جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۲۱ به «عبدالرزاق گورنا» رمان نویس اهل تانزانیا اعطا شد.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی نوبل پرایز، جایزه نوبل ادبیات به عنوان یکی از جوایز مطرح ادبی در سطح جهان امروز برنده سال ۲۰۲۱ خود را شناخت و عبدالرزاق گورنا از تانزانیا به دلیل «کاوش سازش‌ناپذیر و قانع کننده درباره اثرات استعمارگری و سرنوشت پناهجویان در شکاف میان فرهنگ‌ها و قاره‌ها» این جایزه را از آن خود کرد.

پاداش نقدی جایزه نوبل ۱۰ میلیون کرون سوئد معادل یک میلیون و ۱۰۰ هزار دلار است که معمولا همراه با یک مدال و دیپلم افتخار طی مراسمی در استکهلم و اسلو به برندگان هر شاخه اعطا می‌شود؛  اما مراسم اهدای جوایز امسال نیز به رسم سال گذشته به دلیل شیوع کرونا به صورت مجازی برگزار می‌شود و مدال و لوح از طریق سفارت به دست برنده می رسد.

گورنا که متولد سال ۱۹۶۸ است در ابتدا به زبان سواحیلی می‌نوشت اما بیشتر کارهایش را به زبان انگلیسی نوشته است، وی که در حال حاضر در کشور انگلیس زندگی می کند، تاکنون ۱۰ رمان و یک مجموعه داستان کوتاه با عنوان «مادرم در یک مزرعه در آفریقا زندگی می‌کرد» (۲۰۰۶) منتشر کرده است.

رمان «بهشت» از مهم‌ترین آثار وی است که در سال ۱۹۹۴ به فهرست کوتاه جایزه «بوکر» راه یافته بود. «گریز» (۲۰۰۵) و «کنار دریا» (۲۰۰۱) دو رمان معروف دیگر این نویسنده هستند که هر دو به جمع نامزدهای اولیه جایزه «بوکر » راه یافته بودند. «زندگی پس از مرگ» (۲۰۲۰) آخرین رمان «گورنا» است که به جمع نامزدهای نهایی جایزه «جورج اورول» راه یافته بود.

سه رمان اول این نویسنده ، خاطره عزیمت (۱۹۸۷)، راه زوار (۱۹۸۸) و دوتی (۱۹۹۰) ، تجربه مهاجران در بریتانیای معاصر را روایت می‌کند. چهارمین رمان گورنا ، بهشت (۱۹۹۴) در دوران استعماری در آفریقا در طول جنگ جهانی اول می گذرد و در فهرست نهایی جایزه بوکر قرار گرفت.

سال گذشته جایزه نوبل ادبیات به خاطر لحن شاعرانه بی‌نقصی که با زیبایی ساده‌ و بی آلایش خود موجودیت فردی را عالمگیر می‌کند، به لوئیز گلیک، شاعر آمریکایی،  اهدا شد.

از معروف‌ترین چهره‌های ادبی جهان که نوبل ادبیات را در فهرست افتخارات خود دارند می‌توان به ارنست همینگوی، جرج برنارد شاو، هرمان هسه، توماس الیوت، ویلیام فاکنر، آلبر کامو، ساموئل بکت، پابلو نرودا، هاینریش بل، گابریل گارسیا مارکز، تونی موریسون، گونتر گراس، ارنست همینگوی، اورهان پاموک، دوریس لسینگ، هرتا مولر، ماریو بارگاس یوسا و آلیس مونرو اشاره کرد.  

آلفرد نوبل (۱۸۳۳ تا ۱۸۶۹) شیمی‌دان، مهندس، مخترع و تاجر سوئدی که برای کشف دینامیت و مالکیت کارخانه اسلحه‌سازی بوفور سوئد مشهور است؛ کمی قبل از مرگ در ۲۷ نوامبر ۱۸۹۵ سومین و آخرین وصیت‌نامه خود را نوشت و در آن تمام اموال و منافع حاصل از آن را به اهدای پنج جایزه نوبل در رشته‌های شیمی، فیزیک، زیست شناسی یا پزشکی، ادبیات و صلح اختصاص داد.

نوبل آکادمی سوئد را به عنوان مسوول تعیین برنده نوبل ادبیات و اهدای آن تعیین کرد. وی به طور خاص وصیت کرد این جایزه هر ساله به فردی اعطا شود که در یک سال گذشته شاهکارترین اثر ادبی را در بهترین شکل ارائه داده باشد.

با وجود صراحت وصیت‌نامه نوبل، اولین جایزه در سال ۱۹۰۱ و پنج سال بعد از درگذشت وی اعطا شد.  این جایزه در سال‌های ۱۹۱۴، ۱۹۱۸، ۱۹۶۵، ۱۹۴۰، ۱۹۴۱، ۱۹۴۲ و ۱۹۴۳ به دلیل نبود اثری درخور با مشخصات موردنظر، به کسی اهدا نشد. سال ۲۰۱۸ نیز بدون اعلام برنده نوبل ادبیات گذشت و جایزه این دوره سال بعد به طور مشترک با برنده سال ۲۰۱۹ اعلام شد.