در اندیشه اسلامی، زنان در حقوق انسانی خود با مردان عموماً مشترک هستند. به همین دلیل بها دادن به جایگاه و توجه به حقوق آنان، زمینه‌های ارتقاء و افزایش مشارکت‌شان در جامعه را فراهم می‌کند.

رسانه‌های مختلف سوم بهمن در اخبار اجتماعی خود نگاه ویژه‌ای به روز زن و جایگاه و حقوق آنان در جامعه داشته‌اند. به گونه‌ای که اصولگرایان، اعتدالگرایان و اصلاح‌طلبان هر کدام گزارش‌ها و گفت وگوهایی در این خصوص منتشر کرده‌اند که در ادامه بخشی از این گزارش‌ها رصد می‌شود.

رسانه‌های اصولگرا

انقلاب اسلامی و تحول مفهومی در نگاه به زن

روزنامه جوان در سرمقاله خود به قلم محمدجواد اخوان می‌نویسد: در مکتب انقلاب اسلامی، زن ابزاری برای شهوت‌رانی و کاسبی مردان هرزه نیست و غریزه جنسی هم برای مرد و هم برای زن امری مقدس، آرمانی، هدف‌دار و در چارچوب قیود شرعی و اخلاقی مشخص است. در این نگرش «مرد» بودن اصالت ندارد که زنی که به هر دلیل بیش از باقی زنان در رفتار و شغل و... به مردان شبیه شده، نمونه و الگوی سایر زنان باشد. بزرگ‌ترین تحولی که انقلاب اسلامی در حوزه زنان ایجاد کرد، در نگرش بنیادین و مفهومی به «زن» است. در این تحول مفهومی، جایگاه اصیل و مبتنی بر نظام آفرینش و سنت‌های الهی برای زن و مرد تبیین شده و حقوق و تکالیف هرکدام بر این اساس تعریف شده است. زنِ تبیین شده در مکتب انقلاب اسلامی در تعارض با خانواده نیست و بلکه نقطه کانونی آن است. این زن با تأسی به حضرت زهرا (س) و حضرت زینب (س) از نقش‌آفرینی اجتماعی و سیاسی غافل نیست و جایگاه والای مادری را انزوا نمی‌پندارد.

کنش اجتماعی عفیفانه وظیفه زن در نظام اسلامی است

این روزنامه در گفت‌وگو با فاطمه قاسم‌پور رئیس فراکسیون زنان و خانواده مجلس شورای اسلامی می‌آورد: اگرچه هنوز نگاه و اندیشه انقلاب اسلامی در موضوع زن، منقح و تبدیل به نظریه نشده، اما از بیانات امام خمینی (ره) چند نکته قابل دریافت است. نخست آنکه کنش اجتماعی زنان به رسمیت شناخته‌شده و در بخش‌هایی نیز جزیی از وظایف زنان در قبال نظام اسلامی و اعتلای اسلام تلقی می‌شود و از سوی دیگر، این کنشگری اجتماعی عفیفانه صورت می‌گیرد. این فضای کنشگری سالم برگرفته از آموزه‌های اسلامی و رویکرد حضرت امام و به مدد ساختارها و با توجه به هوشمندی زنان ایرانی فراهم شد و در این فضا جامعه زنان توانست ظرفیت‌های عظیم نهفته خود را به بروز و ظهور برساند. اگر چه طی زمان، با توجه به تحولات و تغییرات فرهنگی و اجتماعی شاهد فاصله‌گرفتن هم زنان و مردان و هم برخی ساختارها از این دال‌های اصلی گفتمان انقلاب اسلامی هستیم، اما نمی‌توان منکر شد که هنوز این فضای کنشگری سالم در کشور مهیاست و به مدد آن زنان توانسته‌اند فعالیت‌های مختلفی را در عرصه‌های گوناگون رقم بزنند. علاوه بر این، در برنامه‌ریزی‌های مختلف هم به ظرفیت‌های زنان و تقویت و توسعه آن‌ها توجه شد. در واقع راه جدیدی که انقلاب اسلامی پیش پای زنان قرار داد از یک سو و از سوی دیگر، فراهم‌کردن شرایط ساختاری برای رشد و ارتقای آن‌ها در کنار اعتماد مردم به فضای پس از انقلاب اسلامی، همگی موجب ارتقای زنان و افزایش فعالیت‌های ایشان در عرصه‌های گوناگون شد.

بهترین هدیه برای مادران

روزنامه خراسان در یادداشتی به قلم کورش شجاعی نوشت: مادر عزیزترین نعمت الهی است و حرمتش آن چنان که پیامبر آخرالزمان حضرت محمد مصطفی وقتی «دایه اش» وارد می شود به احترام او و شیری که به کام جانش ریخته، تمام قد بلند می شود و زیر انداز خود را زیر پای «حلیمه» فرش می کند و در کنار خود می نشاندش. این رفتار پیامبر مهربانی و «بهانه آفرینش» است با دایه اش و خدا می داند که اگر مادر گرانقدرش حضرت آمنه در قید حیات می بود با او چگونه رفتار می کرد. حال در سالروز ولادت ام ابیها حضرت فاطمه زهرا (س) بهترین هدیه برای مادرانمان را، مهربانی، ادب، اطاعت، تواضع، هم نفسی، حرف شنوی، دست بوسی، دلجویی و شادکردن دل های پاکشان می دانیم و حفظ حرمتشان در اندیشه و نگاه و گفتار و رفتارمان و البته جبران قطره ای از دریای مهر و محبت بی دریغ و بی منتهایشان را کمترین وظیفه فرزندی، انسانی و البته وجدانی خود می دانیم و یادمان نمی رود که جای مادران و پدران سالخورده مان، خانه سالمندان نیست بلکه جای وجود پربرکتشان در همیشه زمان در خانه دل مان و در کانون گرم خانواده است.

زنی ماورای شناخت

روزنامه رسالت در یادداشتی به قلم محمدعلی بهرامی می‌نویسد: در باب شناخت مقام و جایگاه حقیقی حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها، بزرگانی از عرفا و عالمان دینی پس ‌از سال‌ها تحقیق و پژوهش اذعان نموده‌اند که شناخت و معرفت ابعاد وجودی و ذات حقیقی آن شخصیت والا و فرازمینی، برای غیرمعصوم امکان‌پذیر نیست و بیان فضائل و راه‌یابی به کنه شخصیت آن حضرت جز با تمسک به آیات و روایات معصومین میسور نیست. شاید با تأمل در حدیث قدسی «لولاک لما خلقت الافلاک و لولا علی لما خلقتک و لولا فاطمه لما خلقتکما» بتوان به بلندای مقام و شأن غیرقابل درک آن حضرت نزد خدا پی‌برد. امام صادق علیه‌السلام نیز در تفسیر سوره قدر می‌فرمایند «اللیلةُ فاطمة و القدرُ الله». پس هر کس حضرت فاطمه را بشناسد، شب قدر را درک نموده‌است. امروز نیز اگر پرچم نظام مقدس جمهوری اسلامی امروز باصلابت و اقتدار در بلندای جهان به اهتزاز درآمده است قطعا به برکت مقاومت و خون ملتی است که با تأسی به مادر پهلو شکسته که تا آخرین لحظه عمر نیز دست از مبارزه و دفاع از ولایت علی (ع) برنداشت، از جان و مال خود گذشتند و با شکست فتنه‌های داخلی و خارجی، هرگز اجازه ندادند سقیفه‌های دیگری شکل‌گرفته و با پشتیبانی و پیروی از ولایت‌فقیه زمینه رشد و بالندگی کشور را فراهم نمودند.

ایران‌مادر

روزنامه وطن امروز در گزارشی می‌آورد: در عمیق‌ترین لایه‌های روان ایرانیان، زن همیشه به عنوان موجودی لطیف و قدسی که باید در پاسداشت او کوشید، مطرح بوده است. ابوریحان بیرونی در کتاب «آثار الباقیه»، از رسمی به نام مُزدگیران یا مَردگیران نام می‌برد که در این روز زنان در خانه می‌نشستند و با لباس نو خود را می‌آراستند. مردان نیز در پاسداشت مقام زن، به آنها هدیه‌هایی را پیشکش می‌کردند و کارهای روزانه مربوط به خانه را به جای زنان انجام می‌دادند؛ رسمی که تا چند سال پیش از مرگ ابوریحان بیرونی باقی بوده است. در آیین زردشتی و مراحل عرفانی این آیین، از مرحله‌ای یاد شده با نام «سپنتا آرمی تی» که آن را می‌توان «آرمان مقدس» نامید. این مرحله اشاره به ایثار و فداکاری دارد که نماد آن زن بویژه مادر است، لذا ایرانیان از زمان‌های دور جشن اسفندگان را به پاسداشت مقام زن به عنوان نماد ایثار و فداکاری برگزار می‌کردند. به این ترتیب باید اذعان کرد که بزرگداشت زن با نگاه به جنبه‌های ایثارگرانه و مادرانه او، از ریشه‌دارترین باورها و احساس‌های ملی ایرانیان است که با ورود اسلام به این سرزمین، معنایی متعالی‌تر و رشدی چشمگیرتر داشت.

مادر، ریشه فرد است

روزنامه ایران در گفت‌وگو با فرشته روح افزا پژوهشگر حوزه زنان و خانواده نوشت: هیچ موجودی نیست که از محبت مادر بی‌نصیب باشد، زیرا زمانی که فرزند، موجودیت نداشته، خدا او را به مادر امانت می‌دهد و مادر از شیره جانش، فرزند را تغذیه و او را تربیت می‌کند تا بتواند روی پای خود بایستد. مادر ریشه هر فرد است، اگر به مادر کوچک‌ترین بی‌احترامی کنیم، گو اینکه به ریشه خود آسیب زده‌ایم و خود را از بین برده‌ایم. حتی برای مادرانی که از دنیا رفته‌اند، باید خیرات کرد و به یادشان بود، زیرا وجود هر فرد از مادر است و حتی اگر مادرش در دنیا نباشد، باز هم باید قدردان او باشد. مسأله ازدواج، معضل طلاق، فرزندپروری و فرزندآوری، سلامت جسمی و روحی خانم‌ها از جمله مواردی هستند که زنان فعال در حوزه اجرایی و قانونگذاری بیشتر آن را درک می‌کنند. زنان جامعه ما سکاندار خانواده هستند و برنامه‌های خوبی برای دختران جوان هم در حال پیاده‌سازی است، چرا که دختران جوان ما، مادران آینده هستند، امیدوارم با قوانین جدید، عزت و کرامت بالاتری برای زنان داشته باشیم.

رسانه‌های اعتدالگرا

الگوی زنان مسلمان

روزامه جمهوری اسلامی در گزارشی می‌نویسد: روز ولادت حضرت زهرای‌ اطهر را «روز زن» نامگذاری کرده‌اند تا زنان با تلاش و مراقبت‌های لازم، در مسیر آن بانوی گرامی حرکت نمایند و در ساختن و پرورش خود در تمام جنبه‌ها از صفات و فضایل و شیوه‌های حیات آن معصومه مطهره بهره گیرند. روز تولد صدیقه طاهره، فاطمه زهرا ـ سلام‌الله‌علیها ـ است، روز زن است. تمام ابعادی که برای زن متصور است و برای یک انسان متصور است در فاطمه زهرا ـ سلام‌الله‌علیها ـ جلوه کرده و بوده است. یک زن معمولی نبوده است، یک زن روحانی، یک زن ملکوتی، یک انسان به تمام معنا انسان، تمام نسخه انسانیت، تمام حقیقت زن، تمام حقیقت انسان. او زن معمولی نیست، او موجود ملکوتی است که در عالم به صورت انسان ظاهر شده است؛ بلکه موجود الهی جبروتی در صورت یک زن ظاهر شده است. پس، روز زن است. تمام هویت های کمالی که در انسان متصور است و در زن تصور دارد ـ تمام ـ در این زن است. و همچو زنی متولد می‌شود، زنی که تمام خاصه‌های انبیا در اوست. زنی که اگر مرد بود، نبی بود، زنی که اگر مرد بود، به جای رسول‌الله بود. پس، روز زن است، تمام حیثیت زن و تمام شخصیت زن موجود شد. معنویات، جلوه‌های ملکوتی، جلوه‌های الهی، جلوه‌های جبروتی، جلوه‌های مُلکی و ناسوتی ـ همه ـ در این موجود مجتمع است.

اهل تسنن درباره فاطمه(س) چه می‌گویند؟

خبرآنلاین در گزارشی می‌آورد: در روایات فراوانی که در منابع معروف اهل سنت آمده تصریح شده است که فاطمه زهرا(س) افضل زنان جهان بود، آن سخنی است که پیغمبر اکرم(ص) آن را به تعبیرات مختلف بیان فرموده است: برترین زنان بهشت خدیجه دختر خویلد، و فاطمه دختر محمّد، و مریم دختر عمران، و آسیه دختر مزاحم [همسر فرعون]. ابن حجر و دیگران در روایتی از پیغمبر اکرم(صلی الله علیه وآله) نقل کرده اند، او هنگامی که از سفر باز می‌گشت نخست به سراغ دخترش فاطمه زهرا(علیهاالسلام) می‌آمد، و مدتی نزد او می‌ماند، ولی یک بار برای فاطمه زهرا(علیهاالسلام) دو دستبند از نقره و همچنین یک گردنبند و دو گوشواره ساخته بودند و پرده ای بر در اطاق آویزان کرده بود. هنگامی که پیامبر(صلی الله علیه وآله) وارد شد و این منظره را دید بیرون آمد در حالی که آثار غضب در چهره اش نمایان بود، به مسجد آمد و بر منبر نشست. فاطمه(علیها السلام) دانست که ناخشنودی پیغمبر(صلی الله علیه وآله) به خاطر همان مختصر زینت است، همه را نزد پدر فرستاد تا در راه خدا صرف کند. هنگامی که چشم پیامبر(صلی الله علیه وآله) به آن افتاد سه بار فرمود: فاطمه آنچه را که می‌خواستم انجام داد، پدرش به فدایش باد. ذهبی در «میزان الاعتدال» آورده است که پیغمبر اکرم(صلی الله علیه وآله) فرمود:نخستین کسی که وارد بهشت می‌شود، فاطمه است.

رسانه‌های اصلاح‌طلب

حق زنان بر مشارکت در سیاست‌گذاری حقوقی

روزنامه اعتماد در یادداشتی به قلم امیرحسن نیازپور می‌نویسد: «حق زنان بر مشارکت در سیاست‌گذاری حقوقی» که به ایفای نقش آنان در شکل دادن نظام، نظم و هنجارگذاری‌های حقوقی می‌انجامد، دارای بنیان‌های اجتماعی و حقوقی متعددی است. برای نمونه، می‌توان به همبستگی/ علقه اجتماعی و گسترش همکاری‌ها، به‌کارگیری تمام ظرفیت‌های جامعه برای مدیریت مساله‌ها، افزایش سلامت و شکوفایی اجتماعی، تقویت روآوری زنان به تحصیلات دانشگاهی، توسعه مشارکت و پذیرش اجتماعی، برابری همگان با یکدیگر، توزیع عادلانه قدرت و کرامت انسانی اشاره کرد. در چارچوب قانون اساسی نخستین توجه به این حق در مقدمه آن تبلور یافته است. در مقدمه این قانون بر اهمیت مشارکت زنان و واگذاری مسوولیت به آنان تاکید شده است. باید علاوه بر تدوین برنامه‌ای عملیاتی و به‌کارگیری اقدام‌های لازم در راستای افزایش میزان مشارکت آنان در فرآیند سیاست‌گذاری حقوقی و شمار تصدی زنان در سمت‌های بالای مدیریت حقوقی گام برداشت زیرا در این زمانه حضور و کنش‌گری‌های اجتماعی و حقوقی زنان بیش از گذشته توسعه‌ یافته است و بر اساس آمارها آنان تقریبا نیمی از جمعیت کشور و دانشجویان و دانش‌آموختگان خصوصا در رشته حقوق را تشکیل می‌دهند. به همین جهت برای استفاده جامعه از ظرفیت‌های زنان باید جایگاه شایسته و زمینه‌های مناسب مشارکت آنان در فرآیند سیاست‌گذاری اجتماعی و حقوقی که جلوه‌ای از حق همگان بر تعیین سرنوشت است را فراهم کرد.

اعطای تابعیت مادران ایرانی از تبعیض جنسیتی عاری نشد

روزنامه شرق در گزارشی در خصوص استمرار چرخه معیوب اعطای تابعیت از مادر به فرزند می‌آورد: حدود دو سال پس از تأیید طرح اعطای تابعیت به فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی، این قانون در پیچ‌وخم‌ بندهای آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های متعدد آن‌قدر کُند پیش می‌رود که در برخی از استان‌ها هیچ پرونده‌ای به نتیجه نرسیده است. شاید روند دریافت شناسنامه در تهران نسبتا پذیرفتنی باشد اما در استانی مثل سیستان‌وبلوچستان که ازقضا حدود ۶۰ درصد از متقاضیان دریافت اوراق هویتی را به خودش اختصاص داده، تا به امروز پیشرفتی حاصل نشده است. مشکلات اجرای قانون اما در همین سطح نیست. بررسی این قانون از تصویب تا اجرا نشان می‌دهد که اعطای تابعیت به فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی، هنوز هم تحت تأثیر تبعیض‌های جنسیتی است. به این شکل که نسل دوم این زنان درصورتی‌که صاحب فرزند دختر شوند، مجددا درگیر همین چرخه معیوب خواهند شد.

جمع‌بندی

رسانه‌های اصولگرا نگاه ویژه‌ای به روز زن و جایگاه و مقام زن داشته‌اند و معتقدند که بزرگ‌ترین تحولی که انقلاب اسلامی در حوزه زنان ایجاد کرد در نگرش بنیادین و مفهومی به زن است و می‌گویند که در سالروز ولادت حضرت فاطمه زهرا(س) بهترین هدیه برای مادرانمان، مهربانی، ادب، اطاعت، تواضع، هم‌نفسی، حرف‌شنوی، دست‌بوسی، دلجویی و شادکردن دل‌های پاکشان است.

رسانه‌های اعتدالگرا هم در گزارش‌های خود روز زن را پاس داشته‌اند و به بررسی جایگاه زن در اسلام و به خصوص حضرت فاطمه(س) پرداخته‌اند. این رسانه‌ها معتقد هستند که روز زن فرصتی است که زنان با تلاش و مراقبت‌های لازم در مسیر آن بانوی گرامی حرکت نمایند و در ساختن و پرورش خود در تمام جنبه‌ها از صفات و فضایل و شیوه‌های حیات آن معصومه مطهره بهره گیرند.

رسانه‌های اصلاح‌طلب به مناسبت روز زن به بحث حقوق زنان پرداخته‌ و نوشتند که حق زنان در مشارکت‌های سیاست‌گذاری و حقوقی به ایفای نقش آنان در شکل دادن نظام، نظم و هنجارگذاری‌های حقوقی می‌انجامد.