شکوفا می کند.

در فضیلت ماه رمضان، همین بس که رسول اکرم صلی الله علیه و آله می فرماید: «اگر بنده خدا بداند که چه برکاتی در ماه مبارک رمضان نهفته است، دوست می دارد همه روزهای سال، روزه دار باشد».

همانا ماه رمضان، ماه برکت، بازگشت از گناهان، مغفرت، آمرزش و رهایی از دوزخ است.

ماه رمضان، سفره ای است که فقیر و غنی، همه بر سر آن جمع هستند. حجی است که در طواف آن همگی با یک لباس، دیدار او را جست وجو می کنند.

خداوند در رمضان، آغوش رحمت خود را می گشاید و همگان را به سوی خود فرا می خواند تا از زلال رأفتش جرعه ای بنوشند و واله و شیدا در محضرش حاضر شوند.

رمضان، زمین خشکیده وجود انسان را که مدت ها قطره آبی به خود ندیده است، سیراب می سازد و علف های هزر گناهان را از سرزمین دل می زداید.

رمضان، آغاز سال عبادی است که با نزول قرآن و شب های قدر آراسته شده است.

رمضان، ناخالصی ها را از دل روزه دارانِ عاشق می زداید و زنگار را از چهره جانشان پاک می کند و عرصه پهناور دل را با گل های معطر معارف الهی و فضایل اخلاقی می آراید.

خدایا، ما را رمضانی کن تا بهشتی شویم.

ماه رمضان، سحرگاهان روشن جان است. ماه سر دادن سرود الغوث الغوث و العفو العفو است.

ماه رمضان، شهد شیرین لقا بر کام عطشناک جان هاست.

رمضان؛ یعنی باغستانی از عطرهای خدا.

رمضان؛ یعنی گشوده شدن درهای رو به قرآن و تشنگی برای دریافت حقایق آسمانی.

ماه رمضان آمد تا شلاق به تن غفلت بزند و دست نوازش بر سر فطرت کشد، شاید غبار از جان برافتد.

رمضان، بزمی برای تو آماده کرده است تا رستگاری ات را تضمین کند؛ بزمی که در آن تنها تو هستی که باید سرنوشت خویش را به سمت رستگاری هدایت کنی.

بیایید تا تمام سال های پیش رو را از روحانیت ماه رمضان لبریز کنیم.

ماه رمضان، فصل حضور در میعادگاه های مسجد و نماز و مجالس قرائت قرآن، دعا و توسل و حال و حضور و احیا است.

ماه رمضان، موسم نشستن بر مائده تقوا و عفاف و بهره مندی از ضیافت خدا و قرآن است.

در ماه رمضان، دل را خانه خدا کن تا شیطان از آن بگریزد. تو یک دل بیشتر نداری. پس تنها به یک چیز عشق بورز.

9. طلوع رمضان (اشعار)
هلال ماه صیام

اَلا که مژده رحمت دهد هلال صیام
هلا که ماه عبادت رسید و وقت قیام
رسید آن مَه اعظم که لیلة القدرش
بِه از هزار مَه و خوش تر از هزاران عام
بهار بندگی آغاز شد که از هر سوی
رسد روایح گلزار معرفت به مشام
ببین دولت ماه مبارک رمضان
به خلق آمده از خالق این چنین پیغام
جزای روزه منم چون که روزه بهر من است
زهی شرافت صائم، زهی علوّ مقام
ولی چه روزه؟ که «الصُومُ لی» خدا فرمود
کدام روزه که اجری به است در فرجام
به روزه دار حقیقی کجا اجازه دهند
که خودسرانه به هر سو رود، گسسته گسست لجام
حقیقتاً اگرت میل روزه داری هست
موظفی که کُنی مستمند را اطعام
به گوش و چشم و دل و دست و پای روزه بدار
وگرنه این هوس روزه است و فکری خام
کجاست روزه گر افطار می کنی به حرام
ثمر ز خون کسان کرده ای تهیه طعام
کمالِ روزه در اینها که گفته شد، باشد
شروط روزه کامل چنین شده اعلام
ز خواب غفلت اگر این زمان شوی بیدار
سعادت دو جهان می بری ز ماه صیام
 

رمضان باز آمد

مژده ای دل که مبارک رمضان باز آمد
آنچه معشوقه دل بود، همان باز آمد
مقدمش بر همه مردم درِ رحمت بگشاد
روشنی بخش دلِ تیره دلان باز آمد
ماه مهمانی پر شورِ خدایِ ازلی
سویِ خوان نِعَمَش دعوتمان باز آمد
روزه داران همگی عاشق شیداییِ او
ماه اخلاص و صفایِ دل و جان باز آمد
پرخوری، بُلهوسی ترک شد از انسان ها
زانکه پرهیز دهِ متقیان باز آمد
همه از تن بکشد دست و به جان پردازد
ماهِ شوق و شعفِ معنویان باز آمد
ماه اصلاح به نفس و غلبه بر شیطان
ماه خیر و برکت فیض رسان باز آمد
همه جا صوم و صلاة و همه جا ذکر خدا
همه جا پاکی و تقوا به میان باز آمد
ماهِ پیروزی اسلام به کفر اندر بدر
با همه مجد و جلالت سویمان باز آمد
مه توبه، مه غفران، مهِ احسان و کرم
با چنان لیله قدرش فَیَضان باز آمد
قاریان با چه صفا نغمه قرآن خوانند
مسلمین را مهِ وحدت به عیان باز آمد
بهترین ماه پیِ راز و نیاز سحری
با چنین دسته گلی دیدنمان باز آمد
تحفه اش، پاکی روح است و صفای تن و جان
توشه اش، مغفرتِ توبه کنان باز آمد
 

ماه یزدان

درآمد بار دیگر ماه یزدان
به فرّ و شوکت و فیض فراوان
صباح مکرمت گردید طالع
منوّر شد جهان از طلعت آن
بهار توبه و آمرزش آمد
مه ایمان و عید حق پرستان
نسیم مغفرت هر سو وزان است
سحاب مرحمت باشد خروشان
مَه روزه است و هنگام عبادت
خوشا حال نکوی روزه داران
درآ در مکتب «صُومُوا تَصِحُّوا»
که در آن می شود امراض درمان
هلا بر خود بنازید و ببالید
که ایزد را در این ماهید مهمان
الا ای معصیت کار گرفتار
که از کردار خود هستی پشیمان
چرا بیگانه ای از درگهِ دوست؟
چرا حالِ تو زار است و پریشان
بِنه تاریکی جهل و ضلالت
بیا در پرتو انوار قرآن
مپو زین پس ره شر و شقاوت
بیا اندر طریق خیر و احسان
مشو نومید از عفو خداوند
و گر هستی غریق بحر عصیان
لطف اللّه صافی گلپایگانی

 

مکتب توبوا الی اللّه

بیا در مکتب توبوا الی اللّه
ز قرآن آیه «لاتَقْنُطُوا» خوان
جهان را نور رحمت کرده روشن منور شد ز اشراقش دل و جان

مبادا کفر این نعمت نمایید که نعمت سلب می گردد ز کفران

مبارک ماه و اوقات شریفی است به لهو و بیهُده ضایع مگردان

غنیمت دان دعا و عرض حاجات نماز و روزه و نیکی به اخوان

به خود آ ای گنه کار نگون حال! رها کن رشته بیداد و طغیان

بیا با خالق خود آشنا شو مرو زین بیش، اندر راه شیطان

خدایا! از کرم بر من ببخشای به رویم باز کن ابواب عرفان

ز ما بر احمد صلی الله علیه و آله و آلش تحیات فروزان تا بود مهرِ درخشان

لطف اللّه صافی گلپایگانی

رمضان آمد

روزه دارانِ حقیقی همه شادند بسی
چون مه جهد و قیام و هیجان باز آمد
همه اش راز و نیاز و همه اش سوز و گداز
همه اش عشق خدا، روح و روان باز آمد
همه جا مجلس علم و همه جا محفل دین
همه جا صدق و صفا شادکنان باز آمد
عاشقانِ ره دین پای ز سر نشناسند
چون زِ رَه سرزده معشوقه شان باز آمد
ای خوش آن کس که برد توشه از این ماهِ عظیم
با چه ناز و نعمش از پیِ مان باز آمد
هر که محروم شد از فیض چنین ماهِ عزیز
وه چه حسرت که بهارش به خزان باز آمد
ای عزیز، هر چه توانی به ریاضت تن ده
ماه هشدار به غفلت زدگان باز آمد

 

منبع : مجله  ارمغان  تابستان 1386 - شماره 3