مقالات اجتماعی
اعتماد، دروازه ورود به سرمایه اجتماعی است

دو اهرم اصلی سرمایه اجتماعی هر حکومتی، مشارکت و اعتماد مردم است، اگر این دو اهرم قدرتمند وجود داشته باشد، میتوان پلههای توسعه را با سرعت طی کرد اما در نبود آنها شاهد افول و تضعیف تدریجی سرمایههای اجتماعی و به تبع آن ساختار حکومت و دولت خواهیم بود.
دو اهرم اصلی سرمایه اجتماعی هر حکومتی، مشارکت و اعتماد مردم است، اگر این دو اهرم قدرتمند وجود داشته باشد، میتوان پلههای توسعه را با سرعت طی کرد اما در نبود آنها شاهد افول و تضعیف تدریجی سرمایههای اجتماعی و به تبع آن ساختار حکومت و دولت خواهیم بود.
روزنامه ایران چهارشنبه ۲۱ مهر در گفت وگو با اردشیر گراوند راهکارهای افزایش سرمایه اجتماعی در جامعه را بررسی کرد و نوشت: در سالهای اخیر در کشور ما سرمایه اجتماعی رو بهکاهش گذاشته و همین امر نیز جامعه شناسان را با نگرانیهای عدیدهای روبهرو کرده است. برای بررسی راههای جلوگیری از تضعیف سرمایه اجتماعی و در جهت دستیابی به راهکارهای درست و عملی برای نیل به افزایش این سرمایه مهم و ارزشمند در کشور به سراغ اردشیر گراوند، جامعهشناس رفتیم تا از نظرات و راهکارهای علمی و عملی در خصوص این پدیده بهرهمند شویم.
افزایش اعتماد عمومی یکی از مؤلفهها و اجزای مهم سرمایه اجتماعی به شمار میرود و با توجه به این که اعتماد عمومی در سالهای اخیر بشدت آسیب دیده، به نظر شما برای بازسازی آن، دولت و مردم چه کار باید بکنند؟
اعتماد اساساً دروازه ورود به حیات و سرمایه اجتماعی است، چون اول باید اعتماد باشد، بعد مشارکت شکل بگیرد و بعد رضایت اتفاق بیفتد. اگر اعتماد نباشد هیچ اتفاقی در حوزه سرمایه اجتماعی روی نخواهد داد؛ اعتماد هم درساحت های مختلف میتواند آسیب ببیند، یکی اینکه جامعهای اساساً ناشناس باشد، فرض کنیم در شهرهایی نظیر تهران، اصفهان، مشهد یا شهرهایی که عموماً مهاجرپذیر هستند و معنای محلهای ندارند، مردم مهاجر اصولاً یکدیگر را نمیشناسند که اعتماد کنند، پس اولین بخش اخلال به خدمت در نظام اجتماعی، ناآشنایی آن جامعه با یکدیگر است. نکته دوم تبادل تجربیات انسانها از تعامل با دیگران یا با دولت و حکومت است.
اگر تجربیات اینگونه شکل گرفته باشد که اعتماد اتفاق نیفتاده و مردم از مشارکت قبلی رضایت نداشته باشند، دوباره اعتماد نخواهند کرد، نکته آخر اینکه اعتماد، نتیجه عملکرد است، یعنی من به شما اعتماد کردم باید فعالیتی انجام دهید و نتیجه آن را صادر کنید تا منجر به رضایت من شود، اگر نوع عملکرد شما منجر به رضایت من شد بار بعدی به شما اعتماد خواهم کرد تا در کاری با شما مشارکت کنم. حالا در اعتماد به فرد، دولت یا حکومت هم میتواند اینگونه باشد، اگر اعتماد در این سه سطح بتواند قوام پیدا کند و شکل بگیرد، راه را درست رفتهایم ولی اگر اعتماد شکل نگیرد، امیدی برای مشارکت مردم و دولت وجود نخواهد داشت.
در حال حاضر اعتماد عمومی مردم در این سالیان بهخاطر مسائل مختلف مخدوش شده است، اولین مسأله ارزش پول ملی کشور است، دوم در مورد پروندههای فساد و گرفتاریهای اداری و مالی، سوم در مورد عملکردی است که در سالهای اخیر در حوزه بورس، مسکوکات و دلار وجود داشته، بعدی هم عملکرد نظام برنامهریزی به نوعی مواجهه با هر پدیدهای است که باید مدیریت میشد از گوشت و بنزین گرفته تا مرغ.
بهبود بازسازی اعتماد عمومی نیازمند مشارکت دولت و مردم است، تا موقعی که سنگ بیاعتمادی از میان برداشته نشود قاعدتاً دولت نمیتواند به ملت برسد و دست در دست هم مسألهای را حل کنند. دولت و حکومت باید پیشگام جلب اعتماد ملت شوند، آنهم با عملکرد مثبت در معیشت مردم رخ میدهد، کارهایی که دولتها برای جلب اعتماد مردم باید انجام دهند متعدد و متکثر هستند، آن کارهایی که اشتباه کردند، باید جبران کنند و اشتباه دیگری را انجام ندهند و در نهایت با مردم همراه و هماهنگ شوند.
شما در حال حاضر وضعیت سرمایه اجتماعی را چطور ارزیابی میکنید؟
بهنظر میرسد برخی اتفاقات طی این سالها باعث شده تا سرمایه اجتماعی به پایینترین سطح ممکن برسد و تبعات اجتماعی بدی را برای جامعه داشته باشد.
سرمایه اجتماعی کشور بهطور طبیعی حال و روز خوبی ندارد، همیشه یک طرف مردم هستند، مردم باید به دولت و حکومت اعتماد داشته باشند، دادهها و شاخصها نشان میدهد نظام اجتماعی به تعبیری مریض شده است، و مردم ناراضی هستند. شاخصها نشان میدهد در بحث اشتغال، بیکاری، موضوعات متعدد سیستم اداری و سیستم تسهیل دسترسی مردم به خدمات اداری و دولتی گرفتاریهای متعددی وجود دارد.
سرمایه اجتماعی ساقط شده، اگر سرمایه اجتماعی به سطح مطلوب نرسد، هیچگونه مشارکتی اتفاق نخواهد افتاد و اگر مشارکت اتفاق نیفتد، انباشت سرمایه و ثروت و همراهی هم وجود نخواهد داشت و هیچکاری به نتیجه نخواهد رسید. سرمایه اجتماعی تنها شاخصی است که اتفاقاً میتواند کشور را به عقب برگرداند و به طرز عجیبی منفی عمل کند و تبعات زیادی هم خواهد داشت.
بهنظر میرسد افول سرمایه اجتماعی، بزرگترین چالش پیش روی دولت است و لازم است برای بازسازی آن با توجه به پیچیدگیهایی که جامعه ایرانی دارد، بهصورت فوری و اورژانسی اقدامات و تصمیمات مهمی اتخاذ شود؛ نظر شما در این خصوص چیست؟
آنچه پیش روی این دولت بهعنوان وارث ۴۰ ساله کشور است، نشان میدهد راهی جز پای کار آوردن ملت وجود ندارد. هیچ راه میانبری وجود ندارد، دولت اگر بخواهد با تحریمها مقابله کند، باید مردم همراهی کنند، اگر مشارکت مردم را برای سرمایهگذاری و کمک به دولت بخواهد، باید مردم را داشته باشد، اگر بخواهد نظام اجتماعی را تأمین کند، باز هم باید مردم را داشته باشد. پس باید بتواند ترکیبی از مدیران و ساز و کار نهادی کشور را مستقر کند که معطوف به پاسخگویی به ملت باشد، این گونه حتماً موفق خواهد شد، ولی اگر بخواهد بر پاشنه دولتهای دیگر بچرخد، حتماً بهگرفتاریهای عجیب و غریبی برخواهد خورد و نظام اجتماعی را هم از تکاپو میاندازد. قابلیت ادامه این شرایط بههیچ عنوان وجود ندارد. یکی از راههای برون رفت از این شرایط، گفتوگو با مردم است.
شفافسازی در رابطه میان دولت و مردم نقش پررنگی در بهبود و تقویت سرمایه اجتماعی دارد، بهنظر شما تا چه حد شفافسازی وجود دارد و چه اقداماتی باید در این زمینه از سوی سیاستگذاران صورت گیرد؟
شفافسازی فقط بحث پولی - مالی نیست، شفافسازی فرایند بهبود تعامل ملت با دولت است، مثلاً اگر کسی بخواهد مجوز روزنامهای بگیرد، باید فرایند شفافسازی وجود داشته باشد یا اینکه در خصوص یک محموله پستی میتوان قدم به قدم پیگیری انجام داد، در مسائل بزرگتر هم همینگونه است. قدم اول شفافسازی مردم و دولت این است که تکلیف مردم با سیستم اداری روشن شود، بهعنوان نمونه پلیس ۱۰+ خیلی به این امر کمک کرده سایر نهادها هم باید این گونه باشند.
فرایندها در جهت تعامل ملت با دولت باید شفاف باشند، نکته بعد در خصوص شفافسازی مسائل مالی، این است که شفاف کردن قراردادهای دولتی و عمومی باید وجود داشته باشد و امور مربوط به استخدام نیروهای دولتی و عمومی باید شفاف باشد. چرا روشن نیست که شهرداری، فرمانداری و استانداری چه حجمی از نیرو و از کجا استخدام کرده و آنها چه کارهایی دارند انجام میدهند؟ آیا آنها بدرستی به وظایف خود عمل میکنند یا خیر.
کارشناسان اجتماعی و جامعه شناسان معتقدند هرچه سرمایه اجتماعی تنزل و کاهش پیدا کند به همان میزان بروز آسیبهای اقتصادی - اجتماعی هم در جامعه افزایش پیدا میکند. به اعتقاد شما برای جلوگیری از افول سرمایه اجتماعی و کنترل و مهار بحرانهای اجتماعی و اقتصادی چه راهکاری را باید در پیش گرفت؟
گاهی برای افزایش سرمایه اجتماعی خیلی کارها را نباید انجام داد، بعضی اقدامات، مسائل را پیچیدهتر میکند، مثلاً برخی شعارها در مورد پرداخت یارانهها اصلاً نباید مطرح شوند، چون اعتماد مردم را نابود میکنند، معتقدم از مسئولان نظام تا پایینترین واحد اداری کشور باید تحت یک سیستم مرتب و منظم و با برنامه کارها را انجام دهند، وقتی سیستم شفاف وجود داشته باشد، خود به خود کارها بدرستی تعریف میشوند.
اگر میخواهیم سرمایه اجتماعی بازگردد، باید کشور را تحت برنامه و پروتکل اداره کنیم، در غیر این صورت هرکسی هم هر کاری بکند، مثل تیری در تاریکی انداختن است و معلوم نیست کاری انجام شود یا نه، یا این که آن کار نتیجه بخش باشد؛ پس تنها راه نجات کشور اقدام تمام سطوح مدیریتی و اجرایی کشور بر اساس برنامه و پروتکل است، براساس شفافسازی الکترونیک، هر کسی خواست باید به هر دادهای در این کشور دست پیدا کند تا در این صورت کسی جرأت نداشته باشد، خارج از برنامههای قانونی رفتار کند.
مطالب مرتبط
-
یک سبد لباس کثیف آموزشی!!
-
سئوالات اختصاصی آزمون استخدامی شغل متصدی امور دفتری
-
سئوالات اختصاصی آزمون استخدامی شغل کارشناس ثبت اسناد و املاک
-
سئوالات اختصاصی آزمون استخدامی شغل کارشناس برنامه و بودجه
-
مقاله علمی و پژوهشی عوامل موثر بر اعتماد سازمانی
-
مقاله علمی و پژوهشی سرمایه اجتماعی و خودافشایی در شبکه های اجتماعی
-
مقاله علمی و پژوهشی عوامل مؤثر بر رضایت شغلی کارکنان
-
مقاله بررسی جایگاه زن در اخلاق اسلامی با تأکید بر حق حضانت و اشتغال زنان در حقوق اسلام و بشر
تگها
- مشارکت
- سرمایه اجتماعی
- اعتماد عمومی
- نظام اجتماعی
- اشتغال
- بیکاری
- استخدام
- بازسازی اعتماد عمومی
- سرمایههای اجتماعی
- تقویت سرمایه اجتماعی
- شفافسازی
- ارزش پول ملی
- اعتماد عمومی ملت
- اعتماد مردم
- آسیبهای اقتصادی
- راهکارهای افزایش سرمایه اجتماعی
- تضعیف سرمایه اجتماعی
- جلب اعتماد مردم
- وضعیت سرمایه اجتماعی
- سیستم اداری
- افول سرمایه اجتماعی
- استخدام نیروهای دولتی
- بحرانهای اجتماعی
مطالب پربیننده
- درد یکطرفهٔ کمر نشانه چیست؟
- در باره ازدواج در سالمندان و ویژگیهای آن
- چگونه کودک خود را با عرضه تربیت کنیم؟
- آشنایی با خواص و مضرات جگر گوسفند
- التهاب و عفونت مثانه؛ دلایل، علائم و درمان
- اختلال بلاتکلیفی را جدی بگیرید
- مصرف نوشابه و سلامت روان کودکان
- ۵ عادت اشتباهی که سلامت پوست را به خطر میاندازد
- مواد غذایی که خواب شبانه را تحت تاثیر قرار میدهند؟
- چرا به دیابت مبتلا میشویم؟
- ضرورت پیشگیری از مشکلات دهان و دندان در بارداری
- ۸ ماده موثر برای کاهش علائم افسردگی
- عوارض انتخاب کولهپشتی غیراستاندارد برای کودکان
- تغذیه مناسب و کاهش آسیبهای ناشی از آلودگی هوا
- " سفید " رنگ برگزیده امروز
- وظایف زن نسبت به شوهر در زندگی مشترک
- چه کسانی دچار مرگ زودرس می شوند؟
- رکوردشکنی موج گرما در ۸ سال گذشته جهان؛ چه باید کرد؟
- پیچِ تاریخی مشروطه
- هوش مصنوعی و روزنامهنگاری
- نیازمندان چگونه در جهان صاحب مسکن میشوند؟
- ۱۳ کاری که افراد موفق هرگز انجام نمیدهند
- چگونگی تربیت کودکان در عصر دیجیتال
- عوامل تشکیل سنگ کلیه را بشناسید
- معرفی ورزشهای مناسب برای کسانی که فشارخون دارند
- ریلکسیشن و آرامسازی در یک دقیقه
- فواید بخشیدن دیگران برای سلامتی
- بلایی که بی مهری والدین برسر فرزندان میآورد؟
- تفاوت زوجهای دیروز با امروز در فرزندآوری
- نکات مهمی که قبل از رفتن به پیش روانشناس باید بدانید
- قوانین کلاس و مدرسه
- قالب آماده و زیبای پاورپوینت(15)
- ۵ فیلم که همه زنان ایرانی باید تماشا کنند
- شعار سال ۱۴۰۱ «سال تولید، دانشبنیان و اشتغالآفرین»
- قالب زیبای پاورپوینت برای ارائه پروپوزال و دفاع رساله دکترا
- قالب پاورپوینت کادر دار زیبا
- قالب پاورپوینت گرافیکی و طرح دار زیبا
- قالب پاورپوینت گرافیکی زیبا
- قالب پاورپوینت گرافیکی جالب
- اندکی درباره درسپژوهی
- کتاب پسری که جادویی شد
- همه زائران سلطان
- معرفی کتاب
- دوستی با کتاب
- نمونه تدریس درس اول هدیه آسمان پنجم
- قالب پاورپوینت
- درباره محسن رضایی
- قالب پاورپوینت گرافیکی
- معرفی کتاب
- رنگ چشم هایتان درباره شما و اجدادتان چه می گوید؟
- کتاب راهنمای کامل Interaction access
- کتاب پیوند زخم خورده
- کتاب آموزش علیه آموزش
- درباره فخرالدین عراقی
- درباره امیر کبیر
- درباره محسن مهر علیزاده
- تورم به کدام سو میرود؟
- خلاصه کتاب سواد بصری
- طغیان سرخک
- نرم افزار روتوش پوست SkinFiner v4