شخصی از امام صادق(ع) پرسید: آیا ما برای خطاب قرار دادن حضرت قائم (عجل الله تعالی فرجه)، باید ایشان را به نام امیرالمؤمنین بخوانیم؟ حضرت فرمودند:

«نه، این نام، نامی است که خدا، امیرالمؤمنین، علیّ بن ابی طالب(ع) را به آن نامیده و کسی پیش از او، به این نام، نامیده نشده و بعد از او کسی به این نام خود را نمی نامد، مگر کافر.

هرچند در تاریخ چند صد ساله مسلمانان، بسیاری از انسان های ناشایسته، لقب «امیرالمؤمنین» را برای خود برگزیدند؛ امّا از نظر خداوند و رسول گرامی اش (ص)، تنها یک نفر، لایق چنین لقبی است: حضرت علیّ بن ابی طالب(ع).

شخصی از امام صادق(ع) پرسید: آیا ما برای خطاب قرار دادن حضرت قائم (عجل الله تعالی فرجه)، باید ایشان را به نام امیرالمؤمنین بخوانیم؟ حضرت فرمودند:

«نه، این نام، نامی است که خدا، امیرالمؤمنین، علیّ بن ابی طالب(ع) را به آن نامیده و کسی پیش از او، به این نام، نامیده نشده و بعد از او کسی به این نام خود را نمی نامد، مگر کافر.»1

حتماً در «قرآن کریم» با عبارت «یا ایّها الذین آمنوا...» مواجه شده اید. این عبارت که به معنای «ای مؤمنان» است، 89 مرتبه در قرآن تکرار شده است. بسیاری از مفسّران، معتقدند که این عبارت، در شأن حضرت علی(ع) نازل شده است.

مجاهد، که شاگرد ابن عبّاس و از مفسّران به نام قرن دوم هجری، بود، می گوید:

«هرچه در قرآن «یا ایها الذین آمنوا» آمده، سابقه و فضیلت آن برای علی است.»2

امام صادق(ع) می فرمایند:

«هیچ آیه ای در قرآن نیست که اول آن: یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا باشد، جز اینکه علی بن ابی طالب(ع) امیر و پیشوا و شریف و اوّلین مؤمن در آن آیه است و هر آیه ای که راهنمائی به سوی بهشت است. درباره پیامبر و اهل بیت آن جناب و شیعیان و پیروان آنها است. و هر آیه ای که [در آن] سخن از جهنّم است درباره دشمنان ایشان و مخالفان آنها است؛ اگرچه آیه درباره پیشینیان باشد. هر آیه که مربوط به نیکوکاران است درباره نیکان این امّت نیز جاری است و هر آیه که درباره شرّی است، درباره اهل شرّ جاری است.»3

علّامه حسکانی، از علمای به نام حنفی، که آیات مربوط به امام علی(ع) را جمع آوری کرده است، در ذیل عبارت «یا ایّها الذین آمنوا...»، حدود 20 روایت، از راویان اهل سنّت آورده است که همه آنها تصریح دارند که این آیات، در شأن امام علی(ع) نازل شده است.4

برای نمونه، به دو روایت اشاره می کنیم:

الف) علی(ع)، شریف ترین مؤمن
جماعتی از عیسی بن راشد این حدیث را نقل کرده اند:

هیچ آیه ای با الفاظ یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا نازل نشد؛ مگر اینکه علی(ع) امیر آن مؤمنان و شریف ترین آنان است. خدای سبحان، اصحاب محمّد(ص) را در آیات متعدّدی مورد عتاب و سرزنش قرار داد، ولی علی(ع) را همیشه به نیکی و خیر یاد کرده است.5

ب) علی(ع)، نخستین مؤمن
مجاهد از ابن عبّاس چنین روایت کرده است:

هیچ آیه ای در قرآن با خطاب یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا نازل نشده مگر اینکه علی(ع) امیر و شریف آن مؤمنان است؛ چون او اوّلین اسلام آورنده و نخستین مؤمن به دین اسلام و آیین محمّد(ص) و کتاب خدا بود.6

پی نوشت ها:
کلینی، محمّدبن یعقوب، «تحفه الأولیاء (ترجمه أصول کافی)»، قم، دارالحدیث، چ 1، 1388 ش، ج 2، ص 409.
حسکانی، عبید الله بن عبد الله، ترجمه «شواهد التنزیل»؛ ص32.
مجلسی، محمّدباقر، «بخش امامت (ترجمه ج 23 تا 27بحار الأنوار)»، تهران، اسلامیه، ج 2، ص268.
4.حسکانی، عبیدالله بن عبدالله، همان، صص30-32.

همان، ترجمه روحانی، ص 27.
همان.

منبع : مجله  موعود  آذر ماه سال 1394 شماره 167