ماه محرم هنگامه هجرت کاروان آزادگان است که همواره بر ضد بیداد، قامت کشیدند و در صفحه سرخ تاریخ، زیباترین نقش جاوید را خلق کردند. این روزها در کنار برپایی مراسم‌های عزاداری، شاهد افزایش گرایش مردم به نذرهای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در راستای حل مشکلات جامعه هستیم.

باز هم با فرارسیدن ماه محرم شیعیان داغدار هجرت مظلوم ترین انسان تاریخ و یاران وفادارش شدند. زمان اندکی تا رسیدن سومین پیشوای عالم، بر خاک نینوا باقی مانده است تا حماسه ای بزرگ خلق شود. دشت کربلا شاهد بر حق ایثار، شهامت، فداکاری، ایمان و اخلاص پیروان راستین خاندان اهل بیت(ع) است. این دیار، بزرگترین دانشگاه بشریت محسوب می شود که در آن درس آزادگی و رادمردی به تمامی نسل ها آموخته شد. محرم زمانی که امام حسین(ع) و وفادارترین انسان هایی که جهان تاکنون به خود دیده بود، بزرگترین حرکت انسان سازی را به منصه ظهور رساندند.

یاوران امام حسین(ع) آموزگاران بزرگ ایستادگی در برابر ظلم لقب گرفتند و سبب شدند تا همگان در برابر قیام به حقشان، سر تعظیم فرود بیاورند. فداکاری و شجاعت امام(ع) و یارانش، آن چنان پر اهمیت بود که اینک پس از گذر سده ها از رخداد عاشورا، هنوز شیعیان در غم فراق امام و پیشوای خود می گریند و او را شفیع خویش در نزد پروردگار قرار می دهند.

مسعود شفیعی کارشناس، پژوهشگر امور دینی و رییس هیات مدیره موسسه مهر میراث جاویدان (وقف عام) به مناسبت فرا رسیدن ماه محرم در گفت وگو با پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به تبیین و بررسی وقایع این ماه و نهضت مهم حسینی پرداخت. در ادامه متن گفت وگو را می خوانیم:

** ایرنا: احیای نهضت حسینی(ع) چه ضرورتی دارد؟ 

*** شفیعی: پیام امر به معروف و نهی از منکر امام حسین(ع) که دهه نخست محرم نیز با این عنوان نامگذاری شده است، در روزگار مدرن امروزی باید حضوری آشکار داشته باشد. نهضت حسینی(ع) در مقام عالی‌ترین عامل احیای اسلام راستین و کوبنده تحریف، همواره مورد بغض دشمنان بوده است. تحقق این رسالت عاشورایی، بیش از هرفردی بر عهده اهل منبر و امامان جماعت است. چنان که در رهنمودهای روشنگر رهبر فرزانه انقلاب نیز بسیار شنیده ایم، مسجد، پایگاه اجتماع، مشورت، مقاومت، برنامه‌ریزی و حرکت اجتماعی و فرهنگی است. محرم، فرصت بی‌نظیری برای تربیت جوانان است که در اختیار مبلغان و مداحان قرار داده شده است. نهضت حسینی(ع)، برای انسان و جهان، سراسر مشق است. او آموزگار عزت، میدان دارِ مبارزه با فساد و احیاگر روح شهادت طلبی و زداینده غبار تحریف و بدعت از چهره دین است. امام حسین (ع) در میدان مبارزه با طاغوت و نفی انحراف و دین سازی هایِ باطل، جان عزیز خویش را به مسلخ اعتقاد برد.

** ایرنا: جایگاه امام حسین(ع) و حرکت ایشان در دیدگاه جوانان نسل چهار انقلاب از چه جایگاهی برخوردار است؟

*** شفیعی: محدودیت‌هایی که کرونا در جامعه ایجاد کرده عاملی شده تا فعالیت هیأت مذهبی همچون سالیان گذشته در جامعه قابل اجرا نباشد اما همانطور که اشاره شد، هیأت تعطیل پذیر نیست. با بهره گیری از ظرفیت فضای آزاد، برخی مراکز مراسم‌های مذهبی دهه اول محرم را می توان برگزار کرد و رکن اصلی هیأت‌های مذهبی نیز جوانان به شمار می روند. در سال گذشته نیز در روز عاشورا با اینکه حرکت های هیأت‌های مذهبی از حرکت به سمت بقاع متبرکه منع شده بودند اما جوانان با حضور در مراسم‌های مذهبی قطره‌ای از دریای دین خود را به عاشوراییان ادا کردند. رفتار امام حسین (ع) نشان دهنده این است که نباید در جامعه نسبت به ظلم بی تفاوت بود و باید در راستای حفظ دین، کشور و مقدسات حتی از جان گذشت و به معبود رسید. ارتباط  شیعیان به ویژه نسل جوان با حماسه قیام عاشورا باید فراگیر و عاقلانه باشد. این قیام خونین تا امروز، الگویی برای نسل جوان جهت جلوگیری از انحراف و تحریف دین است و در عین حال نیز رابطه شیعیان به ویژه نسل جوان با حماسه قیام عاشورا باید عاطفی باشد تا همه مردم براساس ظرفیت و استعدادهای درونی خود از این سرچشمه معرفت و فضیلت بهره‌مند شوند. اگر هیات های مذهبی از پتانسیل و ظرفیت‌های خود در احیای مراسم مذهبی استفاده کنند، تحول خوبی در زمینه فرهنگ دینی جامعه به‌وجود خواهد آمد.

** ایرنا:‌ تولید منابع بی‌اساس و بی‌محتوا برای روضه خوانی یکی از محورهای انحرافات است، شناسایی این موارد و روشن ساختن دوستداران اهل بیت از چه اهمیتی برخوردار است؟

*** شفیعی: هجوم تبلیغاتی دشمن علیه مساجد، حسینیه ها، تکایا و اجتماعات دینی از نشانه های ضعف آنان در برابر دین اسلام و واقعه نهضت حسینی(ع) است که باید با هنجارشکنان برخورد شود. باید تلاش شود که مداحان و سخنرانان انقلابی در عرصه باشند و به بزرگترین وظایف خود یعنی حمایت و هدایت بپردازند و در کنار مردم انقلابی قرار بگیرند. نظارت در هیات های مذهبی و حضور روحانیت در مجالس روضه مانع انحرافات عزاداری‌ها می شود و جلوی ترویج خرافات را خواهد گرفت. مبلغان ماه محرم باید در منابر خود به نیازهای جامعه توجه کنند و مطالب و منابر خود را بر اساس مسایل روز و نیازهای جامعه ارایه دهند و با استفاده از منابع معتبر و پرمحتوا مردم به خصوص جوانان را به مکتب اهل بیت(ع) جذب کنند.

** ایرنا: حدود یکسال و نیم است که کشور با شرایط خاص کرونایی و محدودیت‌هایی مواجه شده است، در این زمینه باید چه تدابیری برای برگزاری مراسم عزاداری حسینی اندیشیده شود؟

*** شفیعی:‌ محرم و نهضت عاشورا نمایش اقتدار دین اسلام محسوب می شود. در هیچ دوره ای از تاریخ نهضت حسینی به گستردگی تاریخ معاصر بشر نبوده است. انقلاب اسلامی پرتویی از نهضت امام حسین(ع) به شمار می رود زیرا انقلاب نشان داد که دین می تواند جامعه را اداره کند و مایه عزت دین داران دنیای معاصر شده است. دستورالعمل های عزاداری در ماه محرم از سوی متولیان امر به هیأت های مذهبی ابلاغ می شود. در مراسم عزاداری محرم اصرار بر فاصله‌گذاری اجتماعی، استفاده مستمر از ماسک و تأکید بر برگزاری عزا در فضای باز است و باید در زمینه رعایت پروتکل‌ها نیز نظارت ها انجام گیرد. درخت تنومند اسلام با خون امام حسین(ع) زنده ماند و خون امام شهید همه موحدان را احیا کرد. با توجه به فرمایشات مقام معظم انقلاب که فرموند:‌ به سلامت مردم توجه  کنید و به دین مردم نیز توجه داشته باشید، لذا با تاکید بر رعایت شیوه نامه های بهداشتی برای آحاد جامعه، مراسم محرم و صفر برگزار می شود. همه محبان سالار شهیدان علاقمند و دلتنگ مراسم محرم هستند اما باید در نظر داشته باشند که سلامت و جان مردم از مهمترین اصول به شمار می رود. می‌توان به جای ایستگاه‌های صلواتی ایستگاه‌های سلامت برپا کرد تا خدمتی هم به مردم در این شرایط کرونایی باشد. دید و بازدید هیأت‌ها به روال سال‌های قبل ممنوع است.  

** ایرنا: از سال ۱۳۹۸ برای اینکه تمامی هیات‌های مذهبی به صورت عادلانه از عوائد موقوفات بهره‌مند شوند، طرحی به نام شمیم حسینی اجرا شده است، در این خصوص توضیح دهید که این طرح با چه اهدافی دنبال می شود و جامعه هدف این طرح چه گروه هایی هستند؟

*** شفیعی:‌ طرح شمیم حسینی در واقع تامین کننده بسیاری از نیازهای پشتیبانی هیأت های مذهبی به شمار می رود که با فرارسیدن ماه محرم اجرا می شود. اجرای نیات واقفین در زمینه عزاداری ماه محرم و با توجه به شیوع بیماری کرونا طرح شمیم حسینی با هدف تهیه و توزیع بسته‌های غذایی، طبخ غذای گرم و تهیه اقلام بهداشتی میان مجاور این بقاع متبرکه و مناطق حاشیه نشین و کم برخوردار در دستور کار سازمان قرار گرفته است.

** ایرنا: ترویج نذورات از محل موقوفات به مستمندان و نیازمندان در ایام محرم و صفر چه ضرورتی دارد؟

** شفیعی: برخی موسسات با داشتن اهدافی خاص و ثبت شده، پژوهش ها و آسیب شناسی هایی را انجام می دهند تا متولیانی را که نیاتشان کمک به مستمندان و نیازمندان در ماه محرم است، شناسایی کنند. تمامی این فعالیت ها به صورت منطقه ای، استانی و در سطح کشور صورت می گیرد تا با فراهم کردن نذر بسته‌های خشک و دیگر اقلام مصرفی برای نیازمندان بتوانند بخش کوچکی از نیازهای این خانواده‌ها را به دستشان برساند. یکی از برنامه های تاثیرگذار در این ایام بهره گیری از ظرفیت ماه محرم برای نذر اقلام بهداشتی مانند ماسک، ژل و مواد ضدعفونی کننده است. چاپ کتاب و برقراری مراسم ها به شکل مجازی و ایجاد گروه ها در همین زمینه از دیگر اقدامات این گونه موسسات به شمار می روند. در جهت تأمین نیازها و پشتیبانی زیرساخت‌ها ستاد مردمی حمایت از سلامت راه اندازی شده است تا در قالب نذر سلامت، هر فردی به اندازه وسع خود برای پشت سر گذاشتن این بحران کمک کند.