بحران کم‌آبی و خشکسالی بسیار جدی‌تر از حد تصور است؛ با این حال بسیاری از افراد ناآگاه این معضل را شوخی می‌پندارند و کوچکترین دغدغه‌ای در مورد هدر رفتن آب ندارند.

هنگامی‌ که در کوچه‌ها قدم می‌زنیم، بعید است حداقل یک نفر را نبینیم که در حال شستن ماشین یا پارکینگ با آب تصفیه شده شهری نباشد. اگر کمی جسارت داشته باشیم و دغدغه بی‌آبی و محیط زیست آزارمان دهد، شانس خود را امتحان می‌کنیم و مودبانه با مقدمه‌ای کوتاه درباره کم‌آبی و اینکه این میراث گرانبها برای فرزندانمان است؛ از وی خواهش می‌کنیم که از آب آشامیدنی برای شستن ماشین، پارکینگ و حیاط استفاده نکند. اگر خیلی خوش‌شانس باشیم و مکالمه به دعوا نیانجامد، به احتمال زیاد یکی از این دو عبارت را می‌شنویم: "به شما مربوط نیست" یا "پولش را می‌دهم"!

به عنوان یک شهروند که هر روز با مشغله‌های مختلفی درگیر هستیم، ترجیح می‌دهیم ترک معرکه کنیم و حرمت خودمان را نگه داریم، ولی تا ساعت‌ها در ذهن با این فرد ناآگاه و سطحی‌نگر بحث می‌کنیم.
آیا تو می‌دانی بهای واقعی آب چقدر است؟
آیا می‌دانی کشور ما جزو معدود مناطقی است که در اکثر نقاط آن آب آشامیدنی به راحتیِ بازکردن شیر آب در اختیار قرار نمی‌گیرد؟
آیا می‌دانی بدون آب نهایتا یک روز زنده می‌مانی؟
آیا می‌دانی در بسیاری نقاط کشور مردم در حسرت یک لیوان آب سالم و گوارا هستند؟ و خیلی سوالات دیگر...
نمی‌دانم چطور می‌توان به این افراد آموخت که باید آب را گرامی‌ بداریم،‌ در مصرفش محتاط باشیم، مراقبش باشیم.

آمار و ارقام بسیار وحشتناک‌تر از تصور ماست

سازمان ملل متحد گزارشی موسوم به «ارزیابی جهانی کاهش خطر بلایا: گزارش ویژه خشکسالی سال ۲۰۲۱» را منتشر کرده است که نشان می‌دهد در قرن حاضر حداقل ۱.۵ میلیارد نفر تحت تاثیر خشکسالی قرار گرفته‌اند و خسارات ناشی از این وضعیت بالغ بر ۱۲۴ میلیارد دلار ارزیابی شده است. البته در این ارزیابی خسارات وارد شده به بسیاری از کشورهای در حال توسعه ارزیابی نشده است و انتظار می‌رود خسارت واقعی بسیار بیش‌تر از این مبلغ باشد.
در طول سال‌های آینده بخش عمده ساکنین زمین عمر خود را با نگرانی از کمبود آب سپری خواهند کرد. در دوره‌هایی تقاضا بسیار بیشتر از میزان عرضه آب خواهد شد و کمبود آب عامل اصلی فرسایش خاک و کاهش محصولات بسیاری از مزارع خواهد بود.
بر اساس این گزارش، اکنون خشکسالی به یک بحران جهانی تبدیل شده و تا پایان قرن حاضر به غیر از چند کشور انگشت شمار، سایر کشورهای جهان با خشکسالی دست به گریبان خواهند بود.
ساکنین زمین از پنج هزار سال قبل درگیر خشکسالی بوده‌اند، اما اکنون فعالیت‌های بشر موجب تشدید خشکسالی شده و پیامدهای آن را در مناطق وسیعی از زمین گسترش داده است. افزایش جهانی جمعیت نیز تعداد بیشتری از افراد را در مناطق مختلف زمین تحت تاثیر پیامدهای نامطلوب خشکسالی قرار داده است.

به عنوان یک شهروند با رعایت چه راهکارهایی می‌توانیم در مصرف آب صرفه جویی کنیم؟

-    سیفون سرویس بهداشتی را کنترل کنید تا نشتی نداشته باشد. نشتی سیفون می‌تواند روزانه تا ۳۸۰ لیتر آب را هدر دهد.
-    از انداختن دستمال یا ته سیگار در توالت خودداری کنید. زیرا هربار که از سیفون استفاده می‌کنید ۱۸ تا ۲۵ لیتر آب مصرف می‌شود.
-    یک بطری پلاستیکی پر از شن را به‌گونه‌ای درون سیفون قرار دهید که مانع عملکرد تجهیزات درون آن نشود. با این کار حجم آب ذخیره شده درون سیفون کاهش می‌یابد و روزانه تا ۲۰ لیتر در مصرف آب صرفه‌جویی می‌شود.
-    مدت دوش گرفتن را کوتاه کنید. باز ماندن دوش حمام در هر دقیقه بین ۲۰ تا ۴۰ لیتر آب را هدر می‌دهد.
-    هنگام مسواک زدن، شیر آب را ببندید.
-    هنگام اصلاح صورت شیر آب را ببندید.
-    شیرها و لوله‌ها را کنترل کنید تا نشتی نداشته باشند. حتی یک نشتی کوچک می‌تواند روزانه ۲۰۰ لیتر آب را هدر دهد.
-    ماشین ظرف‌شویی را تنها زمانی روشن کنید که تمام فضای آن با ظروف کثیف پر شده باشد.
-    ماشین لباسشویی را تنها زمانی روشن کنید که تمام حجم آن با لباس کثیف پر شده باشد.
-    هنگام شستشوی سبزیجات شیر آب را ببندید.
-    یک بطری آب خنک در یخچال نگه دارید تا نیازی به باز گذاشتن شیر برای خنک شدن آب نداشته باشید.
-    هنگام شست‌وشوی دستی ظروف، شیر آب را باز نگذارید.
-    باغچه را در ساعات خنک روز و تنها در فواصل زمانی موردنیاز آبیاری کنید.
-    از گیاهان مقاوم در برابر خشکی در باغچه استفاده کنید.
-    برای نظافت پیاده رو، حیاط و پله‌ها از جارو استفاده کنید.
-    از کودکان بخواهید از شلنگ و آب پاش برای بازی استفاده نکنند.
-    لیوان آب را تنها به میزان مورد نیاز پر کنید.

یک چهارم از جمعیت کره زمین تحت تاثیر کمبود شدید آب

بر اساس گزارش جدید انستیتوی منابع جهان، نزدیک به یک چهارم از جمعیت کره زمین تحت تاثیر کمبود شدید آب قرار دارند.
گرمای شدید و خشکسالی‌های طولانی شرایطی هستند که به اعتقاد محققان با تغییرات آب و هوایی زمین بر شدت آن‌ها افزوده می‌شود و در سال ۲۰۱۹ میلادی بخش وسیعی از سطح زمین را تحت تاثیر قرار داده‌اند. در نتیجه منابع آب موجود در بسیاری از مناطق زمین به میزان نگران‌کننده‌ای کاهش یافته است.

محققان انستیتوی منابع جهان با تجزیه و تحلیل اطلاعات مربوط به ۱۳ شاخص مرتبط با آب توانستند میزان کم آبی در سراسر زمین را ارزیابی کنند. بر اساس این بررسی‌ها بیش از یک چهارم جمعیت زمین از جمله مراکز جمعیتی موجود در ۱۷ کشور مختلف، در معرض خطر کمبود شدید آب قرار دارند که ۱۲ کشور از آن‌ها در خاورمیانه و آفریقای شمالی قرار دارند.

این مناطق گرم و خشک هستند، به منابع محدود آب دسترسی دارند و افزایش مستمر تقاضا، موجب تشدید کمبود آب می‌شود. تغییرات آب و هوایی زمین نیز موضوع را پیچیده‌تر می‌کند.

به اعتقاد محققان، کمبود آب بزرگترین بحران موجود در جهان است که کسی حرفی از آن نمی‌زند و پیامدهای آن شامل خطر کمبود غذا، جنگ، مهاجرت و عدم ثبات مالی است. دولت‌ها به منظور محافظت از شهروندان خود در برابر خطر کمبود آب باید زیرساخت‌های سبز را توسعه دهند، از سرزمین‌های بارانی و حوزه‌های آبخیزداری محافظت کنند و از سیستم‌های تصفیه آب سازگار با محیط زیست بهره بگیرند. همچنین لازم است استراتژی‌های کارآمدی را برای تصفیه، استفاده مجدد و بازیافت فاضلاب توسعه دهند.
از : سپیده کاشانی