ایرانی‌ها، در کمتر از سه سال ۳ هزار و ۹۶۰ میلیون دلار را وارد جیب ترک‌ها کردند. بر اساس آنچه مرکز آمار ترکیه اعلام کرده است از سال ۲۰۱۹ تا ۱۰ ماهه سال ۲۰۲۱، ایرانی‌ها ۱۹ هزار و ۸۰۰ واحد مسکونی در کشور ترکیه خریداری کردند.

در ادامه گزارش هفتم دی روزنامه ایران آمده است: ایرانی‌ها، در کمتر از سه سال ۳ هزار و ۹۶۰ میلیون دلار را وارد جیب ترک‌ها کردند. اگر متوسط قیمت مسکن در ترکیه ۲۰۰ هزار دلار در نظر گرفته شود، طی مدت یاد شده ۳ هزار و ۹۶۰ میلیون دلار از کشور خارج شده است، یعنی ایرانی‌ها به ارزش ۸۰ هزار و ۵۷۰ میلیارد تومان در ترکیه سرمایه‌گذاری کردند.

رضا کامی عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران درباره خروج ارزهای ایران به ترکیه گفت: «طی شش ماه گذشته، ایرانی ها مقام اول در خرید ملک از ترکیه را داشته اند و این امر نشان می‌دهد که سرمایه‌های کشور ما به سمت این کشور همسایه در حال هدایت شدن است.»

او درادامه به «ایران» گفت:«طی چند وقت اخیر و در راستای کاهش ارزش لیر، خیلی از ایرانی‌ها به سمت ترکیه رفتند تا واحد مسکونی خریداری کنند؛ اما دولت ترکیه اخیراً اعلام کرده است که کاهش ارزش لیر در برابر دلار را جبران خواهد کرد و اکنون شاهد آن هستیم که وضعیت لیر در برابر دلار رو به بهبود است.»

عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران با تأکید بر اینکه یکی از اشتباه های بزرگی که برخی از مردم انجام دادند، تبدیل دلار به لیر بود، تصریح کرد: «از آنجا که ترکیه کاهش ارزش لیر در برابر دلار را جبران خواهد کرد، افرادی که به این سمت رفتند، متضرر می‌شوند.»

چگونه دولت گذشته، ترکیه را جذاب کرد؟

طی سال‌های اخیر در فضای مجازی و شبکه‌های تلویزیونی ایرانی زبان خارج از کشور تبلیغات وسیعی نسبت به خرید ملک در ترکیه صورت گرفته و این امر مردم و صاحبان پول کشورمان را تشویق به خرید ملک از این کشورهمسایه کرده است. از طرفی برخی‌ها برای گرفتن اقامت سراغ ترکیه رفتند، هر چند که گفته می‌شود دیگر ترکیه به ازای خرید ملک اقامت نمی‌دهد ولی برخی از منابع می‌گویند هر فردی که در ترکیه ملکی به ارزش ۲۵۰ هزار دلار به بالا خریداری کند، می‌تواند شهروندی ترکیه را بگیرد.

یکی از سؤالات این است که چرا حضور و سرمایه‌گذاری در ترکیه مورد اقبال عموم قرار گرفته است؟ کارشناسان، سیاست‌های دولت گذشته را عامل حضور ایرانیان در ترکیه می‌دانند. از آنجا که دولت های یازدهم و دوازدهم ثبات در تصمیم‌گیری نداشته و همواره مانعی بر سر راه تولید و سرمایه‌گذاری ایجاد می‌کرده است، صاحبان پول انگیزه و تمایل خود به سرمایه‌گذاری در کشورمان را از دست دادند.

تمام فعالان اقتصادی به این امر اذعان دارند که دولت گذشته با تصمیم‌های آنی، یک شبه و بعضاً فاقد رعایت مباحث کارشناسی، اجازه نداده است که اقتصاد جریان طبیعی خود را داشته باشد. نکته دیگر آنکه دولت گذشته در مهار قیمت مسکن ناکام بود، در شرایطی که دارندگان پول امکان خرید خانه در کشورشان را نداشتند، در ترکیه فرصت‌های زیادی برای خانه‌دار شدن وجود داشت.

دولت گذشته بخصوص عباس آخوندی (وزیر اسبق راه و شهرسازی) اعتقادی به مسکن مهر نداشت و حتی برای اتمام پروژه‌های نیمه تمام مسکن مهر که مردم در آن با هزاران امید سرمایه‌گذاری کرده بودند، مانع تراشی می‌کرد. لذا متعهد نبودن به پروژه‌های گذشته و عدم ساخت مسکن جدید باعث شد که روز به روز کمبود مسکن بیشتر حس شود؛ آن هم در شرایطی که سالانه در ایران باید  ۸۰۰هزار تا یک میلیون میلیون مسکن ساخته شود. طبیعی است با رخدادهایی که به آن اشاره شد تمایل به سرمایه‌گذاری در ترکیه روزافزون شود.

 عراق در صدر

این عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران همچنین با استناد به اعداد و ارقام به روز مرکز آمار ترکیه درباره خرید ملک در ترکیه به «ایران» گفت: «در سال ۲۰۱۹ ایرانیان ۵ هزار و ۴۲۳ واحد ملک در ترکیه خریداری کردند که بر این اساس کل املاکی که ترکیه به اتباع خارجی فروخته، ۴۵ هزار و ۴۸۳ واحد بوده است؛ در این سال رتبه اول را عراق و رتبه دوم را ایران در خرید ملک داشته است.»

او افزود:«در سال ۲۰۲۰، در حدود ۷ هزار و ۱۸۹ واحد مسکونی، ایرانی‌ها ملک از ترکیه خریداری کردند که کل فروش سال ترکیه به اتباع خارجی ۴۰ هزار و ۴۱۲ واحد بوده است. در این سال میزان خرید ملک ایران و عراق تقریباً برابر بوده است.»

خرید ملک از ۵۰ هزار دلار

عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران خاطرنشان کرد: «در ۱۰ ماهه سال ۲۰۲۱ ایرانیان بیش از ۷هزار و ۱۸۸واحد مسکونی از ترکیه خریداری کردند که در این میان کل فروش دولت ترکیه به اتباع خارجی ۴۳ هزار و ۳۷۲ واحد بوده است که بر این اساس ایرانی‌ها به رتبه اول و عراقی‌ها به رتبه دوم رسیدند.»

او با بیان اینکه قیمت ملک در ترکیه از ۵۰ هزار دلار تا بیش از یک میلیون دلار است، اظهارداشت: «به طور متوسط ایرانی‌ها برای خرید ملک در کشور ترکیه در حدود ۲۰۰ هزار دلار پرداخت می‌کنند.»

پولی که از کشور طی سال‌های گذشته خارج شده تنها مربوط به خرید ملک نیست، حضور گردشگران ایرانی هم در ترکیه رونق داشته است؛ البته طی دو سال گذشته به خاطر شیوع ویروس کرونا و بسته بودن مرزهای مشترک، آمار گردشگری ایران پایین آمده است ولی گویا با کاهش ارزش لیر، تعداد زیادی از مردم تمایل دارند به این کشور همسایه مسافرت داشته باشند.رضا کامی با استناد به اعداد مرکز آمار ترکیه به «ایران»، گفت: «در سال ۲۰۱۹، بیشترین گردشگر ترکیه متعلق به کشور روسیه با ۷ میلیون و ۱۷ هزار نفر بوده است، آلمان با ۵ میلیون و ۲۷ هزار نفر، بلغارستان با ۲ میلیون و ۷۱۳ هزار نفر و انگلیس با ۲ میلیون و ۵۶۲ هزار نفر به ترتیب رتبه‌های دوم، سوم و چهارم را به خود اختصاص دادند. در این میان تعداد گردشگران ایرانی به ترکیه در سال یاد شده ۲ میلیون و ۱۰۲ هزار نفر بوده است که بدین جهت رتبه پنجم گردشگری به کشورمان می‌رسد.»

او درباره میزان گردشگری ترکیه در سال ۲۰۲۰ (شیوع ویروس کرونا)، افزود: «در این سال ۳۵۲ هزار و ۵۷۷ ایرانی به ترکیه رفتند که بر این اساس رتبه ایران به عدد ۸ رسیده بود. در همین سال روسیه با ۲ میلیون و ۱۲۸ هزار نفر گردشگر، بلغارستان با یک میلیون و ۲۴۲ هزار نفر و آلمان با یک میلیون و ۱۱۸ هزار نفر به ترتیب رتبه‌های اول تا سوم گردشگری ترکیه را داشتند؛ کشورهای اوکراین، انگلیس، گرجستان و عراق هم رتبه‌های چهارم تا هفتم را ثبت کردند.»

عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه مرکز آمار ترکیه هنوز تعداد گردشگران ۲۰۲۱ خود را اعلام نکرده است، گفت: «به نظر می‌رسد در سال‌جاری تعداد گردشگران ایرانی به ترکیه افزایشی بوده باشد، دلیل اصلی این اتفاق کاهش ارزش لیر است.»

همانطور که در سایر رسانه‌ها آمده است رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، تصمیم گرفت در زمان رکود اقتصادی حاصل از کرونا، نرخ سود بانکی را در چند نوبت کاهش دهد و با اجرای این تصمیم بود که افت پول ملی این کشور آغاز شد. داده‌های رسمی ماه نوامبر (نیمه آبان تا نیمه آذر امسال) نشان داد که تورم در ترکیه نسبت به سال گذشته به ۲۱.۳ درصد رسیده است، اگرچه تحلیلگران تخمین می‌زنند که این تورم احتمالاً بالاتر است.

افزایش حجم نقدینگی، کاهش نرخ سود بانکی، افزایش تورم و افزایش بدهی‌های خارجی، از مهم‌ترین عوامل سقوط ارزش ذاتی پول ملی ترکیه محسوب می‌شود. با وجود این شرایط، همچنان اردوغان رئیس‌جمهور این کشور، با افزایش نرخ‌های بهره مخالف و معتقد است که این نرخ‌ها باعث افزایش تورم می‌شود.

دردسرهای خرید از ترکیه

رضا عابد گناباد، کارشناس مسائل ترکیه نیز به «ایران»، گفت: «تبلیغات گسترده در فضای ماهواره‌ای باعث شد که مردم ایران از فضای داخلی ناامید شوند و به سمت سرمایه‌گذاری در ترکیه بروند، لذا سرمایه های دهک‌های متوسط و رو به بالای جامعه به ترکیه رفتند.»

او با بیان اینکه خرید ملک در ترکیه دردسر دارد و متأسفانه مردم نسبت به قوانین و چالش‌های این کشور آشنا نیستند، افزود: «در حال حاضر اقتصاد ترکیه ثبات ندارد و همین امر می‌تواند یک مانع جدی باشد، صاحبان پول و ثروت باید بدانند کشوری که با تنش روبه‌رو شده است، سرمایه‌گذاری و حتی خرید ملک در آن اشتباه است و حتی باعث می‌شود که برخی‌ها سرمایه اصلی خود را از دست بدهند.» کارشناس مسائل ترکیه گفت: «به مردم توصیه می‌کنم به جهت ساختار متزلزلی که ترکیه دارد، سرمایه‌گذاری انجام ندهند.»