پس از آن که مایکروسافت مدعی شد در ویندوز ۱۱ قابلیت اجرای اپلیکیشن‌های اندرویدی هم وجود دارد، گوگل خیلی سریع وارد عمل شد تا با تغییر فرمت نرم افزارهای سیستم عامل محبوبش مانع بزرگی در برابر مایکروسافت باشد.

رقابت در میان شرکت‌های آمریکایی یک پدیده جدید نیست. تفاوتی نمی‌کند این شرکت‌ها در چه حوزه‌ای فعالیت می‌کنند. در هر صورت این رقابت است که باید وجود داشته باشد. یکی از جدیدترین رقابت‌هایی که این روزها در دره سیلیکون ولی در ایالات متحده آغاز شده، رقابتی است که میان گوگل و اندروید شکل گرفته و به نظر می‌رسد به زودی آتشین‌تر از همیشه خواهد شد. اگرچه مایکروسافت و گوگل همواره با یکدیگر در رقابت بوده‌اند اما جنگ جدید این دو غول فناوری از مدتی پیش آغاز شده و احتمالا متفاوت‌تر از همیشه دنبال می‌شود.

مسئله از جایی آغاز شد که مایکروسافت پس از معرفی ویندوز ۱۱ اعلام کرد نسخه جدید سیستم عامل این شرکت توانایی آن را دارد تا اپلیکیشن‌های اندرویدی را هم اجرا کند. این قابلیت یک ویژگی بزرگ و مثبت بود که به کاربران ویندوز ۱۱ اجازه می‌داد در حقیقت دو سیستم عامل را روی دستگاه ویندوزی خود داشته باشند. اجرای اپ‌های اندرویدی روی ویندوز ۱۱ به کاربران این فرصت را می‌داد تا تلفن هوشمند اندرویدی خود را روی کامپیوتر خانگی یا لپتاپ ویندوزی خود داشته باشند. اما به نظر می‌رسد این قابلیت ویژه نیامده از ویندوز ۱۱ رخت بسته است.

تغییری بزرگ در ماهیت نرم‌افزارهای اندرویدی

از همان ابتدا مشخص بود گوگل از قابلیت جدید ویندوز ۱۱ استقبال نمی‌کند. اگرچه این قابلیت به خوبی نشان می‌داد که ویندوز در نهایت پذیرفته توان رقابت با اندروید را ندارد و نرم افزارهای اندرویدی به معنای واقعی کاربردی هستند اما اجرای اپ‌های اندرویدی روی ویندوز اندکی ناامیدکننده به نظر می‌رسید. گوگل حالا احساس می‌کرد از سیستم عاملی که سال‌ها برای توسعه آن زحمت کشیده، سواستفاده می‌شود. بنابراین توسعه‌دهندگان اندروید آماده شدند تا تغییرات کلیدی به اپ‌های اندرویدی دهند. به نظر می‌رسد این تغییرات می‌تواند اجرای اپ‌های اندرویدی روی ویندوز ۱۱ را غیرممکن کند.

نرم افزارهای اندرویدی تقریبا از همان ابتدا با فرمت APK منتشر می‌شدند. حالا اما گوگل تصمیم گرفته این فرمت را جدی‌تر از قبل تغییر دهد. در شرایطی که گوگل در سال ۲۰۱۸ از فرمت نوظهور AAB رونمایی کرده بود اما از این به بعد این فرمت نقش مهمی در اندروید خواهد داشت. این فرمت جدید در ابتدا برای کاهش حجم فایل‌های اندرویدی و نظارت آسان‌تر آن‌ها ایجاد شده بود اما براساس دستورالعملی که گوگل اخیرا منتشر کرده، قرار است این فرمت به فرمت اصلی اپ‌های اندرویدی تبدیل شود.

از ابتدای آگوست ۲۰۲۱ همه اپلیکیشن‌هایی که برای نخستین بار در فروشگاه نرم افزار گوگل (گوگل پلی استور) منتشر می‌شوند باید با فرمت AAB توسعه پیدا کرده باشند. اگرچه همین حالا هم هزاران اپلیکیشن اندرویدی روی گوکل پلی وجود دارد که براساس فرمت AAB توسعه پیدا کرده اما جدی‌شدن این قانون می‌تواند نشان از یک خانه‌تکانی بزرگ در اندروید باشد. گوگل هنوز اجباری برای بروزرسانی اپلیکیشن‌های قدیمی که با فرمت APK منتشر شده‌اند، ندارد. با این حال به نظر می‌رسد سایر اپ‌های اندرویدی هم به زودی باید به این فرمت مهاجرت کنند.

شمشیری که گوگل به مایکروسافت نشان می‌دهد

فرمت AAB جذابیت‌های بسیاری دارد. امنیت بیشتری دارد، حجم فایل‌ها را تا ۱۵درصد کاهش می‌دهد و توسعه اپ‌ها را راحت‌تر می‌کند. با این حال این فرمت محدودیت‌هایی هم برای توسعه‌دهندگان ایجاد می‌کند. اگر توسعه‌دهندگان یک نرم افزار اندرویدی تصمیم بگیرند تا حاصل تلاش‌هایشان را روی سایر فروشگاه‌های مجازی اندروید (مانند اپ گالری هواوی) منتشر کنند باید نسخه‌ای با فرمت APK هم آماده کنند که توسعه آن به زمان و انرژی بیشتری نیاز دارد. مسئله‌ای که به نظر نمی‌رسد برای بسیاری از توسعه‌دهندگان منطقی باشد.

از سوی دیگر این اقدام گوگل می‌تواند یک تهدید بزرگ برای بزرگ‌ترین ویژگی ویندوز ۱۱ باشد. از آن‌جایی که مایکروسافت مدعی شده بود نسخه جدید سیستم عامل این شرکت از اجرای اپلیکیشن‌های اندرویدی هم بهره می‌برد، جایگزین‌شدن فرمت AAB به جای فرمت APK می‌تواند به معنای آن باشد که ویندوز ۱۱ دیگر نمی‌تواند اپ‌های اندرویدی را اجرا کند. شاید اگر مایکروسافت برنامه‌ای برای توسعه اجرای اپ‌های اندرویدی روی ویندوز ۱۱ نداشت، گوگل هرگز فرمت نرم‌افزارهای اندرویدی را تغییر نمی‌داد. به نظر می‌رسد گوگل با تغییر فرمت اپ‌های اندرویدی تصمیم گرفته تا در برابر یکی از کاربردی‌ترین ویژگی‌های ویندوز ۱۱ ایستاده و آن را خنثی کند.