روزنامه جمهوری اسلامی /عصر کنونی در تاریخ جهان به دلیل گستردگی بی‌سابقه و بی‌نظیر ارتباطات، به «عصر ارتباطات» معروف شده است. امروزه، سواد را نمی‌توان به خواندن و نوشتن و تسلط بر علوم انسانی و ریاضیات و فیزیک و شیمی و پزشکی منحصر دانست. کسانی که با اینترنت و استفاده از فضای مجازی آشنائی نداشته باشند، در دنیای امروز بی‌سواد تلقی می‌شوند به ویژه بعد از آنکه اکثر امور زندگی و حتی تجاری و اداری جوامع بشری به فضای مجازی وابسته شده و دولت‌ها نیز الکترونیک شده‌اند.

در ایران، استفاده از شبکه‌های اجتماعی فضای مجازی بسیار رایج است بطوری که کشور ما اکنون از این نظر در ردیف اولین کشورهائی قرار دارد که بیشترین کاربران را در این زمینه دارند. حتی در همین روزهای اخیر که به دلیل ناآرامی‌ها بسیاری از شبکه‌ها فیلتر شده‌اند و اینترنت بسیار کم‌سرعت است، براساس بعضی گزارش‌ها پیام‌ها و پست‌های تلگرامی ظرف یکماه گذشته، بیش از ۱۵۰ درصد افزایش پیدا کردند. براساس همین گزارش‌ها رقم پیام‌ها و پست‌های تلگرامی که در اواسط شهریورماه امسال ۰۰۰/۰۰۰/۲۰۰/۱ بود در اواسط مهرماه به ۰۰۰/۰۰۰/۸۰۰/۲ رسید. وابستگی کسب و کارها به اینترنت نیز چنان گسترده است که در یک نظرسنجی که اخیراً صورت گرفته ۵/۹۷ درصد پاسخ‌ دهندگان گفته‌اند کسب و کارشان در اثر اختلالات اینترنت دچار آسیب‌های جدی شده است. براساس همین نظرسنجی این آسیب‌ها تا ۳۰ درصد برآورد شده و این نکته نیز مورد تاکید قرار گرفته است که تداوم اختلالات می‌تواند خسارت‌ها را افزایش دهد.

با توجه به چنین جایگاهی که اینترنت و فضای مجازی در زندگی انسان معاصر دارد، نمی‌توان آن را از حقوق ملت‌ها جدا دانست و در سراسر جهان غیر از کشورهائی مثل کره شمالی که مردم از حقوق اولیه خود محرومند، اینترنت و بهره‌مند بودن از شبکه‌های مجازی بخش مهمی از «حقوق بشر» به حساب می‌آید. در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، آموزش و پرورش، بخشی از حقوق ملت دانسته شده و به همین جهت در فصل مربوط به «حقوق ملت» گنجانده شده است. اصل ۳۰ قانون اساسی می‌گوید: «دولت موظف است وسائل آموزش و پرورش رایگان را برای همه‌ی ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسائل تحصیلات عالی را تا سرحد خودکفائی کشور بطور رایگان گسترش دهد».

بدین ترتیب و با توجه به اینکه تسلط بر اینترنت و بهره‌وری از شبکه‌های اجتماعی فضای مجازی اساسی‌ترین بخش سواد و فرهنگ عصر حاضر را تشکیل می‌دهد، قطعاً باید آن را بخشی از حقوق ملت دانست که بموجب اصل ۳۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، فراهم ساختن آموزش رایگان آن از وظایف دولت است. بنابراین، دولت نمی‌تواند حق استفاده از اینترنت را از مردم سلب کند. در مورد مبحث محدود کردن اینترنت با این استدلال که عدم محدودیت آن موجب ضایعات اخلاقی و ناهنجاری‌های اجتماعی می‌شود نیز نکات مهمی وجود دارند که با توجه به آنها نمی‌توان برای روا دانستن محدودسازی و فیلترینگ مجوزی قائل شد.

مهم‌ترین نکته در این زمینه اینست که حکمرانان باید با عملکرد صحیح و عدالت ‌محور خود، قلوب مردم را تسخیر کنند که اگر چنین کنند، مردم همراهی با آنها را بر هر چیز دیگری ترجیح خواهند داد. اخلاق مردم با اخلاقی عمل کردن حکمرانان درست می‌شود، فکر سیاسی مردم با پرهیز کردن حکمرانان از سیاست ‌بازی و پای‌ بندی آنها به سیاست اعتدالی و آزادمنشانه درست می‌شود و پیروی مردم از قانون با عدالت ‌محوری حکمرانان و فاصله نگرفتن آنان از قانون درست می‌شود. اگر حکمرانان عادلانه و صادقانه و آزاداندیشانه عمل کنند، قطعاً مردم به عنوان پشتوانه قدرتمند حکمرانان با کسانی که بخواهند اخلاق و امنیت و هنجارهای جامعه را مخدوش کنند مقابله خواهند کرد بطوری که هیچ نیازی به ورود دولت و حاکمیت به این عرصه‌ها نباشد.