مقالات زیست محیطی
چاره ای جز تغییر الگوی زیست نداریم
در ایران تمامی نقاطی که امروز شهر یا آبادی است، نقاط مستعد زیست بودهاند. این نقاط یکباره پدید نیامده بلکه در طول تاریخ درازآهنگ این سرزمین نیز آباد بودهاند. همه این آثار درست در نقاطی شکل گرفتهاند که مستعد زیستن بودهاند.
در ایران تمامی نقاطی که امروز شهر یا آبادی است، نقاط مستعد زیست بودهاند. این نقاط یکباره پدید نیامده بلکه در طول تاریخ درازآهنگ این سرزمین نیز آباد بودهاند. همه این آثار درست در نقاطی شکل گرفتهاند که مستعد زیستن بودهاند.
روزنامه همشهری ۱۷ شهریور یادداشتی به قلم سیدمحمد بهشتی کارشناس فرهنگی منتشر کرد و نوشت: بهعبارت دیگر همه پهنه ایران قابل زیست نیست برای مثال در کویر لوت یا کوه دماوند امکان زیستن وجود نداشته است. از دیرباز امکان زیستن چیزی بود که شرایط طبیعی آن را مهیا میکرد. در چند دهه اخیر است که تکنولوژی جدید امکان عدول از مقتضیات طبیعی را فراهم کرده. نتیجتا بنا به امکانات زندگی مدرن، توسعه شهری و مدیریت منابع، اقدام به دخل و تصرف در محیط این سرزمین برخلاف طبع آن کردهایم. طبیعی است که اثرات خسارتبار آن پردامنه باشد؛ یعنی دشتها دچار فرونشست میشوند و تنش آبی شکل میگیرد.
کشاورزی به مخاطره میافتد و شهرها در تامین حیاتیترین نیازهای خود همچون آب شرب به سختی میافتند. تبعات این رخدادها به آثار تاریخی نیز آسیب میرساند؛ آب شرب اصفهان از سفره آب زیرزمینی تأمین میشد و برای همین همه خانههای تاریخی این شهر چاه داشتند که دسترسی به آب را فراهم میکرد. این سفره از جریان طبیعی رودخانه زایندهرود تغذیه میشد. برای همین در مسیر زایندهرود بندهایی ایجاد کرده بودند که این بندها، با کند کردن جریان رود، فرصت بیشتری برای نفوذ آب از بستر رودخانه به سفره آب زیرزمینی را فراهم میکرد. اما امروز رفتار ما با زایندهرود مشابه لولهکشی آب در خانهها شده؛ یعنی اوقاتی آب در این لوله جریان مییابد و زمانی نیز شیر آب بسته است.
اثر این وضعیت حیات سفره آب زیرزمینی اصفهان را مختل کرده و لایهای که سفره آب زیرزمینی را تشکیل میدهد، تحمل وزن لایه بالادستی را نمیکند و بهتدریج شروع به نشست میکند. روی سطح این لایه هم اصفهان تاریخی قرار دارد؛ یعنی چهارباغ عباسی، پلهای تاریخی روی زایندهرود، مدرسه چهارباغ، کاخ چهلستون و هشتبهشت، مسجد جامع عباسی و بازار اصفهان و خلاصه همه نفائسی که چشم و چراغ ما است.
همه این آثار از فرونشست زمین در اصفهان تأثیر میگیرند. این وضعیت تنها مختص اصفهان نیست؛ در همه این سرزمین که آثار تاریخی وجود دارد با مشکل فرونشست مواجهیم. در مرودشت شیراز بهدلیل وجود چاههای عمیق فرونشست زمین اتفاق افتاده که همگی حاصل دخل و تصرفات ناآگاهانه نسبت به سازوکارهای زیستمحیطی در سطح کشور است. این وضعیت هم حاصل ۷۰سال امتناع از توجه به سرزمین است.
یعنی ما سرزمینمان را نمیشناسیم و حتی ضرورتی به شناخت سرزمین و رجوع به تجربه تاریخی زیست در سرزمین هم احساس نمیکنیم. همه این نشانهها علائمی است که به ما هشدار میدهد، دوباره باید اهل این سرزمین شویم. مسیری که طی ۷۰سال گذشته برای الگوی زیست در ایران انتخاب کردهایم حالا به آستانه تحمل خود رسیده است و درصدد است ما را از این سرزمین بیرون براند. در نتیجه باید تجدیدنظری بنیادی نسبت به الگوی زیست در ایران داشته باشیم.
حاصل همه این ویرانیهایی که با انتخاب الگوی زیست جدید در ایران اتفاق افتاده، اختلال در اهلیت نسبت به سرزمین است. اهلیت که روزگاری حضور ما را مقوم حیات این سرزمین میکرد حالا مختل شده است و وجود ما مخل حیات ایران شده است و محیط نیز دیر یا زود عنصر مخل را دفع میکند. پس ما بر سر دو راهی انتخاب قرار گرفتهایم: بمیریم یا دوباره اهل این سرزمین شویم.
مطالب مرتبط
تگها
مطالب پربیننده
- رابطه زناشویی برنده و بازنده ندارد
- درباره دوران بحرانی نوجوانی
- بازار کرمان با قدمت ۶۰۰ سال
- معرفی موزه هنرهای معاصر تهران؛ بازتابی از هنر ایران و جهان
- مصرفگرایی و ویرانی زندگی
- پاسخ به سوالات رایج درباره مصرف شیر
- معرفی جنگل فندقلو؛ بهشتی مینیاتوری در اردبیل
- درباره سن پیری بیشتر بدانیم
- اهمیت خواب را جدی بگیرید
- معرفی مسجد شیخ لطف الله، اثری شگفت انگیز از دوران صفویه
- پناهگاه سکوت
- نحوه خوابیدن به خواستههای درونی
- مضرات سیگار از آسیبهای پوستی تا تهدید سلامتی
- در مورد کف پای صاف و باورهای قدیمی
- چگونه با کودکان چاق تعامل داشته باشیم
- چگونه خشم بهاری را کنترل کنیم
- چگونه تشخیص دهیم یک تصویر با هوش مصنوعی ساخته شده؟
- آموزش کامل تهیه سبزه عید با تخم شربتی
- کاهش وزن علمی و بدون برگشت
- چگونه میتوان از اینستاگرام، تیکتاک و گوشیهای همراه فاصله گرفت؟
- کمبود چه مواد غذایی باعث افزایش ابتلا به افسردگی میشود؟
- چطور مامان بابای خودمان باشیم؟
- مادران تلفنهمراه خود را به کودکشان بدهند یا خیر؟
- چرا مردان در بیان احساسات خود موفق نیستند؟
- آیا در برزخ، شفاعت وجود دارد؟
- "همای سعادت" اسطوره یا واقعیت؟!
- گیاهانی که استرس خانه و محل کار را کاهش میدهند
- سیگارهای الکترونیک یک جایگزین توهم زا
- سونامی سالمندی، بحران پیش روی کشور
- درباره خانه عباسیان، شاهکار معماری ایران در کاشان
- قوانین کلاس و مدرسه
- قالب آماده و زیبای پاورپوینت(15)
- ۵ فیلم که همه زنان ایرانی باید تماشا کنند
- شعار سال ۱۴۰۱ «سال تولید، دانشبنیان و اشتغالآفرین»
- قالب زیبای پاورپوینت برای ارائه پروپوزال و دفاع رساله دکترا
- قالب پاورپوینت کادر دار زیبا
- قالب پاورپوینت گرافیکی و طرح دار زیبا
- قالب پاورپوینت گرافیکی زیبا
- پورنوگرافی چیست و چه اثری بر مغز و رابطه جنسی دارد؟
- رنگ چشم هایتان درباره شما و اجدادتان چه می گوید؟
- قالب پاورپوینت گرافیکی جالب
- نمونه تدریس درس اول هدیه آسمان پنجم
- اندکی درباره درسپژوهی
- کتاب پسری که جادویی شد
- همه زائران سلطان
- قالب پاورپوینت
- معرفی کتاب
- دوستی با کتاب
- قالب پاورپوینت گرافیکی
- درباره محسن رضایی
- معرفی کتاب
- کتاب راهنمای کامل Interaction access
- درباره امیر کبیر
- کتاب پیوند زخم خورده
- کتاب آموزش علیه آموزش
- درباره فخرالدین عراقی
- خلاصه کتاب سواد بصری
- درباره محسن مهر علیزاده
- تورم به کدام سو میرود؟
- طغیان سرخک