حجت الاسلام سیدابراهیم رییسی، رییس کنونی قوه قضاییه دارای سوابق علمی و مسوولیت‌های اجرایی و نظارتی مختلف بوده است که در سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری به عنوان نامزد منتخب از طرف شورای نگهبان تأیید صلاحیت شد.

سرانجام پس از گذشت چندین ماه از آغاز پروسه انتخابات و برنامه ریزی های مربوط به آن که از اسفند ماه سال گذشته آغاز شده بود، سرانجام شمارش معکوس به پایان رسید و شورای نگهبان پس از پایان مهلت قانونی خود اسامی افرادی که برای ریاست جمهوری ۱۴۰۰ ثبت نام کرده بودند، اعلام کرد. حالا باید افراد تایید صلاحیت شده خود را برای سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوی آماده کنند؛ چهره هایی که هر کدام سوابق سیاسی و اجرایی متفاوتی در کارنامه خود دارند که یکی از این افراد حجت الاسلام سیدابراهیم رییسی است.

زندگینامه

سید ابراهیم رییسی، دارای مدرک عالی‌ترین سطح آموزشی حوزه سطح چهار در آذر ۱۳۳۹ خورشیدی در خانواده‌ای روحانی در مشهد چشم به جهان گشود. وی در همان دوران کودکی پدر خویش را از دست داد و در دامان مادر تربیت و پرورش یافت. او با گذراندن تحصیلات ابتدایی برای کسب علم در علوم حوزوی وارد مدرسه نواب شد و سپس در مدرسه آیت الله موسوی‌نژاد به ادامه تحصیل پرداخت. در ۱۳۵۴ خورشیدی به حوزه علمیه قم رفت و از محضر اساتید بزرگ علم و جهاد کسب فیض کرد.

او در حوزه علمیه قم از محضر آیات عظام همچون مروی، فاضل هرندی، دوزدوزانی، خزعلی و طاهری خرم آبادی بهره برد. سرانجام با پایان دوره سطح حوزه توانست به دوره کارشناسی ارشد رشته حقوق خصوصی راه یابد و پس از دفاع از پایان نامه خویش با عنوان «ارث بلا وارث» در ۱۳۸۰ خورشیدی دکتری خود را در رشته فقه و حقوق خصوصی و در مدرسه عالی شهید مطهری گذراند. حجت الاسلام رییسی با تکمیل تحقیقات خود در رشته فقه و حقوق، موفق به اخذ مدرک عالی ترین سطح حوزه یعنی سطح چهار شد و در نهایت رساله دکتری خود را با عنوان «تعارض اصل و ظاهر در فقه و حقوق» دفاع کرد.

فعالیت و مبارزات سیاسی حجت الاسلام رییسی

با آغاز حرکت های مردمی در دوران انقلاب اسلامی حجت الاسلام رییسی فعالیت های مبارزاتی خود را در قالب ارتباط با علمای انقلابی آزاد شده از زندان یا در تبعید آغاز کرد و در بسیاری از فعالیت های سیاسی علما و روحانیان در دانشگاه تهران شرکت داشت و پس از پیروزی انقلاب اسلامی در دوره های تربیتی و تکمیل کادرسازی برای تامین نیازهای مدیریتی نظامی اسلامی حضور می یافت. وی به دنبال ایجاد مشکلات تنوع در مسجد سلیمان که در پی آن شورش های مارکسیستی آغاز شد به همراه گروهی از طلاب در قالب فعالیت های فرهنگی به آن منطقه عزیمت کرد و پس از بازگشت از مسجد سلیمان، مجموعه سیاسی و عقیدتی پادگان آموزشی صفردو  را در شاهرود تأسیس و برای مدت کوتاهی آن را اداره کرد.

ورود به عرصه مدیریتی

 در ۱۳۵۹ خورشیدی، حجت الاسلام رییسی به عرصه مدیریتی ورود کرد و با حضور در جایگاه دادیاری کرج فعالیت خود را آغاز کرد و پس از چندی  به عنوان دادستان کرج منصوب شد و همزمان با حفظ سِمت مسوولیت دادستانی همدان را نیز عهده دار شد.

حجت الاسلام رییسی در ۱۳۶۴ خورشیدی به عنوان جانشین دادستان انقلاب تهران منصوب شد و به این ترتیب، دوره مدیریت قضایی او در تهران آغاز شد. پس از مدتی امام خمینی(ره) در حکمی او را مسوول رسیدگی به مشکلات اجتماعی در برخی استان ها از جمله لرستان، کرمانشاه و سمنان کرد. با رحلت بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، حجت الاسلام رییسی به عنوان دادستان تهران منصوب شد و از ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۳ خورشیدی به مدت پنج سال این مسوولیت را عهده دار بود.

او در ۱۳۷۳ خورشیدی به ریاست سازمان بازرسی کل کشور منصوب شد که خدمت وی در این سمت تا ۱۳۸۳ خورشیدی، ادامه یافت. حجت الاسلام رییسی از ۱۳۸۳ تا سال ۱۳۹۳، به مدت ۱۰ سال معاون اول قوه قضاییه بود و همچنین از  ۱۳۹۳ تا اسفند ۱۳۹۴ دادستان کل کشور بود.

وی در ۱۷ اسفند ۱۳۹۴ خورشیدی، با حکم رهبر معظم انقلاب آیت الله خامنه ای به عنوان تولیت آستان قدس رضوی منصوب شد و با تصویب شورای مرکزی جامعه روحانیت  به عضویت در آن شورا در آمد.

همچنین حجت الاسلام رییسی در چهارمین و پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری انتخاب و به عنوان عضو هیأت رییسه برگزیده شد.

تدریس در مدارس علمیه تهران

حجت الاسلام رییسی از ۱۳۸۰ خورشیدی تا کنون به عنوان مدرس در مدارس علمیه تهران از جمله مدرسه مجد، مدرسه امیرالمومنین (ع)، مدرسه امام حسین (ع) و مدرسه مروی به تدریس سطوح عالی حوزه همچون رسائل و مکاسب، کفایتین و قواعد فقهیه مشغول بود و بعد از عزیمت به مشهد مقدس از در ۱۳۹۵خورشیدی در مدرسه عالی نواب، به تدریس در موضوع «فقه وقف» پرداخت.

یک دوره از درس‌های حوزوی وی در زمینه قواعد فقه در قالب سه جلد با عنوان قواعد فقه عبادی، قواعد فقه قضایی و قواعد فقه اقتصادی به رشته تحریر درآمده که از سوی طلاب درس او، تدوین و از ۱۳۹۰ خورشیدی توسط چاپ دادگستر به چاپ رسیده است.

ریاست قوه قضاییه

حجت الاسلام سیدابراهیم رییسی با حکم مقام معظم رهبری از ۱۶ اسفند ۱۳۹۷ خورشیدی ریاست قوه قضاییه را عهده دار شد. وظایف وی بر پایه اصل ۱۵۸ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایجاد تشکیلات قضایی، تهیه لوایح قضایی و امور اداری و استخدامی است.

سوابق مدیریتی و سیاسی

ریاست شورای نظارت بر صدا و سیما، عضو شورای عالی گزینش کشور، نخستین دبیر ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر کشور، مؤسس حوزه علمیه فاطمه الزهرا (س)، مؤسس مرکز تخصصی شیعه‌شناسی امام هادی(ع) زیرنظر حوزه علمیه قم، انجام سه مأموریت‌ ویژه قضایی در حوزه های اجتماعی در سه استان مختلف با حکم امام خمینی (ره) و عضویت در هیأت امنای ستاد اجرایی فرمان امام (ره) به مدت ۱۰ سال از سوی مقام معظم رهبری از جمله سوابق حجت الاسلام رییسی به شمار می رود.  

مسوولیت‌های حجت الاسلام رییسی به اعتبار جایگاه حقوقی

از دیگر مسوولیت های سیدابراهیم رییسی می توان به عضویت در شورای عالی فضای مجازی، عضویت در شورای عالی استاندارد، عضویت در شورای عالی نفت، عضویت درشورای توسعه شرق و غرب کشور، عضویت شورای عالی پول و اعتبار، عضویت در ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی و عضویت در ستاد مبارزه با مواد مخدر اشاره کرد. همچنین سخنرانی در اجلاس‌های بین المللی، اجلاس مبارزه با فساد اداری در قاره آفریقا، اجلاس مبارزه با جرائم سازمان یافته در آرژانتین، اجلاس سلامت اداری در سوچی روسیه، اجلاس حقوق بشر در پاکستان، اجلاس نقش عاشورا در تحولات اجتماعی – استانبول ترکیه، اجلاس دلالت های قانون اساسی در حفظ حقوق بشر، اجلاس همکاری های بین المللی در مبارزه با فساد، اجلاس حقوق بشر سازمان ملل، اجلاس مبارزه با فساد اداری در فیلیپین و انتصاب به عنوان قائم مقام بازرسان کل آسیا و و ده ها نشست تخصصی دیگر با حضور مقامات کشورهای خارجی از دیگر فعالیت های حجت الاسلام رییسی به شمار می رود.  

مسئولیت‌های کنونی

ریاست  قوه قضاییه جمهوری اسلامی ایران، عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام جمهوری اسلامی ایران، نایب رییس مجلس خبرگان رهبری جمهوری اسلامی ایران، عضویت در شورای‌عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران و عضویت در شورای‌عالی انقلاب فرهنگی جمهوری اسلامی ایران از جمله مسوولیت های حجت الاسلام رییسی محسوب می شود.

حضور در انتخابات ۱۳۹۶ به عنوان نامزد

گفتنی است که حجت الاسلام رییسی در دوازدهمین انتخابات ریاست جمهوری نیز شرکت کرد که موفق به کسب اکثریت آرا نشد.

اینک پس از گذشت چهارسال فرصتی دوباره پیش آمد تا حجت الاسلام رییسی بار دیگر شانس خود را برای تصدی در قوه مجریه بیازماید. او به عنوان نامزد منتخب و تایید صلاحیت شده از شورای نگهبان برنامه هایی را در نظر گرفته است. رییسی در بیانیه منتشر شده خود در همین زمینه بر تشکیل «دولت مردمی برای ایران قوی» تاکید کرده است. بخشی از برنامه های او بدین قرار است:

- دولتی که ارکان و مسوولیت های اصلی آن بر دوش جوانان شجاع، تحول خواه، متخصص، پاک و ضد فساد خواهد بود که هر کجا به آنها اعتماد شد،   قدرت و افتخار برای ایران آفریده اند.

-  دولتی که توجه به محرومان و مستضعفان و طبقات پایین جامعه از مهمترین اولویت هایش خواهد بود و اجازه نخواهد داد که عزت و شرافت و کرامت آنها خدشه دار شود.

-  دولتی که با اجماع ملی و دیپلماسی هوشمند و مبتکر، حتی یک لحظه را برای رفع تحریم‌های ظالمانه از دست نخواهد داد. با دیپلماسی برآمده از قدرت و توانایی‌های داخلی، تعامل و رابطه دوستانه و مقتدرانه با دنیا، مخصوصاً با همسایگان را، با سرعت پیگیری می کند.