طرح صیانت از فضای مجازی، یکی از جنجالی‌ترین طرح‌هایی است که در چند ماه اخیر در مجلس مطرح شد، این طرح که بدون شک محدودیت فضای مجازی را به همراه خواهد داشت به مذاق مردم خوش نیامده و با واکنش‌های‌ منفی بسیار زیادی روبه رو شده است.

نمایندگان در صحن علنی مجلس با ۱۲۱ رأی با بررسی طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی و ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی موافقت کردند، بلافاصله کاربران فضای مجازی و رسانه‌ها به انتقاد از این طرح جنجالی پرداختند. نمایندگان مجلس باید توجه داشته باشند که اگر تصمیمی گرفته شود که با افکار عمومی همخوانی نداشته باشد یا افکار عمومی نسبت به آن حساسیت زیاد داشته باشد، آن تصمیم در عمل و اجرا هم خیلی اجرایی نخواهد شد.

رسانه‌های اصلاح‌طلب

به افکار عمومی احترام بگذاریم

روزنامه آرمان ملی یادداشتی به قلم سیدحسن موسوی‌چلک رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران منتشر کرد و نوشت: این روزها در کنار مسائلی که برای مردم شریف خوزستان پیش آمده، تصمیمی هم که مجلس درخصوص اینترنت و کلا فضای مجازی گرفته است، ...ما همین نمونه را درباره تلگرام داشته‌ایم. اگر به گذشته برگردیم به یاد میآوریم که تصمیماتی از این دست را برای ماهواره، ویدئو و برای نوار کاست داخل اتومبیل گرفته بودیم و دیدیم در عمل تصمیماتی از این دست در اجرا مورد توجه قرار نگرفت. ممکن است در مقطع کوتاهی تقابلی بین مجریان قانون و مردم ایجاد کند که اصلا در این شرایط این تقابل به نفع هیچ‌کس نیست؛ نه به نفع مردم و نه به نفع مدیران جامعه. ما امروز بیش از هر زمانی نیاز به وحدت داریم. در حالی که مردم نگران معیشت، آب، برق، گرانی، تورم و مسکن هستند به یک‌باره یک تصمیم راجع به موضوعی گرفته می‌شود که مردم روزمره با آن سروکار دارند. نمی‌خواهم بگویم فضای مجازی هیچ نقطه ضعفی ندارد ولی واقعیت این است که الان این تصمیم اولویت اول کشور در مقایسه با مسکن، اشتغال، بیکاری، درآمد، هزینه‌های بالا، بیماری، واکسن و موضوعات دیگر نیست. رئیس‌جمهور منتخب هم در واکنشی که گویای این مساله بود نشان داد نمی‌شود ظرفیت فضای مجازی را نادیده گرفت. رئیس مجلس هم که ایران نبود ولی در پیامی اشاره کرد این تصمیم جای دیگر گرفته شده است! نمی‌دانم مگر می‌شود که تصمیم جای دیگر گرفته شود و بعد در قالب طرح مجلس ارائه شود؟ خود این موضوع ابهام را بیشتر کرد. به نظر می‌رسد شورای عالی فضای مجازی با توجه به اختیارات و ترکیبی که دارد بهترین بستر برای هر نوع تصمیم‌گیری راجع به این موضوع است که بدون‌شک فیلترینگ نه راهکار منطقی و نه راهکار اجرائی در این حوزه است.

مجلس ثابت کرد معیشت مردم اولویت نخست نیست

روزنامه آرمان ملی به گفت وگو با اشرف بروجردی فعال سیاسی اصلاح‌طلب پرداخت و نوشت: دولت آقای رئیسی هنوز بر سرکار نیامده که ما ببینیم چه واکنشی برای این مساله خواهد داشت. اما صحبت من این است که نمایندگان مجلس بدانند که طرف آنها ملت ایران است و مردم هم نمی‌پسندند که عده‌ای بخواهند قانونی در کشور مصوب کنند که باعث محدودیت آنها شود. نباید دولت آینده هم کاری کند  که مردم نسبت به آنها بی‌اعتماد شوند و تا چه زمانی مردم باید به مسئولان بی‌اعتماد باشند. من خواهش می‌کنم مسئولان قانون هایی را مصوب نکنند که مردم نسبت به آنها بی‌اعتماد شوند و باعث نارضایتی در جامعه شود... عملکرد دولت روحانی در باز گذاشتن فضای مجازی چگونه بود؟  روحانی به شدت موافق بود که باید از فناوری‌های جدید استفاده شود و نباید فضای جامعه را محدود کنیم. دولت روحانی معتقد به تکنولوژی، استفاده از همه شبکه‌های اجتماعی و تقویت فضای مجازی بود و هیچ وقت موافق این نبود که اپلیکیشن‌های خارجی بسته شود. حتما در آینده رویکرد دولت آقای رئیسی هم مشخص می‌شود، اما به نظر می‌آید که صحبت‌های رئیسی نشان دهنده این است که ایشان هم نظر با نمایندگان مجلس نیست و هم رئیس قوه قضائیه و هم آقای رئیسی به این طرح مجلس اعتراض کرده‌اند. چرا جامعه ایران حال خوبی ندارد؟ کرونا چه پیامی را به ملت ایران رساند، آیا در دولت آینده یک صدای واحدی از حاکمیت شنیده می‌شود؟ به‌نظر من حال جامعه خوب نیست اما نه به این معنا که مردم نسبت به زندگی احساس یأس و ناامیدی داشته باشند.

مصائب «صیانت» برای جامعه دانشگاهی

روزنامه همدلی یادداشتی به قلم مظاهر گودرزی روزنامه‌نگار منتشر کرد و نوشت: یکی از مهم‌ترین خدماتی که موتور جست‌وجوگر گوگل در اختیار کاربران می‌گذارد بخشی به‌نام Google Scholar است. بسیاری از استادان دانشگاه و دانشجویان، به‌ویژه دانشجویان مقطع تحصیلات تکمیلی از این خدمات برای جست‌وجوی مقاله‌های علمی تراز اول دنیا استفاده می‌کنند. این بخش از گوگل با دسترسی فوق‌العاده به پژوهشگران اجاره می‌دهد تنها با داشتن یک سر نخ از موضوع مدنظرِ خود، به دریایی از محتوای علمی دسترسی پیدا کنند و با مطالعه آن مقاله‌های علمی خود را غنی‌تر کنند. مطمئناً اگر یکی از عواقب طرح پیشنهادی مجلس با فیلترینگ گسترده یا عدم دسترسی به اینترنت جهانی معنای عدم بهره بردن از موتور جست‌وجوگر گوگل باشد، باید انتظار داشت که جامعه دانشگاهی ما دیگر نمی‌تواند از خدمات Google Scholar به صورت بهینه استفاده کند. نکته دیگر آن‌که این بخش از گوگل حاصل سال‌ها انباشت علم است و مطمئناً با هیچ موتور جست‌وجوگری نمی‌توان آن را جایگزین کرد. شاید عده‌ای بگویند روش‌های مختلفی برای دسترسی به مقالات تراز اول دنیا وجود دارد، اما قطعاً استفاده از آن روش‌ها مصداق همان صرف کردن وقت زیاد و جست‌وجوهای بی‌فایده است.
 

دسترسی به فضای مجازی، حق بنیادین

روزنامه شرق یادداشتی به قلم صالح نقره‌کار وکیل دادگستری منتشر کرد و نوشت: فضای مجازی بخشی از زیست بشر معاصر است. کرونا اهمیت و فراگیری این زیست مجازی را مضاعف کرد. مطالبه شهروندان از دولت‌ها در این برهه این است که فضای مجازی را تسهیل کنند. ارزان و ایمن و پایدار کنند. حریم خصوصی را تضمین و محرمانگی اطلاعات ایشان را پاس دارند. پارلمان‌ها نیز آن‌گاه که مردم‌مدار و شهروندسالار باشند، سعی می‌کنند قواعدی منطبق با خیر عمومی و وجدان اجتماعی در این عرصه وضع کنند. تضمین و تسهیل این حق یک انتظار شهروندی است. خیرخواهی برای محدودکردن حق سزاوار نیست؛ بلکه تضمین و سلامت دسترسی به حق مورد اقبال مردم است. مردم دوست ندارند کسی آنها را محجور تلقی کند. شهروندان حق دارند از مواهب توسعه و دانش به اتکای فضای مجازی بهره‌مند باشند. محدودیت دسترسی به فضای مجازی خلاف حقوق شهروندی و ناقض حقوق بنیادین است. پیامد تصمیمات محدودکننده در دسترسی شهروندان به فضای مجازی خسارت‌بار است. این محدودیت‌های خودبنیاد ذیل عنوان صیانت از فضای مجازی و واگذارکردن تصویب آن به کمیسیون فرعی در قالب اصل ۸۵ قانون اساسی، با لحاظ کاربری‌های متنوع شهروندان از این عرصه جهانی، بیم‌ها و نگرانی‌های جدی برای کسب‌وکارها و دسترسی‌های مردم ایجاد و شائبه نقض اصل ۲۵ قانون اساسی و نقض حریم خصوصی و اعمال تجسس را پدیدار کرد. یا باید به مردم توضیح داده شود که این برداشت اشتباه است یا سوگیری‌ها را تغییر داد. مردم نباید نگران آزادی‌های شهروندی خود با اتکا به اصل ۲۴ قانون اساسی باشند.
 

جامعه به سوی پیشرفت و اینترنت

روزنامه اعتماد یادداشتی به قلم شهراد شاهرخی طهرانی منتشر کرد و نوشت: ما یا بهتر بگوییم جامعه ما به سمتی پیش می‌رود که همواره در حال تحول است و این تحول از همه لحاظ که منبع آن اینترنت و فضای سایبری است باعث پیشرفت و فناوری‌های گسترده‌ای شده که به توسعه مملکت و اقتصاد و فرهنگ جامعه رونق می‌بخشد، لذا باید با رونق بخشیدن به این فضای سایبری و گسترده کردن اینترنت، به تکنولوژی و فناوری‌ها و فرهنگ جامعه توانایی فراوان داده تا بتوان با جهان پیش رفت؛ بشر در جوامع امروز نیازمند این دستاورد جهانی به نام اینترنت است که به واسطه فضای مجازی و سایبری می‌تواند پیشرفت‌های قابل توجهی داشته و دست به آفرینش‌های خارق‌العاده جهانی بزند. اینکه برخی نمایندگان مجلس دست به محدودسازی اینترنت می‌زنند و ناآگاهانه تصمیم‌گیری می‌کنند بسیار جای تامل و تفکر است و باید در نظر گرفت که ما در جهانی زندگانی می‌کنیم که انسان از قرون گذشته فاصله گرفته و در دنیای تازه و نوینی زندگی می‌کند که بسیار بسیار با قرن‌ها قبل فاصله دارد و نمی‌توان انسان را به گذشته و عهد حجر بازگرداند؛ آدمی در دنیایی زیست می‌کند که نیازمند فهم و دانش نوین است، چرا باید او را از دستیابی به تکنولوژی و اینترنت محروم و محدود کنیم!؟   این تصمیم‌گیری‌های غیرکارشناسانه و غیرمسوولانه که از سوی مجلس در حال تصویب است یا ظاهرا تصویب شده، مردم را به واکنش وا داشته تا بلکه مسوولان امر، تجدید نظری در این طرح (طرح صیانت از فضای مجازی) نمایند. این طرح، آسیب‌های زیاد و بسیار فراوانی در اقتصاد و کسب و کارها در جامعه خواهد زد و قشر کثیری از مردم از لحاظ درآمد و چرخه اقتصاد دچار معضل و آسیب جدی خواهند شد  و کسب و ‌کارهای بزرگ و متوسط و کوچکی که در حال تبادل اطلاعات و تجارت هستند به مشکل بر می‌خورند.

نمی‌توان به مردم دروغ گفت

روزنامه ابتکار به بازتاب سخنان اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری در خصوص طرح صیانت مجلس پرداخت و نوشت: «امکان پذیر نیست که در دنیای امروز مطلبی را از مردم مخفی و یا بر آنها تحمیل کرد. امروز نمی‌توان به مردم دروغ گفت. کشور در مرحله ای قرار دارد که نمی‌توان به مردم چیزی گفت ولی کار دیگری انجام داد.»معاون اول رئیس جمهوری با اشاره به فعالیت اقتصادی چندین میلیون ایرانی در فضای مجازی و اینترنت، ادامه داد: اینترنت از مواضع آشکار عدالت خواهی در کشور است تا جایی که یک روستایی در منطقه خاش در سیستان بلوچستان با استفاده از اینترنت و ایجاد کسب و کار توانسته کالاهای خود را با جلب مشتری به سراسر دنیا بفروشد که این مهم از مزایای بسیار زیاد گسترش اینترنت و پهنای باند در کشور است که با تلاش های دولت تدبیر و امید فراهم شده است. او در ادامه از عملکرد دولت در ارائه خدمات اینترنتی در سال‌های اخیر دفاع کرد و گفت: «اگر اینترنت، پهنای باند و امکانات و زیرساخت های فضای مجازی در این دولت توسعه نیافته بود کشور با مشکلات عدیده ای روبرو می شد. اگر پهنای باند در کشور ایجاد نمی شد ۱۴ میلیون دانش آموز، ۹۰۰ هزار معلم، ۴ میلیون دانشجو و اساتید دانشگاه نمی توانستند از طریق شبکه های مجازی و همچنین شبکه شاد در آموزش و پرورش کلاسها و آموزش های خود را برقرار کنند.»
 

ضربه جبران ناپذیر طرح صیانت به کسب‌وکارهای زنان

خبرگزاری ایسنا به گفت وگو با طیبه سیاوشی نماینده ادوار مجلس و مشاورعالی معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری در دولت دوازدهم پرداخت و آورد: طرح «صیانت از حقوق کاربران در فضای‌ مجازی و ساماندهی پیام‌رسان‌های‌ اجتماعی» که بررسی آن بر اساس اصل ۸۵،  ششم مرداد به صورت ناگهانی،  غیر شفاف و پنهانی در مجلس به تصویب رسید ضربه جبران ناپذیری به کسب و کارهای خرد و غیر رسمی زنان کشور است و این گروه‌های کارآفرین که در قالب تعاونی‌ها، صندوق‌های خرد کشاورزی شهری و روستایی و یا زنان همیار سرپرست خانوار هستند را می‌تواند از پای در آورد. این طرح را از حدود یک سال گذشته در سطح ملی و برای ورود زنان کارآفرین اعم از سرپرست خانوار و دارای مشاغل خانگی به بازارهای فروش قانونی کشور و آشنا کردن آنها با فضای مجازی آغاز کردیم چراکه به ویژه این زنان بازارهای واقعی و آفلاین خود را از دست داده بودند. زنان کارآفرین شرکت کننده در این طرح کسانی بودند که ترس از حضور در بازارهای مجازی داشتند، از این رو تلاش شد این زنان با این فضا آشنا و از این طریق امرار معاش کنند.  مشاورعالی معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری در دولت دوازدهم، معتقد است که در واقع بازار داخلی به ویژه در حوزه‌هایی نظیر صنایع دستی که نیرو و انرژی جسمی تولید کننده در خلق اثر بسیار مصرف می‌شود به حد اشباع رسیده و فروش محصولات دارای ارزش افزوده قابل توجیه نیست. برخی گروه‌ها مثل NGO ها و یا استارتاپ‌ها و اتاق‌های بازرگانی تلاش دارند راه ارتباطی با دنیای خارج را در جهت صادرات محصولات این زنان فراهم کنند.

رسانه‌های اصولگرا

در طرح حمایت از کاربران فضای مجازی اصلاً بحث فیلترینگ مطرح نیست

خبرگزاری فارس به گفت وگو با غلامرضا منتظری نایب رییس کمیسیون فرهنگی مجلس پرداخت و آورد: موضوع فیلترینگ در طرح حمایت از کاربران در فضای مجازی اصلاً مطرح نیست و ما حتی به دنبال قانونمند کردن استفاده از سایت‌ها و پلت‌فرم‌های فیلتر شده هستیم. برخلاف آنچه در فضای عمومی کشور مطرح  شده این طرح به تصویب نرسیده بلکه به نحوه بررسی آن مشخص شده است. نمایندگان مجلس در جلسه علنی روز چهارشنبه پذیرفتند تا این طرح در قالب اصل ۸۵ قانون اساسی و در یک کمیسیون مشترک مورد بررسی و تصویب قرار گیرد. این طرح در فضایی کاملاً تخصصی و با حضور کارشناسان و صاحب‌نظران و ذی‌نفعان در این حوزه مورد بررسی قرار می‌گیرد و حال آنکه اگر بنا بود طرح در صحن مجلس بررسی شود هم یک زمان طولانی سپری می‌شد و هم آنکه صاحب‌نظران و کارشناسان امکان طرح نظرات و پیشنهادات خود را در این باره در صحن مجلس نداشتند. پس بنابراین بررسی این طرح در کمیسیون مشترک در یک فضای تخصصی و کاملاً کارشناسی انجام خواهد شد و صاحب‌نظران می‌توانند نظرات خود را به کمیسیون مشترک ارائه کنند. از سوی دیگر آنچه در این کمیسیون مصوب می‌شود به عنوان یک قانون آزمایشی اجرا خواهد شد و قانون دائمی با رفع اشکلات قانون آزمایشی در صحن مجلس به تصویب خواهد رسید و برای اجرا ابلاغ خواهد شد.

لزوم اطلاع‌رسانی دقیق از جزئیات طرح فضای مجازی

خبرگزاری فارس به گفت وگو با محمد صالح جوکار رئیس کمیسیون شوراهای مجلس پرداخت و آورد: طرح حمایت از کاربران در فضای مجازی نه تنها به دنبال کسب و کارهای اینترنتی نیست بلکه به دنبال فراهم آوردن توسعه این کسب و کارهاست.  باید اطلاع‌رسانی بیشتر و دقیق‌تری در رابطه با این طرح صورت می‌گرفت تا مردم با حجم عظیمی از ابهامات و سؤالات در باره این طرح مواجه نشوند. طرح حمایت از کاربران در فضای مجازی نه تنها به دنبال تعطیلی کسب و کارهای مردم نیست بلکه به دنبال آن است که زمینه‌ای را فراهم کند که این کسب و کارها در فضایی امن رونق بیشتری هم پیدا کند. همچنین طرح مذکور به هیچ وجه به دنبال تعطیلی پلتفرم‌های خارجی نیست که در این باره باید بگویم برای مثال اینستا و واتساپ به هیچ عنوان مسدود نمی‌شوند. روند کاری این طرح در مجلس به گونه‌ای بوده که نمایندگان فقط در رسیدگی به این طرح در قالب اصل ۸۵ قانون اساسی موافقت کرده‌اند تا طرح مذکور در یک فضای کاملا کارشناسی و تخصصی و با حضور کارشناسان ذی ربط در یک کمیسیون مورد بررسی قرار گیرد. از سوی دیگر مصوبه مجلس در این باره به هیچ وجه به عنوان قانون دائمی نیست و تنها به صورت آزمایشی اجرا خواهد شد؛ چراکه هر طرحی که در قالب اصل ۸۵ قانون اساسی در مجلس تصویب شود، یک قانون آزمایشی است و قانون دائمی باید در صحن تصویب شود. بر این اساس پس از اجرای آزمایشی طرح حمایت از کاربران در فضای مجازی ایرادات آن شناخته شده و در قانون دائمی آن که در صحن مجلس تصویب می‌شود، رفع خواهد شد.

ایجاد ۱۰ میلیون شغل با طرح صیانت

خبرگزاری مهر به گفت وگو با نصرالله پژمان‌فر نایب رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس و طرح صیانت از حقوق کاربران فضای مجازی پرداخت و آورد: اجرای طرح صیانت از حقوق کاربران فضای مجازی ۱۰ میلیون اشتغال پایدار در فضای مجازی ایجاد خواهد کرد. در حال حاضر حدود ۱۰۰ هزار شغل در فضای مجازی وجود دارد که پایدار نیست اما در صورت اجرای طرح صیانت این اشتغال پایدار خواهد شد. در صورت اجرای طرح صیانت کیفیت خدمات اینترنت افزایش خواهد یافت. در حال حاضر مشکلات زیادی به خاطر ناامنی در فضای مجازی وجود دارد. هکرها صفحات شخصی مردم را هک می‌کنند و کلاهبرداران در فضای مجازی جولان می‌دهند. پرونده‌های زیادی در این خصوص در دستگاه قضائی وجود دارد، چون هویت افراد در فضای مجازی مشخص نیست اقدامات خلاف قانون انجام می‌شود، با اجرای طرح صیانت، هویت افراد علنی خواهد شد و اینگونه جرم‌ها کاهش خواهد یافت.

مسدودسازی یا ساماندهی؟

خبرگزاری ایمنا به گفت وگو با حجت الاسلام حسین میرزایی عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی پرداخت و آورد: طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی دارای ۳۷ ماده و ده‌ها تبصره است؛ در صورتی که قرار بود این طرح در نوبت صحن علنی قرار گیرد چندین ماه وقت ماه مجلس شورای اسلامی را به خود اختصاص می‌داد در صورتی که اولویت کشور معیشت مردم است؛ بنابراین صحیح نبود وقت صحن علنی را صرف بررسی این طرح کرد. به گفته وی، نظر کارشناسان در مورد طرح‌هایی که در صحن علنی مطرح می‌شود به صورت جزئی و تخصصی شنیده و بررسی نمی‌شود، بر همین اساس در کمیسیون مشترک امکان بهره برداری نمایندگان مجلس شورای اسلامی از نظرات کارشناسان و متخصصان وجود دارد. با توجه به اینکه فضای مجازی وضعیت سیال و متغیری دارد، تنظیم قانونی ثابت برای آن امکان پذیر نیست و نیاز است طبق اصل ۸۵ قانون اساسی به صورت آزمایشی، طرح ساماندهی فضای مجازی اجرا شود و عیب‌های آن برطرف شود. میرزایی در ادامه می‌گوید که نگرانی مردم در مورد تصمیم‌گیری در مورد این طرح پشت درهای بسته، بی مورد است؛ زیرا اخبار مربوط به این کمیسیون به صورت مرتب توسط رسانه‌های کشور به اطلاع مردم خواهد رسید. بهتر است کسانی که قصد دارند در مورد این طرح اظهار نظر کنند، حداقل یک بار آن را مطالعه کنند؛ زیرا در هیچ ماده یا تبصره‌ای از این طرح به محدود سازی یا فیلترینگ اشاره نشده است.