فرشته جهانی
 کارشناسان ورزش همگانی ضمن انتقاد از بی‌توجهی به این حوزه ورزشی - سلامت در ایران می‌گویند: نخستین چالشی که در ایران در رابطه با ورزش همگانی مطرح بوده، موضوع وجود زبان مشترک در مورد ورزش همگانی است که متاسفانه دولتمردان، سیاست‌گذاران و پیشگامان ورزش در این زمینه ادبیات یکسانی ندارند.

بر طبق آمارهای به دست آمده وضعیت ورزش همگانی در ایران غیرقابل قبول است و در واقع بسیاری از افراد جامعه هیچ گونه فعالیت ورزشی و بدنی انجام نمی‌دهند. به طوری که براساس آمارهای رسمی و مطالعه شده در شرایط فعلی ۵۹ درصد جمعیت ایران وزن بالا دارند، ۳۷ درصد فشار خون دارند، ۲۳ درصد دچار افسردگی هستند و ۴۶ درصد هم کلسترل بالا دارند. ادامه روند کم تحرکی و اضافه وزن در کشور بدون شک منجر به پیشروی «قاتل پنهان» خواهد شد.

حدود یک دهه در سالهای ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۵ میزان کم تحرکی در کشور ۲۵ درصد رشد داشته است که این میزان در بخش بانوان رشد چشمگیری داشته و در شرایط فعلی ۶۴ درصد از بانوان ایران دچار کم تحرکی هستنددر این راستا «افشین ملایی» رئیس و «محمدرضا فروحی» دبیر فدراسیون ورزش‌های همگانی در مرداد ۱۴۰۱ با حضور در مجلس شورای اسلامی ضمن انتقاد و هشدار به این وضعیت گزارش دادند: از سال ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۵ که کمتر از یک دهه می‌شود میزان کم تحرکی در کشور ۲۵ درصد رشد داشته است که این میزان در بخش بانوان رشد چشمگیری داشته و در شرایط فعلی ۶۴ درصد از بانوان ایران دچار کم تحرکی هستند.

 پژوهشگر ایرنا با توجه به اهمیت موضوع بر آن شد تا به بررسی جایگاه ورزش همگانی ایران در مقایسه با سایر کشورهای جهان، مهم‌ترین موانع پیش‌روی همگانی نشدن ورزش در ایران و سهم زنان در اهداف توسعه ورزش همگانی در ایران بپردازد. برای پاسخ به سئوالات و راهکارهای پیشنهادی در این حوزه گفت‌وگو با «دکتر محمدعلی قره» استاد دانشگاه و کارشناس حوزه ورزش همگانی و «حمید قاسمی» عضو هیات علمی دانشگاه  کردیم که در ادامه بخش‌های مهم این گفت‌وگوها را می‌خوانیم:

  محمدعلی قره کارشناس ورزش همگانی و عضو هیات علمی دانشگاه
فواید ورزش همگانی برای جامعه

محمدعلی قره ضمن اشاره به فلسفه توجه به ورزش‌های همگانی می‌گوید: قانون اساسی، وظیفه ورزشی دولت را، اولویت دادن به همگانی شدن ورزش تعیین کرده است. از طرف دیگر مقام معظم رهبری می‌فرمایند آن ورزش هیجانی و بین‌المللی ورزش درجه دوم نظام اسلامی ماست یعنی توجه به ورزش همگانی در اولویت وظیفه دولت و وزارت ورزش است.  

حمید قاسمی: زنان یکی از مهم‌ترین طبقات اجتماعی هستند که در ورزش همگانی در اولویت نظام‌های پیشرو قرار دارند زیرا بانوان،مادران نسل آینده و تربیت کننده نسل کنونی جامعه هستند

این کارشناس ورزش همگانی در ادامه مهم‌ترین فواید همگانی شدن ورزش را اینگونه برشمرد:

الف: ارتقاء سلامت جامعه و بالارفتن مقاومت ملی

ب:  آمادگی جسمانی زیربنای آمادگی دفاعی و رزمی است

ج: کاهش بیماری‌های غیرواگیر

د: کاهش هزینه‌های درمانی

ه:  افزایش کارایی ملی

و: استعدادیابی و افزایش موفقیت‌های ورزش قهرمانی

ز: غنی‌سازی اوقات فراغت مردم

ح: کاهش اعتیاد و انحرافات اجتماعی

حمید قاسمی بر این باور است که نتایج ورزش همگانی می‌تواند منجر به کاهش هزینه‌های درمان، افزایش شاخص‌های توسعه و افزایش امید به زندگی، بالا رفتن بهره‌وری افراد در کارهای مختلف شود. بنابراین هر جامعه سعی می‌کند با سرمایه‌گذاری و توسعه زیرساخت‌ها و توسعه فرهنگی در این عرصه شرایطی را فراهم کند تا مردم بیشتر ورزش کنند.

جایگاه ورزش همگانی ایران در مقایسه با کشورهای سرآمد 

به گفته قره، به نظر می‌رسد رشد و گسترش ورزش‌های همگانی، برنامه‌ریزی و سازماندهی این ورزش و ارزشیابی مدیران این حوزه براساس افراد شرکت‌کننده در برنامه ورزش همگانی مورد توجه وزارت ورزش نیست. این در حالی است که برای نمونه کشور سوئد با ۷.۹ میلیون نفر تاکنون ۴۸۳ مدال طلا، نقره و برنز المپیک تابستانی را کسب کرده و ایران با ۸۴ میلیون جمعیت فقط ۶۹ مدال طلا و نقره و برنز را از سال ۱۸۹۶ (شروع المپیک) به دست آورده است. یعنی ایران ۶.۸ برابر سوئد جمعیت دارد اما تعداد مدال‌های المپیک آن در مجموع یک هفتم سوئد است.
 کارشناس ورزش همگانی تاکید می‌کند: یکی از عوامل مهم این است که در سوئد بالای ۵۰ درصد مردم هفته‌ای سه جلسه و بقیه یک یا دو جلسه ورزش می‌کنند که این آمار در ایران ۱۰درصد است.

 قاسمی  عضو هیات علمی دانشگاه نیز  در این زمینه می‌گوید: یکی از شاخص‌هایی که کشورهای سرآمد را معرفی می‌کند میزان مشارکت مردم در ورزش است؛ که البته آمارها متفاوت است، اما در ایده‌آل‌ترین گزارش‌ها به طور معمول میان ۷۰ تا ۸۰ درصد مشارکت ورزشی وجود دارد که این برمی‌گردد به تعریف‌هایی که هر جامعه‌ از مشارکت در ورزش دارد. برای نمونه برخی از کشورها یک جلسه فعالیت در هفته را هم مشارکت ورزشی می‌دانند،  اما برخی دیگر حداقل شرکت در سه جلسه  در هفته را فعالیت ورزشی منظم می‌دانند.

بنا به گفته این استاد دانشگاه، کشورهای اروپایی و به طور مشخص حوزه اسکاندیناوی در زمره سرآمدان ورزش همگانی در جهان هستند و رویکرد زیربنایی به ورزش عمومی دارند.  

  حمید قاسمی، کارشناس ورزش همگانی و عضو هیات علمی دانشگاه
محمدعلی قره: دولت‌ها تنها با نگاهی سیاسی و برون‌مرزی و بین‌المللی به ورزش قهرمانی و مدال دل بسته‌اند و  توجه کافی به قانون اساسی و دیدگاه مقام معظم رهبری در اولویت دادن به همگانی شدن ورزش وجود ندارد

سهم زنان در توسعه ورزش همگانی

 قاسمی به نقش و تاثیر مهم زنان در پیشرفت ورزش همگانی اشاره می‌کند و می‌گوید: زنان یکی از مهم‌ترین طبقات اجتماعی هستند که در ورزش همگانی در اولویت نظام‌های پیشرو قرار دارزند زیرا بانوان در عمل، مادران  نسل آینده و تربیت کننده نسل کنونی جامعه هستند.

 به گفته این استاد دانشگاه تحقیقات نشان داده در هر خانواده‌ای که بانوی خانواده به فعالیت ورزشی بها بدهد احتمال گرایش سایر افراد خانواده به ورزش هم بیشتر خواهد بود و در عین حال خود بانوان هم هر چقدر روی بحث ورزش همگانی و فعالیت‌هایی که سبب توسعه شاخص‌های جسمانی و روانی شود، فعالیت منظم و موثری داشته باشد، بیشتر از آقایان می‌توانند در بهبود شاخص‌های توسعه نقش ایفا کنند. 

قاسمی در ادامه می‌افزاید: متاسفانه در ایران همیشه این امر معکوس بوده و حتی آسیب‌های ناشی از فقر حرکتی و اختلالات حرکت جسمانی بانوان بیشتر از آقایان بوده است.

در این راستا هر دو کارشناس؛ قره با قاسمی هم عقیده هستند و در این خصوص می‌گویند: اگر زنان ایران ورزش کنند نتایج خوبی در بخش‌های مختلف به دست می‌آید:

الف: نسل کنونی و آینده سالم‌تر و قوی‌تری خواهیم داشت.

ب: امنیت بانوان در اماکن مختلف ارتقا پیدا می‌کند.

ج: تربیت حرکتی به وسیله مادران به فرزندان و شوهران و در نهایت جامعه تسری پیدا می‌کند.

د:  زنان دوران بارداری و زایمان راحت‌تر و قویتری را پشت سر می‌گذارند.

ه: بانوان ۵۰ درصد جامعه ایرانی را تشکیل می‌دهند و دولت باید سرانه ورزشی‌ عادلانه‌ای برای آن‌ها اختصاص دهد.

  منبع پایگاه دیده‌بان علم ایران: مرگ و میر قابل انتساب به اضافه وزن و چاقی در خاورمیانه و ایران (۲۰۱۰-۱۹۸۰)
 

چالش‌ها و دلایل بی‌توجهی به ورزش همگانی

 قاسمی در این زمینه می‌گوید: نخستین چالشی که در کشور ما در رابطه با ورزش همگانی مطرح است، موضوع درک مشترک از موضوع ورزش همگانی است که  متاسفانه دولتمردان، سیاست‌گذاران و رهبران ورزش همگانی کشور در رابطه با این ورزش، رویکرد و ادبیات یکسانی ندارند و این پراکندگی در گفتمان و زبان سبب شده که به تعبیر عامیانه هر فردی از ظن خود وارد حیطه عملی این حوزه شود.

این در حالی است که ورزش همگانی یک مفهوم بسیار جامع است شاید بهترین گزینه‌ای که بتوان ورزش همگانی را در آن خلاصه کرد مفهوم آمادگی جسمانی است که در برخی از کشورهای توسعه یافته دنیا به عنوان «جنبش یا نهضت آمادگی جسمانی» از آن یاد می‌شود.
 قره: استادان علوم ورزشی دانشگاه‌ها، متهم اول هستند و تاکنون نتوانستند دانشجویان را با معیارهای مورد نیاز برای ارائه خدمات مورد نیاز ورزشی به مردم تربیت کنند

 قره، ضمن انتقاد از دولت، مجلس و استادان علوم ورزشی دانشگاه‌ها در خصوص نبود توجه کافی به ورزش همگانی دلایل زیر را برای این امر  برمی‌شمرد:
 

۱- 
نبود توجه کافی در دولت  برای تعیین معیار ارزشیابی وزارت ورزش از تعداد و رنگ و مدال قهرمانی به تعداد افراد تحت پوشش ورزش در وزارت ورزش.
۲- 
 دولت‌ها به طور معمول با نگاهی سیاسی، برون‌مرزی و بین‌المللی به ورزش قهرمانی و مدال دل بسته‌اند و توجه کافی به قانون اساسی و دیدگاه مقام معظم رهبری در اولویت دادن به همگانی شدن ورزش وجود ندارد.
۳- 
 دولت بودجه ورزش را سرانه‌ای نمی‌کند، بنابراین وزارت ورزش بیشترین بودجه، امکانات نیروی انسانی و تصمیمات را برای ورزش قهرمانی به ویژه فوتبال هزینه می‌کند.
۴- 
 راه ورزش از مجلس می‌گذرد در مجلس باید نظارت دقیقی بر عملکرد وزارت ورزش در مورد میزان رشد و گسترش ورزش‌ها عمومی باشد، پس از انقلاب اسلامی مجلس حتی یکبار رئیس سازمان تربیت بدنی یا وزیر ورزش را برای بی‌توجهی به ورزش‌های همگانی مورد استیضاح قرار نداده است.
۵- 
هنگام تعیین وزیر ورزش توسط ریاست جمهوری و در زمان رای گرفتن توسط نمایندگان مجلس شورای اسلامی، باید برنامه ورزش همگانی وزیر به طور شفاف مورد مطالبه باشد و نظارت بر میزان اجرای این برنامه هم به طور مستمر انجام شود.
۶- 
 استادان علوم ورزشی دانشگاه‌ها در این زمینه متهم اول هستند و تاکنون نتوانستند دانشجویان را با معیارهای مورد نیاز برای ارائه کامل خدمات ورزشی به مردم تربیت کنند.
 

ادامه دارد...