بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی یکی از مسایل اجتماعی مهم جامعه ایران است که می‌توان با کمک شرکت‌های دانش بنیان نانویی و ایجاد اشتغال تخصصی بر این مشکل فائق آمد.

 به گزارش روز شنبه گروه علم و آموزش ایرنا، موضوع اشتغال و دستیابی افراد به شغل مورد نظر از اساسی‌ترین نیازهای جامعه محسوب می‌شود، به گونه‌ای که افزایش اشتغال و کاهش بیکاری به عنوان یکی از شاخص‌های توسعه یافتگی جوامع تلقی می‌شود.

در حال حاضر بیکاری و تبعات ناشی از آن، یکی از معضلات اساسی کشور به شمار می‌آید، به طوری که در ابتدای امسال با توجه به اهمیت موضوع، رهبر معظم انقلاب اسلامی امسال را سال تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرین نامگذاری کردند. با توجه به اهمیت این موضوع و نقشی که نیروی متخصص و تحصیلکرده می‌تواند در روند توسعه اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی نقاط مختلف کشور داشته باشد و همچنین با توجه به اینکه سالانه میلیاردها تومان صرف هزینه‌های آموزشی آنان می‌شود، بنابراین چنانچه نتوان از نیروی متخصص و تحصیلکرده در مشاغل مرتبط با رشته‌های تحصیلی خود استفاده کرد، از یک سو باعث هدر رفتن این هزینه‌ها  و از طرف دیگر موجبات ظهور و بروز بیکاری اصطکاکی و مهاجرت در جامعه را فراهم کرده ایم.

ستاد توسعه فناوری نانو با عارضه‌یابی چنین مشکلی برای نخستین بار در کشور اقدام به همکاری با وزارت کار، رفاه و تامین اجتماعی برای ایجاد اشتغال تخصصی با بهره گیری از توان شرکت‌های دانش بنیان این حوزه برای رفع بیکاری و نیز جلوگیری از مهاجرت دانش آموختگان کرده است.

با توجه به لزوم توسعه فناوری‌های نانو در کشور و همچنین اهمیت بحث اشتغال و ضرورت پرداخت به آن، همکاری مشترکی میان ستاد ویژه توسعه فناوری‌ نانو و وزارت تعاون شکل گرفته و از آنجا که وزارت کار اشتغال را در اولویت‌های خود قرار داده است و ستاد نانو ماموریت توسعه فناوری‌ نانو را به عهده دارد، در نتیجه هم‌مسیر کردن این دو مهم باعث می‌شود توسعه اشتغال از مسیر فناوری‌ نانو صورت گیرد.

با همکاری که شکل گرفته می‌توان بحث اشتغال را به‌صورت اشتغال پایدار دید و مسیر ایجاد اشتغال را به سمت استفاده از دانش‌آموختگان دانشگاهی و توسعه کسب و کارهای فناورانه دانش بنیان در حوزه نانو فراهم کرد، همچنین می‌توان از مهاجرت دانش‌آموختگان با ایجاد زمینه مناسب کسب و کار در داخل کشور جلوگیری کند.

به دنبال این توافق‌نامه شرکت‌های نانویی که پتانسیل تولید محصول صنعتی و نیمه‌صنعتی نانویی دارند مورد حمایت قرارمی‌گیرند و قرار است شرکت‌هایی که دارای الزامات از پیش تعیین شده هستند مورد حمایت قرار گرفته و برای رسیدن به هدف اشتغال بیشتر پشتیبانی از آن‌ها انجام شود.

به گفته دکتر سعید سرکار دبیر ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، کمک به توانمندسازی و ایجاد اشتغال برای فارغ‌التحصیلان دانشگاهی برای کاهش مهاجرت نخبگان یکی از تعهدات این ستاد در تفاهم‌نامه همکاری مذکور است که ستاد در نظر دارد با توجه به پتانسیل‌های موجود در شرکت‌های دانش بنیان حوره نانو تا حدودی به کاهش این معضل در کشور کمک کند.

 در این راستا خبرنگار علم و آموزش ایرنا در گفت وگویی از دکتر سعید سرکار دبیر ستاد ویژه توسعه فناوری نانو معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری چرایی انعقاد این تفاهم نامه همکاری را جویا شد.

وی در این خصوص گفت: همانطور که مستحضرید ما الان از نظر اشتغال، با بحران در بخش بیکاری متخصصین و تحصیلکرده‌ها روبرو هستیم، شرایط فعلی به گونه ای است که بیکاری تحصیلکرده‌های دانشگاهی معضل عمده شده است که نتیجه و صدمات آن را، ما در بخش‌های دیگر جامعه می‌بینیم.

وی بیان کرد: یکی از دلایل و ضعف‌های ما که منجر به مهاجرات نخبگان می‌شود، این است که این افراد، شغل متناسب با تخصص خودشان را در کشور پیدا نمی‌کنند و نتیجه آن می‌شود که اقدام به مهاجرت می‌کنند تا این معضل برای آنها حل شود.

مهاجرت تخصصی یک خسارت بزرگ برای کشور

این مقام مسئول با بیان اینکه دو نوع مهاجرت نیروی نخبه داریم افزود: یکی مهاجرت جغرافیایی است که مهاجرت افراد نخبه به دلیل نبود شغل صورت می‌گیرد  یا مهاجرت تخصصی اتفاق می‌افتد یعنی این افراد فارغ التحصیل شده اند ولی در حوزه‌هایی غیر از تخصص خودشان واشتغال‌هایی غیر از تخصص خود، مشغول می‌شوند که این نیز یک نوع مهاجرت و یک خسارت بزرگ برای کشور است.

دبیر ستاد ویژه توسعه فناوری نانو با بیان اینکه یکی از راهکارهای مدیریت و کاهش مهاجرت نخبگان ایجاد اشتغال متناسب با تخصص آنها است بیان کرد: در زمان های گذشته متاسفانه بحث اشتغال که بیان می‌شد، تصور این بود که وزارت کار متولی اشتغال کارگری یا اشتغال در روستاها است و به واسطه این طرز تفکر، بیشتر شاخص کمیت اشتغال بوده تا کیفیت آن دیده شود.

سرکار ادامه داد: دلیل اینگونه رفتار و نگرش این بود که دولت‌ها می خواستند بگویند چند نفر اشتغال ایجاد کردیم و هر نفر ایجاد اشتغال کارگری خیلی ساده تر و با هزینه کمتر نسبت به اشتغال تخصصی امکان پذیر است، بنابراین وقتی معیار و شاخص، تعداد اشتغال شد طبیعتا بحث شغل‌های با کیفیت پایین تر مورد توجه قرار گرفته شد و در آمار اشتغال پارامتر کیفیت اشتغال دیده نمی‌شد.

این متخصص حوزه نانو با اشاره به اینکه در آمارهای دولتی وقتی که بیان می‌شود چه تعداد شغل ایجاد کرده اند، بیان کننده تعداد شغل است ولی اینکه چه کیفیت شغلی ایجاد شده مطرح نیست، خوشبختانه  در حال حاضر وزارت کار یک نگرش جدید در خصوص ایجاد اشتغال دارد و آن اینکه به بحث اشتغال تخصصی وارد شود و از اشتغال تخصصی حمایت کند و آمارها به گونه ای باشد که هم شامل کمیت وکیفیت اشتغال توامان باشد.

دبیر ستاد ویژه توسعه فناوری نانو ادامه داد: ما این نگرش و نگاه مثبت و سازنده رو قدر می‌دانیم، این نگاه در وزارت کار ایجاد شده و به اشتغال تخصصی توجه خاص دارند، اگر اشتغال تخصصی ایجاد شود هم ارزش افزوده ناشی از اشتغال بالا است و هم اینکه اشتغال تخصصی ایجاد می‌کند.

سرکار یادآور شد: با توجه به این تغییر نگاه  در وزارت کار، یک تفاهم نامه بین ستاد نانو و وزارت کار منعقد شده که به حمایت از شرکت‌های دانش بنیان حوزه نانو ورود کنند که با این حمایت‌ها، هم شرکت‌های موجود بتوانند اشتغال فعلی خود را حفظ کنند و هم بتوانند ایجاد اشتغال کنند.

وی گفت: بر اساس این تفاهم نامه در نظر داریم با همکاری وزارت کار، با اعطای وام‌های با بهره مناسب بتوانیم شرایطی را ایجاد کنیم که شرکت‌ها بتوانند با توسعه کارشان و خلاقیت و نوآوری منشا ایجاد اشتغال تخصصی باشند.

دبیر ستاد ویژه توسعه فناوری نانو با بیان اینکه ستاد توسعه فناوری نانو همواره در توسعه فناوری های پیشرفته و نوین به عنوان یک مجموعه پیشگام بوده، در زمینه ایجاد اشتغال تخصصی نیز ورود کرده و این طرح را به صورت  پایلوت به اجرا در آورده است، افزود: ما امیدواریم این برنامه را با موفقیت اجرا کنیم تا این الگو را در بتوانیم در سایر عرصه‌های فناوری نیز تسری دهیم و اشتغال تخصصی و مشکل و معضلی که در این خصوص وجود دارد را تا حد زیادی برطرف کنیم وشاهد کند شدن و کنترل مهاجرت نخبگان و متخصصان باشیم.

سرکار یادآور شد: درشرایط فعلی اینکه وزارت کار با یک نگاه جدید و یک انگیزه بالا به اشتغال و جلوگیری از مهاجرت نخبگان ورود کرده تا مطالبات رهبری محقق شود، برای ما خیلی ارزشمند است، این یک رویکرد جدی است، ‌مقام معظم رهبری در سال گذشته بر روی اقتصاد مقاومتی تاکید داشتند و اعلام کردند، محور اقتصاد مقاومتی، اقتصاد دانش بنیان است، ورود وزارت کار به این عرصه یعنی تاکید بر شکوفایی اقتصاد دانش بنیان در کشور است.

وی با بیان اینکه مقام معظم رهبری همواره از مهاجرت نخبگان ابراز نگرانی می‌کند افزود: ورود وزارت کار به این مقوله و حمایت از شرکت‌های دانش بنیان، اعطای وام برای توسعه محصولات جدید فناورانه و ایجاد اشتغال تخصصی فارغ التحصیلان دانشگاهی یعنی اینکه فارغ التحصیلان دانشگاهی در کشور خود بمانند و از خیر و برکات تخصص آنها، مردم کشوربهره مند شوند.

سرکار در خصوص حمایت از ایجاد اشتغال توسط شرکت‌های دانش بنیان بر اساس این تفاهم نامه افزود: ابتدا حمایت‌های درنظر گرفته شده برای شرکت‌هایی ارایه می‌شود که ظرفیت اشتغال بیشتری دارند و در حال حاضر ظرفیت گرفتن وام و بازگرداندن این وام‌ها را داشته باشند، شرکت‌هایی که در ابتدای کار هستند طبیعتا باید حمایت‌ها به گونه‌ای باشد که بتوانند رشد کنند، توسعه فناوری بدهند و محصول خود را وارد بازار کنند، بنابراین وقتی وارد کسب و کار شدند، ‌ظرفیت دریافت وام را پیدا می کنند.

اختصاص ۵۰۰ میلیارد تومان برای ایجاد اشتغال تخصصی با کمک شرکتهای دانش بنیان نانویی

دبیر ستاد ویژه توسعه فناوری نانو با اشاره به اینکه وزارت کار ۵۰۰ میلیارد تومان تسهیلات برای ایجاد اشتغال تخصصی توسط این شرکت‌ها در نظر گرفته افزود: نگاه ما این است که شرکتهایی که ظرفیت توسعه فناوری دارند و الان در بازار هستند و سبدی از محصولات فناورانه دارند و قابلیت اینکه محصول جدیدی بسازند وام را دریافت کنند چرا که طبیعتا برای بخش تحقیق و توسعه و بخش تولید نیروی جدید می‌خواهند و این خود منشا یک حرکتی برای جذب نیروهای متخصص می شود.

سرکار با اشاره به اینکه در حال حاضر حدود ۳۵۰ شرکت نانویی در کشور فعال است افزود: این آمار نشان دهنده این است که یعنی ما ۳۵۰ شرکتی که محصول در بازار دارند و محصولشان تجاری سازی شده، در کشور داریم، شرکت‌های استارتاپی، شرکت‌های تحقیق و توسعه و شرکت هایی که محصول نانویی را در مسیر تولید و تجاری سازی دارند، ‌در این آمار محاسبه نشده، اما می توان گفت بلاقوه ۳۵۰ شرکت داریم که ظرفیت دریافت وام را برای ایجاد اشتغال تخصصی دارند.

وی یادآور شد: پیش از این تفاهم‌نامه شرکت‌ها حمایت‌هایی از سوی  ستاد برای توسعه فعالیت دانش بنیان خود دریافت می کردند، تمام شرکت بعد از احراز فعالیت نانویی اشان زیر چتر حمایت ستاد نانو قرار می گیرند، در این ستاد کریدور خدمات فناوری تا بازار داریم، این ها در مراحل مختلف مورد حمایت قرار می گیرند برخی از حمایت ها مادی، ‌مشاوره ای و برخی به گونه ای برای تجاری سازی و تولید آینده است.

سرکار گفت: یک اکوسیستم و زیرساختی به واسطه قانون حمایت ازشرکت های دانش بنیان ومعاونت علمی وفناوری ریاست جمهوری ایجاد شده که بر اساس آن شرکت های نانویی ازامکانات و مزایای دانش بنیان برخوردارند، ‌ بخشی از این حمایت ها مستقیم از سوی معاونت علم و فناوری ریاست جمهوری حتی به صورت بلاعوض برای تولید محصول جدید فناورانه و تامین نیاز کشور ارایه می شود و بخشی نیز از سوی ستاد فناوری نانو باتوجه به بودجه های این ستاد و نیز شتابدهنده هایی که در این حوزه هستند ارایه می‌شود.

دبیرستاد توسعه فناوری نانو معاونت علمی وفناوری ریاست جمهوری در پایان یادآورشد: با همکاری که شکل گرفته می‌توان بحث اشتغال را به‌صورت اشتغال پایدار دید و مسیر ایجاد اشتغال را به سمت استفاده از دانش‌آموختگان دانشگاهی و توسعه کسب و کارهای فناورانه دانش بنیان در حوزه نانو فراهم کرد.