ارقام در نظر گرفته شده در لایحه بودجه ۱۴۰۱ از نظر قیمت نفت و میزان صادرات، قابل قبول است. به این معنا که با فرضیات سال گذشته انطباق دارد.

در گفت وگوی روزنامه ایران با کارشناسان در ۲۴ آذر می‌خوانیم: میانگین قیمت نفت در سال ۲۰۲۱: بشکه ای ۷۰دلار / کارشناسان انرژی : قیمت ۶۰ دلاری هر بشکه نفت در لایحه بودجه ۱۴۰۱ منطقی و قابل تحقق است. در لایحه بودجه ۱۴۰۱، درآمدهای حاصل از نفت و فرآورده‌های آن، ۳۸۱ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده که مبنای آن متوسط فروش ۱.۲ میلیون بشکه نفت در روز با قیمت هر بشکه به‌طور متوسط ۶۰ دلار است. این بخش از لایحه بودجه سال آتی را می‌توان در دو قسمت بررسی کرد. بخش نخست، قیمت نفت است.

براساس معاملات آتی بازار جهانی نفت خام، اکنون قیمت هر بشکه نفت خام حدود ۷۴ دلار است و میانگین قیمت نفت در سال ۲۰۲۱ میلادی نیز که حدود دو هفته دیگر به اتمام می‌رسد، ۷۰ دلار در بشکه است. پیش‌بینی‌ قیمت نفت خام برای سال آتی میلادی هم ارقامی بین ۶۰ تا ۸۰ دلار در بشکه را نشان می‌دهد. آژانس بین‌المللی انرژی قیمت نفت خام در ۲۰۲۲ را ۷۹.۴۰ دلار در بشکه تخمین می‌زند.

اداره اطلاعات انرژی امریکا نیز ۶۶.۴ دلار در بشکه را میانگین قیمت نفت در سال ۲۰۲۲ درنظر می‌گیرد. البته پیش‌بینی‌هایی نیز در خصوص اوج قیمت‌ها در سال آتی میلادی وجود دارد که از عبور قیمت نفت به فراتر از ۱۰۰ دلار در بشکه خبر می‌دهد. برای مثال، بانک جی‌پی‌مورگان پیش‌بینی کرده است که قیمت نفت در سال ۲۰۲۲، با پایان شیوع ویروس همه‌گیر کرونا و بهبود شرایط اقتصادی به ۱۲۵ دلار برای هر  بشکه نیز می‌رسد. بانک جی‌پی‌مورگان برای سال ۲۰۲۳ میلادی نیز قیمت ۱۵۰ دلار در بشکه را پیش‌بینی می‌کند که نشان می‌دهد چشم‌انداز قیمتی ۳ ماه پایانی ۱۴۰۱ نیز مثبت است. اما لایحه بودجه ۱۴۰۱، بخش دوم مورد بررسی، میزان صادرات نفت است. در این باره می‌توان به گزارش‌های وزارت نفت و بانک مرکزی از میزان صادرات نفت طی ماه‌های اخیر استناد کرد که به نظر می‌رسد دولت سیزدهم راه‌هایی را برای گسترش بازار نفت حتی با وجود فشارهای خارجی شناسایی کرده است.

جواد اوجی، وزیر نفت، یازدهم آذرماه در فضای مجازی نوشته بود: «به مجلس شورای اسلامی در مورد افزایش قابل توجه فروش نفت، میعانات گازی، گاز صادراتی، فرآورده‌ها و محصولات پتروشیمی و تحقق صد درصدی تعهدات مالی وزارت نفت در تبصره ۱۴ گزارش دادم.» این توئیت وزیر نفت و اظهارات اخیر او در مورد روند رو به بهبود صادرات نفت کشور در کنار گزارش بانک مرکزی از وصول درآمدهای ارزی نمایی از راهکارهای تحقق بودجه ۱۴۰۱ را ترسیم می‌کند.

برای بررسی کارشناسی این موضوع سراغ صاحبنظران و کارشناسان داخلی و بین‌المللی رفتیم. ممدوح سلامه، اقتصاددان بین‌المللی نفت و استاد اقتصاد انرژی دانشگاه تجارت ESCP اروپا، لندن، فریدون برکشلی، رئیس گروه مطالعات انرژی وین و تحلیلگر بازار نفت، مرتضی بهروزی فر، عضو مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی، مصطفی نخعی، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی و حمیدرضا صالحی، دبیرکل فدراسیون صادرات انرژی و صنایع وابسته ایران، درباره جزئیات نفت در لایحه بودجه ۱۴۰۱ به «ایران» پاسخ می‌دهند:

قیمت نفت و میزان صادرات، قابل قبول است

فریدون برکشلی رئیس گروه مطالعات انرژی وین اظهار داشت: ارقام در نظر گرفته شده در لایحه بودجه ۱۴۰۱ از نظر قیمت نفت و میزان صادرات، قابل قبول است. به این معنا که با فرضیات سال گذشته انطباق دارد. کشورهای نفتی برای تنظیم قیمت نفت در بودجه خود معمولاً ارقام را کمتر از پیش‌بینی‌های سال آتی بازار جهانی نفت در نظر می‌گیرند تا در پایان سال، اضافه درآمد داشته باشند. اکنون کشورهای عضو اوپک پلاس قیمت نفت در بودجه سال ۲۰۲۲ میلادی را ۶۰ تا ۷۰ دلار در نظر گرفته‌اند. برای مثال، روسیه نفت را با قیمت ۶۰ دلار وارد بودجه ۲۰۲۲ کرده است.

اهمیت حجم فروش نفت و وصول درآمد آن در ۱۴۰۱

مرتضی بهروزی‌فر عضو مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی گفت:  قیمت نفت در نخستین لایحه بودجه دولت سیزدهم منطقی است و با توجه به روند قیمت‌ها در یک سال اخیر و پیش‌بینی‌هایی که از قیمت نفت خام در سال آتی می‌شود، می‌توان گفت که رقم ۶۰ دلار برای هر بشکه درست انتخاب شده است و احتمالاً میانگین قیمت در سال ۱۴۰۱ حدود ۷۰ دلار در بشکه خواهد بود. اما در مورد میزان فروش نفت و تحقق درآمد آن در سال آتی، مسائلی وجود دارد که از نظر کارشناسی فعلاً امکان بررسی دقیق آن نیست. شنیده می‌شود که صادرات نفت ایران به ۱.۵ میلیون بشکه در روز نیز رسیده است.

پیش‌بینی‌های نفتی بودجه ۱۴۰۱ ایران قابل تحقق است

ممدوح سلامه اقتصاددان بین‌المللی نفت/ استاد اقتصاد انرژی دانشگاه تجارت ESCP اروپا، لندن گفت:  پیش‌بینی بودجه ایران بر اساس صادرات ۱.۲ میلیون بشکه در روز و بر اساس قیمت نفت خام برنت ۶۰ دلار در هر بشکه قابل دستیابی و اجراست. این ارقام با تقویت اقتصاد جهانی و افزایش تقاضای جهانی نفت به‌همان اندازه حمایت خواهد شد. اگر نگرانی‌ها در مورد نوع جدید ویروس کرونا یعنی Omicron نبود، قیمت نفت شاخص برنت می‌توانست از ۸۵ دلار در هر بشکه  فراتر رود و حتی قبل از پایان سال‌ جاری میلادی به ۹۰ دلار در بشکه برسد. با این حال، قیمت نفت بزودی کاهش‌های اخیر خود را جبران می‌کند و افزایش خود را از سر خواهد گرفت.

گزارش‌های مختلفی از میزان صادرات نفت ایران در شرایط کنونی وجود دارد؛ مبنی بر اینکه ایران ممکن است در واقع ۱.۵ میلیون بشکه در روز نفت صادر کند که دو سوم آن بر خلاف تحریم‌های امریکا به کشور چین می‌رود. در واقع، ایران هنر کاهش اثرات نامطلوب تحریم‌ها و خنثی‌سازی آنها را به کمال رسانده است. بنابراین استناد لایحه بودجه ۱۴۰۱ بر صادرات ۱.۲ میلیون بشکه در روز و قیمت ۶۰ دلار پیشنهاد بسیار مناسب و قابل تحقق است.

جزئیات فروش نفت در لایحه بودجه منطقی است

مصطفی نخعی سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: با در نظر گرفتن شرایط کنونی قیمت نفت خام و میزان فروش نفت ایران طی ماه‌های اخیر، ارقامی که در لایحه بودجه ۱۴۰۱ آمده است، منطقی است. این ارقام نه بلندپروازانه است و نه خیلی محافظه کارانه.   گزارش بانک مرکزی از روند وصول درآمدها نشان می‌دهد که نرخ بازگشت ارز نسبت به سال گذشته افزایش داشته است. مفهوم آن این است که بر اساس تجربه وزارت نفت و بانک مرکزی توانسته‌اند راهکارهایی را برای صادرات بیشتر نفت و بازگردان منابع حاصل از فروش پیدا کنند که سال آتی نیز به تحقق منابع ارزی بودجه کمک خواهد کرد.

قیمت نفت قابل دستیابی و تحقق است

حمیدرضا صالحی دبیرکل فدراسیون صادرات انرژی و صنایع وابسته ایران گفت:  در لایحه بودجه ۱۴۰۱ فروش ۱.۲ میلیون بشکه در روز با قیمت هر بشکه به طور متوسط ۶۰ دلار در نظر گرفته شده است. در خصوص قیمت نفت، با توجه به تجربه سال ۲۰۲۱ میلادی بازار جهانی نفت می‌توان گفت که این قیمت قابل دستیابی و تحقق است. اما درباره حجم فروش نفت، هنوز نمی‌توان گفت که لایحه بودجه بدبینانه تنظیم شده است. چراکه شرایط در خصوص حجم فروش نفت و میزان درآمد وصولی از این محل در سال ۱۴۰۱ چندان قابل پیش‌بینی نیست. حتی این احتمال نیز وجود دارد که صادرات نفت در سال آتی بیشتر از ۱.۲ میلیون بشکه در روز نیز باشد.