اعتیاد به شبکه های اجتماعی در نوجوانان و جوانان

شبکه های اجتماعی که بعضی از آن ها بیش از یک میلیارد نفر عضو دارند همان قدر در زندگی تک تک ما تاثیر گذار و غیر قابل انکارند که  اینترنت و تلویزیون هستند. هرچند که مدت زمان زیادی از شکل گیری این شبکه های ارتباطی در جهان و متعاقب آن، حضور و نفوذش در جامعه ما نمی گذارد، اما تاثیر بسزایی غیر قابل چشم پوشی است.

شبکه های اجتماعی موبایل به سرعت تبدیل به نوعی اعتیاد میان بسیاری از نوجوانان و جوانان شده و برخی از آسیب های اجتماعی را تشدید کرده است. بسیاری از پیامدهای حضوری دائمی این شبکه ها در زندگی افراد در زندگی روزمره خود شود.

ایجاد اختلال در روابط خانوادگی

در صورتی که استفاده از شبکه های اجتماعی فضای مجازی آگاهانه نباشد، تعهدات آن می تواند به مراتب بسیار پررنگ تر از فرصت های آن باشد، چرا که وقتی فرد دچار اعتیاد به حضور در این شبکه ها می شود و زمان زیادی از شبانه روز خود را در این فضا می  گذارند، به تبع آن حضور خانوادگی و اجتماعی فرد دچار اختلال شده و جاذبه دنیای مجازی بر دنیای واقعی اش غلبه می کند.

جذابیت این ابزار قدرتمند توانسته قشر نوجوان و جوان کنجکاو و مشتاق این مرز و بوم را به خود جلب کند، آن چنان که با همه محدودیت ها و منع ها نمی توان به تاثیر گذاری و جاذبه اش بین این قشر و اشتیاق شان به عضویت در آن ها با دیده نفی و تردید نگاه کرد.

ایجاد روابط ناسالم اخلاقی

یکی از عوارض و آثار منفی این نوع شبکه ها روابط نامناسب اخلاقی بین کاربران است. معمولاً شبکه های اجتماعی ابزارها و  امکاناتی را در اختیار کاربران خود قرار می دهند که تصاویر، ویدئو ها و اطلاعات خصوصی خود را صفحه شخصی خود قرار دهند. در حال حاضر شاهد تنوع و گسترش شبکه های اجتماعی و به خصوص نرم افزارهای تلفن همراه هستیم که این امر در کنار امکاناتی که در اختیار کاربران فضای مجازی قرار می گیرد، متاسفانه موجب سوءاستفاده برخی از بزهکاران از این فضا برای ترویج بی بند و باری شده است.

جایی برای یادگرفتن

شبکه های اجتماعی برای گفت و گو با کارشناسان در رشته های خاص به منظور کسب اطلاعات وسیله مناسبی هستند. حتی می توان بازی های آموزشی را با افراد دیگر در سراسر دنیا به کمک شبکه های اجتماعی انجام داد. اگر  خوب نگاه کنید این شبکه ها می تواند برای یادگیری در مورد فرهنگ ها، اماکن و زبان ها مفید باشد ضمن آنکه کمک می کند نوجوان در جریان اخبار روز دنیا قرار بگیرد بنابراین با نظارت بر شبکه های اجتماعی می توان از منافع آن ها نیز بهره مند شد چنان که همین شبکه ها می تواند به ارتقای سطح یادگیری و آموزش کودکان به نحو احسن کمک کند و شکل ارتباطات آن ها را جهانی کند.

مراحل تصمیم گیری

برای دانش آموز نوجوان که در سنی است که می بایست تصمیمات مهمی همانند انتخاب رشته تحصیلی و دانشگاهی  و ... اتخاد کند پذیرش این واقعیت بسیار حایز اهمیت است که: تصمیمات اغلب همراه با آزادی‌ هایی که ایجاد می‌کنند، از آزادی‌ های فرد کم می‌کنند. با توجه به وظیفه خطیر اولیا در رابطه با نوجوانان در این سنین توجه به نکاتی در رابطه با تصمیم گیری مهم به نظر می رسد...

مراحل تصمیم گیری

*مواجه

شدن با یک تصمیم

*خلق حق انتخاب ها و جمع آوری اطلاعات درباره آن ها

*ارزیابی پیامدهای پیش بینی شده حق انتخاب ها

*متعهد کردن خود به یک تصمیم

*طرح ریزی برای چگونگی اجرای تصمیم

*اجرای تصمیم

*ارزیابی پیامدهای واقعی اجرای تصمیم

تعریف تفکر نقاد

منظور از تفکر نقاد، تفکر منطقی است که تمرکز دارد بر اینکه فرد چه تصمیمی بگیرد و چه  کاری انجام دهد.

فرآیندی که به بررسی صحت، دقت و ارزش اطلاعات و دانسته ها می پردازد.

اهمیت تفکر نقاد

لازمه تفکر نقاد آن است که فرد به جست و جو، ارزیابی، تجزیه و تحلیل اطلاعات بپردازد، در پی شواهد، دلایل و مدارک عینی و واقعی باشد، دیدگاه خود را براساس شواهد و مدارک عینی تغییر دهد، موقعیت و شرایط را به صورت کل در نظر بگیرد و بتواند واقعیت ها را از فکر، حدسیات، و مفروضات و عقاید جدا کند.

اصول تفکر نقاد

به منظور تفکر نقاد از روش سه مرحله ای استفاده کنید:

مرحله اول: در مورد موقعیتی که با آن رو به رو هستید، سوال هایی مطرح کنید.

مرحله دوم: برای  پاسخ به سوال های مذکور، اطلاعات جمع آوری کنید.

مرحله سوم: اطلاعاتی که به دست آورده اید را ارزیابی کنید.

ارزیابی کنید

افکار، عقاید، احتمالات، اهداف و... دیگر را ارزیابی کنید. از خود سوال کنید چرا این پیشنهاد را به من می دهد. دلیل این رفتار یا این اقدام یا... چه چیزی می تواند باشد.

در جستجوی دلایل، مدارک و شواهدی باشید که تایید کننده یا تکذیب کننده افکار، عقاید، احتمالات و... باشد.

سعی کنید انعطاف پذیر باشید

چسبندگی به یک فکر، عقیده، یا احتمال خاص نداشته باشید بلکه به آنچه که در اثر تفکر، بررسی و جست و جو یافته اید تاکید کنید. براساس نتیجه فکر، جست و جو و بررسی شواهد و مدارکی که  در واقعیت یافته اید، تصمیم  بگیرید و اقدام مناسب را انجام دهید.

بر خلاف آن چه که ممکن است به نظر آید توجه و مطالعه مهارت تفکر نقاد فقط یک بحث فلسفی و منطقی نیست بلکه، کاملاً با زندگی روزمره معمولی ارتباط دارد.

ضعف در این مهارت می تواند افراد را به بیماری های مختلف جسمانی و روانی و آسیب های روانی-اجتماعی دچار کند.

به آنچه گفته می شود یا آنچه که از شما درخواست می شود خوب توجه کنید.

ابعاد مختلف موضوع را مشخص کنید.

بر آنچه که برای شما مهم است تمرکز کنید.

در مورد آنچه برای شما مشخص نیست سوال بپرسید.

افکار، عقاید، احتمالات، اهداف، مفروضات، حقایق، تفاسیر و فرضیه های دیگری را نیز در نظر بگیرید. برای این کار از روش بارش فکری استفاده کنید. سعی کنید از زاویه دیگری نیز به موضوع نگاه کنید. به حقایق پنهان توجه زیادی داشته باشید.

نویسنده: امید زاهدی

منبع: کتاب کودک و خانواده