مقالات ویژه عید سعید غدیر
عید غدیر و شدنِ آدمی
بنیادیترین مولفهای که انسانیت آدمی را شکل میدهد، چیست؟ ادیان درطول تاریخ بشری پیامآور چه بودند؟ انسان در «رابطه» شکل میگیرد ولی کدام سنخ از رابطه جانداری به نام «بشر» را به انسان (نوع) و شخصیتی به نام «آدمی» تبدیل میکند؟ حب!
بنیادیترین مولفهای که انسانیت آدمی را شکل میدهد، چیست؟ ادیان درطول تاریخ بشری پیامآور چه بودند؟ انسان در «رابطه» شکل میگیرد ولی کدام سنخ از رابطه جانداری به نام «بشر» را به انسان (نوع) و شخصیتی به نام «آدمی» تبدیل میکند؟ حب!
تشیع را اگر در مقام «فرقه» صورتبندی کنیم تبدیل به مناسک و عادات میشود و مانند تمامی ادیان که دارای فِرَق و نِحَل گوناگون شدهاند از حقیقت به دور خواهد افتاد و ره افسانه خواهد زد ولی تشیع در مقام «مذهب» (یعنی شیوه سلوک در هستی) آنگاه در یک کلمه خلاصه میشود و آن حب به حقیقت. غدیر نام دیگر حب و وِلاء و عشق است و در این صورتبندی آنگاه عید غدیر معنای دیگری مییابد و شاید یکی از تفاسیرش این باشد که بازگشت به مولفههایی که در وجود انسان الفت و محبت و حب ایجاد میکند و به یادمان میآورد که بیحب و وِلاء جامعه انسانی تهی از انسانیت خواهد شد. این روز به یک اعتبار صرفا مختص شیعیان نیست بل بهعنوان «نشانه راهی» برای بشریت است تا بتواند انسانیت را در مسیر «آدمیت» هدایت کند. اما فاصله ما با چنین فهمی از غدیر بسیار زیاد است و چنین میپنداریم که غدیر را ارج مینهیم و این درحالی است که ما به گذشته مینگریم و میپنداریم این روز یومی در ایام ماضی بوده است. درحالیکه در فلسفه تاریخی که مبتنی بر مفهوم «یرثها عبادی الصالحون» است، غدیر امری ماضی نیست بل وضعی است که در آینده میتواند حادث شود و نتیجهاش انسانی باشد که قادر به «حب ورزیدن» است و این حب و محبت او را تبدیل به آدمی محب و دوستدار کرده است تا بتواند جامعهای براساس الفت و محبت و حب بنا کند تا زمین جایی برای صلح و مصلحان و صلحا و صالحان شود.
اما غدیری که امروز تبلیغ میشود بوی امر ماضی میدهد و علی را در لباس گذشته برای جهانیان ترسیم میکند و حرکت محمد را بهگونهای تصویر میکند کانه او بهدنبال ترفیع ابنعمش بر دیگران بود. اما نکته اینجاست که سنت نبوی و طریقت علوی را بدونارجاع به قواعد و روح سنت انبیا نمیتوان دقیق مفصلبندی کرد و برای این کار باید جهانبینی داشت و رقابت بین جهانبینیهای گوناگون را بهدرستی درک کرد. یکی از بنیادیترین پرسشها در فلسفه الاجتماع این است که «نظم اجتماعی» (Social Order) چگونه ممکن است؟ بسیاری از فیلسوفان سیاست به این نتیجه رسیدهاند که در طول تاریخ مدنی بشر، حکومتها دو رویکرد کلان برای مدیریت جوامع بشری داشتهاند: یکی «سرکوب» و دومی «منکوب». این دو مفهوم را باید بازکاوید تا دقیقتر متوجه بحث و نسبت آن با غدیر به معنای شیوه حکمرانی مبتنی بر «حکمت حب» شد. غدیر و حکمت و حکمرانی حب ارثی است که با عمل صالح و سیره صالحان نسبت دارد و و عدهای است اتوپیایی برای آینده آدمیان. در این مدل از نظم اجتماعی نه سرکوب انسان و نه منکوب کردن او غایت حکمرانی است، بل تبلور آدمی بهمثابه یک امکان مبتنی بر حب و حکمت و الفت ترسیم شده که نه نسبتی با مدلهای مکانیکی دارد و نه ذیل الگوهای ارگانیکی قابل دستهبندی است و نه حتی جزئی از مقولات ترکیبی پساجدیدی بهحساب میآید. غدیر و حکمت و حکومت و نظم اجتماعی مبتنیبر حب و الفت و وِلاء یک امکان در آینده نوع بشری است که سودای انسان شدن و رسیدن به «نظم اجتماعی آدمیتی» دارد. به نظر من، غدیر و فلسفه تاریخ غدیری مسالهای است که در باب آن باید بازاندیشی کرد و مفهوم «تمسک به ولایت علی» را نباید امری دمدستی صورتبندی کرد، بل سطح بحث را باید برد بالاتر.
نویسنده :
سیدجواد میری، عضو هیاتعلمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی:
مطالب مرتبط
- مقاله مقایسه تطبیقی نظریه محقق طوسی و علامۀ حلّی در معاد جسمانی با نظریه شبیهسازی
- مقاله کاربرد اصل تشکیک در معاد جسمانی از دیدگاه ملاصدرا
- مقاله اصول تربیت اخلاقی از منظر اسلام: رویکردی تطبیقی
- مقاله رابطه دین و اخلاق در قرآن
- مقاله نقش اخلاق اسلامی در رساندن انسان به کمال
- مقاله رابطه استضعاف و نجات از دیدگاه علامه طباطبایی و شهید مطهری
- مقاله نسبت نظریة اخلاقی خواجهنصیر و نظریات هنجاری فلسفة اخلاق معاصر با تأکید بر اخلاق فضیلتمحور
- مقاله اخلاق در دین زرتشت از منظر مینوی خرد
تگها
مطالب پربیننده
- چگونه تشخیص دهیم یک تصویر با هوش مصنوعی ساخته شده؟
- آموزش کامل تهیه سبزه عید با تخم شربتی
- کاهش وزن علمی و بدون برگشت
- چگونه میتوان از اینستاگرام، تیکتاک و گوشیهای همراه فاصله گرفت؟
- کمبود چه مواد غذایی باعث افزایش ابتلا به افسردگی میشود؟
- چطور مامان بابای خودمان باشیم؟
- مادران تلفنهمراه خود را به کودکشان بدهند یا خیر؟
- چرا مردان در بیان احساسات خود موفق نیستند؟
- آیا در برزخ، شفاعت وجود دارد؟
- "همای سعادت" اسطوره یا واقعیت؟!
- گیاهانی که استرس خانه و محل کار را کاهش میدهند
- سیگارهای الکترونیک یک جایگزین توهم زا
- سونامی سالمندی، بحران پیش روی کشور
- درباره خانه عباسیان، شاهکار معماری ایران در کاشان
- درباره قنات بلده فردوس؛ بیبدیل در دل کویر
- درباره شغاب، گورستان دلاوران در بوشهر
- کاخ خسرو کرمانشاه؛ شکوهی به جا مانده از دوران ساسانی
- درباره پل ساسانی دزفول، کهنترین پل آجری جهان
- چگونه سینمای ایران به رکورد فروش ۱۰۰۰ میلیارد تومان رسید؟
- لذتبخشترین نماز
- درباره تذهیب و انواع آن
- چقدر برای شریک زندگیمان وقت بگذاریم؟
- مواد غذایی موثر در بهبود علائم یائسگی
- حضرت زهرا (س) و تاکید روی آموزش علم
- هشدار؛ چه پیامکهایی را باز نکنید
- اسانسهای دافع اضطراب را بشناسیم
- حضرت زهرا (س)، الگوی بیبدیل یک زن مسلمان
- درمان تورم کف و قوزک پا
- معرفی غذاهای سنتی ایرانی در شب یلدا همراه با تصاویر
- نحوه آموزش صبر و بردباری به کودکان
- قوانین کلاس و مدرسه
- قالب آماده و زیبای پاورپوینت(15)
- ۵ فیلم که همه زنان ایرانی باید تماشا کنند
- شعار سال ۱۴۰۱ «سال تولید، دانشبنیان و اشتغالآفرین»
- قالب زیبای پاورپوینت برای ارائه پروپوزال و دفاع رساله دکترا
- قالب پاورپوینت کادر دار زیبا
- قالب پاورپوینت گرافیکی و طرح دار زیبا
- قالب پاورپوینت گرافیکی زیبا
- رنگ چشم هایتان درباره شما و اجدادتان چه می گوید؟
- قالب پاورپوینت گرافیکی جالب
- نمونه تدریس درس اول هدیه آسمان پنجم
- اندکی درباره درسپژوهی
- کتاب پسری که جادویی شد
- همه زائران سلطان
- قالب پاورپوینت
- معرفی کتاب
- دوستی با کتاب
- پورنوگرافی چیست و چه اثری بر مغز و رابطه جنسی دارد؟
- قالب پاورپوینت گرافیکی
- درباره محسن رضایی
- معرفی کتاب
- کتاب راهنمای کامل Interaction access
- درباره امیر کبیر
- کتاب پیوند زخم خورده
- کتاب آموزش علیه آموزش
- درباره فخرالدین عراقی
- خلاصه کتاب سواد بصری
- درباره محسن مهر علیزاده
- تورم به کدام سو میرود؟
- طغیان سرخک