هنگامی که دعبل بن علی خزاعی قصیده ی تائیه ی خود را به نام «مدارس آیات» که یکی از بی نظیر ترین، زیباترین و معروفترین قصاید عربی است، سرود؛ با خود عهد کرد که آن را نخست بر حضرت رضا (ع) بخواند. بدین منظور از مدینه به مرو آمد و در مرو به محضر حضرت رضا (ع) رسیده و عرضه داشت: یابن رسول الله! من در مناقب و مدح شما اهل بیت (ع) قصیده ای سروده ام و با خود عهد کردم که آن را بر هیچ کسی غیر از شما نخوانم. امام رضا (ع) فرمود: بخوان! او قصیده ی مفصل خود را قرائت کرد. در اینجا چند بیت از قصیده ی دعبل را میخوانیم:

مدارس آیات خلت من تلاوة

و منزل وحی مقفر العرصات

مدارس آیات الهی که منل اهل بیت (ع) است از تلاوت آیات الهی خالی مانده و عرصههای منزل وحی از ساکنانش تهی گشته است.

سقی الله قبرا بالمدینة غیثه

فقد حل فیه الامن بالبرکات

خداوند با نزول رحمت خود سیراب کند قبری را که در مدینه موجب امنیت و انواع برکات است و آن قبر منور رسول الله (ص) می باشد.

و صلی علیه الله ما ذر شارق

و لاحت نجوم الیل مبتدرات

همواره درود میفرستد خداوند متعال بر او مادامی که آفتاب فروزان طلوع می کند و ستارگان آسمان به سرعت در طلوع و» غروب اند.

افاطم قومی یا ابنة الخیر فاندبی

نجوم سماوات بارض فلات

ای فاطمه! ای دختر بهترین انسانها برخیز و ندبه کن بر آن ستارگان درخشان آسمان عزت که در سرزمین کربلا به خاک افتادند. هنگامی که دعبل این بیت را بر امام رضا (ع) قرائت کرد:

و قبر ببغداد لنفس زکیه

تضمنها الرحمن فی الغرفات

و قبری دیگر در بغداد، برای شخصیتی پاک و مطهر می باشد که خداوند متعال تضمین کرده که در غرفه های بهشتی آن گرامی را جای دهد، و آن قبر معطر امام موسی کاظم (ع) است.

آن حضرت فرمود: ای خزاعی! آیا دوست داری که دو بیت دیگر بر این قصیده ی تو اضافه کنم، تا کاملتر گردد، دعبل گفت: بلی یابن رسول الله!

امام رضا (ع) فرمود:

و قبر بطوس یا لها من مصیبة

الحت علی الاحشاء بالزفرات

الی الحشر حتی یبعث الله قائما

یفرج عنا الغم و الکربات

و قبر دیگری در سرزمین طوس خواهد بود که حسرتها و مصیبتها از آن به دل مؤمنان رسد، که دائما سوز آن مصیبت درونشان شعله ور بوده و آن را از طریق اشک و آه بیرون میکنند و این سوز و گداز همچنان ادامه می یابد، تا آنکه حق تعالی حضرت قائم (ع) را مبعوث فرماید، تا آن مصیبتها، از دلها زدوده شده و به سرور و شادی بدل شود.

دعبل پرسید: یابن رسول الله! آن قبر چه کسی خواهد بود؟ امام رضا (ع) فرمود: قبر من می باشد و طولی نمی کشد که، طوس محل رفت و آمد شیعیان و دوستان ما خواهد بود.

حضرت در ادامه فرمود:

الا فمن زارنی فی غربتی بطوس کان معی فی درجتی یوم القیام؛

ای دعبل بدان! هر کس مرا در غربت، در شهر طوس زیارت کند، در روز قیامت با من همنشین خواهد بود.

دعبل به قصیده ی خود ادامه داد تا رسید به این ابیات:

خروج امام لا محالة خارج

یقوم علی اسم الله و البرکات

یمیز فینا کل حق و باطل

و یجزی علی النعماء و النقمات

بدون شک امام قائم (عج) خروج خواهد کرد، قیام او با نام خدا و به همراه برکات و خیرات خواهد بود. آن حضرت در میان ما حق و باطل را از هم جدا کرده و برای کارهای نیک پاداش عطا کرده و زشت کاران را مجازات خواهد نمود.

هنگامی که دعبل این ابیات را قرائت کرد، به شدت اشک از چشمان مبارک امام رضا (ع) جاری شد و بعد از آن سر مبارک را بلند کرده و نگاه خود را به سوی دعبل دوخته و فرمود:

یا خزاعی! نطق روح القدس علی لسانک بهذین البیتین و هل تدری من هذا الامام؟! او متی یقوم؟!

ای خزاعی این دو بیت را روح القدس بر زبانت جاری کرد آیا میدانی این امام کیست و کی ظهور خواهد کرد؟

عرض کرد: نه ای مولای من! اما شنیده ام امامی از شما خاندان ظهور خواهد کرد و زمین را از آلودگیها و فساد پاک نموده و از قسط و عدالت پر خواهد کرد.

امام رضا (ع) فرمود: ای دعبل، امام بعد از من پسرم محمد می باشد و بعد از او فرزندش علی امام خواهد بود و بعد از علی فرزندش حسن، و بعد از او فرزندش حجت قائم (ع) امام می باشد. در غیبت او شیعیان انتظارش را میکشند و بعد از ظهور، اطاعتش خواهند نمود، اگر از عمر دنیا نماند، مگر یک روز، خداوند آن روز را طولانی خواهد کرد تا آن حضرت خروج نماید و زمین را پر از عدل و داد کند چنانکه قبل از او از ظلم و جور پر شده است.[1]

پی نوشت

 [1] دلائل الامامه، ص 182. عيون اخبار الرضا(ع)، ج 2، ص 268 و 270، بحارالانوار، ج 49، ص 248. كشف الغمه، ج 3، ص 76-

 منبع : پاک نیا، عبدالکریم؛ ویژگی های امام رضا (ع)، الخصائص الرضویة، ص: 66