دیروز برای سومین روز متوالی کیفیت هوای تهران در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس جامعه قرار داشت و شاخص روی عدد ۱۴۳ بود. براساس شاخص هواشناسی طی هفت روز گذشته، دیروز آلوده‌ترین روز پایتخت بود.

در ادامه گزارش ۲۶ آبان ۱۴۰۰ روزنامه جهان صنعت آمده است:  دیروز برای سومین روز متوالی کیفیت هوای تهران در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس جامعه قرار داشت و شاخص روی عدد ۱۴۳ بود. براساس شاخص هواشناسی طی هفت روز گذشته، دیروز آلوده‌ترین روز پایتخت بود. این در حالی است که هر ساله با آغاز فصل زمستان و وارونگی هوا، آلودگی هم شروع می‌شد ولی امسال آلودگی هوا زودتر نفس شهروندان را به شماره انداخته است.

وضعیت هوای تهران به قدری وخیم اعلام شده که دیروز نشست تخصصی معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری کل استان تهران با دستگاه‌های ذیربط با موضوع کنترل و کاهش آلودگی هوا در محل این معاونت برگزار شده است. علی دیزجی معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان تهران گفت: «با توجه به اینکه بر اساس آمار اعلام شده ۱۰ درصد کل ذرات معلق موجود در هوای شهر تهران مربوط به موتورسیکلت‌ها بوده و این وسایل نقلیه هشت برابر خودروها ایجاد آلودگی می‌کنند پلیس راهور ‌باید با اجرای طرح‌های ضربتی نسبت به توقیف موتورسیکلت‌های فاقد پلاک‌، فرسوده و سنگین بر اساس قانون عمل کند.»

اما سال گذشته مهم‌ترین عامل آلودگی هوای تهران و کلانشهرها را مازوت‌سوزی کارخانه‌های اطراف عنوان کردند. براساس گزارش‌ها کارخانه‌ها و صنایع در فصل سرما از سوخت‌های فسیلی برای ادامه فعالیت خود استفاده می‌کنند.

انتشار گازها و مواد شیمیایی از این کارخانه‌ها صدمات جبران‌ناپذیری به محیط‌زیست وارد می‌کند، اما کشورهای مختلف جهان برای رونق اقتصاد خود، سختگیری‌های لازم را بر فعالیت این کارخانه‌ها اعمال نمی‌کنند. در کشور ما پالایشگاه‌ها و نیروگاه‌هایی که از سوخت‌های دیزلی استفاده می‌کنند از جمله عوامل مهم آلودگی هوا و محیط هستند.

با این حال چند روز پیش زهره عبادتی معاون محیط‌زیست استان تهران اعلام کرد که ۸۴ مورد اخطاریه محیط‌زیستی برای واحدهای آلاینده صادر و به مسوولان آنها ابلاغ شد، و طی دو هفته گذشته فعالیت ۱۵ واحد آلاینده نیز متوقف شده است. عبادتی با اشاره به اینکه همچنان معضل دیرینه آلودگی ناشی از پسماندسوزی در سطح استان به قوت خود باقی است، ادامه داد: «متاسفانه در طول این مدت کارشناسان محیط‌زیست در گشت‌های شبانه با ۱۲۰ مورد حریق ناشی از ضایعات‌سوزی و پسماندسوزی مواجه شدند و اقدام به اطفای آن کردند.»

مازوت ایران ۷ برابر حد مجاز

در همین حال دکتر اسماعیل کهرم، کارشناس ارشد محیط‌زیست درخصوص تکرار آلودگی هوا به «جهان‌صنعت» گفت: برخلاف گفته‌های مسوولان متاسفانه هنوز مازوت سوزانده می‌شود. چرا که چاره‌ای جز مازوت‌سوزی ندارند. سال‌های گذشته امارات مازوت را از ما می‌خرید و آن را با کشتی راهی دریاهای عمیق می‌کرد و در آنجا می‌سوزاند. اما اخیرا چون متوجه شدند که ماوزت ایرانی هفت برابر استاندارد جهانی منواکسیدکربن دارد، دیگر مازوتی از ما خریداری نمی‌کنند. این در حالی است که میلیاردها تن مازوت در کشور وجود دارد و مسوولان ذی‌ربط نمی‌دانند باید با این مقدار مازوت چه کنند. مازوت‌ها را نمی‌توان دفن کرد، زیرا اگر آنها را دفن کنیم وارد آب‌های زیرزمینی می‌شود و آب را مسموم می‌کند. اگر در آب بریزند باز دریا مسموم می‌شود و تمام آبزیان از بین می‌روند. با سوزاندن مازوت هم هوا آلوده شده است. بنابراین مازوت‌ها را برای سوزاندن تحویل نیروگاه‌های می‌دهند تا از آن برق بگیرند؛ غیر از این هم کاری نمی‌توان کرد. مازوت ایران آلاینده‌تر از حد مجاز است.

وی افزود: سوزاندن مازوت برای تنفس بسیار خطرناک است و ترکیبی دارد که سرطان‌زا است. اما در واقعیت دولت چاره‌ای جز سوزاندن مازوت ندارد. حتی هیچ کشوری هم حاضر نیست به دلیل میزان آلایندگی آن را از ما بخرد. هیچ راهی وجود ندارد که میزان آلایندگی هفت درصدی را به نیم درصد تبدیل کرد. چرا که اگر نیم درصد بود این مازوت را از ما می‌خریدند. در نتیجه به اندازه‌ای میزان آلودگی آن زیاد است که به هیچ عنوان نمی‌توان از شر آن خلاص شد.

دکتر کهرم اظهار کرد: البته دلیل آلودگی هوای تهران تنها به مازوت‌سوزی ربط ندارد بلکه سهم خودروهای فرسوده عمومی در آلودگی هوای شهرهای بزرگ و پرجمعیت، حدود ۶۵ درصد است که نوسازی یا از رده خارج کردن این خودروها به همین میزان در کاهش آلودگی هوای شهرهای بزرگ موثر است. به‌طور کل خودروها بعد از گذشت مدتی دودزا می‌شوند و کاربرات، بنزین را با هوا مخلوط می‌کند که منجر به تولید دود می‌شود. ساسات خودرو نیز بعد از ۱۵ سال به تعمیر نیاز پیدا می‌کند و خودروهای فرسوده و قدیمی به یکی از عوامل آلودگی هوا تبدیل می‌شوند. خودروی کهنه و فرسوده چندین برابر استاندارد، آلایندگی تولید می‌کند و باعث می‌شود ۲۰۰ نوع ترکیب سمی از اگزوز راهی هوا شود که بسیار خطرناک است. دلیل دیگر آلودگی هوا نوع و کیفیت بنزین است. اکنون در اروپا یورو ۵ و ۶ مورد استفاده قرار می‌گیرد اما بنزین در ایران این کیفیت را ندارد. راهکارهای متعددی برای اسقاط خودروهای فرسوده می‌توان ارائه داد.

وی درخصوص راهکارهای موجود گفت: دولت به ‌دنبال راهکارهایی است که نیاز به منابع مالی نداشته باشد و مردم دنبال راهکارهایی هستند که از تسهیلات دولت استفاده کرده و خود هزینه‌ای ندهند. بنابراین باید راهکارهایی را به اجرا گذاشت که ضمن بیشترین تاثیر در کاهش اثرات ناشی از آلودگی‌ها، کمترین ضرر را به اقتصاد شهر و مردم تحمیل کند، همچنین امکان تامین منابع مالی و پشتیبانی فرهنگی لازم برای اجرای این راهکارها فراهم باشد، چرا که در غیر این صورت هرگز آنها عملی نمی‌شود.

وزارت کشور ورود کند

محسن پیرهادی رییس کمیسیون خدمات شهری و محیط‌زیست شورای شهر تهران نیز در این خصوص به «جهان‌صنعت» گفت: برخلاف تصور همگان بحث آلودگی هوای تهران مختص به شهرداری نیست و براساس قانون پاک چهارده دستگاه از جمله وزارتخانه‌های نفت، نیرو، کشور، راه‌وشهرسازی، امور اقتصادی و دارایی، صنعت، معدن و تجارت، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، آموزش و پرورش، ارتباطات و فناوری اطلاعات، سازمان حفاظت محیط‌زیست، معاونت راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی و سازمان صدا و سیما موظف به اجرای برنامه‌های این قانون هستند و براساس قانون هوای پاک اگر هر یک از این دستگاه‌ها وظایفشان را به درستی انجام ندهند مورد بازخواست قرار خواهند گرفت. این در حالی است که متولی اصلی بحث آلودگی هوا وزارت کشور است. زیرا تنها وزارت کشور باید دستگاه‌های ذی ربط را در این زمینه دور هم جمع کند و برای رفع معضل آلودگی هوای تهران برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری کند.

رییس کمیسیون محیط‌زیست شورای شهر تهران با اشاره به مسوولیت شهرداری و مدیریت شهری در بحث رفع آلودگی هوای پایتخت اظهار کرد: آن دسته از موضوعاتی که مرتبط با حوزه شهری و شهرداری است، در جلسه با مسوولین مربوطه مطرح شده و آن مسائلی که مربوط به ما و قابل تذکر و پیگیری بوده، در حال انجام است.

وی با اشاره به لزوم مطالبه‌گری از نهادهای مسوول در موضوع آلودگی هوا بیان کرد: در این زمینه لازم است تا دستگاه متولی اصلی یعنی وزارت کشور و دوستانی که در این خصوص کار می‌کنند، از همه دستگاه‌ها بخواهند تا برنامه عملی خود را ارائه دهند و با مشخص بودن شرح وظایف هر دستگاه، یک مطالبه‌گری از سوی وزارت کشور انجام شود. اگر این نهاد متولی به موقع اقدام به عمل و هماهنگی دستگاه‌ها کند، ما در مقابله با بحران‌های محیط‌زیستی پایتخت غافلگیر نخواهیم شد. البته در این خصوص نیز موارد لازم را به شهرداری متذکر می‌شویم تا تمامی اقدامات لازم برای مقابله با این معضل انجام شود. اما همان طور که پیشتر گفته‌ام رسیدگی به موضوع آلودگی هوا مختص به شهرداری تهران نبوده و نیست. بلکه رسیدگی به آن وظیفه تمام دستگاه‌های نامبرده است که البته متولی این امر وزارت کشور است.