کتاب فرهنگ گزیده‌ اعلام شرقی در منابع غربی، تالیف صالح طباطبایی، یارى رسانِ مترجمان و ویراستاران در خصوص ضبط صحیح اعلام است. فرهنگى تفصیلى است که تنها به ذکر نام‌هاى معادل فارسى در ذیل هریک از مدخل‌ها بسنده نمى‌کند، بلکه معمولاً توضیحاتى کمابیش مفصّل درباره هر مدخل عرضه مى‌نماید.

اسامى خاص (اَعلام)، عمدتا شامل نام‌هاى اشخاص و مکان‌ها، هنگامى که از زبانى به زبان دیگرى انتقال یابند، گاه چندان دچار تغییر مى‌شوند که تشخیص آن‌ها حتى بر اصحاب زبان مبدأ نیز دشوار مى‌آید. از سویى، این پدیده منحصر به زبان خاصى نیست بلکه کمابیش در هر زبانى روى مى‌دهد، و از سوى دیگر، این تغییرات لزوما به اسامى خاص منحصر نمى‌گردد و ممکن است درخصوص سایر واژگانى که از زبان دیگرى وام گرفته شده باشد، نیز پیش آید.

علت‌هاى گوناگونى مى‌توان براى چنین تغییراتى ذکر کرد؛ مثلاً گاهى این امر ناشى از اختلاف الفبایى یا هجایى میان دو زبان است، بعضى اوقات در جریان ضبط اصوات به صورت حروف دگرگونى‌هایى بر واژگان اصلى عارض شده است، و البته در موارد بسیارى نیز به لحاظ تاریخى اساسا در هر یک از زبان‌ها، نام‌هاى خاص یکسره متفاوتى بر موضوع مورد نظر اطلاق گشته است. گاهى پى‌جویى خاستگاه این تفاوت‌ها خود همچون روایتى طولانى و جالب است، و حتى امکان دارد که بخشى از ابهامات‌مان را درباره تاریخ یا منشأ آن موضوع روشن سازد.

کتاب فرهنگ گزیده‌ اعلام شرقی در منابع غربی، در طى بیش از هفت سال تدوین گشت، و در طول این مدت چندین بار در آن بازنگرى شد، و مدخل‌هایى از آن حذف و اَعلام جدیدى به آن اضافه گشت، تا به صورت کنونى در آمد.

اما چرا فرهنگِ «گزیده» اعلام است؟ طباطبایی در کتاب فرهنگ گزیده‌ اعلام شرقی در منابع غربی کوشیده است که تنها اسامى خاص شرقى‌اى را برگزیند که ضبط آن‌ها در مآخذ غربى، به ویژه انگلیسى، دچار تغییرات کمابیش شدیدى شده باشد، چندان که تشخیص آن‌ها بر خواننده یا مترجم فارسى‌زبان دشوار بنماید. تصدیق خواهید کرد که در اینجا «دشوارى» امرى کمّى نیست و نمى‌توان آن را با پیمانه معیارمندى به دقت اندازه گرفت. شاید یکى از موازین نسبى مؤلف در این خصوص فراوانى یا امکان وقوع چنین خطاهایى در ترجمه‌هاى فارسى بوده باشد.

در کتاب فرهنگ گزیده‌ اعلام شرقی در منابع غربی کوشیده‌ شده که نگرشى جامع به شرق داشته باشیم. به دیگر سخن، همه قلمرو فرهنگى شرق را، از گذشته تا به امروز، که حتى شامل اسپانیاى اسلامى نیز شده است، در نظر گرفته‌ شده. هر چند معنایش این نیست که به هر بخشى از شرق، در این معناى عام، سهمى برابر از این کتاب اختصاص یافته باشد. باید خاطر نشان ساخت که به بخش‌هایى از شرق، ازجمله آسیاى جنوب شرقى (فیلیپین، هند و چین، تایلند، برمه، مالزى و اندونزى) و خاور دور (چین، کره، ژاپن) مدخل‌هاى چندانى از این فرهنگ اختصاص داده نشده است. شاید یکى از دلایلش این باشد که مترجمان فارسى معمولاً اسامى خاص مربوط به این نواحى را، به تبعیت از ضبط کمابیش دقیق منابع غربى، فقط ترانویسى مى‌کنند.

اما مراد از «منابع غربى» چیست؟ در کتاب فرهنگ گزیده‌ اعلام شرقی در منابع غربی به منابع مکتوب غربى، عمدتا به زبان انگلیسى، نظر شده، ولى در مواردى نام‌هاى لاتینى، فرانسوى، اسپانیایى و جز این‌ها نیز در مدخل‌ها آورده شده‌اند. نکته شایان توجه آن است که در کتاب حاضر، علاوه بر گزیده اعلام شرقى در منابع غربى، گاه برخى از اعلام غربىِ مذکور در منابع شرقى نیز گنجانیده شده است.