عمده ترین مشکل املایی دانش آموزان:

الف:نارسا نویسی:

-نارسا نویسی به وضعیتی اطلاق می شود که دانش آموزان قواعد نگارشی را در هنگام نوشتن رعایت نمی کنند،تمام کلمه یا بخشی از حروف آن را نمی تواندهم اندازه و هم شکل طبق قواعد نگارشی بنویسدهمچنین  نا رسایی آموزش در مورد استثناها و قواعد نگارشی جزو این دسته از مشکلات است.

مثل نوشتن کلمه ی بندگی به صورت بنده گی یا نوشتن کلمه ی خواهر به صورت خاهرو... در این نوع اختلال دانش آموز کلمه را از نظر نقطه ،دندانه،شکل درست حرف و...کاملا درست می نویسد تنها مشکل این است که دانش آموز معیار درست نویسی کلمه و حروف آن را رعایت نمی کند.

-دانش آموزمهارت هایی نظیرچرخش دست درنوشتن،گرفتن صحیح مداد رابه خوبی یاد نگرفته است.

-عدم حرکت مناسب انگشتان

-ناهماهنگی چشم وحرکت دست

-وضعیت قرار گرفتن نامناسب دفتر ومداد به هنگام نوشتن

-نارسایی آموزش معلم در تمرین نوشتاری حروف

-عدم هماهنگی حواس دیداری،شنیداری وحرکتی

-خطا در ادراک دیداری حروف وکلمات

-فاصله ی نامناسب چشم به هنگام نوشتن

-عدم توانایی کنترل دست در هنگام نوشتن

-عدم هماهنگی کلی بدن

-تاخیر در تکلم فرد

-پرتحرکی وبی قراری در هنگام نوشتن

-میز و صندلی های نامناسب

ب:ضعف در حافظه ی دیداری:

عمده ترین مشکل املایی  دانش آموزان ناتوانی در جایگزینی درست این حروف می باشد،علت عمده این نوع غلط های املایی ضعف حافظه ی دیداری است ،یعنی دانش آموز در هنگام نوشتن املا قادر نیست تصویر درست کلمه را در ذهن خود یادآوری کند لذا در باز شناسی حروف هم صدا دارای مشکل است.

علل ضعف حافظه ی دیداری:

-نقص آموزش  معلم

-عدم تمرین وتکرار حروف هم صدا توسط دانش آموز

-دانش آموز قادر نیست تصویر کلمه رادرذهن خود تجسم کند

-نشناختن حروف

-ناتوانی در ترکیب حروف

ج:ضعف درتمیزدیداری

-در این نوع مشکل املا یی ، دانش آموز جزییات کلمه را رعایت نمی کند مثل این که از دندانه یکی را می نویسد،یا از نقطه ها کم وزیاد می کند مثل کلمه ی آش که می نویسد آس،یا عدم تشخیص حروفی که دارای تصویر فضایی مشابهی  هستند مانند ج به جای چ

د:حساسیت شنوایی

برخی از مشکلات املایی از ضعف شنوایی ناشی می شود در این نوع اختلال املایی دانش آموز به علت ضعف شنوایی برخی از صداها را نمی شنود یا این که آن را اشتباه می شنود.پایین بودن حساسیت شنوایی عامل اصلی این اختلال است.مانند نوشتن مسواک به صورت مسباک ویازنبور به صورت زمبور علاوه بر اشتباه در نوشتن کلمات گاهی جا انداختن برخی از حروف و کلمات نیزاز ضعف شنوایی است.شیوه ی تلفظ  معلم نقش اساسی دارد با تلفظ  شمرده ورسا بودن صدای معلم عمده ی این شکل حل خواهد شد.

ه:عدم دقت وتوجه

برخی از مشکلات املایی نیز مربوط به بی دقتی دانش آموز در دندانه ونقطه،تشدید وجایگزینی نادرست آن هاواشتباهاتی در سر کش،تشدید می باشد.

-علل اشتباه نویسی در دندانه:

-نا آشنایی با شکل کلی دندانه وحروف دندانه دار

-نا آشنایی با نوشتن شکل دندانه در کلمه

-اشتباه در شمارش دندانه های حروف دندانه دار مثل کلمه نیستند

-اشتباه در نوشتن شکل حروف دندانه دار در خط تحریری

-اشکالات مربوط به تشدید:

-جاانداختن یا ننوشتن تشدید

-بی جا یا اضافه گذاشتن تشدید

-جا به جا نوشتن تشدید

- راه کار عملی برای شناسایی وبرنامه ریزی مشکلات املایی:

یکی از مشکلاتی که دانش آموزان با آن مواجه می باشند ضعف املاء است.اولین گام برای بر طرف کردن هر ضعفی شناخت آن  می باشد.اگر معلم ومربی به موقع و دقیق مشکلات دانش آموز را تشخیص دهد می تواند سریع راه حل مناسب ومنطقی را برای حل مشکل انتخاب و در جهت بهبود وضیعیت آموزشی دانش آموزان اقدام نماید.

- برای درمان نارسانویسی می توان از اقدامات زیر کمک گرفت:

-مدادی در اختیار دانش آموز قرار داده تاخطوطی به دلخواه رسم کند.

-به دلخواه نقاشی کرده وآن را رنگ بزند.

-با استفاده از گچ نرم روی تخته خط بکشد ونقاشی کند.

-به وضعیت نشستن کودک توجه نموده وآن را اصلاح کنید او باید کاملا راحت روی صندلی بنشیند.

-کاغذ یا دفتری که در آن می نویسد،راست باشدلبه کاغذ با لبه میزبیش از 15 درجه انحنا نداشته باشد.

-نحوه مداد گرفتن دانش آموز را کنترل نموده وشیوه درست گرفتن مداد رابه او آموزش دهید.

-اگر انگشتان وعضلات کوچک وبزرگ دست او ضعیف هستند از مدادهای باریک تر وبا قطر کمتر استفاده کنید    

-برای تقویت عضلات دست از فعالیت های زیر می توان استفاده نمود

 -بازی با خمیر یا موم،مچاله کردن کاغذ باطله،بریدن اشکا ل مختلف با استفاده از قیچی ،بستن بند کفش ،حرکت انگشتان دست با استفاده از فرمان معلم ،باز وبسته نمودن پیچ ومهره ،رسم دو خط موازی واز او بخواهیم در بین خطوط بنویسد

برای درمان ضعف در تمیز دیداری اقدامات زیر را می توان انجام داد

دانش آموزانی که در تمیز دیداری دچار مشکل هستند معمولاکلمات را این گونه می نویسند

-شکل درست کلمات:زود ،خانه ،روز ،دوش ،تبر

-شکل نا درست کلمات:دوز ،جانه ،زور ،دوس، بتر

-روش های درمان

ممکن است این مشکل مربوط به توانایی تشخیص باشد.مثلا دانش آموز س را از ش،ر را از ز،ف را از ق،ع را از غ،و...تشخیص ندهد.که در این صورت کارهای زیر را انجام می دهیم

کارت هایی مانند نمونه زیر تهیه می کنیم

حرف:مثلا ج

نمونه حرف بالا را در حروف زیر پیدا کن

«چ ، ی، ص، ج، ح ، ع ، ک، خ، ح، چ»

کلمه:مثلا دانش

نمونه کلمه ی بالا را در بین کلمات پیدا کن

رانش  داش  روش  دانش  دانشور

پر رنگ نمودن حروف یا صدا

س-خروس ، شست وشو،  مسائل،  سطل،  سماور، هسته، لباس

کارت هایی تهیه نموده و حروف الفبا را در جهات مختلف روی آن نوشته واز دانش آموز می خواهیم با چرخاندن کارت حروفی که درست در مقابل او قرار می گیرند را بخواند.

تصاویر نقطه چین را پر رنگ کند.

تصاویر ساده ی هندسی را کپی کند.

حروف یا کلماتی را به صورت ناقص نوشته از او می خواهیم آن را تکمیل کند.

درمان تقویت حافظه ی دیداری:

برای تقویت حافظه ی دیداری می توان این فعالیت ها را انجام داد.

شقایق_گل_لاله_بهار

یک کارت مقوایی که روی آن سه کلمه نوشته شده است به دانش آموزان نشان می دهیم سپس آن را مخفی می کنیم واز وی می خواهیم آن کلمات را به ترتیب بازگو کند.پس از انجام موفقیت آمیز این تمرین کارت هایی با تعداد بیشتری از کلمات را به وی نشان داده همان تمرین را ادامه داده.

 -حساسیت شنوایی:

برای حساسیت شنوایی می توان این فعالیت ها را انجام داد.

-تلفظ صحیح کلمه ها وترکیب های درس

-روان ورسا خوانی متن درس

-به کار بردن کلمه های درس در جمله

-تعیین تعدادی حروف جهت پیدا کردن کلماتی که داراری این حروف هستند از متن درس توسط دانش آموز.

-به کار بردن وضیعت نوشتن نقطه نسبت به شکل حروف یعنی محل قرار گرفتن نقطه در پایین یا بالا وتعداد نقطه.

-به کارگیری صحیح نشانه ی تشدید در کلمات تشدید دار درس تا ویژگی نوشتاری این کلمات در ذهن دانش آموزان تثبیت گردد.

-به کار گیری حروف چند شکل ویک صدا در کلمات که یک دسته از آن حرف((س،ص،ث))هستند که در زبان فارسی یک گونه صدا دارند.

-یادداشت کردن اشتباهات املائی دانش آموزان به منظور آموزش جبرانی آن ها در فرصت های مناسب مانند جمله سازی.

-شناخت کلمات مخالف،هم معنی وهم خانواده های درس

-دادن تمرین های متفاوت جهت شمارش دندانه ها

-ساختن کلمات ترکتبی جهت تقویت املاء

-گفتن املاء پای تخته از کلمه هایی از درس که ارزش املائی دارند.

-پیدا کردن املای صحیح کلمات از رروی کتاب توسط دانش آموز

-در صورتع امکان موقع تصیح نمودن املائ،دانش آموزان را انفرادی نزد خود فرا خوانده تا به غلط املائی خود توجه کنند.

-در قرائت املاء،جملات از هم گسیخته وبی ربط(کلمه به کلمه)گفته نشود و به صورت جمله بیان شود.

-متن املائی را که می خواهیم به دانش آموز بگوییم،انتخاب می کنیم و یک بار می خوانیم تا دانش آموزان ارتباط معانی کلمات ومضمون کلی مطلب را درک کنند و برای نوشتن املاء آمادگی کامل را کسب نمایند.

-تقویت تندنویسی در بعضی از دانش آموزان

-استفاده کردن از شیوه های گونگون متن املاء

-افزایش گنجینه لغات

-ایجاد انگیزه در دانش آموزان نسبت به یاد گیری درس املاء

تهیه کننده: فاطمه گودرزی