بعد از کودتای 28 مرداد 1332، رژیم وابسته پهلوی که توانسته بود با کمک اربابان امریکایی بر اریکه قدرت باز گردد، درصدد برآمد تا پایه های حکومت خود را تثبیت کند، اما غافل از اینکه مقاومت مردم بطور کامل از بین نرفته و ایران در اولین فرصت خشم و انزجار خویش را نشان خواهد داد.

نیکسون معاون رئیس جمهور امریکا در سال 1332، راهی ایران گردید. در حقیقت او می آمد تا نتیجه سرمایه گذاری بیست و یک میلیون دلاری را که سازمان جاسوسی امریکا، سیا، در راه کودتا و سرنگونی دولت مصدق هزینه کرده بود، از نزدیک مشاهده کند. ملت در حال افسردگی و از نفاق و تفرقه ای که استبداد توانسته بود در میان او ایجاد کند، ناراحت بود.

رهبری نهضت مقاومت، قصد رساندن صدای اعتراض مردم را به گوش جهانیان داشت و تلاش لندن و واشنگتن را که می خواست با مشروع جلوه دادن رژیم کودتا، امتیازات مورد نظر خود را در محیط آرام بدست آورد، خنثی کند. اجرای این برنامه به عهده کمیته هماهنگی دانشگاه تهران واگذار شده بود.

تظاهرات دانشجویان دانشگاه تهران، به عنوان اعتراض به ورود دنیس رایت، کاردار جدید سفارت انگلیس در ایران، از روز 14 آذر 1332، آغاز گردید...

شهید چمران: وقایع آن روز چنان در نظرم مجسم است که گویی همه را به چشم می بینم، صدای رگبار مسلسل در گوشم طنین می اندازد، سکوت موحش بعد از رگبار، بدنم را می لرزاند، آه بلند و ناله جانگداز مجروحین را در میان این سکوت دردناک می شنوم. دانشکده فنی خون آلود را در آن روز و روزهای بعد به رای العین می بینم.

هویت دانشجو
برای هویت صنفی بالقوه دانشجو، سه بعد کلی مطرح است که هر کدام شاخص ها و نشانه گرهای خاصی دارند: علم و معرفت (معرفت دینی، تفکر و شکوفایی روحیه حقیقت جویی، فرهنگ مطالعه، ارتقای معرفت و نو خواهی علمی)، اخلاق و معنویت (خود سازی معنوی، انتخاب الگو، رعایت آداب معاشرت)، تدبیر و سیاست (بینش سیاسی، تکلیف شناسی، دشمن شناسی، مشارکت سیاسی). یادگیری نقش ها و هنجارهایی که نقش ها را بیان می کنند از طریق جامعه پذیری است و پاسخ دانشجویان به دانشگاه برای اجرای نقش های مورد انتظار ممکن است متابعت، همانند سازی و یا درونی کردن باشد. متابعت ضعیف ترین و درونی کردن قوی ترین سطح جامعه پذیری است؛ لذا الگوهای علمی و فرهنگی بنیانی که از سوی دانشگاه ارائه می شود، باید طوری باشد که دانشجو آن ها را پذیرفته و درونی کند.

دانشجو و تولید علم
امروزه در هر نظامی، دانشگاه محلی برای تولید علم و نوآوری است. بدون تردید در این دنیای بزرگ و این طبیعت سترگ، ناشناخته های فراوانی وجود دارد. تولید علم یعنی پیمودن راه هایی که دیگران نرفته اند دست یابی به آنچه تاکنون بشر به آن دست نیافته است و کشف ناشناخته های فراوان موجود از دیدگاه رهبر انقلاب یکی از وظایف دانشگاه ها، نواندیشی علمی و تبدیل آن به انگیزه ای عام و مطالبه ای عمومی است. لازمه این معنا، اهمیت دادن به علم است. مقدمات، برنامه ریزی و اهتمام شدید به بهره بردن از وقت وامکانات دانشگاه، موجب می شود تولید علم، از شعار و آرمان به درآید و صورت عمل به خود پذیرد.

امام خمینی (ره) و دانشگاه
"ای جوانان عزیز! و ای دانشجویان و دانشمندان! و ای امید امروز و فرداهای امت و اسلام! امانت بزرگ استقلال و آزادی که از دام دو قطب شرق و غرب با مجاهدت و فداکاری ملت عظیم الشان ایران به دست آمده است، به شما عزیزان سپرده شده و مسئولیت بزرگی به عهده همه گذاشته است، همه ملت به خصوص دانشجویان مسلمان که رهبران آینده هستند، مسئول نگهبانی از این امانت بزرگ الهی می باشند."

رهبر معظم انقلاب و دانشگاه
"دانشگاه، نقطه ی اساسی هر جامعه و کشوری است.اگر دانشگاه اصلاح بشود، آینده ی آن جامعه اصلاح خواهد شد.اگر دانشگاه فاسد بشود، سرنوشت آن جامعه فساد است.این فسادی که در دانشگاه فرض می کنیم، ممکن است فساد اخلاقی باشد، یا فساد علمی.فساد علمی معنایش این است که در دانشگاه نه معلم برای درس دادن و یاددادن دلسوزی کند، نه متعلم و دانشجو برای یادگرفتن دلسوزی کند.نتیجه، بی سواد بارآمدن، بد فهمیدن و نفهمیدن و عدم رشد استعدادهاست.فساد اخلاقی، معنایش این است که آن که درس می خواند یا نمی خواند، از لحاظ اخلاقی، شرافت و شرف و غیرت و انگیزه و ایمان لازم را در خود پرورش ندهد.این هم نتیجه اش با شق اول یکی است؛ شاید هم گاهی بدتر.آن عالمی که شریف نباشد، حمیت و غیرت دفاع از کشور و ملت و آرمانها و ارزشهای ملی و دینی خود را نداشته باشد، آن عالمی که دشمن را بر خودی ترجیح بدهد و خود را در اختیار دشمن ملت قرار بدهد، آن عالم از هر جاهلی بدتر است؛ همان دزدی است که با چراغ به دزدی می رود و بیشتر صدمه می زند."

اخلاق دانشجویی
معاشرت دانشجو با دیگر همکلاسان، استادان و کارمندان دانشگاه تجربه جدیدی از حضور او در اجتماع و ارتباطات با دیگر همنوعان خویش می باشد. ازاین رو بسیاری از آسیب ها نیز متوجه جنبه های اجتماعی اوست.

برخی از وظایف اخلاقی دانشجویان در محیط خوابگاه را این چنین می توان برشمرد:

1- خوش رفتاری در خوابگاه

با توجه به این که دانشجویان مدت زمان زیادی از طول شبانه روز را در خوابگاه می گذرانند احترام به حقوق هم اتاقی ها و دیگر دانشجویان به خصوص اتاق های نزدیک و مجاور مسئله ای مهم و قابل توجه است.

پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) وقتی کسی گلایه کرد که از دست همسایه اش در امان نیست با شنیدن این سخن به امام علی (علیه السلام) و سلمان و ابوذر دستور داد به مسجد رفته و فریاد بزنند:

«ایمان ندارد کسی که همسایه اش از شر او در امان نباشد».

یا این که فرمودند:

«هر که همسایه اش را بیازارد خداوند بوی بهشت را بر او حرام می کند و جایگاه او دوزخ است».

2- حفظ آبروی دیگران

به طور طبیعی در فضای زندگی دانشگاهی گاهی انسان از مسائل و مشکلات دیگران اطلاع پیدا می کند که افشای آن ها از گناهان نابخشودنی است که متأسفانه دیده شده یک بی توجهی کوچک آبرو و زندگی یک دانشجو را با مشکل جدی مواجه نموده است.

به نظر می رسد سخن لطیف و پر معنای زیر از پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) اهمیت داستان را بر ما آشکارتر می کند. روزی ایشان رو به کعبه کردند و فرمودند:

«آفرین بر تو چقدر بزرگی، چه حرمت عظیمی بر خدا داری، ولی به خدا سوگند بی شک حرمت مؤمن از حرمت تو بیشتر است».

3- احسان به دیگران

یکی از راه های مهم ارتباط با دیگران محبت و احسان به آن هاست، ابتدا کردن به سلام و پیش قدم شدن در انجام امور مربوط به زندگی خوابگاهی.

امام علی (علیه السلام) در نامه تاریخی به مالک اشتر می فرماید:

«مهربانی و خوش رفتاری و نیکویی با مردم را در دل خود جای ده».

چرا که در برخی روایات اولیای دین، از انسان به عیال خدا تعبیر شده است.

4- توجه به مسائل معنوی

ارتباط با خدا به خصوص در دوران جوانی زمینه آرامش روحی و کسب کمالات علمی و معنوی انسان را فراهم می کند. به خصوص انجام نماز اول وقت و شرکت در نماز جماعت و حضور در محافل و مراکز دینی در حد منطقی و معتدل نمونه های آشکار و سفارش شده در این باره هستند. همان گونه که در حالات عالمان بزرگ اسلام مانند: ابن سینا و ملاصدرا، آمده است که هر زمان به مشکل علمی برمی خوردند به چنین مکان های مقدسی مشرف می شدند تا علاوه بر کسب آرامش، توفیق حل مسئله را نیز بیابند.

برخی دیگر از موارد اصول اخلاقی اجتماعی دانشجویی که رعایت آن ها در فضای دانشجویی نسبت به دیگران به خصوص در فضای کلاس و خوابگاه ضرورت دارد عبارتند از:

تواضع در مقابل دیگران، صداقت در رفتار و گفتار، اعتدال در برخورد، خوراک و پوشاک، گذشت و بخشش، و توجه به دو اصل مهم امر به معروف و نهی از منکر به عنوان نماد مسئولیت پذیری و نوع دوستی. (پرسشها و پاسخهای دانشجویی؛ دفتر: 55 (اخلاق علم آموزی درفضای دانشگاه)، ص: 36)

دانشجو و بصیرت
دانشجوی سیاسی مطلوب در نظام اسلامی، به کسی گفته می شود که در دانشگاه، به درجه بالایی از بینش و درک سیاسی رسیده، در قبال سرنوشت خود، جامعه ومسائل سیاسی حساسیت لازم را نشان دهد. سیاسی بودن دانشجو بدین معناست که یک دانشجوی متعهد، تنها نباید در محور مسائل فردی وشخصی خود متمرکز باشد و از رویدادهای جامعه وجهان غافل گردیده، نسبت به آن بی تفاوت باشد، بلکه باید با اصول و مبانی منطقی و معقول، به تحلیل حوادث و رویدادهای جهانی و داخلی بپردازد و موضع مناسب و قاطع اتخاذ کرده و حساسیت لازم را دارا باشد. آن گونه که حضرت امام (ره)، همواره از دانشجویان و دانشگاهیان انتظار داشتند که همچون ناظری بصیر و آگاه، هوشمندانه و متعهدانه، عملکردها و تصمیم گیری ها را مد نظر گیرند و با نقادی دلسوزانه، خطا و لغزش احتمالی را گوشزد کنند و همچون مشاوران و کارشناسانی امین، مساعدت خویش را از دست اندرکاران و مجریان امور دریغ نکنند.

دغدغه های دوران دانشجویی
بی شک دغدغه، همزاد انسان است و هیچ فردی را در هیچ مقطعی از زندگی را نمی توان یافت که بدون دغدغه باشد; با این تفاوت که دغدغه های هر فرد، بستگی به نوع جهان بینی، بایسته ها و کاستیهای وی در مسیر حرکت و نیز گستره آرمانهای وی باز می گردد. در آموزه های اسلامی هر دغدغه ای که انسان را به سوی خدا و حیات عزتمند سوق دهد، دغدغه ای مقدس به شمار می آید هر چند که این دغدغه ازدواج، اشتغال، کسب درآمد حلال و ... باشد.