مادامی که ملت در صحنه و گوش به فرمان مقام معظم رهبری باشد، دشمن هیچ غلطی نمی‌تواند، انجام دهد. اگر بخواهیم انقلاب اسلامی و نظامی جمهوری اسلامی پا برجا بماند باید در صحنه حضور داشته باشیم و ملت ما همیشه در صحنه بوده است و به فرمان رهبرش توجه کرده است. مردم فهیم دنیا زیر بار حرف‌های آمریکا نمی‌روند و روزبه‌روز بر بصیرت و درک و فهم آنها افزوده می‌شود و حق و باطل را از هم تشخیص می‌دهند و ما باید در صحنه بمانیم .اینها بخشی از سخنان روحانی جلیل القدر آیت الله یحیی جعفری خطاب به ملت ایران است.

زندگینامه

آیت الله یحیی جعفری در ۱۳۱۰ خورشیدی در روستای گور از توابع شهرستان کوهبنان در کرمان دیده به جهان گشود. پدر و پدر بزرگ ایشان از علما و روحانیون منطقه کوهبنان کرمان بودند، به همین دلیل وی در فضایی مذهبی پرورش یافت و از همان کودکی به فراگیری علوم دینی تشویق شد. آیت‌الله جعفری تحصیلاتش را با رفتن به مکتبخانه شروع کرد و در مدرسه دوشاب‌خانه کوهبنان ادامه داد. پس از پایان تحصیلات ابتدایی و با تشویق حجت‌الاسلام قاسم شریعتی برای ادامه تحصیل به حوزه علمیه کرمان رفت. ایشان در حوزه‌ علمیه کرمان مقدمات و بخشی از سطح را نزد علمایی چون: آیت‌الله محمدعلی موحدی کرمانی، شیخ علی‌اصغر شیخ‌الرئیس، میرزا علی مهرابی کرمانی و آیت‌الله علی‌اصغر صالحی کرمانی فرا گرفت و برای تکمیل تحصیلات دینی در ۱۳۲۷خورشیدی به حوزه‌ علمیه‌ قم رفت و در ۱۳۳۹‌ خورشیدی برای تبلیغ معارف اسلامی به کرمان بازگشت. (۱) آیت‌الله جعفری در کرمان علاوه بر تبلیغ و تبیین معارف اسلامی در مساجد، در مدارس و دبیرستان‌های استان به تدریس مشغول بود. 

حمایت از امام(ره) و سازماندهی مبارزات مردم کرمان

آیت الله جعفری از ۱۳۴۲خورشیدی با وجود اینکه طلبه جوانی بود اما در مبارزات روحانیت کرمان به حمایت از امام (ره) شرکت کرد و پس از واقعه ۱۵ خرداد جزء معدود افرادی بود که به صورت مخفیانه با برگزاری جلسات سری با آیت الله محمد علی موحدی کرمانی و پخش اعلامیه و نوار سخنرانی‌های امام (ره) مبارزات خود را ادامه داد و ضمن ارتباط مؤثر با جمعی از دانشجویان و دانش آموزان و نیروهای متدین مسجدی، مبارزات مردم کرمان و سایر شهرهای استان را سازماندهی کرد و در همه راهپیمایی‌ها در صف مقدم حضور داشت و قطعنامه‌های پایانی را با شور و حرارت قرائت می‌کرد. سخنرانی‌ها و مواضع صریح، او را به عنوان پایگاه مبارزاتی مردم علیه رژیم ستم شاهی بدل کرده بود و بارها از سوی ساواک مورد هجمه و تهدید قرار گرفت. (۲)

پس از تبعید حضرت امام(ره) در ۱۳ آبان ۱۳۴۳ که به دنبال انتقادات ایشان از تصویب لایحه‌ مصونیت مستشاران آمریکایی صورت گرفت، در سراسر کشور روحانیون و مردم در جبهه‌ای متحد در مقابل رژیم قرار گرفتند. از افرادی که در این مقطع به عنوان یکی از طرفداران امام(ره) بارها در اسناد به او اشاره شده آیت‌الله جعفری بود. در فرم‌های بازجویی و شرح زندگی ایشان در ساواک بارها به این جلسات اشاره شده است. در یک مورد آمده است: نامبرده فوق در گذشته به اتفاق چند نفر از روحانیون دیگر جلسات هفتگی در منزل یکدیگر تشکیل و به ظاهر به منظور بحث در باره مسائل دینی و اخلاقی بوده است اما بیشتر روحانیون شرکت کننده از ‌جمله مشارالیه از طرفداران آیت‌الله خمینی بوده و به نظر می‌رسد که جلسات آنان در زمینه‌های مخالف بوده که به عللی نتوانسته‌اند به تشکیل آن ادامه دهند. (۳)

مبارزه با رژیم پهلوی

پس از آن که مواضع سیاسی آیت‌الله جعفری مشخص شد، رژیم اقدام به کنترل و مراقبت از ایشان کرد، نخستین اسناد در این خصوص مربوط است به آذر ۱۳۴۶ خورشیدی که در جریان آن ساواک خواستار تهیه پرونده برای ایشان شده است. ساواک به دلیل حمایت آیت‌الله جعفری از امام خمینی(ره) علاوه بر منابع خود، از شهربانی و ژاندارمری هم می‌خواست تا منابر وی را مراقبت و کنترل کنند: چون یاد شده فوق از جمله روحانیون مخالف است به شهربانی استان نوشته شد که تمام اعمال و رفتار و سخنان وی را تحت کنترل قرار داده به محض مشاهده هر گونه عمل خلاف نتیجه را گزارش نماید.

به این ترتیب آیت‌الله جعفری به عنوان یکی از سوژه‌های رژیم تحت کنترل و مراقبت قرار گرفت. وی بارها ملزم به دادن تعهد مبنی بر عدم بیان مطالب خلاف مصالح رژیم شد، اما هر بار به طرق مختلف نارضایتی و مخالفت خود را با رژیم نشان می‌داد. رژیم با ممنوع المنبر کردن روحانیون می‌کوشید تا یکی از مهم‌ترین پل ارتباطی آنان با مردم را از میان بردارد. آیت‌الله جعفری از جمله مبارزانی بود که در ۱۳۵۴خورشیدی جزو روحانیون ممنوع‌الخروج قرار گرفته است. (۴)

براساس اسناد ساواک آیت‌الله جعفری از جمله روحانیونی بود که منابرش با استقبال عمومی مواجه می‌شد، از جمله موضوعات سخنرانی‌های ایشان مخالفت با برنامه‌های فرهنگی و ضد مذهبی رژیم، حمایت از جنبش‌های اسلامی به ویژه فلسطین، آگاهی بخشی به مردم و از همه مهم‌تر پرداختن به امام(ره) بود. آیت‌الله جعفری در نیمه دوم ۱۳۵۷خورشیدی نقش بسیار مهمی در پیش‌برد نهضت در استان کرمان برعهده داشت، به همین دلیل نیز در یکی از اسناد ساواک آمده است: واعظ نامبرده بالا که در میان مردم کرمان نیز طرفدران زیادی دارد، از کوچک‌ترین حوادث و اتفاقات بهره‌برداری کرده و مردم را علیه امنیت کشور و مقام شامخ سلطنت تحریک می‌نماید. (۵)

بنابراین باید اذعان کرد، آیت الله یحیی جعفری یکی از  علمای فقید و وارسته ای بود که از تمام توان خود برای اعتلای اسلام و انقلاب استفاده کرد و از هیچ تلاشی فروگذار نکرد به گونه ای که باید ایشان را تداعی‌کننده‌ یک انسان انقلابی متدین دانست.

حضور در سنگر نمایندگی ولی فقیه و امامت جمعه کرمان

آیت‌الله جعفری که سال‌ها در کنار دیگر علما و مردم استان کرمان با رژیم مقابله کرده بود با پیروزی انقلاب همچنان در صحنه باقی ماند و در پیشبرد اهداف انقلاب، تمام همت خویش را به کار بست.
 از جمله مسوولیت‌های ایشان باید به ریاست عقیدتی، سیاسی شهربانی کرمان، ریاست جمعیت هلال‌احمر کرمان و  انتصاب به امامت جمعه‌ کرمان اشاره کرد. وی در ۱۳۵۹خورشیدی با حکم امام(ره) به عنوان نماینده ولی فقیه و امام جمعه کرمان منصوب شد و سپس با تایید مقام معظم رهبری تا ۱۳۹۶خورشیدی در این مسوولیت مشغول خدمت بود و با حضور مؤثر در عرصه‌های مختلف انقلاب اسلامی، منشأ خدمات فراوان به اسلام و مردم کرمان بود. سپس در ۲۸ تیر ۱۳۹۶خورشیدی به علت کهولت سن از امام جمعه کرمان استعفا داد و بعد از آن تا زمان رحلت به عنوان رییس شورای حوزه علمیه استان کرمان فعالیت کرد. بدین ترتیب این عالم بزرگوار، عمر پربرکت خود را در مسیر اعتلای ارزش ها و آرمان های والای نظام مقدس جمهوری اسلامی صرف کرد و همواره الگوی ولایتمداری و تعامل پدرانه با همه گروه‌ها و جناح‌های سیاسی بود، همچنین ایشان نماد روحانیت روشن بین، مردم دار و معتدل و همواره محور وحدت آحاد مردم و گروه ها و جریان های مختلف سیاسی محسوب می شد.

آیت الله جعفری از نگاه سردار قاسم سلیمانی

این مجاهد خستگی ناپذیر الگوی ولایت مداری، مردم داری، نظم و انضباط و زهد و فروتنی برای مردم و مسوولان کرمان بودند. شهید سردار قاسم سلیمانی در تجلیل از آیت‌الله سیدیحیی جعفری گفته بود: بدون فاصله از شخصیت آیت‌الله جعفری مطلع بودم. وی صراحت در بیان و صداقت در گفتار را از ویژگی‌های خاص آیت‌الله جعفری می داند و اظهار می کند: شخصی را در کرمان به صراحت و صداقت ایشان در بیان ندیدم. آیت‌الله جعفری محور وحدت استان بود و مبنای کار ایشان خدمت به مردم به‌دور از حزب‌گرایی در امور دولتی بوده است، او از استاندار اصولگرا و اصلاح‌طلب به یک اندازه حمایت کرد و مبنای کار او خدمت به مردم بود.

وی با تأکید به اینکه آیت‌الله جعفری رفاقت‌های شخصی را فدای مصالح نظام و انقلاب نمی کرد و در فتنه‌های مهم انقلاب از اصول خارج نمی شد و به‌روی اصول ایستادگی می کرد، بیان می دارد: بار اصلی دفاع مقدس بر دوش مردم بود و ایشان با اقدامات خود اجازه نداد، جبهه از نیروهای مردمی و روحانیون خالی شود. زمانی برای خرید موتور قایق مشکل داشتیم و از شهر کرمان حدود ۷۰ موتور خریداری و به جبهه اهدا شد. آیت الله جعفری بر ایجاد وحدت تاکید داشت.

از جمله خدمات این روحانی جلیل‌القدر می‌توان به حضور در دوران دفاع مقدس و همکاری صمیمی با سردار قاسم سلیمانی در لشکر ۴۱ ثارالله، تقویت مدارس علمیه شهر کرمان و جذب و بکارگیری اساتید مجرب و توسعه چشمگیر پذیرش طلاب و تأمین اغلب هزینه‌های مربوطه، احداث مصلای بزرگ امام علی (ع) کرمان اشاره کرد.

خاموشی

سرانجام این عالم جلیل القدر و متقی بعد از سال ها مجاهدت و خدمت به اسلام و انقلاب در یکم آذر ۱۳۹۹خورشیدی در اثر عارضه قلبی، در بیمارستان مهرگان کرمان دیده از جهان فروبست.
آیت الله خامنه ای در دوم آذر ۱۳۹۹خورشیدی در پیامی درگذشت این عالم روحانی را تسلیت گفتند. در بخشی از این پیام آمده است: سال‌ها خدمت به مردم در مسوولیت‌های گوناگون و شئون متعدد روحانی، همراه با صفا و صدق در گفتار و رفتار، شاخصه‌ این شخصیت عزیز و مُعتمَد بود.

حسن روحانی رییس جمهوری نیز ضمن تسلیت این ضایعه بزرگ به حوزه‌های علمیه، شاگردان، دوستداران و به ویژه بیت مکرم ایشان اظهار داشت: این عالم فرهیخته که از پیشگامان نهضت امام خمینی(ره) و از مبارزان خستگی‌ناپذیر انقلاب بود با استقرار نظام مقدس جمهوری اسلامی، امامت جمعه کرمان را عهده‌دار شدند و سال‌ها در پرتو معارف نورانی قرآن و بینش عمیق سیاسی، ضمن تبلیغ و ترویج معارف دینی و آموزه‌های مکتب ائمه اطهار(ع)، با سعه صدر و مردمداری به تقویت برادری و وحدت بین اقوام و گروه‌های گوناگون اهتمام ورزید و آثار ماندگاری از خود باقی گذاشت که بی‌شک چراغ راه آیندگان و الهام بخش جویندگان راه سعادت و رستگاری است.

همچنین حجت الاسلام حسن علیدادی سلیمانی نماینده ولی فقیه در استان کرمان و علی زینی وند استاندار این شهر به مناسبت درگذشت آیت الله جعفری ۲روز عزای عمومی اعلام کردند. 

منابع

۱- دانشنامه ائمه جمعه کشور، مؤلفان: میرزامحمد کاظمینی و سید محمدکاظم مدرسی، نشر رضوان، ص ۲۱۶

۲- انقلاب اسلامی در استان کرمان به روایت اسناد ساواک، جلد ۱، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی، ۱۳۹۵.

۳- آیت‌الله سید یحیی جعفری، مرکز بررسی اسناد تاریخی، ۱۳۹۵، ص ۱۳و ۱۹.

۴- همان

۵- انقلاب اسلامی در استان کرمان به روایت اسناد ساواک، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی، ص۳۰۱