دیابت (مرض قند) از بیماری‌های غیرواگیری است که تعداد قابل توجهی از شهروندان به دلایل مختلف به آن مبتلا هستند، استان یزد به نسبت جمعیت در رتبه برتر ابتلاء به این بیماری در کشور قرار دارد.

بر پایه گزارش فدراسیون بین‌المللی دیابت، نیمی از مبتلایان به مرض قند از ابتلاء خود بی اطلاع هستند، برآوردهای مرکز تحقیقاتی، درمانی دیابت استان یزد نشان می‌دهد که بیش از ۱۰۰ هزار نفر از جمعیت این استان (حدود ۱۰ درصد)، مستعد ابتلا به دیابت هستند که تاکنون برای ده‌ها هزار نفر از آنان پرونده پزشکی تشکیل‌ شده است و این استان در رتبه برتر کشور از نظر میزان ابتلاء به مرض قند قرار دارد.

عوامل متعددی در شیوع بیماری دیابت دخالت دارند که اضافه وزن و چاقی افراد در کنار الگوی کم تحرک زندگی شهری، افزایش امید به زندگی، کاهش فعالیت بدنی، مصرف شیرینی های سنتی با قند زیاد و زمینه‌های ارثی را می توان از مهمترین عوامل شیوع این بیماری غیرواگیر در این استان یزد برشمرد.

کارشناسان بر این باورند که شیوع دیابت در میان یزدی‌ها بالاست و یکی از دلایل عمده آن را فرهنگ مردم در مصرف انواع شیرینی و نبات با چای و تنوع زیاد شیرینی های سنتی با قند زیاد در این استان در کنار عواملی مانند سبک نامناسب زندگی، عوامل ژنتیکی، اضطراب و تمایل خانواده‌ها به‌ویژه جوانان به مصرف غذاهای آماده عنوان می‌کنند.  

بیماری‌های قلبی و عروقی، زخم و قطع پا، تاری دید، خون‌ریزی چشم و نارسایی کلیه از عوارض ابتلاء به بیماری دیابت عنوان می شود که با افزایش سطح آگاهی افراد در این زمینه و کنترل قند خون به کمک رژیم غذایی مناسب و فعالیت‌های ورزشی از عوارض این بیماری می توان پیشگیری کرد.

ابتلا به دیابت در استان یزد ۶ درصد بیشتر از میانگین کشور است

مدیر مرکز تحقیقاتی، درمانی دیابت یزد به ایرنا گفت: آخرین برآوردها نشان می دهد ۱۵ درصد مردم ایران مبتلا به دیابت هستند که این رقم در استان یزد ۲۱ درصد است ضمن آنکه ۲۵ درصد از جمعیت استان نیز در مرحله "پیش دیابتی" قرار دارند که در صورت کم توجهی ریسک ابتلاء آنان به این بیماری بسیار بالاست .

دکتر سیدمحمد رضا آقایی با بیان اینکه بخش قابل توجهی از بیماران پیش دیابتی برای درمان خود اقدام نمی کنند، تصریح کرد: این بی تفاوتی موجب ابتلاء فرد به بیماری و به دنبال آن مصرف دارو، تزریق انسولین و در نهایت ممکن است به زخم یا قطع عضو منجر شود.

وی آمار افراد پیش دیابتی در استان یزد را زیاد دانست و اضافه کرد: این دسته از افراد، در لبه دره هستند که باید از افتادن آنها پیشگیری شود و این امر کمک همه بخش های استان را می طلبد تا برنامه جامعی برای بیماران پیش دیابتی اجرا شود.

دکتر آقایی با بیان اینکه تهیه پروژه های استانی و شهری برای کاهش آمار افراد پیش دیابتی در استان در دستور کار است، گفت: در برنامه ویژه ای که در این بخش پیش بینی شده است،  تعداد زیادی از سازمان‌ها و واحدهای مرتبط در استان برای پیشگیری از دیابت باید مشارکت کنند.

وی افزود: ۳۰ درصد مسوولیت برنامه کنترل دیابت در دست دانشگاه علوم پزشکی است و بقیه آن را باید سازمان های دیگر کمک کنند تا مردم تغذیه سالم و  تحرک بدنی داشته باشند و از لحاظ فرهنگی و اجتماعی نیز سبک زندگی سالمی را در پیش گیرند.

آقایی با بیان اینکه علاوه بر تشخیص بیماری دیابت باید مراقب عوارض آن نیز باشیم افزود: تعداد دیابتی های استان یزد بیش ۱۰۰ هزار نفر است که  ۲۰ هزار نفر آنان نیازمند انسولین هستند و بقیه هم داروهای خوراکی مصرف می کنند و ۱۵ درصد از جمعیت استان نیز از دیابت خود بی خبرند.

این مسوول،  تغذیه ناسالم، چاقی،  نداشتن تحرک بدنی،  استرس و عوامل ژنتیکی را از علل شیوع دیابت در استان یزد اعلام کرد و یادآور شد: شعار امسال مبارزه با دیابت "مراقبت از دیابت، امروز بیشتر از همیشه" است.

خواب نامرتب و دیر شام خوردن از عوامل ابتلا به دیابت  

یک فوق تخصص غدد داخلی و متابولیسم و متخصص بیماری‌های داخلی نیز به ایرنا گفت: احتمال ابتلاء به دیابت در افراد بالای ۳۰ سال حدود ۲۲ درصد تخمین زده می شود که ۹۵ درصد آنان دیابت نوع ۲ دارند و در میان مبتلایان به این بیماری ۷۰ درصد قرص مصرف می کنند و ۳۰ درصد انسولین می زنند.

دکتر "مسعود رحمانیان" افزود: علاوه بر آن ۲۵ درصد جامعه نیز در شرف ابتلا به دیابت یا در مرحله پیش دیابتی قرار دارند که ممکن است سال های بعد به این بمیاری مبتلا شوند.

وی به همه شهروندان به خصوص افراد پیش دیابتی توصیه کرد: این بیماری و عوارض ناشی از آن به کلیه ها صدمه می‌زند،  ۲۵ درصد افراد مبتلا به این بیماری عوارض چشمی پیدا می کنند، ۱۵ درصد بیماری های قلبی می گیرند و ۶ درصد هم دچار قطع عضو و زخم پا می شوند بنا بر این قند خون باید به صورت منظم کنترل شود تا فرد دچار عوارض ناشی از مرض قند نشوند.

وی اضافه کرد: افراد دیابتی همچنین باید ضمن مصرف مرتب داروها، سالی یکبار مورد معاینه چشم قرار گیرند و روزانه حداقل نیم ساعت ورزش را در برنامه زندگی خود داشته باشند.

دکتر رحمانیان همچنین از مسولان خواست نسبت به وضعیت ۲۵ درصد جمعیتی که در مرز ابتلا به دیابت قرار دارند، رسیدگی بیشتری صورت گیرد چراکه جمعیت در حال پیر شدن است و آمار دیابتی ها در حال افزایش و لذا پیشگیری در این زمینه بیش از پیش باید مورد توجه قرار گیرد.

وی ازدواج های فامیلی، عوامل ژنتیکی. چاقی و کم تحرکی،  دیر موقع شام خوردن و خواب نامرتب را از دلایل اصلی ابتلا به دیابت در استان یزد اعلام کرد.

دیابت، شایع‌ترین بیماری غدد در جهان و عامل چهارم مرگ و میر سالانه است و بر اساس بررسی های انجام شده از سوی محققان در هر دقیقه ۱۲ مورد ابتلای جدید و ۶ مرگ ناشی از دیابت در جهان گزارش می‌شود.

دیابتی که از راه وراثت به فرزندان منتقل می‌شود را دیابت نوع یک و ارثی می گویند اما نوع ۲ این بیماری به دلیل شرایط زندگی نامناسب و رژیم غذایی نامطلوب ایجاد می شود و افرادی که قند خون ناشتای آنها بالاتر از ۱۰۰ باشد در مرحله پیش‌دیابت قرار دارند.