"امیر محمود حریرچی"، جامعه شناس به تبیین چالش‌ های مهم فرهنگی که دولت آینده با آن مواجه است پرداخت و در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: بخشی از این چالش‌ ها در حوزه عمومی است و بخشی دیگر به انفصال فرهنگ، فرهنگ فقر و فرهنگ سیاسی مربوط می‌شود.

حوزه فرهنگ در هر کشور مورد احترام است چرا که بخش مهمی از زندگی افراد جامعه را در بر گرفته و با پیشرفت و توسعه نسبت مستقیمی برقرار می کند. نمی توان در یک جامعه انتظار توسعه داشت اما به فرهنگ آن بی توجه بود و به همین نسبت فرهنگ را می بایست از مسایل زیربنایی دانست که در بخش های مختلف تاثیرگذار خواهد بود. البته حوزه فرهنگ به همان نسبت که مهم و تاثیرگذار است،حساس هم هست؛ یعنی نمی توان در حوزه فرهنگ دستوری و با زور عمل کرد بلکه باید چالش های این حوزه را به صورت دقیق رصد کرد و با کمک گرفتن از افراد فعال در همین حوزه، چالش ها را برطرف ساخت. در شرایط فعلی کشور که وضعیت اقتصادی مردم با مشکلات فراوانی همراه است نباید چالش های حوزه فرهنگ از نظر دور بماند زیرا نادیده گرفتن این حوزه به معنای به وجود آمدن مشکلات در حوزه های دیگر است. اهمیت این موضوع  باعث شد تا پژوهشگر ایرنا گفت و گویی با «امیر محمود حریرچی» جامعه شناس و استاد دانشگاه انجام دهد که مشروح آن را در ادامه می خوانیم:

رابطه آموزش و آگاهی‌ با رشد فرهنگی

حریرچی با اشاره به تعریف فرهنگ گفت: در وهله نخست باید تعریفی از فرهنگ ارایه داد که با تعریف متداول قدیمی بسیار تفاوت کرده است. در گذشته وقتی صحبت از فرهنگ می شد، می گفتیم مجموعه ای از آداب و رسوم و مراسم که تحت عنوان فرهنگ می شناختیم. این تعریف به تدریج تغییر کرد و مسایلی در آن پیش آمد و همانگونه که آگاهی ها و آموزش بیشتر شد، اطلاع رسانی ها هم بیشتر شد و باعث رشد فرهنگ  گردید. در دنیای مدرن امروز این مسایل وسعت پیدا کرده و در مناطق مختلف، فرهنگ های مختلفی مطرح شده  است که ساده ترین آنها فرهنگ آپارتمان نشینی، فرهنگ رانندگی، فرهنگ فرزندپروری و از این قبیل نمونه هاست. پس مجموعه ای از دانسته هایی است که نمی توان گفت به طور صرف از قبل منتقل شده و می بایست طبق همان هم عمل کرد. بر این مبنا باید هر فردی فکر کند، رشد کند و شرایط جامعه این موضوع را به او منتقل کند تا نیازهای امروز برطرف شود.

عمومی بودن بخشی از چالش‌ها در حوزه فرهنگ

این جامعه شناس در خصوص چالش های پیش روی دولت سیزدهم بیان داشت: با توجه به این نوع تغییری که در معنای فرهنگ اتفاق افتاده، این فرهنگ با چالش هایی مواجه است؛ بخشی از این چالش ها عمومی است که شامل ادبیات و هنر و ... می شود که در این حوزه کمبودهای اساسی وجود دارد. ایران قدمت و فرهنگ غنی دارد و در حوزه ادبیات و شعر حرف اول و آخر می زد اما امروز شرایطی پیش آمده که به بهانه های مختلف پس زده شده است. پس آن چیزی که می توانست عام جامعه را نمایندگی کند، کنار زده شد و یکسری مسایل در حوزه فرهنگ، تحمیل شد و گفتند همه چیز همین است.

لزوم انجام کارهای کارشناسی توسط رسانه ها

این استاد دانشگاه در خصوص چالش دیگر حوزه فرهنگ خاطرنشان ساخت: متاسفانه در حوزه فرهنگ، کشور با نوعی انفصال مواجه شده است که این اتفاق در بخش های مختلف فرهنگ هم افتاده است که بیشترین نقش هم رسانه های کمپانی محور دارند که باعث شدند فرهنگ مردم رشد پیدا نکند. پس می بایست یک سازمانی باشد که در بخش های مختلف فرهنگی پاسخگوی مردم باشد و باعث رشد اطلاعات و آگاهی های مردم شود. یکی از بزرگترین سازمان های کشور که در زمینه فرهنگی موثر بوده، صدا و سیما است. این سازمان می بایست تولیداتی که دارد به گونه ای باشد که مردم از آن حمایت کنند، می بایست فرهنگ جامعه ما را نشان دهد اما عملاً این اتفاق نمی افتد و برنامه های صدا و سیما بیشتر مربوط به زندگی های لاکچری است و لوکیشن های لاکچری دارد. در صورتی که صدا و سیما می بایست به میان مردم برود، البته نباید فقط محرومیت ها را نشان دهد بلکه در کشور فرهنگ های مختلفی وجود دارد که می تواند به نمایش بگذارد.

حریرچی در ادامه افزود: صدا و سیما به عنوان یک سازمان در حوزه فرهنگ، می بایست با برنامه های خود بسیاری از هنرمندان که در کشور پس زده شده اند را جذب کند. در صورتی که می بایست در این حوزه کارهای کارشناسی انجام شود تا از یک طرف باعث رشد مردم شود و از طرفی دیگر آگاهی آنها را بالا ببرد.

آسیب هایی از فرهنگ فقر تا فرهنگ سیاسی

این جامعه شناس از چالش دیگری در حوزه فرهنگ نام برد و اظهار داشت: چالش دیگری که در حوزه فرهنگ در کشور وجود دارد، یک اصطلاحی به نام فرهنگ فقر است. این فرهنگ بسیار نا امید کننده و صدمه زننده است؛ یعنی یک نفر که دردمند است و مشکلاتی دارد، آنچنان تصور می کند که امیدی به روشنایی ندارد. پس مسوولان می بایست با رفتاری که از خودشان بروز می دهند و عملکردهایی که دارند، این احساس را از میان ببرند تا آن چیزی که اسمش فرهنگ فقر گذاشته می شود در جامعه وجود نداشته باشد. وقتی این اتفاق عملی شود آن فردی که فقیر است احساس نا امیدی و تحقیر نمی کند و می داند که حمایت می شود. همه فرهنگ در حوزه مادی نیست بلکه بخشی از آن به اندیشه انسان ها مربوط می شود و بر روی دید آنها تاثیر می گذارد.

این استاد دانشگاه  گفت: چالش دیگر حوزه فرهنگ، فرهنگ سیاسی است؛ فرهنگ سیاسی کشور که می بایست آگاهی هایی به مردم بدهد تا بدانند که حق خودشان چیست؟ در شرایط فعلی چیزی که بر روی آن تاکید می شود این است که به مردم می گویند مقاومت کنید، چه کسی باید مقاومت کند؟ عده ای در خانه های چند میلیاردی خود نشسته اند و فقط به مردم می گویند مقاومت کنید. این مقاومت علاوه بر اینکه گسست طبقاتی ایجاد کرده، در کنار آن موجب نا امیدی گسترده در میان مردم شده است. عده ای کمی در اوج رفاه زندگی می کنند و بیشتر مردم کارشان از فقر گذشته و تخریب می شوند و به آنها می گویند شما مقاومت کنید تا عده ای که در بالا نشسته اند، زندگی کنند.

حریرچی در پایان یادآور شد: آن چیزی که جامعه در مجموع در حوزه فرهنگ می پسندد و قبول دارد، باید مورد احترام قرار بگیرد. برای نمونه آن چیزی که باعث شادی مردم می شود و از آن لذت می برند و اینگونه مسایل می بایست به آن توجه کرد.