مهر دوباره به پشت درهای مدارس رسیده و فردا ۱۴.۶ میلیون دانش آموز به استقبالش می‌روند؛ هرچند گرانی لوازم‌التحریر و پوشاک بسیاری از خانواده‌ها را آزار داد و مشکلات آموزشی مناطق محروم همچنان به قوت خود باقیست؛ با وجود همه سختی‌ها، آموزش و پرورش آماده بازگشایی مدارس است و روز اول مهر همچنان برای همه ما روز خاطره انگیزی است.

به گزارش ایسنا، سال تحصیلی ۹۷ـ ۹۸ هم از آن سال‌های پرفراز و نشیبی بود که از خاطره آموزش و پرورش پاک نمی‌شود؛ رفت و آمدهای مدیریتی و انباشت مطالبات فرهنگیان در این سال تحصیلی نیز نارضایتی‌هایی را به دنبال داشت.

سیدمحمدبطحایی چهاردهمین وزیر آموزش و پرورش پس از پیروزی انقلاب پس از ۶۵۰ روز فعالیت اواسط خرداد ماه استعفا داد و سرپرستی وزارتخانه به سیدجوادحسینی سپرده شد. با این حال محسن حاجی میرزایی ۱۲ شهریور از نمایندگان رای اعتماد گرفت و بر صندلی وزارت آموزش و پرورش تکیه زد.

فارغ از تبعات تغییرات مدیریتی رخ داده، وزارت آموزش و پرورش در سال تحصیلی گذشته برنامه‌هایی را به اجرا درآورد که از جمله آنها می‌توان به برنامه ویژه بوم، حذف مشق شب و راه اندازی اتاق اسباب بازی اشاره کرد. بطحایی تاکید دولت برای تغییرات ساختاری و چابک سازی وزارتخانه را اجرا کرد و دست به ادغام‌هایی زد که از جمله چالش برانگیزترین آنها ادغام مرکز روابط عمومی با حوزه ریاستی بود که البته در دوره سرپرستی سید جواد حسینی احیا شد.

آتش سوزی مدرسه غیردولتی اسوه حسنه زاهدان در آذرماه ۹۷ و مرگ سه دختر دبستانی نیز از جمله حوادث تلخ سال تحصیلی گذشته بودند، همچنین اردیبهشت ماه جاری انتشار کلیپی از همخوانی دسته جمعی موسیقی مبتذل در چند مدرسه حاشیه ساز شد و بازتاب‌های فراوانی در جامعه به دنبال داشت.

آمارهایی از تعداد دانش آموزان، معلم‌ها و فضای آموزشی در سال تحصیلی جدید

به گزارش ایسنا، پروژه مهر برای بازگشایی مدارس در وزارت آموزش و پرورش در تابستان جاری به اجرا درآمد و آنطور که حاجی میرزایی اعلام کرد، آخرین آمارهای ثبت نامی حاکی از آغاز سال تحصیلی با ۱۴ میلیون و ۶۰۰ هزار دانش‌آموز است که افزایش حدود ۵۰۰ هزار نفری را نسبت به سال گذشته نشان می‌دهد و از این تعداد، هشت میلیون و ۱۹۶ هزار نفر در دوره ابتدایی ثبت نام کرده اند.

همچنین بازگشایی مدارس ایرانی در ۱۱۰ مدرسه، ۷۷ شهر و ۴۹ کشور انجام می‌شود. شمار دانش آموزان اتباع در سال تحصیلی جاری به حدود ۵۰۰ هزار نفر می‌رسد که ۱۲۳ هزار نفر آنها بدون مجوز و مدارک هویتی و حدود ۳۷۰ هزار نفر با مجوز هستند که در ۲۸ هزار مدرسه ثبت نام شده‌اند.

بازگشایی مدارس با ۸۷۰ هزار نیروی شاغل

همچنین آنطور که الهیار ترکمن، معاون برنامه ریزی و توسعه منابع می‌گوید از٨٧٠ هزار نفر نیروی شاغل درآموزش و پرورش؛ ۶۴ درصد معلمان، ١١درصد نیروهای حق التدریسی، ۵ درصد نیروی کیفیت بخشی و٢٠ درصد مدیریت آموزشگاهی هستند که کلیت شاکله نیروی انسانی در آموزش و پرورش را تشکیل می‌دهند. با توجه به آمار بالای بازنشستگی‌ها با کمبود نیرو مواجه بودیم که با راهکارهایی برطرف شده و به این ترتیب هیچ کلاسی در شروع سال تحصیلی بدون معلم نیست.

اخیرا وزیر آموزش و پرورش نیز بر این موضع صحه گذاشت و با تاکید بر کمبود نیروی معلم در این وزارتخانه گفت: حدود ۱۰۰ هزار معلم در کل کشور نیازمند داریم، اما در تلاشیم تا با استفاده از معلمان حق التدریس، آموزش‌یاران، معلمان پیش دبستانی و خروجی‌های دانشگاه فرهنگیان این مشکل را برطرف کنیم و می‌توانیم این اطمینان را به مردم بدهیم که برای مهر، هیچ کلاسی بدون معلم نخواهد بود.

وجود ۳۰۰۰ کلاس درس ابتدایی بالای ۴۱ نفره

هرچند نگرانی از افزایش تراکم کلاس‌های درسی و دو یا سه شیفته شدن مدارس در برخی مناطق به علت کمبود فضای آموزشی و نیروی انسانی وجود دارد و امسال نیز شاهد تشکیل کلاس‌های ۴۰ نفره به بالا بویژه در حاشیه کلانشهرهایی چون تهران خواهیم بود حکیم زاده معاون اموزش ابتدایی وزارت اموزش و پرورش نیز به تراکم بالای دانش آموزی در کلاس‌های درس اذعان دارد و در این باره می‌گوید: عدالت آموزشی باید در مناطق محروم و کم برخوردار هم اتفاق بیفتد چراکه در آن مناطق عدالت آموزشی فرصت‌ ها و دسترسی را با مشکل مواجه کرده است و حتی در برخی مناطق تراکم دانش‌آموزی از حد استاندارد بالاتر است. باوجود آنکه تراکم کلاسی نباید بالای ۲۶ نفر در دوره ابتدایی باشد؛ ۶٢ درصد جمعیت دانش‌آموزان ابتدایی در کلاس‌های بالای ٢۶ نفر تحصیل می‌کنند و ۳۰۲۲ کلاس درس نیز بالای ۴۱ نفر هستند.

شروع سال تحصیلی در ۵۷۰ هزار کلاس درس

برای شروع سال تحصیلی ۵۷۰ هزار کلاس درس در ۱۱۰ هزار واحد آموزشگاهی پیش‌بینی شده است و آنطور که رخشانی مهر، رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس می‌گوید ۱۰ هزار کلاس درس برای سال جدید آماده بهره‌برداری است که عمده آن در استان خوزستان قرار دارد.

وی در این باره توضیحاتی ارائه کرده و می‌گوید: تلاش کردیم به سمت احداث مدارس بزرگ برویم و استانداردهای لازم را رعایت کنیم، بنابراین ساخت مدارس بزرگ و مجتمع‌های آموزشی در دستور کار است که اغلب مجهز به سالن‌های ورزشی؛ نمازخانه و کتابخانه است؛ همچنین توجه به معماری مدارس ازجمله دیگر برنامه‌ها است. ۱۶ استخر و ۱۴۹ سالن ورزشی در اوایل سال تحصیلی جدید به بهره‌برداری می‌رسد.

رخشانی مهر با بیان اینکه ۳۰ درصد پروژه‌ها را بنیاد برکت و۳۰ درصد را سازمان نوسازی در مناطق سیل‌زده تأمین کردند، می‌گوید: اوایل سال تحصیلی جدید افتتاح متمرکز مدارس سیل‌زده را خواهیم داشت. همچنین افتتاح ۱۰ هزارکلاس درس را نیز در استان تهران خواهیم داشت.

بازسازی و ساخت مدارس جدید در مناطق سیل و زلزله زده

سازمان نوسازی مدارس در یک ساله گذشته روزهای سخت و پرکاری در مناطق سیل زده برای بازسازی مدارس و تکمیل پروژه‌های آموزشی مناطق زلزله زده کرمانشاه داشت. به گفته مرزبان نظری مدیرکل نوسازی مدارس استان کرمانشاه، در اثر حادثه زلزله که در ۲۱ آبانماه ۹۶ در کرمانشاه رخ داد، ۷۸ مدرسه با ۴۱۵ کلاس درس آسیب دیده بودند که با مشارکت خیرین حقیقی و حقوقی مدرسه‌ساز و اعتبارات دولتی ۱۷۹ پروژه با ۷۷۳ کلاس درس به فضاهای آموزشی استان اضافه شد و سهم خیرین در این بین بیش از ۱۱۵ میلیارد تومان بود.

ورناصری، معاون فنی و نظارت سازمان از اتمام کلیه پروژه‌های در حال ساخت باقی مانده کرمانشاه تا مهرماه خبر داده است.

محمدرضا حیدری، مدیرکل نوسازی مدارس استان لرستان نیز با اشاره به فرا رسیدن سال تحصیلی جدید اعلام کرده است که در سیل فروردین ماه ۴۲۳ فضای آموزشی آسیب دیدند که از این تعداد ۳۱۰ پروژه نیازمند تعمیر و ۱۱۳ پروژه دیگر نیازمند تخریب و بازسازی شدند. پس از سیل شاهد تلاش‌های شبانه روزی و جهادی مجموعه سازمان نوسازی مدارس بودیم به نحوی که با انجام عملیات اجرایی پروژه‌ها به صورت ۳ شیفتی، شاهد اتمام و تعمیر ۳۱۰ مدرسه سیل‌زده هستیم.

وی ادامه داد: همچنین در بحث ساخت مدارس تخریب شده از سیل، با شروع به کار ۶۲ پروژه و اتمام مدارس یک، دو و سه کلاسه تا پایان مهرماه، مشکل تأمین فضاهای آموزشی مناطق سیل‌زده تا حد بسیار زیادی حل خواهد شد، همچنین کار ساخت مدارس شش کلاسه نیز تا پایان سال جاری به اتمام خواهد رسید.

یاسر لیوانی، مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس استان گلستان نیز از آماده سازی همه مدارس تعمیراتی استان تا مهر ماه خبر داده و گفته است: حدود ۱۶۰کلاس درس در گلستان در حال بازسازی است که تا آغاز سال تحصیلی جدید آماده و به آموزش و پرورش تحویل داده خواهد شد.

وی درباره ۳۲۴ مدرسه آسیب دیده از سیل اخیر استان نیز گفت: ۲۴مدرسه نیاز به تخریب داشت که عملیات تخریب آنها انجام شده و روند بازسازی آنها آغاز شده است و ۳۰۰مدرسه دیگر که نیاز به تعمیر دارد، در حال تعمیر و تجهیز هستند.

حذف بخاری‌های نفتی و مدارس خشت و گلی

مهراله رخشانی مهر رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور همچنین خبر از برچیده شدن بخاری‌های نفتی در اول مهر داده و گفته است ۲۴ هزار بخاری نفتی کاملاً جمع‌آوری می‌شوند.

وی با اشاره به اینکه در سال ۹۷ تخصیص ۱۱۰ درصدی بودجه عمرانی را داشتیم که نشان از عزم دولت برای توسعه مدارس است، گفت:‌ ۳۰۰ میلیارد تومان از حساب ذخیره ارزی کشور به مدرسه‌سازی تخصیص داده‌شده است و همچنین تعهدات خیرین ۱۵۰۰ میلیارد تومان بوده است. ۲۱۰ میلیارد تومان برای مدارس سیل‌زده هزینه شده و۱۰ هزار کلاس درس برای سال جدید آماده بهره‌برداری است که بیشتر آن در استان خوزستان است.

وی افزود: همچنین مدارس خشت و گلی در استان های کشور در مهر ماه حذف و مدارس جدید جایگزین خواهند شد و حذف مدارس خشت و گلی استان سیستان و بلوچستان نیز تا پایان آبان ماه به اتمام می‌رسد و هیچ کلاس خشتی و گلی درکشور نخواهیم داشت، باید مدارس مذکور حتماً تخریب و بازسازی شوند.

توزیع ۱۴۲ میلیون جلد کتاب درسی با ۱۰۰۰ عنوان

علی باقرزاده، معاون سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی با اشاره به انتشار ۱۴۲ میلیون جلد کتاب درسی در قالب یک هزار عنوان برای سال تحصیلی جدید، اظهارکرد: کتاب‌های درسی دانش‌آموزان استان سیستان و بلوچستان به صورت رایگان توزیع و در مناطق محروم نیز به صورت نصف قیمت ارائه می‌شود.

وی افزود: البته هنوز حدود یک میلیون نفر از دانش‌آموزان در پایه‌های تحصیلی مختلف برای ثبت‌نام در سامانه سفارش کتاب‌های درسی اقدام نکرده‌اند. مجدد به مدت یک هفته امکان ویرایش ثبت سفارش کتاب‌های درسی را فعال می‌کنیم و در این مدت فقط دانش‌آموزانی که مدرسه محل تحصیل خود را تغییر داده‌اند، می‌توانند برای ویرایش سفارش خود اقدام کنند. توزیع کتاب‌های درسی دانش‌آموزان دوره متوسطه اول نیز از طریق ۶۰۰۰ کتاب فروشی سراسر کشور انجام شد.

وعده‌های پرتکرار رتبه بندی و پرداخت معوقات معلمان

طی چند ماه اخیر دو موضوع اجرای رتبه بندی معلمان و پرداخت معوقات چندماهه فرهنگیان به صدر اخبار آموزش و پرورش رفته و هر روز اخباری در این باره از سوی مسئولان دولت، آموزش و پرورش و نمایندگان مجلس اعلام می‌شود که بعضا تناقضاتی نیز با یکدیگر دارند. اما آنچه از آخرین اخبار اعلامی از سوی وزیر جدید آموزش و پرورش بر می‌آید قرار است رتبه بندی معلمان اول مهر اجرایی شود. وی در این باره گفت: ۲۰۰۰ میلیارد تومان تخصیص داده شده، آیین نامه آن تنظیم شده و آموزش و پرورش به دولت تقدیم کرده است و اکنون در فرایند بررسی دولت است و حتما امسال بودجه مربوط برای اینکار اختصاص می یابد. رتبه بندی در فرایند تصویب است و اجرای آن از اول مهر است.

وی همچنین درباره زمان پرداخت معوقات حق التدریسی نیز گفت: توافقاتی کردیم و اعتباراتی تامین شده و امیدواریم در هفته‌های اول مهر بتوانیم بخشی از مطالبات را پرداخت کنیم.

البته در ۲۸ شهریور وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه بیشترین مقدار معوقات فرهنگیان پرداخت شده است، معوقات سایر نیروهای حق التدریس نیز به زودی پرداخت می شود گفت: با توجه به پرداخت مطالبات فرهنگیان واژه معوقات دیگر مفهوم چندانی ندارد، در حال حاضر تنها عده ای از نیروهای حق التدریس مقداری از مطالبات خود را دریافت نکرده‌اند.

این در حالی است که هنوز بسیاری از فرهنگیان معوقات خود را دریافت نکرده اند و به نظر می رسد اظهارنظرهای کلی در این باره موجبات نارضایتی فرهنگیان را به دنبال داشته باشد.

برنامه‌های جدید آموزشی، ورزشی و پرورشی در سال جدید

ارسال تجهیزات ورزشی به استان‌ها و اجرای طرح‌های مدرسه پویا، مدرسه میزبان، یک دقیقه حرکات ورزشی در ساعات درسی، مسابقات ورزشی، ۲۰ طرح در حوزه پپیشگیری از آسیب‌های ورزشی، طرح اتاق بازی و یادگیری، طرح معلم تمام وقت، طرح بوم، تبدیل صندوق ذخیره فرهنگیان به بانک، برنامه تعالی مدیریت مدارس، ساماندهی املاک مازاد و برنامه جامع خشونت‌زدایی در مدارس ابتدایی برای سال تحصیلی جدید در دست اقدام، توسعه و یا برنامه ریزی هستند.

مهرزاد حمیدی، معاون تربیت‌بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش در این باره گفت: ۱۰۰ هزار آموزگار تحت آموزش‌های تربیت‌بدنی قرار گرفتند، توسعه تجهیزات و فضاهای ورزشی نیز در دستور کار قرار دارد و همچنین در آستانه بازگشایی مدارس ۳۵ میلیارد تومان تجهیزات ورزشی به مدارس ارسال شده است. موضوع ایمن‌سازی، خط‌کشی فضای مدارس و بهداشت مدارس ازجمله فعالیت‌های انجام‌شده است. مدارس پویا نیز در پروژه مهر دیده ‌شده است، بنابراین تلاش کردیم حیاط پویا را به مدرسه پویا تبدیل کنیم لذا دستورالعمل‌ها ابلاغ ‌شده است.

وی با اشاره به اینکه در طرحی جدید در ساعات درسی دانش آموزان یک دقیقه حرکات ورزشی انجام می‌دهند، اظهار کرد: سالن‌های ورزشی در۳۸۰ مدرسه دخترانه مطابق با برنامه‌های درسی ایجاد شده است. دستورالعمل "مدرسه میزبان" نیز ابلاغ‌ شده و از هم‌اکنون مدرسه‌ها برای اجرای مسابقات ورزشی آماده می‌شوند. ۱۵۰ زمین چمن مصنوعی برای اول مهر آماده شده و ۸۲ درصد ابلاغ مربیان تربیت ‌بدنی صادرشده است.

علیرضا کاظمی، معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش نیز با بیان اینکه آسیب‌های اجتماعی جزو اولویت‌های نظام جمهوری اسلامی ایران است گفت: در همین راستا ٢٠ طرح برای پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی برنامه‌ریزی‌شده است که یک طرح آن میز نماد است. انتظار داریم تمام مدیران و معلمان به سامانه نماد متصل شوند. همچنین دستورالعمل اردوها بازنگری و ابلاغ‌ شده است و صدور مجوز اردوهای استانی به استان‌ها تفویض خواهد شد.

رضوان حکیم‌زاده، معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش نیز با بیان اینکه برنامه‌های سال گذشته با قوت ادامه می‌یابد گفت: امیدواریم مدارس بیشتری را مشمول طرح تکالیف مهارت محور کرده و اتاق بازی و یادگیری را در مدارس بیشتری راه اندازی کنیم. یک طرح جدید نیز داریم و امسال برنامه جامع خشونت‌زدایی را در مدارس ابتدایی اجرا می‌کنیم.

به گزارش ایسنا، راه‌های نرفته بسیاری پیش روی آموزش و پرورش قرار دارد و وزیر جدید آموزش و پرورش باید تلاش کند در عمر باقی مانده دولت دوازدهم ضمن حرکت در ریل سندتحول بنیادین، اصلاحاتی در سیستم آموزش و پرورشی کشور رقم بزند. مدت زمان باقی مانده، زیاد نیست اما برای برخی گام‌های اساسی می‌تواند کافی و مناسب باشد. روشن است که وعده‌های پرتکرار دست نیافتنی به جامعه فرهنگیان در این مسیر از آفات مدیریتی است که می‌تواند این قطار را از مسیرش منحرف کند.