ویژه ماه مبارک رمضان
اهمیت و فلسفه روزه / شبهه تأثیر روزه بر روی مغز
با توجه به اثار مثبتی که برای روزه به اثبات رسیده است، نمیتوان به این نتایج منفی، اعتماد کرد. بر فرض اینکه این نتایج را بپذیریم، باید این ضررها را مختص بیمارانی که روزه برایشان ضرر دارد و یا مربوط به روزههایی که طولانی مدت بوده، دانست. مراجعه به واقعیتهایی که در جامعه جهانی وجود دارد، نشان میدهد که مسلمانان در میزان عمر، از دیگر جوامع از شاخص کمتری برخوردار نیستند،
سوال
شبههای که در روزه وجود دارد این است که گرسنگی باعث مرگ سلولهای مغزی میشود و این موضوع از نظر علمی ثابت شده است. یکی از مضرات مصرف مشروب نیز همین است. پاسخ علمی به این شبهه چیست؟
پاسخ
(روزه)؛ یکی از عبادتهای مهم به شمار میرود که مختص به یک دین خاص نبوده، بلکه همه ادیان اسمانی و حتی مکاتب غیر اسمانی نیز انرا در برنامه خود دارند.[1]
اثار مثبت روزه بر جسم
هر چند که علت واجب شدن روزه، رسیدن بندگان به درجه والای تقوا[2] و دست یافتن به اثار معنوی ان است[3] ولی اثار مثبتی برای جسم و سلامتی ان نیز به همراه دارد که برخی از انها بر کسی پوشیده نیست. در روایات مختلف هم به این مطلب اشاره شده است؛ حضرت علی(ع) به نقل از پیامبر گرامی اسلام(ص) میفرماید: (روزه بگیرید تا سالم بمانید).[4]
با پیشرفت علم پزشکی، زوایای دیگری از فواید روزه برای بشر نمایان شده است. طبق پژوهش گروهی از متخصصان قلب در بیمارستان امریکایی دوبی، روزه ماه رمضان تاثیر مثبت بر شاخص لیپید میگذارد و خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را کاهش میدهد. به گفته این گروه، LDL (چربی بد) به اندازه بالایی کاهش یافته و HDL (چربی خوب) افزایش مییابد. بهعلاوه؛ بر طبق این پژوهش، روزه ماه رمضان کلسترول خون را کاهش میدهد. این پژوهش نشان میدهد محدود کردن کالری به صورت یک روز در میان مزایایی برای سلامتی دارد. مزایایی شامل کاهش ریسک سرطان، بیماریهای قلبی، دیابت، مقاومت انسولین، اختلالهای سیستم ایمنی، و به طور کلی کند کردن روند پیری، و یک ارتباط احتمالی با افزایش مدت زندگی. در کنار مزایای بهداشتی، پژوهش ولتر لانگو، پرده از ارتباطی احتمالی بین روزه گرفتن و بهبود بازده شیمی درمانی برداشته است. بنابر گفته دکتر مارک پی. متسن، رییس ازمایشگاه علوم عصبی در انستیتو ملی پیری امریکا، روزه گرفتن به تناوب و یک روز در میان، همچون محدود کردن کالری اثرات مثبتی در موشها دارد، و بررسی کوچکی که در دانشگاه ایلینوی در شیکاگو بر انسانها انجام شده همان اثرات را نشان میدهد. بنا بر اکادمی ملی علوم امریکا، دیگر مزایای بهداشتی عبارتاند از مقاومت در برابر استرس، افزایش حساسیت به انسولین، کاهش ناخوشی و افزایش طول عمر. بنابر مطالعه دکتر اریک راووسین، روزی گرفتن متناوب ممکن است الترناتیوی برای محدودیت رژیمی بلندمدت برای افزایش طول عمر باشد. دفع سموم بدن (به گفته پایول براگ)، پاکسازی رگها و جلوگیری از بیماریهای قلبی و کاهش خطر ابتلا به دیابت، الزایمر، از دیگر فواید روزه است.[5]
عوارض منفی روزه
در مقابل منافعی که برای روزه بیان شد، مضراتی نیز ذکر شده است و با بیان برخی از انها، ارزش روزه را زیر سوال بردهاند. برای پاسخ به این شبهه، باید این مضرات را به سه دسته تقسیم کنیم.
الف. ضررهای غیر قابل اعتنا؛ طبیعتا خودداری کردن از خوردن و نوشیدن، برای مدت طولانی، اثار منفی به همراه دارد. ولی این اثار را نمیتوان ضرر قابل توجهی دانست. اثاری مثل خشکی دهان، تشنگی مفرط، کمشدن انرژی، کاهش ادرار و غلیظتر شدن ان، ضعف ماهیچه، کاهش انعطافپذیری پوست، گودی چشم، کاهش عرق، در صورتی که از حد معمول تجاوز نکند، سلامتی شخص را به خطر نخواهد انداخت. این عوارض، کاملا طبیعی بوده و پس از افطار و پایان روزه، از بین رفته و بدن، حالت طبیعی خود را دوباره به دست میاورد. این عوارض، به دلیل کم اهمیت یا بیاهمیت بودن، نمیتواند اهمیت روزه را زیر سوال ببرد.
ب. ضررهای مختص به بیماران؛ برخی از بیماریها مثل بیماریهای مربوط به کلیه، زخم معده و هر بیماری دیگری که شخص نیاز به مصرف اب و غذا در فواصل کوتاه مدتدار، با روزه ناسازگار است. اما این ضررها نیز نمیتواند اصل تکلیف روزه نسبت به انسانهای سالم را زیر سوال ببرد؛ زیرا طبق دستور اسلامی، کسانی که روزه برای انها ضرر دارد، همچون کسانی که دارای این بیماریها هستند و یا اشخاصی که فعلا بیمار نیستند ولی اگر روزه بگیرند، دچار بیماری خواهند شد، روزه برای انها ممنوع و حرام شده است.
ج. ضررهای قابل توجه برای افراد عادی؛ در پاسخ به این شبهه، که مورد سوال هم از این نوع است، به چند نکته اشاره کنیم:
۱. بیان کردن این نوع ضررها قابل اعتماد نیست؛ چرا که اولا؛ این نظریهها، مخالف دیگر پژوهشهایی است که انجام شده و میزان اعتبار این نوع تحقیقها چندان معلوم نیست. برای نمونه؛ در برخی از تحقیقات درباره روزه چنین امده است: پژوهشها نشان میدهد که میزان سروم کلسترول، تیروکسین و اسید اوره در خون به طرز قابل ملاحظهای افزایش مییابد. بنابر پژوهش؛ روزه اسلامی موجب میشود تا میزان HDL و گلوکوز (چربیهای خوب) به طور قابل ملاحظهای کاهش یافته و میزان LDL (چربی بد) افزایش یابد. اما در پژوهش دیگری؛ در ماه رمضان، کاهش قابل توجهی در LDL و افزایش قابل توجهی در HDL را نشان داده میشود.
ثانیا؛ در علوم تجربی این طبیعی است که با گذشت زمان و تحقیقات جدید، خلاف نظریات پیشین ثابت میشود. بنابر این، نمیتوان هر نوع اعلام نظری، را قطعی و خطا ناپذیر دانست.
۱. بر فرض اینکه ما صحت این نظریات را بپذیریم؛ باید بگوییم اصطلاح (روزه) فقط منحصر به روزه مسلمانان نیست. وقتی ما نام (روزه) را میشنویم، به سرعت روزه ماه مبارک رمضان که از اذان صبح شروع، و تا غروب ادامه دارد، به ذهنمان متبادر میشود. این در حالی است که واژه (روزه) دامنه گستردهای بیش از این دارد. اکثر ادیان و مکتبها، خصوصا ادیان اسمانی، با (روزه) اشنا بوده و هر کدام روزه مخصوص به خود دارند که برخی از انها بسیار طولانیتر از روزه ما مسلمانها است.
مثلا مردم کهن مکزیک، امساک از خوردن غذا را به عنوان کفاره گناهان به جا میاوردند و مدت ان از یک روز تا چند سال متفاوت بود. پارسایان برای رفع مصیبتها و بلاهای همگانی، ماهها از خوردن غذا خودداری میکردند. در ادیان بودایی و هندویی نوع روزه، بستگی به خود فرد دارد و ممکن است روزه، امتناع از خوردن و اشامیدن هر نوع غذا یا نوشیدنی برای مدت 24 ساعت باشد. روزه یوم کیپور که مهمترین و معروفترین روزهها است، در روزهای نهم و دهم ماه تشرین (نخستین ماه یهودی از سال یهودی) به مدت 25 ساعت است، انجام میشود. هدف از این روزه بخشش گناهان است که دستور مستقیم خداوند در تورات درباره ان صادر شده است.[6] مانویان دو نوع روزه داشتند که یکی از انها دو روز کامل طول میکشید. همچنین روزهای به نام (روزه اب) وجود دارد که در ان فرد فقط مجاز به نوشیدن، اب، یا اب میوه است. در فواید این روزه که تا چهل روز طول میکشد گفتهاند: این روزه سبب افزایش سرعت عمل ذهن و افزایش ظرفیت یادگیری میشود. پس از یک تا سه روز روزه گرفتن، فرد منطقیتر فکر میکند و سریعتر تصمیمگیری میکند. روزه اب سبب افزایش اگاهی روحی و ارامش جسم، ذهن و احساسات میشود. بسیاری پس از گرفتن روزه اب، دردهای گذشته را فراموش میکنند و دید مثبتتری به اینده پیدا میکنند.[7]
۱. در صورتی که این ضررها درباره روزه، ان هم روزه اسلامی واقعیت داشته باشد، باید اثار ان نیز در عالم خارج و بین مردم دیده شود. با توجه به اینکه مسلمانان حداقل سالی سی روز روزه میگیرند، باید نسبت به دیگر مردم، عمری کوتاهتر داشته باشند و این کوتاهی عمر برای همه قابل درک باشد. ولی حقیقت این است که هیچکس نمیتواند چنین ادعایی کند. بلکه میتوان خلاف انرا ثابت کرد. در بین مسلمانان، عالمان دین که بیشتر از دیگران خود را ملتزم به دستورات دین میدانند، به روزههای مستحبی نیز مبادرت دارند. اما نتیجه این است که انها عمری طولانیتر از دیگر افراد دارند.
پی نوشت:
[1]. ر.ک: (یک ماه بودن روزه)، سوال 16220؛ (پیشینه روزه و ماه رمضان در ادیان گذشته)، سوال 15446.
[2]. بقره، 183.
[3]. ر.ک: (اثار تربیتی روزه)، سوال 14859.
[4]. ابن حیون مغربی، نعمان بن محمد، دعایم الاسلام، ج 1، ص 342، قم، موسسه ال البیت(ع)، چاپ دوم، 1385ق.
[5]. برگرفته از: ویکی پدیا.
[6]. مجله پگاه حوزه، 7 شهریور 138، شماره 261.
[7]. برگرفته از: ویکی پدیا.
منبع: سایت اسلام کویست
مطالب مرتبط
- نام های ماه مبارک رمضان و معانی آنها
- باید و نبایدهای ماه رمضان
- نزول کتب آسمانی در ماه مبارک رمضان
- مغفرت الهی در ماه رمضان
- ماه مبارک رمضان و نزول قرآن و بعثت
- توصیه های بهداشتی در ماه رمضان
- روزه و رمضان در آئینه شعر فارسی
- ماه پر خیر و برکت رمضان
تگها
مطالب پربیننده
- رابطه زناشویی برنده و بازنده ندارد
- درباره دوران بحرانی نوجوانی
- بازار کرمان با قدمت ۶۰۰ سال
- معرفی موزه هنرهای معاصر تهران؛ بازتابی از هنر ایران و جهان
- مصرفگرایی و ویرانی زندگی
- پاسخ به سوالات رایج درباره مصرف شیر
- معرفی جنگل فندقلو؛ بهشتی مینیاتوری در اردبیل
- درباره سن پیری بیشتر بدانیم
- اهمیت خواب را جدی بگیرید
- معرفی مسجد شیخ لطف الله، اثری شگفت انگیز از دوران صفویه
- پناهگاه سکوت
- نحوه خوابیدن به خواستههای درونی
- مضرات سیگار از آسیبهای پوستی تا تهدید سلامتی
- در مورد کف پای صاف و باورهای قدیمی
- چگونه با کودکان چاق تعامل داشته باشیم
- چگونه خشم بهاری را کنترل کنیم
- چگونه تشخیص دهیم یک تصویر با هوش مصنوعی ساخته شده؟
- آموزش کامل تهیه سبزه عید با تخم شربتی
- کاهش وزن علمی و بدون برگشت
- چگونه میتوان از اینستاگرام، تیکتاک و گوشیهای همراه فاصله گرفت؟
- کمبود چه مواد غذایی باعث افزایش ابتلا به افسردگی میشود؟
- چطور مامان بابای خودمان باشیم؟
- مادران تلفنهمراه خود را به کودکشان بدهند یا خیر؟
- چرا مردان در بیان احساسات خود موفق نیستند؟
- آیا در برزخ، شفاعت وجود دارد؟
- "همای سعادت" اسطوره یا واقعیت؟!
- گیاهانی که استرس خانه و محل کار را کاهش میدهند
- سیگارهای الکترونیک یک جایگزین توهم زا
- سونامی سالمندی، بحران پیش روی کشور
- درباره خانه عباسیان، شاهکار معماری ایران در کاشان
- قوانین کلاس و مدرسه
- قالب آماده و زیبای پاورپوینت(15)
- ۵ فیلم که همه زنان ایرانی باید تماشا کنند
- شعار سال ۱۴۰۱ «سال تولید، دانشبنیان و اشتغالآفرین»
- قالب زیبای پاورپوینت برای ارائه پروپوزال و دفاع رساله دکترا
- قالب پاورپوینت کادر دار زیبا
- قالب پاورپوینت گرافیکی و طرح دار زیبا
- قالب پاورپوینت گرافیکی زیبا
- پورنوگرافی چیست و چه اثری بر مغز و رابطه جنسی دارد؟
- رنگ چشم هایتان درباره شما و اجدادتان چه می گوید؟
- قالب پاورپوینت گرافیکی جالب
- نمونه تدریس درس اول هدیه آسمان پنجم
- اندکی درباره درسپژوهی
- کتاب پسری که جادویی شد
- همه زائران سلطان
- قالب پاورپوینت
- معرفی کتاب
- دوستی با کتاب
- قالب پاورپوینت گرافیکی
- درباره محسن رضایی
- معرفی کتاب
- کتاب راهنمای کامل Interaction access
- درباره امیر کبیر
- کتاب پیوند زخم خورده
- کتاب آموزش علیه آموزش
- درباره فخرالدین عراقی
- خلاصه کتاب سواد بصری
- درباره محسن مهر علیزاده
- تورم به کدام سو میرود؟
- طغیان سرخک