سال گذشته عده‌ای از دانشمندان این فرضیه را مطرح کردند که ۳ هزار سال پیش مغز انسان کوچک شده است. اکنون، عده‌ای دیگر از دانشمندان با بررسی مجموعه داده‌های پژوهش قبلی فرضیه آن‌ها را رد کرده‌اند.

به گزارش پایگاه خبری فیز (phys)، گروهی از پژوهشگران به سرپرستی پژوهشگران دانشگاه نِوادا، لاس‌وِگاس در ایالات متحده آمریکا فرضیه‌ای را که در جامعه علمی محبوبیت روزافزونی یافته است، رد کرده‌اند.

سال گذشته، گروهی از دانشمندان اعلام کردند مغز انسان در طول انتقال به جوامع شهری مدرن، در حدود ۳ هزار سال پیش، کوچک شده است. این خبر به‌سرعت جای خود را در میان اخبار باز کرد؛ زیرا براساس گفته آن‌ها، توانایی اجداد ما برای ذخیره اطلاعات در گروه‌های اجتماعی نیاز به داشتن مغز بزرگ را کاهش داده است.

پژوهشگران دانشگاه نوادا این سؤال را مطرح کردند که «آیا قرن دوازدهم قبل از میلاد، هنگامی که انسان‌ها مشغول پایه‌گذاری امپراتوری‌های بزرگ بودند و اشکال جدید متون نوشتاری را ایجاد می‌کردند، با کاهش تکاملی اندازه مغز هم‌زمان بود؟»

آن‌ها ایده‌هایی را بررسی کردند که از چندین دهه پیش درباره کاهش تکاملی مغز انسان مدرن مطرح بود. اساس این فرضیه بر مقایسه با الگوهای تکاملی مشاهده‌شده در کلونی مورچه‌ها استوار بود.

در مقاله جدیدی که هفته گذشته در مجله  مرزهای بوم‌شناسی و تکامل (Frontiers in Ecology and Evolution) منتشر شد، گروه پژوهشگران به سرپرستی دانشگاه نوادا، مجموعه داده‌هایی را که گروه تحقیقاتی دوسیلوا و همکاران (DeSilva et al)، سال گذشته روی آن مطالعه کرده بودند، تجزیه‌وتحلیل کردند و یافته‌های آن‌ها را رد کردند.

این پژوهشگران اظهار می‌کنند: ما از اظهارات صورت‌گرفته درباره کاهش چشمگیر اندازه مغز انسان مدرن در حدود ۳ هزار سال پیش، شگفت‌زده شدیم؛ زیرا در این دوران بسیاری از ابداعات مهم و رویدادهای تاریخی رخ داده است. برخی از این رویدادها عبارت‌اند از: ظهور پادشاهی جدید مصر، توسعه خط چینی، جنگ تروا و ظهور تمدن اولمِک.

این دانشمندان اضافه می‌کنند: ما مجموعه داده‌های پژوهش قبلی را بررسی کردیم و متوجه شدیم که اندازه مغز انسان نه تنها طی ۳۰ هزار سال گذشته بلکه احتمالاً طی ۳۰۰ هزار سال گذشته هیچ تغییری نکرده است. در واقع، بر اساس این مجموعه داده‌ها، هیچ کاهشی در اندازه مغز در انسان‌های امروزی در هیچ‌یک از دوره‌های زمانی پس از پیدایش گونه‌های انسانی وجود نداشته است.

گروه پژوهشی دانشگاه نوادا چندین فرضیه را که گروه پژوهشی دوسیلوا از مجموعه داده‌های حدود هزار فسیل انسان‌های اولیه و نمونه‌های موزه‌ای جمع‌آوری کرده بودند، بررسی کردند.

آن‌ها به این نتیجه رسیدند که ظهور کشاورزی و جوامع پیچیده در زمان‌های مختلف در سراسر جهان رخ داده است؛ به این معنی که باید در زمان‌بندی تغییرات جمجمه که در جمعیت‌های مختلف دیده می‌شود، اختلاف وجود داشته باشد. در صورتی که گروه پژوهشی قبلی، فقط از ۲۳ جمجمه متعلق به بازه زمانی حیاتی برای فرضیه انقباض مغز نمونه‌برداری کردند. آن‌ها نمونه‌هایی را از انگلیس، چین، مالی، الجزایر و مکان‌های دیگر جمع‌آوری کردند و در کنار هم قرار دادند.

در پژوهش قبلی، بیش از نیمی از ۹۸۷ جمجمه بررسی‌شده فقط صد سال گذشته از یک بازه زمانی ۹/۸ میلیون‌ساله را نشان می‌دهد؛ بنابراین درباره میزان تغییر اندازه جمجمه در طول زمان، اطلاعات خوبی را برای دانشمندان فراهم نمی‌کند.