شاید زمانی که صحبت از جنگ و ارتش فضایی می‌شود، همه به صحنه‌های فیلم‌های علمی-تخیلی فکر کنند، اما با وجود افزایش رقابت کشورهای مختلف در عرصه فضایی احتمال وقوع درگیری و ایجاد تعارض در این زمینه وجود دارد.

بعد از اینکه زمین، دریا و هوا عرصۀ نبردهای بین‌المللی شدند به نظر می‌رسد حالا باید منتظر بروز جنگ در فضا باشیم. بحث در مورد استفاده نظامی از فضا این روزها بیش از گذشته مطرح است. نیروی فضایی تازه تأسیس ایالات متحده در حال وارد شدن به منازعاتی جدی بر سر حوزۀ نفوذ در فضا است. همۀ این شواهد به ما می‌گویند که بروز درگیری فضایی چندان هم چیز عجیب و غریبی نیست و بعید نیست بزودی شاهد چنین درگیری‌هایی باشیم.

مواردی از قبیل ارتباطات ماهواره‌ای، سیستم‌های اطلاعاتی از جمله سیستم‌های هک، شنود و کاوش می‌توانند موضوعاتی برای درگیری‌های بین‌المللی شوند. گسترش فعالیت‌های فضایی با گسترش امکانات جاسوسی و اطلاعاتی همراه بوده است، همچنین بحث در مورد امکان حملات نظامی از مسیر فضا به زمین نیز در حال جریان است به همین خاطر دلایل زیادی وجود دارد که تضاد منافع در سطوح بین‌المللی را در عرصۀ فضا نیز شاهد باشیم. همین حالا هم با یک رقابت جدی بین ابرقدرت‌ها بر سر تسخیر فضا مواجه هستیم.

بیشترین خطری که در حال حاضر تهدیدکننده است، مسئلۀ تکثیرگسترده سیستم‌های ماهواره‌ای و ضد ماهواره‌ای است که می‌توانند بر روی فضاپیماها در مدارهای مختلف تأثیر بگذارند. همچنین با ایدۀ استقرار انواعی از سلاح در فضا مواجهیم که در عرض چند دقیقه یا ثانیه می‌توانند اهدافی را منهدم کنند.

مجادله‌ای بر سر قدرت

روسیه، چین و ایالات متحده رقابتی جدی در این زمینه را آغاز کرده‌اند و گویی با یک مسابقه تسلیحاتی در فضا باید مواجه شویم. هنوز پیمان‌های بین‌المللی در مورد ممنوعیت خودسرانه نزدیک شدن به ماهواره‌هایی که توسط دولت دیگری اداره می‌شوند، چه صلح آمیز و چه خصمانه، وجود ندارد. اگر در سطح فضا جنگی رخ دهد پیامدهای جدی در بر خواهد داشت.

اگر چنین اتفاقی بیفتد قطعاً با یک زیان بین‌المللی مواجه خواهیم شد. نه تنها محیط فضایی مملو از زباله ها می‌شود که کار در آنجا را دشوارتر می‌کند، بلکه با ناامن شدن فضا امکان بهره‌گیری صلح‌آمیز از تکنولوژی‌هایی که می‌توانند کیفیت زندگی ما را بهبود بخشند دشوارتر خواهد شد. امروزه ماهواره‌ها نقش مهمی در زندگی ما ایفا می‌کنند و ناامن شدن فعالیت صلح‌آمیز فضایی به نفع هیچ‌کس نیست.

هرچقدر قلمر فضا به بستری برای تجارت، فعایت‌های اقتصادی و صلح‌آمیز تبدیل شود امکان بروز درگیری‌های فضایی کمتر می‌شود چراکه کشورهایی که از فضا سود می‌برند تلاش خواهند کرد امنیت آن را نیز حفظ کنند و از درگیری و جنگ در این منطقه پرهیز کنند. هرچند باید در نظر داشت که انحصاری شدن فعالیت‌های تجاری در فضا می‌تواند کشورهایی که از این عرصه سهمی ندارند را به خطراتی بالقوه تبدیل کند. گسترش فرستادن ماهواره به فضا از جانب کشورهای مختلف نشان می‌دهد که برخی از کشورها در حال تلاش برای وارد شدن به این عرصه هستند و هرچه این کشورها متخاصم‌تر باشند امکان اینکه فضا را به محلی برای درگیری‌های گسترده تبدیل کنند وجود دارد. 

تأسیس ارتش فضایی پیام روشنی دارد، اینکه فضا می‌تواند عرصۀ منازعات نظامی باشد. این فرایند در دولت ترامپ به صورت جدی دنبال می‌شد. به همین خاطر بسیار ضروری است که مسائلی از قبیل دیپلماسی فضایی، پیمان‌های بین‌المللی در مورد مراودات فضایی و سایر زمینه‌هایی که می‌توانند خطرات جنگ در فضا را کاهش دهند پی‌گیری شوند. شاید همین حالا هم برای پیگیری چنین موضوعی کمی دیر شده باشد چراکه روند جذابیت فضا به عنوان یک عرصۀ نظامی و اطلاعاتی روند رو به رشدی است و همین حالا نیز ماهواره‌هایی که کشورهای مختلف به مدارهای مختلف فرستاده‌اند در حال فعالیت‌های اطلاعاتی و جاسوسی از کشورهای دیگر هستند. به عبارت دیگر تنش‌ها در سطح فضا همین حالا وجود دارد و چندان عجیب نیست که بزودی شاهد ساخت سلاح‌هایی فضایی نیز باشیم که برای جنگ‌های فضایی کاربرد دارند و روی فضاپیماها سوار شوند.

منبع: LIVESCIENCE