محسن شیخ‌پور از فعالان عرصه فرهنگی و دانشگاهی و از مبارزان پیش از انقلاب به شمار می‌رفت که در سازماندهی دانشجویان پیرو خط امام(ره) در تسخیر لانه جاسوسی، انقلاب فرهنگی، تأسیس جهاد دانشگاهی، راه‌اندازی حزب جمهوری اسلامی و ... نقش مهم و تاثیرگذاری داشت.

محسن شیخ‌پور در ۲۰ خرداد ۱۳۳۲ خورشیدی در خانواده‌ای اصیل، متدین و ساده‌زیست در کاشان به دنیا آمد. پدرش حاج حسین (معروف به حسین خراسانی) فرزند حاج شیخ ابوالقاسم از روحانیون مشهد مقدس بود و مادرش فاطمه، اهل کاشان بود که به هنر قالیبافی اشتغال داشت. حاج حسین، پس از سفر به کاشان، رحل اقامت در این شهر افکند و به شغل کفاشی مشغول شد. خاندان پدری او در خراسان از روحانیون سرشناس بودند.

کار و تحصیل

وی در دوران کودکی در مغازه کفاشی پدرش که در بازار کاشان بود، کار می‌کرد و از همان کودکی، علاقه فراوانی به مطالعه، عبادت و تفکر از خود نشان می‌داد. همزمان با کار، تحصیلات خود را در دبستان و دبیرستان پهلوی این شهر به پایان رساند. او بیشتر اوقات فراغت خود را به مطالعه کتاب‌های مذهبی، ادبی، فکری و عقیدتی و نیز ورزش به خصوص فوتبال می‌گذارند و از پیش از ۱۴ سالگی، عضو تیم پیکان بود و سپس به تیم فوتبال جوانان امیرکبیر پیوست.

عزیمت به تهران و مبارزه انقلابی

محسن شیخ پور با عزیمت به تهران در جوانی، مدتی در کارخانه نساجی مشغول به کار شد و سپس با قبولی در کنکور با رتبه بالا، تحصیلات دانشگاهی خود را در ۱۳۵۲ خورشیدی در رشته اقتصاد دانشگاه تهران آغاز کرد و همزمان با آغاز مبارزات انقلابی به عنوان یکی از پیشتازان فعالیت‌های دانشجویی به امواج خروشان انقلاب اسلامی پیوست.

نقش ویژه او در انجمن اسلامی دانشگاه که با فعالیت در کتابخانه دانشکده، مطالعه فراوان، مناظره و مباحثه با چپ‌گرایان، خودسازی، ورزش و به خصوص کوه‌نوردی و جذب عناصر مؤمن و انقلابی در جریان فعالیت‌های سیاسی و مبارزاتی همراه بود به او وجهه‌ای شاخص و محوری در میان دانشجویان و دانشگاهیان بخشید و در همین راستا، آیت‌الله سید علی خامنه‌ای و آیت‌الله شهید بهشتی و دیگر روحانیون برجسته انقلابی را با خودرو شخصی‌ خود برای سخنرانی به کاشان می‌برد.

او به‌خاطر طبع ادبی ویژه و قلم قدرتمندش در بسیاری از نشریه ها و روزنامه‌ها، فعالیت‌های تبلیغی، شعرسرایی، طراحی شعارهایی در حمایت از انقلاب اسلامی و مقاله‌نویسی با اسامی مستعار نیز فعالیت داشت. نوار کاستی که حاوی خوانش وصیت‌نامه یکی از شهدای انقلابی شاخص بود و با تغییر صدای هنرمندانه او ضبط شده بود، یکی از مهم‌ترین آثار هنری او در آن دوران به شمار می‌آید که به علت انتشار گسترده آن در میان انقلابیون، باعث حساسیت ساواک شد و تحت تعقیب قرار گرفت. او همچنین در واقعه خونین ۱۷ شهریور ۱۳۵۷ خورشیدی از میدان‌داران اصلی در بطن حوادث میدان شهدا بود.

فعالیت‌های سیاسی بعد از انقلاب

شیخ پور در جریان انقلاب اسلامی با سابقه‌ای که در فعالیت‌ها و انجمن‌های اسلامی دانشجویان در قبل از انقلاب داشت در شکل‌گیری هسته‌های سیاسی در جایگاه‌های مختلف از جمله سازماندهی دانشجویان پیرو خط امام(ره) در تسخیر لانه جاسوسی آمریکا، انقلاب فرهنگی، تأسیس جهاد دانشگاهی، راه‌اندازی حزب جمهوری اسلامی و تأسیس دفاتر استانی این حزب، نخست‌وزیری، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تشکیل هسته مرکزی فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به خصوص در کاشان و تشکیل و تأسیس و توسعه نهادهای امنیتی، نقشی مؤثر و ویژه ایفا کرد.

مسوولیت‌های فرهنگی و سیاسی

وی در اواخر شهریور ۱۳۵۹ خورشیدی به علت مطالعات گسترده و آشنایی‌اش با انتشارات‌، نویسندگان و مترجمان از طرف «عباس دوزدوزانی» وزیر وقت ارشاد ملی، به‌عنوان مدیرکل حوزه فرهنگی و کتاب منصوب شد و پس از آن به‌طور رسمی در دفتر نخست‌وزیری و همچنین مدتی نیز به عنوان سردبیر روزنامه تهران‌تایمز مشغول به کار شد.

حوادث بمب‌گذاری و حج تمتع

وی یک بار نیز در جریان بمباران تهران توسط رژیم بعثی عراق از موشکی که در کنار او فرود آمد اما بنابر خواست الهی عمل نکرد، در امان ماند. او همچنین در جریان انفجار در نماز جمعه در ۱۳۶۳ خورشیدی که به امامت آیت‌الله خامنه‌ای مقام معظم رهبری برگزار شد، از افراد بسیار نزدیک به محل انفجار بود که با لطف الهی، زنده ماند و شاهد عینی صحنه‌های دلخراش شهادت و مجروحیت نمازگزاران بود.

او در جریان حج تمتع در ۱۳۶۶ خورشیدی که به حج خونین معروف شد، به‌عنوان معاون مدیر کاروان به حج مشرف شد و در میان شدیدترین صحنه‌های درگیری و کشتار حجاج بیت‌الله‌الحرام به‌عنوان ناجی پیکرهای شهدا و جانبازان حضور داشت و به علت ضرب و شتم‌های وارده توسط عمال رژیم سعودی، دچار آسیب‌هایی شد که دردهای آن به‌ویژه از ناحیه دست تا پایان عمر، همراه او بود.

دوران دفاع مقدس

او در طول دفاع مقدس با وجود منع مدیریتی در چند مرحله به خط مقدم جبهه‌های غرب (کردستان) و جنوب (خوزستان) رفت و از جمله رزمندگان حاضر در عملیات فتح‌المبین و جبهه رقابیه بود. او در سال‌های ۱۳۶۶ تا ۱۳۶۸ خورشیدی به مرکز آمار مشهد مقدس مأمور شد. حضور او در مساجد مختلف این شهر از جمله مسجد پنج‌تن در محله کوه‌سنگی مشهد، باعث آشنایی گروه بزرگی از رزمندگان و جوانان بسیجی فعال در جبهه‌های جنگ با او شد که از نظر معنوی، تأثیرات متقابلی بر یکدیگر داشتند و حاج‌محسن، نقش استادی آنان در تزکیه نفس و سلوک عرفانی را ایفا می‌کرد که برخی از این شاگردان، به درجه رفیع شهادت نایل آمدند. جوانانی که در آن سال‌ها با او آشنا شدند با وجود اختلاف سنی با او، تا آخر عمر مانند برادران دینی، به یکدیگر محبت قلبی و عملی داشتند.

سکونت در تهران

حاج محسن شیخ‌پور در ۱۳۶۸ خورشیدی برای حضور در تشییع پیکر مطهر امام خمینی(ره) از مشهد به تهران آمد و در ۱۳۶۹ خورشیدی نیز برای همیشه، همراه با خانواده به تهران بازگشت. در این زمان، تعداد زیادی از دوستان سابق او که در مدیریت‌های دانشگاه تهران مشغول به فعالیت بودند از وی به عنوان مدیرکل طرح و برنامه دانشگاه تهران دعوت به همکاری کردند.

ادامه تحصیل و اشتغال 

وی در همان دوران خدمت در دانشگاه تهران، موفق به قبولی در مقطع کارشناسی ارشد در رشته زبان و ادبیات فارسی این دانشگاه شد و به آرزوی دیرینه‌اش که تخصص در شعر و ادب بود، دست یافت. با اینکه رشته کارشناسی او اقتصاد بود به گواهی بیشتر همکلاسی‌ها و استادان، تسلط عجیبی بر ادب فارسی و عربی داشت و در فهم متون سنگین عربی و فارسی در میان همگان سرآمد بود. وی همچنین با زبان‌های انگلیسی و تا حدودی آذری آشنا بود.

شیخ‌پور سپس از دانشگاه تهران به بیمه مرکزی ایران منتقل شد و تا پایان دوران خدمت در بیمه مرکزی به عنوان مدیر توسعه و آموزش خدمت کرد. بسیاری از شرکت‌ها و صاحبان نمایندگی‌های شرکت‌های بیمه در سراسر کشور، او را می‌شناختند و از خاطرات شیرین و اخلاق نیکوی او به نیکی یاد می‌کنند و بیش از آنکه او را به عنوان یک مدیر معرفی کنند، به عنوان استاد ادب، اخلاق و معرفت نام می برند.

روحیه و شخصیت

حاج محسن با وجود حضور مؤثر و ارتباط صمیمانه و نزدیک با جوانان انقلابی و دعوت‌های مکرر سازمان‌ها و نهادهای مختلف برای پذیرش معاونت وزارت، سفارت، استانداری، نمایندگی مجلس شورای اسلامی و...، هیچ‌گاه به حضور در مناصب بالا ابراز تمایل نمی‌کرد و حضور، هدایت و اثربخشی پشت پرده در نهادهای مختلف در راستای آرمان‌های انقلاب را به پذیرش پست‌های سنگین ترجیح می‌داد.

بنا به شهادت دوستان حاج محسن، وی در تمام فعالیت‌های فرهنگی و سیاسی، به‌رغم رویکرد کاملاً انقلابی، همواره یک شخصیت میانه‌رو و اهل تعامل بود که با وجود غلبه فضای بعضاً تند در برخی از اقدامات در اوایل انقلاب، همواره دوستان و اطرافیان را از افراط و تفریط پرهیز می‌داد و در سعه صدر و شنیدن نظرات مخالف و برقراری ارتباط دوستانه و حسنه با اشخاص و جریانات گوناگون، زبانزد خاص و عام بود.

وی در تمام دوران زندگی خود، وابستگی بسیار زیادی به تعلیم و تعلم قرآن، روایات اهل بیت(ع) و نیز شعر و عرفان و ادبیات فارسی داشت‌ و از او دست‌نوشته‌ها و اشعار زیبا و متعددی در وصف معرفت خداوند، عشق به اهل بیت(ع) و ابراز ارادت به امام خمینی(ره) و انقلاب برجا مانده و همچنین غزل‌های فراوانی داشت که در دست تدوین است.

حاج محسن در جمع‌های مختلف، با لحن شیرین و ذوق ادبی و سیاسی و عقیدتی خود، میاندار جمع بود و با نکات شیرینی که از قرآن و احادیث و اشعار حکمی و عارفانه می‌گفت، جمع را بهره مند می‌کرد. جلسات متعدد آموزش قرآن را در منزل خود برای کودکان و همسایگان و اهل محل برگزار می‌کرد و همچنین در جلسات متعدد تفسیر و تدبر قرآن با دوستان و همکاران مشارکت داشت. وی همچنین عضو خیریه نسیم رحمت قائم(عج) و حسینیه قائم آل‌محمد(عج) بود و در بسیاری از جلسات و مجالس عزاداری این هیات شرکت می‌کرد.

دیدگاه‌های دیگران

طیب نیا استاد دانشگاه و وزیر پیشین اقتصاد در مورد شیخ پور گفته است: فردی که در تمام عمر با خلوص، صداقت و ایثار زندگی کرد.  هرگز برای این دنیا زندگی نکرد و همواره سودای دنیای دیگر داشت و این موضوع را می‌توان در نوشته‌ها و اشعار وی به وضوح دید.

عبدالناصر همتی رییس پیشین بانک مرکزی با اشاره به تلاش های شیخ پور برای راه‌اندازی انجمن اسلامی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران گفته است: (در آن مقطع) تلاش می‌کردند، مانع از جذب جوانان به گروه‌های کمونیستی شوند.  ایشان توجه ویژه‌ای به فعالیت‌های فرهنگی و فرهنگ‌سازی در کشور داشتند. هیچگاه به دنبال مسوولیت نبودند و حتی در بیمه مرکزی نیز مسوولیت مدیر آموزش و توسعه را پذیرفتند که نشان‌دهنده توجه ایشان به بحث توسعه و فرهنگ‌سازی بود.

الیاس نادران نماینده مجلس شورای اسلامی نیز گفته است: حاج محسن شیخ‌پور هیچ وقت به دنبال مقام و مسوولیت نبودند ... قرآن و نهج البلاغه دو یار و همراه همیشگی حاج محسن شیخ‌پور بودند.

درگذشت

حاج محسن در سال‌های پایانی عمر و پس از بازنشستگی به بیماری پارکینسون مبتلا شد و پس از حدود ۱۰ سال تحمل سختی‌های این بیماری، بر اثر ضعف جسمانی و سکته قلبی در پنجم شهریور ۱۴۰۰ خورشیدی چشم از جهان فروبست.