گُل اولین ماده‌ مخدری است که نوجوانان مصرف می‌کنند
مهدی احمدی 
 «سعید صفاتیان» شایع‌ترین مواد روانگردان را که امروز در کشور مطرح است، گُل دانسته و می‌گوید که این ماده مخدر در میان نوجوانان مصرف بیشتری دارد و به دلیل ارزان بودن و دسترسی آسان، نخستین ماده مصرفی آنهاست.

قدم زدن از میدان ولیعصر به سمت خیابان کارگر باعث می‌شود که در مسیر بلوار کشاورز جوانان و نوجوانانی دیده شوند که باهم در حال گفت‌وگو هستند و در همین حال نیز سیگارهایی در دست دارند که دو یا چند نفری آن را می‌کِشند؛ سیگارهایی که وقتی بوی آن به مشام می‌رسد متوجه می‌شوی که سیگار معمولی نیست و به نظر می‌آید، بوی دیگر دارد. به خیابان کارگر که رسیدی از گوشه پارک لاله این بوی غلیط به حدی زیاد می‌شود که تمام پیاده‌رو را در برمی‌گیرد. بویی که نباید آن را تنها به همین یک مسیر خلاصه کرد. در این میان اطراف مدارس نیز وضعیت بهتری ندارند و مصرف گُل به پشت در مدارس رسیده است و در میان دانش‌آموزان آمار روبه رشدی دارد به گونه‌ای که اگر عده‌ای به آن معتاد نباشند لااقل تجربه یک بار مصرف این ماده را پیدا کرده‌اند. همچنین مصرف این ماده در میان بانوان نیز گسترش پیدا کرده که دلیل اصلی استفاده از آن همان طرز تفکر اشتباه درباره شادی‌آور بودن آن است. به هرحال این روزها در گوشه و کنار بیشتر پارک‌ها، فضای سبزها و ... چنین صحنه‌هایی از مصرف گُل توسط جوانان دیده می‌شود و به راستی چرا این شهر بوی «گل» می‌دهد؟

گُل شایع‌ترین مواد روانگردان که در کشور مصرف می‌شود

ماده مخدر گُل از مشتقات «ماری‌جوانا» و زیر دسته «کانابیس‌ها» یا همان گیاه شاهدانه است که سده‌ها برای مصرف‌های صنعتی و طبی و به سبب اثرات روانگردان یا برانگیختگی ذهنی حاصل از آن کشت می‌شده است. گل به سبب تشابه علایم و حالت‌های آن به عنوان یک ماده توهم‌زا نیز معرفی می‌شود که این روزها در ایران مصرف بی‌رویه‌ای پیدا کرده است. ماده‌ای که در میان جوانان و جامعه کارگری کشور نیز رواج گسترده‌ای دارد. سعید صفاتیان کارشناس اعتیاد در گفت‌وگو با پژوهشگر ایرنا گل را یکی از شایع‌ترین مواد روانگردان در کشور می‌داند و می‌گوید که ماده «تی اچ سی» در گُل از موادی همچون حشیش بیشتر است. به همین دلیل عوارض شدیدتری در بدن افراد ایجاد می‌کند. میزان مصرف ماده گُل در کشورهای مختلف متفاوت است و در ایران هم تقریباً بعد از ماده مخدر تریاک، بالاترین مصرف به خود اختصاص داده است و به ویژه در گروه نوجوانان مصرف بیشتری دارد؛ یعنی گُل اولین ماده مصرفی آنها است.

 میزان مصرف ماده گُل در کشورهای مختلف متفاوت است و در ایران هم تقریباً بعد از ماده مخدر تریاک، بالاترین مصرف به خود اختصاص داده است.

گُل در حجم زیادی تولید می‌شود

امروزه دسترسی به گُل در ایران بسیار آسان شده است و حجم زیادی از آن در کشور وجود دارد و این میزان نشان‌دهنده حجم تولید زیاد آن است. صفاتیان به تولید این ماده مخدر اشاره و بیان می‌کند که این ماده قبلاً در کشورهای همسایه تولید می‌شد اما چند سالی است که این ماده در کشور تولید می‌شود و حجم زیادی را به خود اختصاص داده است. تولید آن در کشور به گونه‌ای شده که حتی برخی در گلدان‌های خانگی هم این ماده مخدر را پرورش می‌دهند.

مصرف گُل چه عوارضی دارد؟

از مشخص‌ترین علایم مصرف گُل تغییر رفتار فرد در طول روز است. به طوری که فرد مصرف‌کننده وقتی صبح‌ها از خواب بیدار می‌شود و ساعت‌های طولانی از زمان مصرف می‌گذرد، عصبی، بی‌قرار و پرخاشگر می‌شود و همواره به دنبال راهی برای ترک خانه است. بنابراین مصرف گُل باعث فاصله گرفتن فرد از خانواده‌اش می‌شود و تغییرات قابل توجهی در میزان تشنگی، اشتها و خواب بسته به شرایط جسمی فرد، ایجاد می‌کند. این افراد به طور معمول پس از مصرف تمایل زیادی به خوابیدن دارند و در زمانی که احساس خماری می‌کنند، بی‌خواب می‌شود. صفاتیان مصرف گُل را دارای تبعات کوتاه مدت و بلندمدت می‌داند که بر جسم و روان افراد تاثیر می‌گذارد که عوارض روانی آن بسیار بیشتر از عوارض جسمی است؛ یعنی وقتی افرادی که گُل مصرف می‌کنند دچار افسردگی و اضطراب می‌شوند، این بیماری قابل درمان نیست و حتی افرادی وجود دارند که با سابقه چند سال مصرف گُل به بیمارستان‌های روانی مراجع کرده‌ و چندین ماه تحت درمان قرار گرفته‌اند.

ترک گُل درمان روان-درمانی دارد

ترک مصرف گُل در ایران با روش‌های مختلف از بستری تا روش‌های مشاوره‌ای انجام می‌گیرد اما این روش‌ها هم همیشه موفقیت‌آمیز نیست. صفاتیان در مورد دارو برای ترک ماده گُل می‌گوید: برای ماده‌ای مانند گُل در هیچ کجای جهان دارویی وجود ندارد که توصیه شود. این ماده در همه جا با اسم‌های مختلف مصرف می‌شود و چون دارویی برای ترک آن وجود ندارد درمان هم بسیار سخت است. فقط یک درمان روان-درمانی دارد که به روند آن ماتریکس می‌گویند که ۳ تا ۶ ماه طول می‌کشد که متاسفانه بسیاری از افراد در این درمان نمی‌مانند چراکه این نوعی روند است که باید طی شود اما مصرف‌کنندگان چند روز باقی می‌مانند و ادامه نمی‌دهند.

دلایل افزایش مصرف گُل

صفاتیان در پاسخ به این پرسش که چه چیزی باعث شده که ماده مخدر گُل اینقدر در جامعه رشد پیدا کند؟ اظهار می‌کند: یکی از مهمترین دلایل، دسترسی آسان به این ماده مخدر و دیگری قیمت ارزان آن است. همچنین گروه‌های همسالان که خودشان گُل مصرف می‌کنند هم تاثیرگذار هستند، یعنی تبلیغات. به این صورت که اول خود قاچاقچیان تبلیغ می‌کردند که این ماده اعتیادآور نیست و بعد هم در میان دیگران این امر شایع شد که گُل اعتیادآور نیست اما این نادرست است زیرا این ماده مخدر اعتیاد روانی دارد. بعضی از تحقیقات هم نشان می‌دهد که مصرف یک یا دو بار هم ممکن است باعث شود که فرد برای همیشه به این ماده مخدر وابسته شود.

راهکارهای پیشگیری از مصرف گُل

صفاتیان در خصوص راهکارهای پیشگیری از مصرف مواد مخدر گُل بیان می‌کند که در این زمینه برنامه‌هایی صورت گرفته اما مشخص است که این برنامه‌ها آنگونه که باید تاثیرگذار نبوده است زیرا مصرف این ماده مخدر در حال افزایش است. در حوزه مقابله هم کشفیات زیادی انجام می‌گیرد اما اینقدر تولید و ورود آن به کشور زیاد است که کارساز نیست. در اینجا وظیفه دستگاه‌های آموزشی مانند آموزش و پرورش و آموزش عالی مهم می‌شود؛ یعنی باید سعی کنیم در کتاب‌های درسی و آموزشی به آسیب‌های اجتماعی و مهارت‌های زندگی بپردازیم. اگر آموزش و پرورش به عنوان یک سازمان دولتی در خصوص مواد مخدر به نوجوانان آموزش ندهد این فرد اطلاعات خود را در این زمینه از قاچاقچیان دریافت می‌کند و به دلیل اطلاعات غلطی که به او می‌رسد، به سمت مصرف این ماده مخدر سوق پیدا می‌کند.