فرشته جهانی
 
- هشتم آذر ۱۴۰۰ خورشیدی مذاکرات جدید هسته‌ای میان مذاکره‌کنندگان ایران و ۱+۴ آغاز می‌شود. این در حالی است که هر چه به این زمان نزدیک می‌شویم، مقامات امریکایی تلاش خود را برای سنگ‌اندازی و فشار روانی به تیم ایرانی وارد می‌کنند تا مذاکرات طبق خواسته آنها پیش برود.

رسانه های ایران ۲۳ آبان ۱۴۰۰ خورشیدی نگاه ویژه‌ای به مذاکرات هسته‌ای برای لغو تحریم‌ها داشته اند. به گونه‌ای که اصولگرایان، اعتدالگرایان و اصلاح‌طلبان هر کدام گزارش، یادداشت و مصاحبه هایی در این خصوص منتشر کرده اند که در ادامه بخشی از این گزارش ها رصد می شود.

رسانه‌های اعتدالگرا

تلاش واشنگتن برای به حاشیه بردن مسئله تضمین در توافق

روزنامه حمایت در گزارشی به حمایت از فضاسازی آمریکایی ها در آستانه نشست وین پرداخت و نوشت:  آمریکایی‌ها که در آستانه نشست وین با به راه انداختن یک جنگ زرگری و ساختگی، در پی بالا بردن هزینه اقدامات خود در قبال بازگشت به توافق هسته‌ای۲۰۱۵ که خود به صورت یکجانبه از آن خارج شده‌اند هستند، همچنان با ایجاد فضای تنش‌آلود دولت-کنگره، بر مسیر نخ‌نمای قبلی یعنی عدم توانایی دولت آمریکا بر دادن تضمین جهت عدم خروج از برجام، اصرار دارند«تد کروز» سناتور جمهوری‌خواه آمریکایی که پیش از این رسما مدعی شده بود بایدن توانایی دادن تضمین به تهران را ندارد، طی پیامی در صفحه شخصی خود در فضای مجازی به خبر بلومبرگ به نقل از علی باقری معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران که گفت ایران از آمریکا خواستار تضمین عدم خروج مجدد از توافق هسته‌ای۲۰۱۵ است، واکنش نشان داد. وی در این خصوص ادعا کرد: علی‌رغم رویاهای ایرانی‌ها، طبق قانون اساسی آمریکا تنها راه برای تحقق تضمین عدم خروج دوباره آمریکا از توافق، این است که برجام را به عنوان یک معاهده برای تایید سنا ارائه کنند. کاری که بایدن از انجام آن می‌ترسد! از سوی دیگر دو عضو مجلس نمایندگان آمریکا طرحی ارائه کرده‌اند که خواستار تحریم مبادلات تسلیحاتی با ایران است. «دان بیکن» و «جو ویلسون» این طرح که «قانون جلوگیری از مبادلات تسلیحاتی ایران» نام گرفته را هفته گذشته ارائه کرده‌اند.

عملیات شکست تحریم

روزنامه ایران در گزارشی به اهداف و رویکرد تیم مذاکره کننده کشورمان در فصل جدید گفت‌وگوها با ۱+۴ پرداخت و نوشت: در زمانی که شرکت‌های اروپایی یکی پس از دیگری به بهانه خروج امریکا از برجام از ایران خارج شدند، اروپایی‌ها به بهانه ناتوانی در اجبار شرکت‌هایشان به کار با ایران سکوت کردند. بعد از خروج امریکا از برجام، شرکت‌ها سعی کردند از امریکا به نوعی معافیت تحریمی بگیرند، اما با واکنش منفی وزارت خزانه‌داری امریکا روبه‌رو شدند. اولین لغو قرارداد تجاری شرکت‌های اروپایی با ایران توسط ایرباس در ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۷ صورت گرفت که این شرکت پذیرفت قرارداد فروش هواپیما به ایران را لغو کند و تنها دو هواپیمای دیگر را تحویل بدهد. بعد از ایرباس در ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ شرکت فولادسازی دانیلی ایتالیا به‌دنبال خروج امریکا از برجام تلاش برای یافتن تأمین‌کننده مالی برای سفارشات ۱.۵میلیارد یورویی را که در ایران برنده شده بود، متوقف کرد. آلساندرو تریویلین، مدیرعامل شرکت دانیلی در این‌باره گفت: «با خروج امریکا از توافق هسته‌ای، بانک‌ها به‌دلیل نگرانی از تحریم‌های ثانویه دیگر آماده تأمین مالی پروژه‌های ایرانی نیستند».به مرور زمان خروج شرکت‌های اروپایی از اقتصاد ایران به‌طور تصاعدی افزایش پیدا کرد و دو شرکت ژاپنی فعال در زمینه قطعات خودروسازی و یک شرکت بیمه به نام «سوئیس‌ری» اعلام کردند از ایران خارج خواهند شد. شرکت توتال فرانسه نیز در تاریخ ۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۷ اعلام کرد که با اعمال تحریم‌های امریکا علیه ایران، هرگونه همکاری با خطر از دست رفتن دسترسی به سیستم‌های بانکی همراه است که توتال چنین ریسکی را نمی‌پذیرد.
 

رسانه‌های اصولگرا

امریکای بایدن هم همان راه ترامپ را می‌رود!؟

روزنامه جوان در گزارشی با عنوان امریکا نه تضمین می‌دهد و نه اراده‌ای برای احیای برجام دارد، نوشت: جو بایدن، رئیس‌جمهور امریکا طی یادداشتی که به وزارت خارجه این کشور نوشته است، برخلاف وعده‌های پرطمطراق کاخ سفید جهت لغو تحریم‌های غیرانسانی علیه ایران و بازگشت این کشور به توافقنامه هسته‌ای، از ضرورت کاهش خرید نفت ایران از سوی کشورهای واردکننده سخن می‌گوید؛ موضعی که نشان می‌دهد ایالات‌متحده امریکا استمرار روند کنونی درباره برجام مبنی بر «توقف تعطیلی صنعت هسته‌ای ایران- اجرایی نشدن تعهدات غرب- اعمال تحریم‌های یکجانبه علیه کشورمان» را بسیار سودمند می‌داند و اراده جدی برای جلوگیری از احیای برجام را در سر می‌پروراند. بایدن در بخشی از یادداشت مورد اشاره می‌آورد: «عرضه کافی نفت و فرآورده‌های نفتی از کشورهایی غیر از ایران که اجازه کاهش قابل توجه حجم خرید نفت و فرآورده‌های نفتی از ایران توسط نهادهای مالی یا از طریق آن‌ها را بدهد، وجود دارد.» همانطور که اشاره شد، یادداشت بایدن در آستانه مذاکرات جدید اثبات می‌کند که مذاکرات جدید وین بین ایران و گروه ۱+۴ در راستای لغو تحریم‌های یکجانبه امریکا علیه ایران- واشنگتن همچنان مصر است مهم‌ترین ابزار فشار خود علیه جمهوری اسلامی ایران را که همان اعمال تحریم‌های غیرانسانی علیه ایران است، حفظ کند و در هیچ شرایطی حاضر نیست درباره کاهش و حتی تعلیق آن پای میز مذاکره بنشیند.
 

بازگشت آمریکا به تعهدات شرط ایران برای مذاکرات است

روزنامه رسالت به گفت وگو با ابوالفضل ظهره‌وند کارشناس مسائل بین‌الملل و غرب آسیا پرداخت و نوشت: برای تحلیل وضعیت مذاکرات هسته‌ای باید سمت‌وسوی آن را نگاه کنیم. خواسته‌ها و مواضع کشورهای حاضر در برجام خودش تحلیل مشخصی به ما می‌دهد. یعنی هر آنچه طرف ایرانی و هر آنچه طرف غربی و آمریکایی می‌گوید. مسئله این است که تاکنون روند برجام طی شده و ایران به تمام تکالیف خود عمل کرده است اما متأسفانه طرف مقابل به تعهدات خود متعهد نمانده است.جمهوری اسلامی ایران با چک برگشتی مواجه است. چراکه مذاکرات برایش آورده‌ای نداشته جز اینکه کشورهای تحریمی را نیز افزایش داده است. بنابراین اگر مفهوم مذاکره این است که صرفاً تحریم‌ها و فشارها علیه ایران افزایش یابد، این مذاکره غلط و ناصوابی است. این کارشناس بیان کرد: اکنون نیز که معاون سیاسی وزیر امور خارجه عنوان می‌کند ما مذاکره هسته‌ای نداریم، از همین منظر است و مذاکره برای موضوعی که درگذشته به نتیجه رسیده است صورت نخواهد گرفت.  
 

تشریح سیاست های جمهوری اسلامی در آستانه مذاکرات وین

خبرگزاری مهر به بازتاب سخنان امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه پرداخت و آورد: امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه در ابتدای این نشست با تبیین سیاست خارجی دولت سیزدهم و با تاکید بر حسن نیت جمهوری اسلامی ایران در ورود به گفتگوهای وین به رغم نقض تعهدات برجامی و خروج از آن و همچنین نقض قطعنامه ٢٢٣١ از سوی آمریکا و همچنین بی عملی کشورهای اروپایی عضو برجام در انجام تعهدات خود، سیاست کشورمان در از سرگیری گفتگوها به منظور رفع تحریم‌های ظالمانه، غیرقانونی و یکجانبه آمریکا را تشریح کرد. دکتر باقری مذاکره کننده ارشد هسته‌ای کشورمان نیز در ادامه ضمن تبیین مواضع و اقدامات صورت گرفته تاکنون، ابعاد مختلف سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران درخصوص این گفتگو ها را تشریح کرد. شرکت کنندگان در این نشست نیز در ادامه به ارائه دیدگاه‌های خود در این زمینه پرداخته و پیشنهاداتی را در خصوص تداوم چنین نشست‌هایی ارائه کردند.

واکنش سناتور آمریکایی به اظهارات معاون وزیر خارجه ایران

 خبرگزاری فارس به بازتاب  توئیت   «تد کروز» سناتور جمهوری‌خواه آمریکایی پرداخت و نوشت: طبق گزارش بلومبرگ، علی باقری کنی که هدایت تیم مذاکره‌کننده ایران را در مذاکراتی که قرار است ۲۹ نوامبر در وین پس از یک وقفه چهار ماهه انجام شود، برعهده دارد، در خصوص تضمین در اظهاراتی در لندن گفت: «این یکی از مسائلی است که در دورهای گذشته حل نشد. در مذاکرات جدید، این یکی از وظایف اصلی است. باقری همچنین در یک مصاحبه دیگر تصریح کرد:  یکی از موضوعات مهم در دستور کار گفت‌وگوها این است که ما به تضمین‌هایی دست پیدا کنیم که از تکرار مجدد نقض فاحش یک توافق بین‌المللی جلوگیری کنیم. آمریکایی‌ها با نقض برجام و نقض قطعنامه ۲۲۳۱ و تحمیل تحریم علیه جمهوری اسلامی ایران، صرفا به جمهوری اسلامی ایران خسارت وارد نکردند، بلکه به کشورهای دیگر عضو برجام نیز خسارت وارد کردند. چون این کشورها تعاملات اقتصادی و قراردادهای اقتصادی با ایران داشتند. همچنین آمریکایی‌ها به کشورهای دیگری که با ایران تعاملات اقتصادی داشتند، یا می‌خواستند این تعاملات را داشته باشند، به آن‌ها هم خسارت زدند.

رسانه‌های اصلاح‌طلب

ضرورت شوک برجام برای احیای اقتصاد

روزنامه آرمان یادداشتی به قلم مرتضی مکی تحلیلگر مسائل بین‌الملل منتشر کرد و نوشت: موانع احیای مذاکرات برجام زیاد است اما باید روی چگونگی برخورد با این موانع کارشود تا بتوانیم از آنها بگذریم و به هدفی که رفع تحریم‌های آمریکاست، برسیم. ولی برخی مواضع و جهت‌ها به گونه‌ای نیست که بخواهد به یک مصالحه و تعامل در جهت رفع تحریم‌ها منتهی شود. درحالی که اگر جمهوری اسلامی ایران با شناخت ودرک محدودیت‌ها، ظرفیت‌ها و فرصت‌ها به مذاکرات برجامی نگاه کند، مسیر، مسیری هست که می‌شود با رفع موانع به هدفی که می‌خواهد، برسد. تعامل و همکاری با آژانس انرژی اتمی می‌تواند یکی از این موضوعات باشد. به هر حال آژانس نقش فنی و نظارتی بر روند اجرای برجام دارد و زمانی که بخواهیم با آژانس تعامل و همکاری را نداشته باشیم، رفتارهای آژانس همان‌طور که قبلا هم نشان داده بیشتر سیاسی خواهد بود تا فنی. 

نکاتی چند درباره مذاکرات هسته ای

روزنامه آرمان یادداشتی به قلم رامین فخاری تحلیلگر مسائل خاورمیانه منتشر کرد و نوشت: بر اساس اخبار منتشر شده قرار بر این منوال است که مذاکرات احیای برجام از تاریخ هشتم آذر آغاز شود، در این نوشتار قصد داریم به این مساله بپردازیم که چرا باید یک پشتیبانی ملی در همه سطوح دولت و ملت ایران از مذاکرات آتی بدون در نظر گرفتن دستاورد آن برای یک جناح سیاسی انجام شود؛ الف- مساله نخست در مذاکرات برجام یا مذاکرات احیای برجام نتیجه آن است، چه شخص دکتر محمد جواد ظریف، چه شخص امیرعبداللهیان هر دو فرزندان ملت ایران هستند و مهم نتیجه برجام و تاثرات بر اقتصاد و معیشت مردم ایران است. راهی که دکتر ظریف وآقای عراقچی آغاز کرد اگر هم توسط امیرعبداللهیان به ثمر برسد، حاصل کار دو دولت از دو جناح سیاسی مختلف بوده است و حداقل باید در این باره همه جناح‌های سیاسی داخلی ایران یک صدا باشند و مساله مذاکرات به دعوای جناح‌های سیاسی تبدیل نشود. ب- مساله مهمتر از مذاکرات و جنبه سیاسی آن اقتصاد و معیشت مردم ایران است که تحت تاثیر تحریم‌هاقرار گرفته است.

اراده احیای برجام وجود دارد اما ...

روزنامه اعتماد در گزارشی نوشت: اراده سیاسی برای احیای برجام در ایران، ایالات متحده، چین، روسیه و تروییکای اروپایی (فرانسه، بریتانیا و آلمان) وجود دارد اما به نظر می‌رسد که باگذشت قریب به سه سال از خروج ایالات متحده امریکا از برجام که منجر به بازگشت تحریم‌های گسترده علیه ایران شد و عکس‌العمل تهران به این نقض فاحش برجام با پایان دادن پلکانی به اجرای تعهدات هسته‌ای روند احیای این توافق را سخت کرده است. ایران، ۱+۴ و ایالات متحده روز هشتم آذرماه به پایتخت اتریش بازمی‌گردند تا مذاکرات متوقف شده در ۵ ماه اخیر برای بازگشت همه اعضای اولیه برجام به این توافق را از سر بگیرند. مذاکراتی که روسیه، تروییکای اروپایی و ایالات متحده می‌گویند باید از نقطه متوقف شده آغاز شود اما علی باقری‌کنی، معاون سیاسی وزیر خارجه ایران می‌گوید مهم نیست نقطه آغاز این مذاکرات کجا باشد، بلکه مهم نتیجه است که باید به لغو تحریم‌ها علیه ایران منتهی شود. همزمان با شمارش معکوس برای ازسرگیری مذاکرات در وین، تحلیلگران و کارشناسان این حوزه از چالش‌هایی سخن می‌گویند که می‌تواند روند پیش‌رو را تحت تاثیر قرار دهد.
 

روزهای حساس دیپلماسی

روزنامه ابتکار در گزارشی نوشت: با بررسی برآیندها و مواضع اخیر برخی سناریوها قوت می‌گیرند: با توجه به اظهارات علی باقری در وین که گفته بود مذاکرات هسته ای نداریم و موضوع اصلی مذاکرات وین پیامدهای ناشی از خروج ایالات متحده آمریکا از برجام و رفع تحریم‌های غیر قانونی است می توان حدس زد که مذاکره در قالب و شکل جدیدی ادامه خواهد یافت. شاید هدف اصلی آغاز گفت‌وگوها از نقطه صفر باشد و اینکه دولت سیزدهم بخواهد به طور مجزا از دولت قبل توافقی را دنبال کند. این احتمال از آنجا قوت می گیرد که در روزها و هفته های اخیر مقامات وزارت خارجه آلمان و فرانسه تاکید کردند که مذاکرات باید از همان نقطه قبل از سر گرفته شود. سناریوی بعدی را شاید بتواند ایجاد تغییراتی در مفاد برجام دانست که در این حالت نیز اگر مورد موافقت گیرد در آن صورت باید منتظر افزایش انتظارات طرف های برجامی نیز بود. به هر روی هر دو سناریو حدس و گمانه زنی است و باید دید با آغاز مذاکرات، گفتگوها چه شکل و قالبی به خود خواهند گرفت.
 

 اگر در مذاکرات حق ما را با صحبت ندهند، آن را با قدرت می‌گیریم

خبرگزاری ایسنا به گفت وگو با حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی طائب رئیس شورای‌ قرارگاه راهبردی عمار پرداخت و نوشت: مذاکره کنندگان ما الان باید خط قدرت را حفظ کنند یعنی در مذاکرات به دشمن تفهیم کنند که اگر حق ما را به صحبت و عدالت ندهند، حق را با قدرت از او خواهیم گرفت. باید شرکت کنندگان در جلسات مذاکره این موضوع را بدانند؛ امروز آمریکایی ها این را فهمیدند؛ چراکه وقتی با زور به میدان آمد تا نفت نفت کش ما را بدزدد، ما با زور نفت را از آن‌ها پس گرفتیم.رئیس شورای‌ قرارگاه راهبردی عمار تاکید کرد: مذاکره کنندگان باید به طرفین مذاکرات گوشزد کنند که اگر در مذاکره حق ما را ندهند ما این قدرت را داریم که با زبان زور حق مان را بگیریم و در آن صورت برای آنها خیلی گران تمام می‌شود.

تلاش تهران و واشنگتن برای افزایش قدرت چانه‌زنی خود

خبرگزاری ایلنا به گفت وگو با رحمان قهرمان‌پور کارشناس مسایل سیاست خارجی پرداخت و آورد: هر دو طرف ایران و آمریکا تلاش می‌کنند در آستانه آغاز دور جدید مذاکرات در وین دست خود را بالاتر از طرف مقابل نشان داده و قدرت چانه‌زنی خود را افزایش دهند اما اینکه تلاش‌ها و اقدامات صورت گرفته از هر دو طرف تا چه اندازه می‌تواند در نتیجه مذاکرات وین تاثیرگذار باشد یا آنها را به اهدافی که دارند نزدیک‌تر یا دورتر خواهد کرد باید منتظر ماند تا دور اول مذاکرات انجام شود و بعد در این خصوص صحبت کرد.

جمع‌بندی

یکی از بزرگترین چالش‌های که دولت سیزدهم از ابتدای زمانی که سکان هدایت کشور را بر عهده گرفت با آن روبه رو بود؛ برجام و برنامه هسته‌ای ایران بود. در این راستا رسانه های اصولگرا امروز نگاه ویژه ای به سخنان مقامات دولتی آمریکا در خصوص برجام داشتند. این رسانه ها معتقدند که دولت آمریکا و بایدن با سخنان خود دنبال بهانه ای هستند که تحریم ها به طور کامل برداشته نشود و با آوردن بهانه های گوناگون سعی بر ایجاد فشار روانی بر تیم ایرانی  مذاکره کننده دارند. این رسانه‌های همچنین بر این باور هستند که آمریکا نه تضمین می‌دهد و نه اراده‌ای برای احیای برجام دارد.

از طرف دیگر رسانه های اصلاح طلب در یادداشت های متعدد خود بر ضرورت احیای برجام تاکید دارند. آنها بر این باور هستند که اگرچه موانع احیای مذاکرات برجام زیاد است اما باید روی چگونگی برخورد با این موانع کارشود تا بتوانیم از آنها بگذریم و به هدفی که رفع تحریم‌های آمریکاست، برسیم. برخی از رسانه‌های این گروه هم معتقدند مذاکره کنندگان باید به طرفین مذاکرات گوشزد کنند که اگر در مذاکره حق ما را ندهند ما این قدرت را داریم که با زبان زور حق مان را بگیریم و در آن صورت برای آنها خیلی گران تمام می‌شود.

رسانه های اعتدالگرا هم بحث رویکرد دولت سیزدهم در مقابل برجام و مذاکرات پیش رو در هشتم آذر ماه را مدنظر قرار داده اند. آنها در گزارش ها و تحلیل های خود  به حمایت از فضاسازی آمریکایی ها در آستانه نشست وین و اهداف و رویکرد تیم مذاکره کننده کشورمان در فصل جدید گفت‌وگوها با ۱+۴ پرداختند.