سال ها می گذرد، حادثه ها می اید

انتظار فرج از نیمه خرداد کشم

«امام خمینی»

به پاس و یاد 15 خرداد 42 و مظلومان به خون خفته آن و

با سلام به امام آرامش یافته در خرداد

مقدمه
بی گمان انقلاب اسلامی ایران که در سال 1357، به رهبری امام عارفان خمینی کبیر(ره)، به پیروزی رسید، به علل و عوامل بسیاری بستگی دارد که کنکاش تمامی آن عوامل به شناخت بیشتر این حرکت بزرگ تاریخی یاری می رساند، راههای بررسی این علل می تواند درونی و بیرونی باشد و گاه از بیان بانیان و گردانندگان آن و گاه از نگاه دیگران. لکن بی شک بررسی آنچه از زبان رهبری انقلاب بیان شده و تجزیه و تحلیل آن بهترین راه شناخت آن است.

گرچه بررسی تمامی علل و عوامل این نهضت پرآوازه و بزرگ کاری است بس دشوار و گاه پیچیده، که شاید از عهده یک یا چند نفر برنیاید و جمعی آشنای به تاریخ معاصر و پیچیدگی های ظاهر و پنهان آن، به ویژه آشنا به تمامی زوایای زندگی رهبر کبیر انقلاب را می طلبد، تا بتوانند همه ریشه های انقلاب را بررسی و به تحلیل بنشینند. در این راستا آنچه به ویژگی های فردی و شخصیتی حضرت امام و در واقع به ساخت و ساز درونی آن امام بزرگوار و شالوده های اندیشه ای و فکری حضرتش برمی گردد بسیار با اهمیت است، چرا که همه آنها در بنیان نهادن این حرکت عظیم سهیم می باشند. زیرا ایمانی که یک انسان به حرکت و راه خود دارد گاه در تنهاترین تنهایی ها و در سخت ترین شدائد او را یاری می رساند که اگر آن اعتقاد راسخ نباشد هرگز نمی تواند گامی بردارد، تا چه رسد که به انتها برساند. آنجا که در سختترین شرایط می فرماید: «از هیچ چیز

 

 

نمی ترسم بحمدالله تعالی. والله، تا حالا نترسیده ام، آن روز هم که می بردندم، آنها می ترسیدند، من آنها را تسلیت می دادم که نترسید.»[1] این جمله و امثال آن که بارها از طرف امام بیان شده است، حکایت از درونی خودساخته و باوری بی مانند دارد، که برخی از آنها منحصر به فرد و بی بدیل است و اگر مقدمات گذشته زندگی حضرت امام و باورهای درونی آن بزرگوار نبود، هرگز امامی با آن خصوصیات شکل نمی گرفت. استاد مطهری-رحمة الله علیه- درباره تاریخ پیامبر اکرم(ص) نکته ای قابل تأمل –در یکی از سخنرانی های خود می فرماید که ما به وضوح آن را در زندگی حضرت امام درک می کنیم. ایشان می فرمایند: اگر کسی بخواهد به درستی تاریخ پیامبر و زندگی حضرتش را بشناسد حتماً باید چهل سال قبل از بعثت آن حضرت را نیز مورد مطالعه قرار دهد و به روشنی بازشناسد، چرا که اگر نبود آن چهل سال، پیامبر، پیامبر نمی شد، زیرا در آن چهل سال پیامبر به خودسازی پرداخت و به کمال انسانی رسید و انسان کامل شد. چهل سالی که عبادت ها، ریاضت ها تنهایی های حضرت در بیابان های حجاز و اندیشه ها و تفکرات تنهایی او در دل شب ها و روزهای آن دیار، و نیز مشاهده آنچه بر مردم آن سامان می گذرد و تأمل و درنگ در آن ها، حضرت را برای حرکتی بزرگ و تاریخ ساز و بی نظیر ساخت، تا بتواند رسالت آسمانی خود را به فرجام رساند.

بی گمان، در مقیاسی بسیار کوچک و تشبیهی خُرد، می توان گفت شناخت حضرت امام و زندگی آن بزرگوار و حرکت بی بدیل او نیز همچون زندگی و حرکت پیامبر اکرم(ص) با مقدمات و خودسازی های سالیان غربت و تنهائی همراه بود، تا او را شایسته رهبری حرکتی فرازمند قرار دهد و نشان معمار تجدید بنای حیات اسلام را بگیرد.

آری شناخت مقاصد ایات قرآن کریم، راه انبیاء و ائمه(ع)، تسلط بر اندیشه های علوی و زندگی در زیباترین شکل زاهدانه و علی وار، از وی انسانی خود ساخته و فرهیخته ساخت، که با گذشتن از همه هواها و هوس ها که گریبانگیر بسیاری از هم ردیفان آن بزرگوار بود، و در پی رنج ها و فریادهای در دل ظلمت و تاریکی ستم بپاخیزد و خلقی را با ایثار و گذشت در پی خود آورد.

انسانی که با دردهای تهیدستان و بیچارگان آشنا و خو گرفته بود ظلم ها و بی عدالتی ها را با تمام وجود احساس کرده بود. کشتار خلق بی گناه و تنها را با چشم خود دیده بود. بی مسئولیتی برخی عالمان بی درد را مشاهده کرده بود. فریاد شکنجه دیدگان و حلبی نشینان را به گوش شنیده بود. اشک های بچه های یتیم را با دست خود زدوده بود. در دل تنهایی شب های سرد و زمستانی جاهلیت ستم شاهی، با خدای خویش به راز و نیاز برخاسته و خود را برای رسالتی بزرگ و فراگیر و نیز بیداری مردم ستمدیده مهیا کرده بود.

حضرت امام خمینی، پس از رحلت فقیه بزرگوار حضرت ایت الله العظمی بروجردی و هتک حرمت حکومت شاه و نشان دادن درنده خویی های حکومت و جسارت های فراوان آنان و نیز تصویب قراردادهای ننگین به پا خواست و مردم را به فریاد خواند. حرکت های آن بزرگوار زمینه ساز قیام های مردمی را فراهم آورد که بررسی تمامی آن رویدادها و حرکت های حکومت جایگاه دیگری را می طلبد. ما اینک تنها در پی نگاهی دیگر به رویداد بزرگ 15 خرداد سال 42 هستیم و آنهم تنها از زاویه دید خود حضرت امام و در حدّی که در این مختصر می گنجد.

قیام 15 خرداد 42
امام خمینی در بیان و بنان خویش، در طول سالیان قبل و بعد از انقلاب –و به ویژه

 

 

پس از انقلاب –به مناسبت های مختلف، به زوایا و نکات بسیاری، درباره قیام 15 خرداد پرداخته اند. شاید بیشترین و مهمترین حادثه ای را که امام در سخنان و پیام های خود بدان پرداخته اند، حادثه غم انگیز 15 خرداد 42 باشد. این نشان از جایگاه ویژه ای است. که نزد آن بزرگوار دارد. گاهی در سخنرانی های خود به تناسب زمان و یا افراد دیدارکننده و گاه در پیام های مستقل به مناسبت این روز بزرگ، زوایای مختلف واقعه 15 خرداد را بازگشوده اند.

در این نوشتار کوتاه و در حد یک مقاله و با کمک مجموعه ای که به نام «صحیفه امام» گردآوری شده است به گوشه هایی از این مهم می پردازیم.

آنچه درباره 15 خرداد در بیانات و پیام های حضرت امام برجستگی خاص و ویژه دارد عبارت است از:

15 خرداد، نقطه عطف

15 خرداد، مبدأ جنبش و شروع انقلاب

15 خرداد،مصیبت و لطمه به دین

15 خرداد،موهبت و باعث بیداری مردم

15 خرداد،به تبع اسلام و برای اسلام

15 خرداد،با حضور و به دستور شاه

15 خرداد،الهام از عاشورا

15 خرداد،برای دفاع از دین

15 خرداد،ننگ ملت ایران

15 خرداد،خدمت به صاحبان قدرت

15 خرداد،سند ایستادگی مردم

19 دی، 17 شهریور و 17 خرداد تداوم و ادامه 15 خرداد

بیداری جوانان و 15 خرداد

ترس رژیم از بزرگداشت 15 خرداد

15 خرداد،نشانه شکست زور

نقش اوّل برای روحانیون در 15 خرداد

جاودانگی 15 خرداد

عزای عمومی در 15 خرداد...
عناوین یاد شده، عیناً برگرفته از سخنان حضرت امام است، که می توان آنها را به چند بخش کلی تقسیم کرد. برخی از آنها به خاستگاه دینی و اعتقادی واقعه 15 خرداد اشاره دارد مانند: «دفاع از دین»، «برای اسلام»، «الهام از عاشورا» و... و در برخی به جنبه های ملّی و علایق ایرانی پرداخته است مثل: «ننگ ملت ایران»، «سند ایستادگی مردم» و... برخی به زمینه ها و عللی که باعث شد حکومت شاه 15 خرداد را بوجود آورد، اشاره دارد مثل: «خدمت به صاحبان قدرت»، «نشانه شکست زور»، «با حضور و به دستور شاه» و.... در برخی موارد به تأثیرات شگرف و تاریخ ساز این قیام اشاره دارد که شاید مهمترین جنبه قیام 15 خرداد باشد مثل: «نقطه عطف»، «مبدأ جنبش و انقلاب»، «موهبت و باعث بیداری مردم»، «باعث سایر حرکت ها و قیام ها»، «بیداری جوانان»، «جاودانگی 15 خرداد» و...

یکی از نکات مهمی که حضرت امام برآن اصرار دارند و دیگران را به آن تنبّه می بخشند، توجه به اصل مسئله 15 خرداد و شناخت زوایای آن و روشن کردن مردم در این باره است. لذا در سال 1358، در روز 15 خرداد و در جمع مردم قم، سخنان خود را این گونه آغاز می کنند:

بسم الله الرحمن الرحیم پانزده خرداد چرا به وجود آمد؟ و مبدأ وجود آن چه بود؟ و دنباله آن در سابق چه بود؟ و الآن چیست؟ و بعدها چه خواهد بود؟ 15 خرداد را کی به وجود آورد؟ و دنباله آن را کی تعقیب کرد؟ و الآن کی همان دنباله را تعقیب می کند؟ و پس از این امید به کیست؟ 15 خرداد برای چه مقصدی بود؟ و تاکنون برای چه مقصدی است؟ و بعدها برای چه مقصدی خواهد بود؟

15 خرداد را بشناسید؛ و مقصد 15 خرداد را بشناسید؛ و کسانی که 15 خرداد را به وجود آوردند بشناسید، و کسانی که 15 خرداد را دنبال کردند بشناسید.[2]

خاستگاه قیام 15 خرداد
حضرت امام، در موارد بسیاری به جنبه های اعتقادی و جایگاه دینی این قیام بزرگ اشاره دارند، و تأکیداتی که در این زمینه می نمایند قابل توجه است و از آن جهت که حکومت پهلوی درصدد این بود که قیام 15 خرداد به فراموشی سپرده شود، و نیز رنگ و روی مذهبی نداشته باشد لذا حضرت امام به این جنبه قیام 15 خرداد اشاره می فرمایند که برخی از سخنان آن حضرت را مرور می کنیم:

15 خرداد برای اسلام بود و به اسم اسلام بود و به مبدایت اسلام و راهنمایی روحانیت و همین جمعیتها که الآن اینجا هستند.... همین طبقه از افراد اسلامی بودند که برای اسلام قیام کردند و هیچ نظری جز اسلام نداشتند 15 خرداد را به وجود آوردند.[3]

آن هایی که به اسلام عقیده دارند، آن هایی که دلشان برای قرآن می تپد، امروز باید فعالیت کنند. 15 خرداد برای همین بود.[4]

پس 15 خرداد را به تبع اسلام این ها بوجود آوردند و به تبع اسلام این ها حفظ کردند و به تبع اسلام این ها نگهداری می کنند. کسانی که گمان می کنند غیر قدرت اسلام می توانست یک همچو سدّی را بشکند در خطا هستند.[5]

حضرت امام در پیام دیگری که در سال 61 به مناسبت سالروز قیام 15 خرداد صادرکردند، در بخشی از آن خطاب به ملّت ایران فرمودند:

ملّت عظیم الشأن در سالروز شوم این فاجعه انفجارآمیزی که مصادف با 15 خرداد 42 بود با الهام از عاشورا آن قیام کوبنده را به با آورد. اگر عاشورا و گرمی و شور انفجاری آن نبود، معلوم نبود چنین قیامی بدون سابقه و سازماندهی واقع می شد. واقعه عظیم عاشورا از 61 هجری تا خرداد 61 و از آن تا قیام عالمی بقیة الله- ارواحنا لمقدمه الفداء- در هر مقطع انقلاب ساز است.[6]

در بخش آخر این پیام می فرمایند:

خداوند تعالی این ملت را که از 15 خرداد 42 تا 22 بهمن 57 و از آن وقت تاکنون برای اقامه عدل الهی از هرچه داشته است گذشته است، و عزیزان برومند خود را که قامت رشید و بلند آن چون ابدیت استوار و گرمی خونشان چون عشق به جمال جمیل حق روح افزا بود، به پای دوست به قربانگاه فرستادند، با نور هدایت خود ارشاد، و با جلوه قدرت ازلی خود برومند و با بارقه روانبخش خود در احقاق حق و ابطال باطل استوار و پایدار فرماید.[7]

حضرت امام در همین زمینه از زاویه دیگری به 15 خرداد نگاه می کنند و می فرمایند: روز 15 خرداد در عین حال که چون عاشورا روز عزای عمومی ملّت مظلوم است، روز حماسه و تولد جدید اسلام و مسلمانان است. بزرگداشت روز حماسه آفرین 15 خرداد، بزرگداشت ارزش های انسانی در طول تاریخ است، همان سان که بزرگداشت روز سرنوشت ساز عاشورا، بزرگداشت اسلام و قرآن کریم است.[8]

در این جملاتی که از امام نقل شد، دو نکته بسیار مهم، بازگو شده است اوّل آنکه امام، 15 خرداد را در سال 42 و در زمان حاکمیت ظلمت و حکومت طاغوتی که مردم را به سوی جدائی از دین سوق می داد، روز تولد جدید اسلام و مسلمانان می نامند. در واقع مسلمانان خفته و بی تفاوت را مسلمانان مرده و حرکت آنان را تولد یافتن دوباره می دانند، زیرا مسلمانی که تحرّک ندارد و به اسلام فردی و نماز و روزه اکتفا کرده، به بخشی از اسلام توجه کرده و از بخش های دیگر غفلت ورزیده، بخش هایی که حیات اسلام و جاودانگی آن به آنها بستگی دارد. نکته دوم آنکه بزرگداشت این روز را نیز بزرگداشت ارزش های انسانی می دانند و آن را به طول تاریخ سرایت می دهند که در طول تاریخ بشریت، بزرگداشت و یادمان انسان هایی که به خاطر نجات خویش از چنگال ظلم و ستم و بیداد بپا خواسته و در این راه به شهادت رسیده اند و در واقع ارزش های انسانی را زنده می کنند و خود همچون شمع برای زندگی و حیات انسانیت می سوزند، بزرگداشت ارزش های انسانی خطاب می کنند. و نمونه روشن آن را بزرگداشت تاریخ سازان عاشورا می دانند که بر پیشانی تاریخ می درخشد.

15 خرداد و علایق ملی
نکته ای که در سخنان و پیام های حضرت امام درباره 15 خرداد مشاهده می شود، توجه به تمام ابعاد این فاجعه بزرگ سال 42 است، از این رو گرچه به مسائل مذهبی و دینی توجه می نمایند به نکاتی که تنها به ملّیت مردم و علایق وطن دوستی آنان نیز برمی گردد، توجه دارند لذا در سخنی پس از بازگشت در سال 43، که دانشجویان دانشگاه تهران، طلاب و جمعی از اهالی قم حضور داشتند، فرصت را مغتنم شمرد و ضمن بیان سخنانی درباره اسلام، دانشگاه ها، استقلال کشور، انقلاب سفید و... به مسأله 15 خرداد می پردازند و در این باره می فرمایند:

کشتار پانزده خرداد از اعمال یک قشون با ملّت بیگانه بدتر بود. آن ها بچه ها را نمی کشتند، زنها را نمی کشتند. امروز جشن معنی ندارد. تا ملّت عمر دارد، غمگین در مصیبت پانزده خرداد است... پانزده خرداد ننگ ملت بود، زیرا از پول همین ملّت، اسلحه تهیه شده و با این اسلحه مردم را کشتند![9]

امام در سخنان دیگری با دیدی فراتر به مسأله نگریسته و از نظر جهانی، با اطلاعاتی که دارند می فرمایند:

دنیا اعتراض کرد. 15 خرداد روی دولت ها را سیاه کرد. ما نمی خواستیم اینقدر رو سیاهی بار بیاید. 15 خرداد ننگی بر دامن این مملکت گذاشت که تا آخر محو نخواهد شد. تاریخ ضبط می کند این را. خودشان هم گفتند که 15 خرداد ننگ بود، من هم می گویم ننگ بود، لکن نکته را نگفتند، من نکته را می گویم: ننگ بود که مسلسلها را، تانکها را، توپها را، تفنگها را از مال این ملّت فقیر به دست آوردند و به روی این ملت فقیر بستند، پایمال کردند این بیچاره هارا. از این ننگ بالاتر ایا می شود که انسان، یک ملتی را اینطور پایمال کند؟[10]

در سخنی دیگر که به صورت اعلامیه مشترک از طرف حضرت امام و ایات عظام میلانی، مرعشی و قمی منتشر می شود. در سالگرد این فاجعه عظیم در سال 43، خطاب به ملّت ایران سخنان بسیار پراحساس و مهمی بیان می دارند:

واقعه 15 خرداد ننگ بزرگی برای هیأت حاکمه به بار آورد... علمای اسلام وظیفه دارند از احکام مسلمه اسلام دفاع کنند، از استقلال ممالک اسلامی پشتیبانی نمایند...

ما از واقعه 12 محرم(15 خرداد) خجالت می کشیم. واقعه شوم 15 خرداد و مدارس علمی، فیضیه و غیر آن، پشت ما و هر مسلم غیرتمند را می شکند.[11]

حضرت امام در نامه دیگری که در سال 49، به مناسبت 15 خرداد صادر می کنند، در بخشی از آن، خطاب به دانشجویان فارسی زبان در آمریکا و کانادا می گویند:

15 خرداد که مصادف با دوازدهم محرم بود، سند زنده مخالفت شجاعانه ملت ایران در مقابل استبداد عمال اجانب و در قبال استعمار چپ و راست بود.[12]

 

 

زمینه های بروز 15 خرداد
با درنگی در سخنان حضرت امام، درباره واقعه 15 خرداد 42 به بیان برخی از علل و زمینه های آن فاجعه برمی خوریم. با شناختی که آن حضرت از دستگاه حاکمه وقت دارند و نیز دید سیاسی عمیق از وقایع روز، به بیان جزئیات و برخی دخالت های خودی ها و بیگانگان اشاره می کنند.

در سال 46، حضرت امام طی نامه سرگشاده ای به هویدا، نخست وزیر وقت، به نصایح می پردازند و به عقب ماندگی ها و فقر و بیچارگی های ملت ایران، جشن های غیر ملی، ولخرجی ها، هتک نوامیس، غارتگری ها، زورگویی ها و... اشاره می کنند و در بخشی از آن می فرمایند:

کوبیدن حوزه های علمیه و حمله مسلحانه به مدرسه فیضیه و صحن مطهر قم، کشتار دسته جمعی 15 خرداد جز خدمت کورکورانه به صاحبان دلار چه اسمی دارد؟ فشار به مراجع اسلام و علمای اعلام و محصلین حوزه های علمیه و تاخت و تاز به دانشگاه جز خدمت به اجانب چه نتیجه داشت؟[13]

در 20 شهریور سال 51، به مناسبت اعزام روحانیون به سربازی، امام از نجف اشرف پیامی خطاب به علما و بزرگان می فرستند و ضمن برشمردن فجایع دستگاه حاکمه، در بخشی از آن می فرمایند:

به اسم پرهیاهو و جار و جنجال «انقلاب سفید»، که در طلیعه آن قتل عام 15 خرداد واقع شد، باید ملت ایران عقب مانده، و فرهنگ قرآن و اسلام مهجور، و قوانین نقض شود و فساد و فحشا تا اعماق این ماتمسرا که اسمش ایران است کشیده شود و تا استعمار نو با خیال راحت به چپاولگری خود ادامه دهد، و عمال بی حیثیت آن بر سر این گورستان به عیش و عشرت و جمع ثروت پایکوبی کنند.[14]

حضرت امام در روز چهارم آبان سال 1357 در جمع دانشجویان و ایرانیان مقیم خارج از کشور سخنان بسیار مهمی ایراد می فرمایند و در آن به علت العلل وقایع ایران و خیانت های شاه و دخالت های مستقیم او در ظلم و تعدی ها در سراسر کشور اشاره می کنند و درباره 15 خرداد می فرمایند:

در پانزده خرداد خود ایشان فرمانده بود، فرمانده قوا، از قراری که نقل می کنند، بود. همه این جاها فرمانده اش خود این آقاست. این مبدأ ولادتی است که مردم ایران گرفتارش هستند و ان شاءالله خداوند رفع کند این اساس ظلم را.[15]

در روز 11 آبان همان سال نیز در جمع دانشجویان مقیم خارج می فرمایند:

تمام این جنایتهایی که واقع شده و واقع می شود با امر مستقیم شاه است که باید بزنید. در 15 خرداد –از قراری که معروف شد- فرمانده خودِ او بوده است و با هلیکوپترش بالای شهر [پرواز] می کرده است و امر می کرده.[16]

پس از پیروزی انقلاب نیز امام در سال 58 پیامی به مناسبت روز 15 خرداد صادر می فرمایند و در آن به ریشه قتل عام 15 خرداد اینگونه اشاره می فرمایند:

نهضت عظیمی که بیش از شانزده سال پیش به دنبال قیام روحانیت مسئول و متعهد در مقابل محمدرضا پهلوی که مخالفتش با اسلام عزیز آشکار و آشکارتر شد، شکل گرفت. روحانیت به اعتراض برخاست و عصر عاشورا، پس از حادثه ای ناگوار، اعتراض با موج عظیم انسانی- اسلامی بالا گرفت و به اوج رسید و پس از آن، دست ناپاک استعمار از آستین شاه مخلوع درآمد و غائله 15 خرداد- 12 محرم- را هرچه دردناکتر به وجود آورد.[17]

ثمرات قیام 15 خرداد
پایان بخش این نوشتار و شاید مهم ترین بخش آن، تأثیرات عمیق و ثمرات بزرگی است که از قیام 15 خرداد به بار نشست. و از این جویبار خونین، دریایی خروشان سربرافراشت و موجب شد مردمی آزاده و سرافراز بعد از 15 سال بر قله رفیع پیروزی بنشینند و سرمشق مظلومان و ستمدیدگان عالم گردند و با الهام از قیام عاشوراییان، به ندای امام مستضعفان پاسخ دهند و برگی زرین بر تاریخ بشریت بیفزاید که هرگز از خاطره ها محو و فراموش نگردد.

این بخش از بررسی قیام 15 خرداد در سخنان و پیام های حضرت امام جلوه ای ویژه دارد و با تعابیر مختلف از آن یاد کرده اند که ما به ناچار به بخشی از آنها اشاره می کنیم.

حضرت امام، تمامی حرکت هایی را که به گونه قیام همگانی صورت گرفته است به نحوی به 15 خرداد اتصال می دادند مانند: قیام 19 دی قم، 17 شهریور تهران و...

الف: 15 خرداد نقطه عطف
امام به مناسبت قیام 19 دی در پیامی که از نجف صادر شده است می فرمایند: نهضت اخیر که پرتوی از نهضت 15 خرداد است و شعاعش در سراسر کشور نور افکنده، خود کوبندگی خاصی دارد که شاه را از خودبیخود کرده و او و دار و دسته چاقوکشش را به تلاش مذبوحانه واداشته. جنایات 29 محرم امسال نقطه عطفی است به جنایات شاهانه 12 محرم آن سال.[18]

امام در سخنان خود 17 شهریور 57 را با 15 خرداد 42 جمع می کنند و چنین می فرمایند:

ما بحمدالله و توفیق الهی از 15 خرداد تا 17 شهریور و تا امروز که سالروز آن است، با رسیدن به هدفهای عالی اسلامی به راه خود ادامه می دهیم.[19]

سلام و درود بر شهیدان و آسیب دیدگان هفدهم شهریور و نظایر آن. سلام و درود بر بازماندگان شهدا از پانزدهم خرداد تا هفدهم شهریور 57 و تا پانزدهم و هفدهم شهریور 61.[20]

ب: سرلوحه پیروزی و مبدأ جنبش
در 15 خرداد 42 مصادف بود با 12 محرم، سوم شهادت بزرگ شهید فداکار تاریخ... سرلوحه پیروزی اسلام و ملّت بود... در حقیقت دستاورد نهضت 15 خرداد 42، پیروزی 22 بهمن 57 بود.[21]

البته مبدأ از 15 خرداد بود لکن در این دو سال اخیر که نهضت شکوفا شد، خدای تبارک و تعالی به شما کمک کرد.[22]

این قیامی که از 15 خرداد شروع شد. تاکنون باقی است... همه می دانیم که 15 خرداد مبدأ عطفی بود در تاریخ.[23]

15 خرداد یک نقطه عطفی است در تاریخ کشور ما که از همان وقت شروع به فعالیت سیاسی شد و روحانیون از همان وقت خودشان را مجهز کردند... لکن در عین حالی که 15 خرداد یک مصیبتی بود برای ملت ما، لکن مبدأ جنبش بود... در همه مملکت این نهضت شروع کرد و مبدأش از همان 15 خرداد بود و بعد کم کم تدریجاً ریشه گرفت.[24]

ج: روز رستاخیز و شکوفایی ملت
رشد دانشجویان قدیم و جدید است که در بزرگداشت 15 خرداد، روز رستاخیز ملت، در سراسر کشور به تظاهراتی دست زدند که شاه را دچار سرگیجه نمود.[25]

نهضت ملت بزرگ ایران، که در دوازدهم محرّم، 15 خرداد به شکوفایی گرایید، پرده های تزویر و عوامفریبی شاه را پاره کرد، و قتل عام شاهانه و فداکاری ملت، مبدأ عظیمی در تاریخ ایران گردید، و مفتاح نجات اسلام و عدالت به دست آمد.[26]

د: 15 خرداد مصیبت و موهبت
در عین حالی که 15 خرداد مصیبت برای ما بود لکن این موهبت هم خدای تبارک و تعالی به ما عطا کرد که مردم بیدار شدند و لبیک گفتند به صدای روحانیون... بنابراین 15 خرداد در عین حالی که مصیبیت بود، لکن مبارک بود برای ملّت که منتهی شد به یک امر بزرگی و آن استقلال کشور و آزادی برای همه مملکت .[27]

هـ: 15 خرداد روز بذر انقلاب
امروز به روز 15 خرداد 61 رسیدیم. سالروز خرداد 42 خمیرمایه نهضت مبارک ملت بزرگ ایران و روز بذر انقلاب بزرگ اسلامی ماست. ملّت عزیز باید این خمیرمایه و بذر پربرکت را در عصر عاشورای 83، جستجو کند.[28]

و: 15 خرداد روز هلاکت جنایتکاران
در 15 خرداد 42 پهلویان و هوادارن و سردمداران جنایتکارشان با دست ستمشاهی خود گور خود را کندند و سقوط و ننگ ابدی را برای خویش به جا گذاشتند، که ملّت عظیم الشأن ایران بحمدالله تعالی با قدرت و پیروزی بر گور آتش بار آنان لعنت می فرستد.[29]

ز: 15 خرداد مبدأ تحولات بعدی
پانزده خرداد به همت جوان های کشور و جان نثاران اسلام مبدأ شد از برای تحولات بعدی، و من شهدای پانزده خرداد را از خدای تبارک و تعالی می خواهم که غریق رحمت کند که به ما حق دارند.[30]

در پایان این مقاله لازم می دانم، حُسن ختام را به بخش هایی از پیام روح انگیز امام بزرگوار که به مناسبت سالگرد 15 خرداد، در 15 خرداد سال 62 خطاب به ملّت ایران صادر شده است، اختصاص دهم، گرچه این پیام بدان مناسبت صادر شده. لکن بازگو کننده بسیاری از حقایق و رادمردی ها و گویای شور و هیجان منحصر به فرد آن امام محرومان نیز می باشد. اینک بنگرید:

امروز که 15 خرداد 62 را مشاهده می کنیم، استحکام پایه های حکومت اسلامی و قدرت نظام جمهوری و قوای نظامی و انتظامی از ارتش و سپاه سلحشور پاسداران و کمیته ها و ژاندارمری و شهربانی و بسیج و دیگر قوای عظیم مردمی روزافزون است...

گویی جهان مهیا می شود برای طلوع آفتاب ولایت از افق مکه معظمه و کعبه آمال محرومان و حکومت مستضعفان، از 15 خرداد 42 که حکومت مستکبران جبار در این سرزمین به اوج خود رسیده بود، و می رفت تا عربده شوم انا رَبّکُمُ الأعلی[31] از حلقوم فرعون زمان طنین افکند، تا 22 بهمن57 که پایه حکمرانی جباران عصر در این مرز و بوم فرو ریخت و... و از 22 بهمن 57 تا امروز که 15 خرداد 62 را در آغوش می گیریم ساعاتی محدود بیش نیست، ولی تحولی که کمتر از صدها سال بعید به نظر می رسید با تقدیر خدای بزرگ در این ایام معدوده و ساعات محدوده تحقق یافت و جلوه ای از وعده قرآن کریم نور افشانی کرد...

و ملت عظیم ایران لازم است شکر نعمتهای غیر متناهی الهی را در سالروز 15 خرداد به جان و دل به جا آورد و تمام آنچه گذشته و می گذرد را از عنایات خاصه خداوند متعال بداند که هرچه هست از اوست و به سوی اوست. و رمز پیروزی اسلام بر کفر جهانی را در این قرن که پانزدهم خرداد 42 سرآغاز آن بود، در دوازدهم محرم حسینی جستجو کند، که انقلاب اسلامی ایران، پرتوی از عاشورا و انقلاب عظیم الهی آن است...

ملت و دولت ایران امروز که سالروز پانزدهم خرداد 42 و روز پانزدهم خرداد 62 می باشد از هر زمان پیوسته تر و مصمم تر و قوی تر در مقابلِ تجاوزگران و کمک کاران به آنان ایستاده....

در پایان این پیام تاریخی، حضرت امام دست به نیایش برمی دارند و در بخشی از دعاها می فرمایند:

ما عاجزانه از مقام مقدس تو می خواهیم که عنایات خاصه خود را بر این ملّت که برای رضای تو قیام کرده و از 15 خرداد خونین تا کنون از پای ننشسته و جان و جوان و مال خود را فدای اسلام عزیز و میهن خود نموده، مستدام بداری...[32]

ان شاالله که چنین باشد و امید که چنان خواهد بود و با درود بی پایان بر شهدای راه آزاد مردی و آزادگی در طول تاریخ بشریت.

والسلام-29/11/80

منبع : مجله  حضور  بهار 1381، شماره 39 /  نویسنده : حسن پویا