اپیدمی غیرمنتظره کرونا در کشور، از همان ابتدا، فعالیت دانشجویان را تحت‌الشعاع قرار داد و این شرایط غریب و در پی آن تعطیلی دانشگاه‌ها، هویت جریان‌های دانشجویی را با تهدید روبرو ساخت.

در ادامه گزارش ۱۶ آذر ۱۴۰۰ خبرگزاری ایکنا آمده است: با ظهور و بروز پاندمی کرونا، ماهیت فعالیت‌های فرهنگی و علمی در دانشگاه‌ها که پیش از این مبتنی بر اقدامات حضوری، جمعی و تشکیلاتی بود، تغییر شکل داد و به فضای غیرحقیقی یا همان مجازی منتقل شد. اپیدمی غیرمنتظره کرونا در کشور، از همان ابتدا، فعالیت دانشجویان را تحت‌الشعاع قرار داد و این شرایط غریب و در پی آن تعطیلی دانشگاه‌ها، هویت جریان‌های دانشجویی را با تهدید روبرو ساخت.

به گزارش ایکنا، ۱۶ آذرماه که به عنوان روز دانشجو از آن یاد می‌شود هر سال شور و حرارتی خاص به دانشگاه‌ها می‌بخشید، در این روزگار کرونایی شکل متفاوتی را تجربه می‌کند. اساساً دانشگاه‌ به دانشجو، کلاس، استاد، جلسه، کنفرانس، همایش، انجمن‌های علمی، فعالیت‌های سیاسی و تجمع‌های گاه و بیگاه زنده است و تمامی این موارد به نوعی رسالت و سبک زندگی دانشجویی را پیش از کرونا رقم می‌زد.

ویروس کرونا چند سالی است که بر همه جنبه‌های زندگی جهانیان رخنه کرده و به نوعی زندگی دانشجویان را نیز تحت تأثیر خود قرار داده است. در دوران کرونا، بازگشت به سبک زندگی دانشجویی گذشته و دستیابی دانشجویان به موفقیت با چالش‌های متعددی روبرو است که یکی از این چالش‌ها برخورداری از مهارت خودتنظیمی در دانشجویان محسوب می‌شود.

خودتنظیمی بیانگر نوعی یادگیری فعال است که در آن یادگیرنده بر مبنای تجارب گذشته، اهداف یادگیری خود را تعیین و به خودسنجی و نظارت بر خود می‌پردازد. در واقع هر چند امکانات تعاملی اینترنت و گسترش محیط یادگیری در آموزش‌های مجازی منجر به غنی‌تر شدن یادگیری دانشجویان شده است اما فقط دانشجویانی به موفقیت دست خواهند یافت که دارای مهارت خودتنظیمی بیشتری باشند. البته در این میان کرونا فرصتی را برای دانشجویان ایجاد کرده تا بیش از گذشته خودتنظیم شوند.

چالش دیگری که دانشجویان با آن دست به گریبان هستند، نبود حس آزادی و استقلال در خانه است. زندگی دانشجویی از آموزش گرفته تا فرآیندهای رشد و تحول و حتی روابط خانوادگی آن‌ها تحت تأثیر کرونا قرار گرفت. در حالی که حضور در جمع و ارتباطات با گروه خارج از خانواده عامل مهمی برای رشد توانمندی افراد است.

دانشجویان در دوره‌ای قرار دارند که جدا شدن آن‌ها از خانواده مهم و ورود به دوران دانشجویی با کاهش وابستگی به خانواده به خصوص برای دانشجویان شهرستانی روبرو است اما چالش اساسی مشکل پیدا کردن با اعضای خانواده به خاطر کاهش خلوت‌ها و استقلال است. زندگی دانشجویی فقط کلاس نیست بلکه ابعاد فرهنگی، سیاسی و اجتماعی آن‌ها تا حد زیادی با کاهش مواجه شد و دانشجویان خوابگاهی این مشکل را بیش از سایرین تجربه کردند.

مشکلات دانشجویان دختر به‌ویژه متأهلان

براساس آخرین آمار وزارت عتف، درصد دانشجویان دختر در دانشگاه‌ها بیشتر از پسران است و درصدی از این گروه نیز متأهل هستند که به دلیل تغییر نقش‌ها در خانواده، با مشکل مواجه شده‌اند؛ به ویژه در ایام کرونایی که این مشکلات چندین برابر شده است. وقتی با دانشجویان متأهل صحبت می‌کنیم، شاهد جدی‌تر بودن این موضوع هستیم، در حالی که این جنبه کمتر دیده می‌شود.

عاطفه رضایی، دانشجوی ترم دوم ارشد یکی از دانشگاه‌های معتبر پایتخت، از جمله دختران متأهلی است که به همراه همسر دانشجوی خود در خوابگاه دانشجویی متأهلان زندگی می‌کند. او در گفت‌وگو با ایکنا درباره شرایط سخت زندگی خود در محیط خوابگاه و نبود امکانات مناسب سخن به میان آورد و گفت: اولاً باید گفت که دانشگاه ما در این شرایط کرونایی به هیچ عنوان به دانشجویان کارشناسی خوابگاه نمی‌دهد و دانشجویان تحصیلات تکمیلی مانند من و همسرم نیز به سختی و بعد از گذشتن از موانع متعدد توانستیم اجازه حضور در خوابگاه متأهلان را کسب کنیم.

وی در ادامه گفت: امکانات خوابگاهی که ما در آن زندگی می‌کنیم واقعاً در شرایط نامطلوبی قرار دارد. اول از همه باید گفت که این سوئیت ۲۰ متری به هیچ عنوان تهویه ندارد و از این بابت اسباب بروز بیماری‌های تنفسی برای من و همسرم شده است؛ به ویژه در دوران کرونا که باید بگویم فقط با سلام و صلوات در این مکان نامناسب به ناچار زندگی و تحصیل می‌کنیم.

این دانشجوی تحصیلات تکمیلی درباره شرایط سخت گرفتن خوابگاه متأهلان نیز به ایکنا گفت: یکی از مشکلات اساسی دانشجویان متأهل در دوران کرونایی حاضر همین گرفتن خوابگاه است. خیلی از دوستان و همکلاسی‌های متأهل ما نتوانستند مجوز استفاده از این خوابگاه را کسب کنند که لازم است مسئولان وزارت علوم چاره‌ای برای چنین افرادی در نظر گیرند که طیف وسیعی از دانشجویان تحصیلات تکمیلی را شامل می‌شوند.

البته اخیراً محمدعلی زلفی‌گل، وزیر علوم در ارتباط مجازی در آیین تودیع و معارفه رئیس دانشگاه شیراز گفت: دانشگاه شیراز جزو معدود دانشگاه‌هایی است که به دانشجویان متأهل خوابگاه ویژه ارائه می‌داد و به تأسی از این دانشگاه قرار است در دانشگاه‌هایی که مقاطع تحصیلات تکمیلی دارند، خوابگاه متأهلی تأسیس کنیم.

یکی از مشکلات توسعه خوابگاه‌های متأهلی کمبود بودجه و اعتبارات مالی است که دانشگاه‌ها همواره با آن مواجه هستند که این مسئله در مجلس شورای اسلامی مطرح و در قانون تسهیل ازدواج توسعه خوابگاه‌های متأهلی به عنوان مهم‌ترین مسئولیت دانشگاه‌ها در نظر گرفته شد.

علت کمبود خوابگاه متأهلی دانشجویی چیست؟

مجتبی صدیقی، رئیس سازمان امور دانشجویان نیز در همین زمینه به خبرنگاران گفته بود: در خوابگاه‌های متأهلی امکانی که برای توسعه پیش‌بینی شده، از طریق تسهیلات بانکی و طبق تبصره قانون بودجه است. برای ساخت خوابگاه متأهلی یا دانشگاه و یا بخش خصوصی درخواست خود برای ساخت خوابگاه را ارائه می‌دهند و صندوق رفاه دانشجویان این موضوع را بررسی می‌کند؛ سپس با تائید دانشگاه، به آن‌ها اجازه ساخت داده می‌شود که از این تسهیلات ساخت خوابگاه استفاده کنند.

رئیس سازمان امور دانشجویان اظهار کرده است: صندوق رفاه در سود بانکی و تسهیلات به دانشگاه و بخش خصوصی کمک می‌کند که البته برای خوابگاه‌های مجردی نیز این شیوه اجرا می‌شود؛ البته بیشتر درخواست‌ها برای ساخت خوابگاهِ مجردی است و در مورد خوابگاه متأهلی، درخواست‌ها بسیار کم بوده است.

او درباره میزان کمک صندوق رفاه برای ساخت خوابگاه گفت: تسهیلاتی که بخش خصوصی و دانشگاه از بانک برای ساخت خوابگاه می‌گیرند، برای مثال اگر شامل سود ۱۷ درصد شود، صندوق رفاه ۱۴ درصد آن را پرداخت می‌کند. موضوع دیگری که به ساخت خوابگاه متأهلی کمک می‌کند، خیرین هستند که در بعضی از دانشگاه‌ها اقدام به کمک برای ساخت خوابگاه می‌کنند، زیرا بهترین سن برای ازدواج همین دوران است، ولی ضرورت آن تأمین سرپناه است.

او تصریح کرد: این دو موضوع اقداماتی است که تاکنون پیش‌بینی شده، اما پاسخ‌دهی این کار و نتیجه بخشی آن زمان‌بر است، زیرا خوابگاه مجردی بعد از ۲ سال از شروع به ساخت ممکن است ۲۵۰ دانشجوی مجرد را در خود اسکان دهد، اما خوابگاه متأهلی در همین مدت، ۲۰ نفر را در خود اسکان می‌دهد.

گشتی در میان مشکلات دانشجویی در دوران کرونا

بر اساس گزارش ایکنا، تأثیرات منفی پاندمی روی افراد یکسان نبوده است و این‌طور نیست که مشکلات همه افراد مضاعف شده باشد. البته مسائل و مشکلات مختلفی نظیر مشکلات روحی روانی، استرس درسی و بیماری کرونا، دور بودن از محیط دانشگاه و عدم ارتباط با دوستان و استادان و همچنین افت تحصیلی بخصوص برای دروس تخصصی و عملی از معضلاتی است که عدم حضور دانشجویان در دانشگاه به دنبال داشته است.

در همین زمینه ناصر درویش‌شانی، دانشجوی رشته هنر یکی از دانشگاه‌های غیرانتفاعی پایتخت در گفت‌وگو با ایکنا از معضلات دانشجویان در شرایط فعلی سخن به میان آورد و گفت: معضلات متعدد کنونی و کرونا دست‌به‌دست یکدیگر دادند تا دانشجویان بیش از گذشته دچار تشویش خاطر شوند. یکی از دغدغه‌های ذهنی ما معضل اشتغال بعد از فراغت از تحصیل هست. تازه این مشکل برای پسران که مقوله سربازی نیز در پیش دارند بسیار پررنگ‌تر است.

این دانشجوی رشته هنر اظهار کرد: علاوه بر دغدغه اشتغال و سربازی، عدم دیدار همکلاسی‌ها و جمع‌های دانشجویی و تعطیل شدن مسافرت‌های درسی نیز حس متفاوتی به دانشجویان داده است. بسیاری از ترم اولی‌ها حتی محیط کلاس‌های درسی گذشته را تجربه نمی‌کنند و کلاس‌های آنلاین نیز مشکلات متعدد خود را دارد.

درویش‌شانی در ادامه از مشکلات دانشجویان رشته هنر و سایر رشته‌های دانشگاهی سخن گفت و افزود: ارتباط بین دانشگاه‌ها که از قبل دچار مشکلات فراوانی بود، در این ایام کاملاً قطع شده است. بسیاری از دوستان ما که در دانشگاه‌های دیگر تحصیل می‌کنند حتی ارتباطی با همکلاسی‌های خود ندارند. یکی دیگر از مشکلات دانشجویان ریزش آن‌ها و ترک تحصیل است؛ بسیاری از دوستان من به علت مشکلات اقتصادی و اجتماعی ترک تحصیل کردند.

وی گفت: علاوه بر ترک تحصیل مقوله مهاجرت دانشجویان و فارغ‌التحصیلان در ایام کرونایی بیشتر از گذشته بر سر زبان‌ها افتاد. بسیاری از دانشجویان هیچ گونه افق روشنی برای آینده خود متصور نیستند، به همین دلیل به دنبال رویای خود در خارج از مرزها می‌گردند. مقوله سربازی هم معضل اساسی دانشجویان پسر است و آن‌ها با طولانی‌تر کردن اتمام فارغ‌التحصیلی خود رفتن به سربازی را به تعویق میندازند.

قوانین سربازی برای دانشجویان

بنابر گزارش ایکنا، برابر تبصره «۱» ماده «۳۳» قانون خدمت وظیفه عمومی، حداکثر معافیت تحصیلی در مقطع تحصیلی کاردانی دو و نیم سال، کارشناسی ناپیوسته و کارشناسی ارشد ناپیوسته سه سال، کارشناسی پیوسته پنج سال و کارشناسی ارشد پیوسته شش سال، دکترای پیوسته هشت سال و دکترای تخصصی شش سال است.

دانشجویان مقاطع مختلف دانشگاهی که در سنوات اولیه تحصیلی موفق به فراغت از تحصیل نشده‌اند، در صورت موافقت کمیسیون موارد خاص دانشگاه و تأیید وظیفه عمومی، حداکثر دو ترم تحصیلی؛ مجوز سنوات ارفاقی به صورت مرحله‌ای برای آنان از طریق دفاتر پلیس +۱۰ شهرستان محل تحصیل صادر می‌شود.

در این اطلاعیه درباره مهلت معرفی دانشجویانی که در سنوات ارفاقی فارغ‌التحصیل می‌شوند، آمده است: دانشجویانی که با بهره‌مندی از سنوات ارفاقی فارغ‌التحصیل می‌شوند مانند سایر دانشجویان از حداکثر یک سال مهلت معرفی برخوردار بوده و همچنین در صورت پذیرش در مقاطع بالاتر نیز می‌توانند از معافیت تحصیلی برخوردار شوند.

مشمولانی که در سنوات ارفاقی فارغ‌التحصیل نشوند، از تاریخ انصراف و یا اخراج از تحصیل یک سال مهلت داشته تا وضعیت خدمتی خود را مشخص کنند.

به هر ترتیب فارغ از مقوله خدمت مقدس سربازی که دغدغه اصلی دانشجویان است نباید از این نکته غافل شد که دانشجویان دیگر مانند گذشته درگیر فعالیت‌های فرهنگی، سیاسی و ادبی نیستند و متأسفانه با ظهور و بروز پاندمی کرونا، ماهیت فعالیت‌های فرهنگی در دانشگاه‌ها که پیش از این مبتنی بر کارهای جمعی و تشکیلاتی بود، تغییر شکل داد و به فضای غیرحقیقی یا همان مجازی منتقل شد. اپیدمی غیرمنتظره کرونا در کشور، از همان ابتدا، فعالیت تشکل‌های دانشجویی را تحت‌الشعاع قرار داد و این شرایط غریب و در پی آن تعطیلی دانشگاه‌ها، هویت جریان‌های دانشجویی را با تهدید روبرو ساخت.

رسالت دانشجویان که به فراموشی سپرده شد

در این میان با توجه به کمرنگ شدن ارتباط چهره به چهره فعالان دانشجویی و فرهنگی، فضای مجازی تبدیل به تنها محیط ممکن برای فعالیت‌های این حوزه شد؛ اتفاقی که این سؤال را مقابل دیدگان ما قرار می‌دهد که چقدر دانشجویان برای دریافت محتوای فرهنگی در فضای مجازی آماده‌اند و دانشگاه‌های ما چقدر از لحاظ تولید محتوای فرهنگی در این فضا توانمند و به روز هستند؟

در همین راستا علی خضری، دانشجوی رشته روانشناسی یکی از دانشگاه‌های معتبر پایتخت در گفت‌وگو با ایکنا گفت: دانشجویانی که به مقولات فرهنگی سیاسی و ادبی وارد نمی‌شوند، دانشجو نیستند. دانشگاه‌ها خالی از کار و انگیزه و خلاقیت شده است و بودجه‌ای برای حل مشکلات روانی دانشجویان کشور وجود ندارد.

این دانشجوی رشته روانشناسی افزود: مشکلات روان‌شناختی دانشجویان در حال رشد بوده و توقف آموزش‌های حضوری و برقراری برنامه‌های یادگیری از راه دور، زندگی روزمره دانشجویان و همین‌طور تعاملات آن‌ها با همسالان را سخت و دگرگون ساخته است. از طرفی به سبب همه‌گیری بیماری کرونا بسیاری از خانواده‌ها با شرایط بد اقتصادی، از دست دادن شغل و اضطراب فراگیر ناشی از این‌همه گیری مواجه شدند.

وی در ادامه گفت: بنابراین با توجه به بحران‌های اقتصادی و اجتماعی می‌توان انتظار داشت که اختلالات و مشکلات وابسته به سلامت روان در بین دانشجویان شدت یابد و مشکلات روان‌شناختی جدیدی مانند واکنش به استرس، سوگ و همین‌طور افزایش وابستگی به اینترنت و فضای دیجیتال نیز به مسائل پیشین افزوده شوند.

خضری یکی از پیامدهای مهم و مثبت بحران موجود را عدم سلامت روان دانشجویان دانست و گفت: دیگر نمی‌توان به‌سادگی از موضوع سلامت روان دانشجویان در نظام آموزشی چشم‌پوشی کرد زیرا این مسائل به سایر دوره‌های زندگی تسری و تعمیم پیدا می‌کنند و سرمایه انسانی جامعه را در آینده با چالش بزرگی مواجه خواهند ساخت.

وی گفت: درک این خطر و پیشگیری از آن از طریق طراحی و اجرای مداخلات ناظر بر سلامت روان همه گروه‌های هدف، در مرحله نخست بر عهده مسئولان نظام آموزش است؛ برای انجام این مأموریت مهم یکی از چندین فعالیتی که دفتر مشاوره و سلامت سازمان امور دانشجویان در پیش گرفته است اجرای طرح همدلی یا احوال‌پرسی است که به دانشگاه‌های سراسر کشور ابلاغ و پیگیری می‌شود.

ترک تحصیل دانشجویان به علت کرونا

به گزارش ایکنا، از طرف دیگر ویروس کرونا در حدی زندگی دانشجویان را مختل کرده است که هزاران دانشجو به دلیل مشکلات متعددی از ادامه تحصیل منصرف شدند. در همین راستا رصدخانه مهاجرت ایران به عنوان اولین نهاد پژوهشی کشور در زمینه تحلیل داده‌های مهاجرتی آخرین وضعیت و آمار مربوط به میزان مهاجرت، ماندگاری و خروج نخبگان را اعلام کرد.

براساس آخرین آمار موجود قابل استناد، جمعیت دانشجویان ایرانی در خارج از کشور طی سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۹ با افزایشی ۳.۴ برابری همراه بوده و از ۱۷.۴۴۷ نفر در سال ۲۰۰۰ به ۵۹.۵۸۵ نفر در سال ۲۰۱۹ رسیده است. همچنین در بازه زمانی ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۹ تعداد دانشجویان ایرانی در خارج از کشور در تراز ۵۰ هزار دانشجو ثابت مانده است.

رصدخانه مهاجرت ایران همچنین اعلام کرد، به طور کلی سه دلیل عمده برای ثابت ماندن روند تعداد دانشجویان ایرانی در خارج از کشور وجود دارد؛ افزایش نرخ دلار و به‌تبع آن افزایش هزینه‌های مهاجرت تحصیلی مخصوصاً برای دانشجویانی که با هزینه‌های شخصی مهاجرت می‌کنند اولین دلیل ثابت ماندن مهاجرت است. همچنین محدودیت‌های ویزایی اعمال شده از سوی دولت آمریکا برای دانشجویان ایرانی و در نهایت ویروس کرونا از علل ثابت ماندن مهاجرت دانشجویان ایرانی به شمار می‌رود.

کشورهای مقصد دانشجویان ایرانی

سهم دانشجو فرستی ایران از کل بازار دانشجویان بین‌المللی جهان از سال ۲۰۱۲ روندی کاهشی به خود گرفته و از حدود ۱.۳ درصد به حدود یک درصد در سال ۲۰۱۸ رسیده است. همچنین سهم دانشجویان ایرانی خارج از کشور به نسبت کل جمعیت دانشجویان مشغول به تحصیل در داخل طی سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۸ با تغییر چندانی همراه نبوده (علی‌رغم افزایش قابل‌توجه جمعیت کل دانشجویان کشور) و از حدود یک درصد در سال ۲۰۰۰ به حدود ۱.۵ درصد در سال ۲۰۱۸ رسیده است.

بر اساس آخرین آمار یونسکو رتبه دانشجو فرستی ایران از میان ۲۴۱ کشور جهان، ۱۹ است. آمریکا، ترکیه، آلمان، ایتالیا و کانادا به ترتیب ۵ مقصد اصلی دانشجویان ایرانی در دنیا هستند.

طی سال‌های اخیر به همان دلایلی که ذکر شد جمعیت دانشجویان ایرانی در آمریکا کاهش‌یافته و دانشجویان کشورهایی همچون کانادا، ایتالیا و ترکیه را به عنوان مقصد تحصیلی خود انتخاب کرده‌اند. برای مثال براساس آخرین گزارش Open Doors تعداد دانشجویان ایرانی در دانشگاه‌های آمریکا با کاهشی ۱۶ درصدی همراه بوده و از ۱۱ هزار و ۴۵۱ دانشجو در سال تحصیلی ۲۰۲۰-۲۰۱۹ به ۹ هزار و ۶۱۴ دانشجو در سال تحصیلی ۲۰۲۱-۲۰۲۰ رسیده است.

ماندگاری، خروج و بازگشت المپیادی‌ها و رتبه‌های برتر کنکور

تحلیل آمار دریافتی از اداره گذرنامه در بازه زمانی سال ۱۳۸۰ تا مرداد ۱۳۹۹ نشان می‌دهد که ۵۶.۶ درصد از دارندگان مدال در المپیادهای دانش‌آموزی، ۶۹.۱ درصد از مشمولین بنیاد و ۷۸.۳ درصد از افراد حائز رتبه‌های یک تا هزار آزمون سراسری در داخل کشور هستند.

در میان گروه‌های مورد بررسی به ترتیب المپیادی‌ها با ۳۷.۲ درصد، مشمولین بنیاد با ۲۵.۵ درصد و رتبه‌های یک تا هزار آزمون سراسری با ۱۵.۴ درصد بیشترین درصد افراد مقیم خارج را به خود اختصاص داده‌اند. در این میان، ۴.۴ درصد از المپیادی‌ها، ۳.۷ درصد از مشمولین تحت پوشش بنیاد و ۲.۶ درصد از رتبه‌های برتر کنکور که پیش‌تر از کشور خارج شده بودند، به ایران بازگشته‌اند.

بر اساس آمارهای اعلام شده، وضعیت روحی دانشجویان نسبت به پیش از همه‌گیری کرونا، بسیار نگران‌کننده است؛ یعنی این قشر معمولاً یا یکی از بستگان درجه اول و یا دوستان و آشنایان خود از دست داده و همین مسئله کافی است تا آن‌ها در شرایط روحی مناسبی به سر نبرند.

تعطیلی دانشگاه‌ها و مجازی شدن کلاس‌ها باعث هزینه‌های زیادی برای دانشجویان شده است، آن‌ها در کنار مشکلات روحی که دارند با مشکلات معیشتی هم دست و پنجه نرم می‌کنند و در نتیجه این روزها افسردگی در میان دانشجویان مشاهده می‌شود؛ براین اساس دانشگاه‌ها باید به دنبال راه حلی برای این موضوع باشند.

پیش از شیوع ویروس کرونا، دانشگاه‌ها راه‌هایی برای ارزیابی دانشجویان از نظر سلامت روانی داشتند که در دوران همه‌گیری کرونا و تعطیلی دانشگاه‌ها، به حالت تعلیق درآمد. با توجه به شرایط خاصی که برای دانشجویان ایجاد شده است، به نظر می‌رسد باید برنامه‌ای درازمدت در نظر گرفت تا دانشگاه‌ها بعد از پایان همه‌گیری کرونا بتوانند در کمترین زمان ممکن، حمایت‌های خود را اعمال کرده و به وضعیت روحی و روانی دانشجویان رسیدگی کنند. این موضوع نه تنها در ایران بلکه در سایر کشورهای دنیا نیز مشاهده می‌شود. دانشجویان زیادی که همزمان با تحصیل، مشغول به کار بودند، شغل خود را در ایام کرونا از دست دادند و بیکار شدند.

عموم دانشجویان امروز با مشکلات تحصیلی روبه‌رو هستند، مشکلات بین فردی، کاهش آستانه تحمل و پرخاشگری از دیگر مشکلات این قشر است. علاوه بر این با توجه به شرایط امروز جامعه، آینده مشخصی را برای خود متصور نیستند و همین باعث شده تا دانشجو از لحاظ سلامت روان دچار مشکل شده و آستانه تحمل کمی داشته باشد.

ضرورت تمرکز بر سلامت روان دانشجویان

در همین راستا فرزانه طهماسبی، روانشناس و مدرس دانشگاه در گفت‌وگو با ایکنا اظهار کرد: طبق تحقیقات حدود ۵۰۰ هزار نفر از دانشجویان در ایام کرونا ترک تحصیل کرده یا از ایران رفته‌اند. قطعاً این آمار بزرگی است و می‌طلبد تا اقدامات ویژه‌ای در این خصوص انجام شود.

وی افزود: یکی از چالش‌های اصلی دانشجویان، مشکلات معیشتی است که باعث می‌شود برخی از آن‌ها حتی دیگر امکان ادامه تحصیل را نداشته باشند. این مسئله‌ای نیست که بتوان به‌راحتی از کنار آن گذشت.

طهماسبی گفت: جمعیت دانشجویی کشور نیازمند خدمات حمایتی فوری است و نباید در این زمینه تعلل صورت گیرد. این خدمات هم شامل مباحث روحی و روانی، شناختی، اقتصادی و معیشتی می‌شود؛ اما مسئله اصلی اینجاست که مراکز مشاوره‌ای که امروز در دانشگاه‌ها فعال هستند، به هیچ وجه نمی‌توانند از پس حمایت‌هایی که باید از دانشجویان صورت گیرد، برآیند و دلیل آن نیز ناتوانی این مراکز در حمایت از دانشجویان است که خود آن‌ها نیز نیازمند کمک‌های فوری همه‌جانبه روحی و روانی هستند.

این متخصص روانشناسی گفت: در تمام دانشگاه‌های کشور مراکزی برای مشاوره دانشجویان وجود دارد، بنابراین انتظار می‌رود با بازگشایی دانشگاه‌ها این مراکز تمرکز بیشتری بر سلامت روان دانشجویان داشته باشند.

دانشجوی مسلمان چه شاخصه‌ای دارد؟

به گزارش ایکنا، نباید فراموش کرد که یکی از رازهای استمرار هر انقلاب، جامعه علمی و دانشگاهی آن است، دانش همیشه با انسان و در خدمت انسان بوده است و حتی سرنوشت حکومت‌ها با آن رقم می‌خورد. پیامبران الهی و بزرگان دینی، همواره بر دانش‌اندوزی تأکید فراوان کرده‌اند. در اسلام نیز، آموختن دانش بر همگان واجب است. در منظر اسلام تحصیل دانش، اگر با تهذیب و تزکیه قرین باشد، جامعه را به سوی سعادت و سلامت و کمال رهنمون می‌شود. امام راحل(رحمه‌الله) در جمع دانشجویان به نقش دانشگاه و دانشجو در سعادت و سلامت ملت‌ها تأکید کرده و می‌فرماید: «دانشگاه مرکز سعادت و در مقابل، شقاوت یک ملت است. از دانشگاه باید سرنوشت یک ملت تعیین بشود. دانشگاه خوب، یک ملت را سعادتمند می‌کند و دانشگاه غیر اسلامی و دانشگاه بد، یک ملت را به عقب می‌زند».

رسالت اصلی دانشگاه اسلامی، تربیت انسان است و هدف اساسی دانشجو، رسیدن به کمالات والای انسانی است. در فرع این تربیت انسانی، دانشجوی مسلمان دو وظیفه مهم دیگر بر عهده دارد؛ نخست این که کوشش کند تا به بالندگی علمی، آموزشی و پژوهشی برسد و جامعه دانشگاهی را سیراب کند و رسالت دیگر او هنگامی است که وارد جامعه شده و با رویدادها و مناسبات اجتماعی و سیاسی مواجه می‌شود. دانشجو باید در قبال سرنوشت جامعه با کوله باری از تعهد و دانش، به نقادی و اصلاح بپردازد. گزاردن این دو وظیفه، تأمین آینده‌ای آباد برای خود و جامعه است.

به هر ترتیب علی‌رغم مشکلات فعلی حاضر در کشور؛ دانشجوی مسلمان باید آیینه فرهنگ اسلام باشد و در پی تلاش، دقت، پیشرفت، شکوفایی، عدالت‌خواهی و نشاط؛ نه اینکه آیینه دل او زنگار بسته باشد. اگرچه مکان فیزیکی دانشگاه‌ها مدتی تطعیل شد اما علم‌آموزی و در پی علم بودن وابسته به مکان نیست که با تعطیلی مکانی رو به خاموشی گذارد. اگر دانشجو رسالت علمی و اجتماعی خود را به درستی درک کند، خللی در روند فعالیت او به واسطه تعطیلی صرف محیط دانشگاهی ایجاد نخواهد شد.