مقالات ویژه اربعین حسینی
اربعین یعنی تداوم

«اربعین» ظرف نیایش معشوق است. جان را صفا و دل را جلا می دهد. وارستگان و شایستگان درگاه ربوبی را، عنایتی دیگر به این نماد است. آن گاه که مشیت خداوندی بر آن تعلق گرفت تا پیکر آدمی را از مشتی خاک بیافریند، میخانۀ عشق، آمادۀ پذیرایی منبع اسماء الله شد و دست قدرت الهی، یک اربعین گل آدم بسرشت و به پیمانه زد.
«اربعین» ظرف نیایش معشوق است. جان را صفا و دل را جلا می دهد.
وارستگان و شایستگان درگاه ربوبی را، عنایتی دیگر به این نماد است.
آن گاه که مشیت خداوندی بر آن تعلق گرفت تا پیکر آدمی را از مشتی خاک بیافریند، میخانۀ عشق، آمادۀ پذیرایی منبع اسماء الله شد و دست قدرت الهی، یک اربعین گل آدم بسرشت و به پیمانه زد.
سحرگه رهروی در سرزمینی
همی گفت این معما با قرینی
که ای صوفی، شراب آن گه شود صاف
که در شیشه بماند اربعینی
(حافظ) و باید چهل سال از عمر پربار پیامبر اسلام(ص) بگذرد تا همۀ آزمایش ها را ببیند و سختی ها و گشایش ها، آن چنان مجربش سازد که حتی دشمنان، او را لقب امین دهند و چون یک اربعین را پشت سر می گذارد، فرشتۀ وحی لباس نبوت را بر اندامش می پوشاند.
اربعین، عددی آسمانی است که در آن رمز و رازها نهفته است و گویا بخشی از برنامه های جهان آخرت نیز، بر محور اربعین تنظیم گردیده است.[1]
هرچند کلمۀ اربعین از اعداد است؛ ولی در فرهنگ عرفان اسلامی، این واژه در ارتباط با کیفیات مطرح می شود و این تکرار عمل و تلقین، تکمیل کنندۀ ابعاد روحانی و عرفانی انسان است.
در قرآن
قرآن کریم، بعد از این که سیر طبیعی بشر را در تکوین و خلقت بیان می کند، او را از سن«چهل»در فضای دیگری قرار می دهد و اربعین را سرفصل زندگی معنوی وی می شمارد: «و ما انسان را به نیکی و احسان نسبت به پدر و مادرش سفارش کردیم، به ویژه مادر، که با رنج و مشقت دوران حاملگی و زایمان را تحمل نمود و مدت حاملگی و دوران شیرخوارگی او برروی هم سی ماه بود... پس از پشت سر گذاردن چهل سال از دوران عمر، سزد که عرض کند: پروردگارا، مرا بر نعمت هایی که به من و پدر و مادرم عطا کردی، شکر بیاموز....»[2]
(در سوره های اعراف، بقره و مائده، سه بار دیگر این کلمه تکرار شده است.)
شهیدان
شهیدان چون به خودآگاهی خدایی رسیده اند؛ خون سرخ، جسم بی جان و خاک مزارشان، جان بخش می شود؛ بنابراین، زیارت قبر شهیدان-به عنوان اصلی عرفانی و مبارزاتی-در فرهنگ شیعی تشویق شده است.
در مورد امام حسین(ع) نیز، نخستین کسی که سنت زیارت اربعین را پایه گذاری کرد و بیستم صفر سال 61 هجری، مزار آن امام همام را زیارت کرد، جابر بن عبد اللّه انصاری بود.
و از آن هنگام، هرسال در روز بیستم صفر، شیعیان، یکی عظیم ترین مراسم سوگواری را به یاد حسین(ع) برپا می کنند.
در تاریخ انقلاب اسلامی ایران نیز، سنت احیای اربعین، تأثیر مهمی در شورگستری در شهرهای کشور داشت. به هر تقدیر اربعین، تداوم عاشورا بود و ذکر آن، رسالت بازماندگان پس از شهادت عزیزانشان.
به یاد کربلا، دل ها غمین است
دلا خون گریه کن، چون اربعین است
پیام خون خطاب آتشین است
بقای دین، رهین اربعین است
که تاریخ پس از خون و شهادت
سراسر اربعین در اربعین است
بسوز ای دل، که امروز اربعین است
عزای پور ختم المرسلین است[3]
در ادبیات و فرهنگ
در ادبیات و فرهنگ ما سنت گرامی داشت اربعین، به صورت چله نشینی درآمده و جزء رسوم سیروسلوک گشته است.
«چله نشین، همواره وضو دارد و در همۀ چهل روز، روزه دارد. از دیگر شرایط این است که، به قوت اندک بسنده کند، کم سخن گوید، انتخاب زمان و مکان مناسب کند، کم سخن گوید، دو دانگ از شب نخوابد، خواطر رحمانی، ملکی، شیطانی و نفسانی را از یک دیگر بازشناسد و همواره در حال ذکر «لا اله الا اللّه»باشد»[4]
حافظ در دیوان خویش، باتوجه به اهمیت رمزآلودی این واژه می فرماید:
علم و فضلی که به چل سال دلم جمع آورد
ترسم آن نرگس مستانه به یغما ببرد
چل سال بیش رفت که من لاف می زنم
کز چاکران پیر مغان کمترین منم
و:
چله ای در خم برآر و چله ای اندر سبو
هم چو می صافی شو آن گه در دل مینا نشین
پی نوشت
[1] برگرفته از کتاب«اربعین»در فرهنگ اسلامی، تهیه و ترجمه ی؛ سید رضا تقوی دامغانی، ناشر؛ سازمان تبلیغات اسلامی، 1368.
[2] سورۀ احقاف، آیۀ 15.
[3] فرهنگ عاشورا، مؤلف: جواد محدثی، ناشر: معروف-قم سال 1374.
[4] فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، تألیف: سید جعفر سجادی، کتاب خانه طهوری، 1383.
منبع : رشد معلم» نیمه اول اسفند 1386 - شماره 220؛ شکری، احمد
مطالب مرتبط
-
مقاله علمی و پژوهشی سرمایه اجتماعی و جریان اربعین حسینی
-
با امام حسین (ع) در محضر قرآن
-
حیاتِ الگویی امام حسین (ع)
-
اربعین حماسه خاموشناشدنی
-
اربعین حسینی، جلوه اقتدار امت اسلامی و جاودانگی پیام عاشورا است
-
حیات نهضت حسینی، وامدار شجاعت حضرت زینب(س)
-
علت این که امام حسین علیه السلام در عاشورا جانش را به خطر انداخت
-
ارتباط امام مهدی(ع) با امام حسین(ع)
تگها
مطالب پربیننده
- ارز FRZSS با پشتوانه مالی و بلاکچین اختصاصی آینده درخشانی خواهد داشت
- نتیجه اولیه آزمون کارشناسی ارشد ۱۴۰۱
- تولید پوست هوشمند مصنوعی چندحسی
- فراخوان بیستوهفتمین جشنواره کتاب سال دانشگاهی
- نتایج معرفی شدگان به مصاحبه آزمون دکتری
- پرتاب فضاپیمای «استارلاینر»به ایستگاه بینالمللی فضایی
- ضرورت پاسداشت زبان پارسی
- جذب نیروی سرباز امریه در بنیاد ملی نخبگان
- تولید برق با روش فتوسنتز برای رایانههای ریزکنترلگر
- ایران در کانون خشکسالی جهانی
- این چهار تغییر پوستی نشان میدهد کبد بیماری دارید
- خطر تداخل دارویی ایبوپروفن برای بیماران فشار خون
- پنج درمان خانگی تایید شده برای عفونت ادراری
- سیاستها و برنامههای جمعیتی ایران
- تولید لنزی برای درمان خودکار آبسیاه
- جلبکها و تحول در تولید محصولات کشاورزی
- تایید حکم روسای ۱۳ دانشگاه و موسسه پژوهشی
- تغییر اقلیم موجب کاهش خواب میشود
- نگاهی به عوامل ناباروری
- آموزشعالی تودهای و چالش صندلیهای خالی
- افکار عمومی در دام تبلیغات گمراهکننده
- توسعه اقتصاد «گیگ» زیر تیغ چالشهای قانونی
- توسعه اشتغال از مسیر فناوری نانو
- ویرایش ژنی کریسپر موجب تغییر رفتار اجتماعی حیوانات میشود
- علایم و راههای انتقال بیماری تب کریمه کنگو
- درمان ناباروری / این درمان دیگر لاکچری نیست
- ورزشکاران مهاجر چرا و کجا میروند؟
- سن اعتیاد در مسیر نزولی؛ چه باید کرد؟
- استفاده از نانوذرات مغناطیسی برای درمان آندومتریوز زنان
- افزایش حقوق و اصلاح پایه سنوات اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد
- ارز FRZSS با پشتوانه مالی و بلاکچین اختصاصی آینده درخشانی خواهد داشت
- برنامه نویسی بر بستر بلاکچین با آموزش Solidity
- کتاب سفر به گرای ۲۷۰ درجه کتاب منتخب مسابقات کتابخوانی هشت بهشت
- شرط جدید استخدام اساتید دانشگاهها
- دعای وداع ماه رمضان صحیفه سجادیه
- اعمال شب عید فطر
- آشنایی با مفهوم عرضه اولیه کوین (ICO)
- توزیع کارت آزمون استخدامی آموزش و پرورش
- تغییر اقلیم و افول حافظه اقیانوسها
- این موارد به شما میگوید از طلاق پشیمان میشوید
- هرگز ماهی را با این خوراکیها نخورید
- همه چیز درباره بیت کوین
- آزمون استخدامی آموزش و پرورش
- دعای وداع ماه مبارک رمضان
- نتیجه اولیه آزمون کارشناسی ارشد ۱۴۰۱
- انحراف جنسی انحرافی که دردسرساز قابل درمان است
- چاپ مقاله پژوهشگران دانشگاه خواجه نصیر در مجله معتبر Journal of Power Sources
- این تغییرات در پاها نشانه مشکلات قلبی است
- تنبیه و تحقیر در مدارس؛ از مغایرت قانون تا کجروی دانشآموز
- باورهای غلط درباره نمک دریا
- عبور دو سیارک در روزهای آینده از کنار زمین
- آیا ارزیابیهای تحصیلی دوران کرونا عادلانه است؟
- زمان برگزاری آزمون کارشناسی ارشد ۱۴۰۱
- مصرف این داروها برای شما کابوس میآورد
- آموزههای سیاسی قرآن و نیاز امروز جامعه ما
- وضعیت سلامت روانشناختی دانشجویان
- ایلان ماسک و یکهتازی در فضا
- تولید ضدعفونیکننده دام با ترکیب عصاره گیاه و نانوذرات
- گرنت فناوری برای دانشجویان ارشد و دکتری
- سیستم مالی جدید کشورهای بریکس و شکست هژمونی سوئیفت