واژه رمضان به چه معناست و چرا ماه رمضان بدین نام نامیده شد؟
واژه رمضان از ریشه (رمض) و به معنای بارانی است که اول پاییز می بارد و هوا را از خاک و غبارهای تابستان، پاک می کند و یا به معنای داغی سنگ از شدت گرمای افتاب است.

ماده رمض در هر وزن و باب از اوزان و ابواب زبان عربی به کار رود، معنایی از گرما و سوزاندن در ان وجود دارد.

اما درباره این که چرا این نام بر یکی از ماه های سال گذاشته شده، اقوال مختلفی مطرح شده که برخی عبارتند از:

هنگامی که ماه ها را نام­گذاری کرده، از زبان های قدیمی به عربی بر می گرداندند، این ماه با ایام گرمای سوزان مطابق شد؛ بنابراین، رمضان نامیده شد.
ارماض به معنای احراق و سوزاندن است و چون در ماه رمضان گناهان بندگان با اعمال نیک و شایسته سوزانده می شوند، این ماه رمضان نامیده شد.
دل­های روزه داران در این ماه، حرارتی از موعظه و تفکر در امر اخرت به خود می گیرد؛ چنان که ماسه و سنگ حرارت خورشید را به خود می گیرند، از این رو، این ماه، رمضان نام­گذاری شد.
گویا عرب ها به خاطر داغ شدنشان از حرارت گرسنگی و تشنگی و چشیدن سختی، این نام را بر این ماه نهاده اند.
علت­های دیگری نیز برای نام­گذاری این ماه به رمضان در کتاب های حدیثی و تفسیری امده است. در شماری از روایات، این نام­گذاری را به سبب نقشی دانسته اند که ماه رمضان در پاک­سازی ایینه جان از الودگی های گناهان و پاک­سازی روان از زنگار خطاها دارد. از پیامبر اکرم­صلی­الله­علیه­واله روایت شده است: (انما سمی رمضان؛ لانه یرمض الذنوب؛ این ماه را رمضان نامیده اند؛ چون گناهان را می زداید).1 همچنین در حدیثی امده است که از پیامبر خدا­صلی­الله­علیه­واله پرسیدند: رمضان چیست؟ فرمود: خداوند در ان گناهان مومنان را می سوزاند و می امرزد.2

این علت در نام­گذاری، از یک سو با ریشه لغوی (رمضان) و از سوی دیگر با برکات، نتایج و اثار ان، هماهنگ و متناسب است.

پی­نوشت­ها:

ماه خدا، حدیث 34.
سیوطی، الدرالمنثور، ج1، ص444.