درآمد
انقلاب اسلامی، تجلی شکوهمند حماسه ای است که در روزگار قحطی انسانیت، صفحه ای زرین را در تاریخ حیات آدمی گشود و صلای خداخواهی، معنویت، آزادی و استقلال را در گوش جان جهانیان طنین انداز کرد.

انقلاب اسلامی ایران، نه تنها سرنوشت کشور را تغییر داد و اسلام را به حکومت نشاند، بلکه بر کشورهای منطقه و قواعد بین المللی و جهانی نیز تأثیر گذاشت و عرف نظام بین المللی را بر هم زد. این انقلاب که معجزه قرن بیستم شمرده می شود، شرنگ مرگ را به کام طاغوتیان ریخت، سلطه را به گورستان سلطنت سپرد و کنگره های کاخ ستم را فروریخت.

در این نوشته کوتاه، برآنیم تا روزشمار وقایع انقلاب را از دهه چهل تا روز پیروزی انقلاب بررسی کنیم.

روزشمار وقایع انقلاب اسلامی

یکشنبه 10 مهر 1340

تصویب قانون انجمن های ایالتی و ولایتی
رژیم پهلوی پس از وفات آیت الله بروجردی، زمینه را برای پاک کردن اسلام از متن فعالیت های مردم ایران مناسب دید و به این دلیل، قانون انجمن های ایالتی و ولایتی را به تصویب دولت و مجلس وقت رساند و آن را در مطبوعات اعلام کرد. در این قانون، قسم به قرآن کریم و شرط مسلمان بودن برای نمایندگان مجلس حذف شده بود و همین سبب اعتراض علمای اسلام و مردم مسلمان گردید.

جمعه 8 آذر 1341

لغو قانون انجمن های ایالتی و ولایتی
با اعتراض علمای اسلام، از جمله آیت الله روح الله خمینی رحمه الله و آیت الله حائری و دیگر علما و حضور گسترده مردم در پشتیبانی از علمای اسلام، پس از مکاتبات و تظاهرات و اعتراض ها، دولت خائن اسدالله علم قانون فوق را ملغی اعلام کرد.

چهارشنبه 19 دی 1341

اعلام انقلاب سفید
رژیم پهلوی و در رأس آن محمدرضا در جهت خواست استعمارگرانه امریکا و همچنین تغییر فکر مردم ایران، دستورالعمل دیکته شده استکبار را که در کشورهای دیگر به اجرا درآمده بود، با عنوان انقلاب سفید به مردم ایران عرضه کرد و آن را به رفراندم گذاشت.

سه شنبه 2 بهمن 1341

تظاهرات مردم در تهران
با تحریم رفراندم از سوی امام خمینی رحمه الله بازار تهران تعطیل شد و مردم در اطراف بازار اجتماع کردند و گروهی به منزل آیت الله خوانساری و آیت الله بهبهانی رفتند.

پنجشنبه 1 فروردین 1342

اعلام عزای عمومی در عید نوروز
امام خمینی رحمه الله برای پاسخ گویی به اقدامات شاه و اطرافیانش، عید نوروز سال 1342 را عزای عمومی اعلام کرد. مردم مسلمان ایران با برافراشتن پارچه سیاه، به ندای ایشان لبیک گفتند و روحانیان از خطر دولت برای اسلام صحبت کردند.

جمعه 2 فروردین 1342

تهاجم رژیم پهلوی به مجلس سوگواری در مدرسه فیضیه
عصر این روز، مراسم عزاداری شهادت امام صادق علیه السلام در مدرسه فیضیه قم برپا بود که سربازان مسلّح و مأموران امنیتی، با محاصره محل و سپس حمله به طلاب مدرسه فیضیه، آنها را از حجره هاشان به بیرون پرتاب کردند و با به شهادت رساندن گروهی از آنان، در تاریکی شب محل را ترک نمودند.

دوشنبه 13 خرداد 1342

دستگیری حضرت امام خمینی رحمه الله
پس از سخنرانی تاریخی امام خمینی رحمه الله در عصر عاشورا که در آن، رژپم پهلوی و ایادی آن را محکوم نمود، نیمه شب کامیون هایی از سربازان و مأموران امنیتی خانه ایشان را محاصره و امام را بازداشت کردند و به تهران بردند. مأموران، امام خمینی رحمه الله را یک روز در باشگاه افسران، نوزده روز در زندان قصر و پس از آن در پادگان عشرت آباد محبوس ساختند.

چهارشنبه 15 خرداد 1342

قیام ملت ایران در اعتراض به دستگیری امام خمینی رحمه الله
پس از اعلام خبر دستگیری امام خمینی رحمه الله مردم قم جلوی خانه آیت الله گلپایگانی و صحن مطهر حضرت معصومه علیها السلام تجمع کردند و با شعار «یا مرگ یا خمینی» از حرم بیرون آمدند، ولی با رگبار مسلسل مواجه شدند و درگیری بسیار شدیدی بین مردم و مأموران به وجود آمد.

در شهرهای دیگر هم درگیری بین مردم و مأموران رژیم پهلوی، سبب به شهادت رسیدن عده زیادی از مردم گشت و رژیم خون آشام پهلوی توانست با اعلام حکومت نظامی و ایجاد وحشت و کشتار وسیع، انقلاب مردم را برای مدتی مهار کند.

جمعه 11 مرداد 1342

آزادی از زندان و بازداشت خانگی امام خمینی رحمه الله
پس از تظاهرات 15 خرداد، رژیم که از عواقب بازداشت امام خمینی رحمه الله هراس داشت، ایشان را از زندان پادگان عشرت آباد به منزلی مربوط به ساواک در داودیه تهران منتقل کرد و آنجا را تحت نظر کامل قرارداد، ولی ساعتی بعد سیل جمعیت به سوی داودیه سرازیر شد.

دوشنبه17 فروردین 1343

آزادی امام خمینی رحمه الله از بازداشت خانگی

امام خمینی رحمه الله پس از نُه ماه بازداشت خانگی ساواک، آزاد شد و روز سه شنبه 18 فروردین 1343 به منزل شخصی خود در قم بازگشت.

شنبه 3 مرداد 1343

تصویب قانون کاپیتولاسیون
بر اساس این قانون، مأموران سیاسی و مُستشاران خارجی در ایران، از تقعیب قانون و جزایی مصون بودند و در صورت ارتکاب جرم یا عمل خلاف قانون، برای بررسی یا محاکمه به کشورشان بازمی گشتند.

رژیم پهلوی از ترس واکنش تند علما و مردم، خبر تصویب این قانون را تا مدتی اعلام نکرد.

دوشنبه 4 آبان 1343

پایداری امام خمینی رحمه الله در برابر کاپیتولاسیون

پس از انتشار خبر تصویب قانون کاپیتولاسیون و پایمال کردن حقوق ملت ایران در برابر خارجی ها، امام خمینی رحمه الله در این روز در سخنرانی ای، مشروح این قانون را برای مردم با عبارت ساده و قابل فهم بیان کرد و آنان را به قیام برای کسب استقلال و حقوق خود فرا خواند.

چهارشنبه 13 آبان 1343

تبعید حضرت امام خمینی رحمه الله به ترکیه
پس از سخنرانی امام خمینی رحمه الله درباره قانون کاپیتولاسیون و هراس حکومت از تکرار حماسه 15 خرداد، رژیم بر تبعید ایشان تصمیم گرفت. از این رو، در شب 13 آبان، خانه ایشان را با صدها کماندو و چترباز مسلح محاصره و پس از دستگیری، امام را به تهران منتقل کردند و مستقیماً به فرودگاه مهرآباد بردند و از آنجا با هواپیما به ترکیه منتقل نمودند و ایشان را به محلی به نام بورسا تبعید کردند.

رژیم برای جلوگیری از قیام مردم، ایران را به اشغال قوای نظامی درآورد و به هیچ کس اجازه خروج از خانه را نمی داد و بدین شکل، توانست از خروش مردم در امان بماند.

پنجشنبه 1 بهمن 1343

اعدام انقلابی حسنعلی منصور
حسنعلی منصور، نخست وزیر شاه، به دست محمد بخارایی اعدام انقلابی شد.

سه شنبه13 مهر 1344

تغییر محل تبعید امام خمینی رحمه الله به نجف اشرف

رژیم شاه با دولت عراق مذاکراتی به عمل آورد و موافقت این دولت را جلب نمود و امام خمینی رحمه الله و فرزندش حاج مصطفی را به عراق و شهر نجف اشرف انتقال داد.

چهارشنبه20 خرداد 1349

شهادت آیت الله سعیدی
آیت الله محمدرضا سعیدی در زندان و شکنجه گاه های رژیم پهلوی به دلیل طرفداری از آیت الله خمینی رحمه الله به دست ساواک به شهادت رسید.

شنبه 7 دی 1353

شهادت آیت الله حسین غفاری
آیت الله حسین غفاری، از شاگردان حضرت امام خمینی رحمه الله در زندان رژیم پهلوی به شهادت رسید.

شنبه15 خرداد 1356

استعفای هویدا از نخست وزیری
امیرعباس هویدا، نخست وزیر سیزده ساله رژیم پهلوی به دلیل فساد و عدم کارآیی دولتش استعفا نمود و جمشید آموزگار در مقام نخست وزیر منصوب گردید.

یکشنبه1 آبان 1356

شهادت حاج آقا مصطفی
حاج سیدمصطفی خمینی، فرزند بزرگ امام خمینی رحمه الله به دست عوامل و مأموران امنیتی ساواک رژیم پهلوی و با همکاری رژیم بعث عراق به شهادت رسید.

شنبه17 دی 1356

مقاله روزنامه اطلاعات و توهین به امام خمینی رحمه الله

به مناسبت سالروز سیاه کشف حجاب، مقاله ای با عنوان «ایران و استعمار سرخ و سیاه» به قلم احمد رشیدی مطلق به چاپ رسید که در آن، به روحانیت و به ویژه امام خمینی رحمه الله اهانت شده بود و نویسنده با وقاحت تمام، ایشان را که تمام وجودش در خدمت اسلام و مردم بود، مستقیماً مورد اهانت قرار داده بود.

یکشنبه 18 دی 1356

واکنش مردم برابر مقاله اطلاعات
موجی از خشم و نفرت سرتاسر ایران را فراگرفت. در قم، مدارس علمیه و نمازهای جماعت تعطیل شد. مردم به طرف منزل علما حرکت کردند تا صدای اعتراض خود را وسعت بخشند.

دوشنبه19 دی 1356

قیام خونین مردم قم
طبق قرار، طلاب همگی جلوی مدرسه علمیه خان و میدان آستانه جمع شدند و به سوی منزل علمای اسلام حرکت کردند و تا ظهر این برنامه و حضور گسترده مردم ادامه داشت، تا اینکه مأموران جلوی مردم قرار گرفتند و به دستور ساواک آنها را به گلوله بستند و تعداد زیادی از مردم بی گناه را به شهادت رساندند.

شنبه29 بهمن 1356

قیام مردم تبریز
به مناسبت چهلم شهدای قم، مردم تبریز به پا خاستند و حرکت آغاز شده را تداوم بخشیدند. در این روز در تبریز عزای عمومی اعلام شد و علمای این شهر مجلس ختم برگزار نمودند و تظاهرات مردم به خاک و خون کشیده شد.

پنجشنبه 10 فروردین 1357

قیام مردم یزد
در این روز، مردم یزد عید را تحریم کردند و برای بزرگداشت شهدای تبریز، خود را مهیا ساختند. در این روز به دعوت آیت الله صدوقی تعطیل عمومی اعلام گشت و مردم به خیابان آمدند، ولی با تمرکز قوای پلیس و ارتش مواجه شدند. تیراندازی آغاز شد و گروهی به شهادت رسیدند و عده زیادی مجروح گردیدند.

جمعه 30 تیر 1357

جشن نگرفتن نیمه شعبان
مردم ایران برای نشان دادن نفرت خویش از رژیم پهلوی، مراسم چراغانی و شادی را در این روز خجسته تحریم کردند.

چهارشنبه25 مرداد 1357

اعلام حکومت نظامی از سوی دولت آموزگار

دولت برای کنترل اوضاع در سطح کشور، در چند شهر اعلام حکومت نظامی کرد.

شنبه 28 مرداد 1357

فاجعه سینما رکس آبادان
رژیم پهلوی برای ارعاب و ایجاد وحشت در میان مردم، دستور به آتش کشیدن سینما رکس آبادان را داد.

یکشنبه5 شهریور 1357

سقوط دولت جمشید آموزگار
در پی رسوایی فاجعه سینما رکس آبادان و عدم توفیق دولت آموزگار در سرکوب مردم و ایجاد اصلاحات در جهت تحکیم رژیم پهلوی، آموزگار از مقام خود استعفا داد و شریف‎امامی مأمور تشکیل دولت گردید.

دوشنبه13 شهریور 1357

راه پیمایی عید فطر
نماز عید فطر با حضور میلیون ها نفر از مردم باایمان تهران برگزار شد و بعد از نماز مردم به راه پیمایی پرداختند.

جمعه 17 شهریور 1357

جمعه سیاه
جمعه هفده شهریور، مردم صبح زود به حرکت درآمدند. در همین هنگام، دولت ساعت شش صبح در تهران و دوازده شهر بزرگ دیگر حکومت نظامی اعلام کرد و مردم که از این امر اطلاع نداشتند، دسته دسته به طرف محل تجمع که میدان ژاله (شهدا) بود، حرکت کردند و در میدان با سربازان سر تا پا مسلح مواجه شدند. در این فاجعه، هزاران نفر در سراسر کشور و از جمله میدان شهدای تهران به شهادت رسیدند.

دوشنبه 10 مهر 1357

هجرت امام خمینی رحمه الله از عراق به کویت
با افزایش فشارها و جلوگیری دولت عراق از فعالیت های سیاسی امام خمینی رحمه الله ایشان به خروج از این کشور تصمیم گرفتند. به همین دلیل، به طرف کویت حرکت کردند، ولی دولت کویت به ایشان مجوز ورود به این کشور را ندادند و امام سه روز بعد به پاریس هجرت نمودند و در تاریخ هفده مهر به دهکده نوفل لوشاتو نقل مکان کردند.

شنبه29 مهر 1357

اعتصاب کارکنان صنعت نفت
با اعتصاب همگانی کارکنان و کارمندان صنعت نفت، پالایشگاه های سراسر کشور در خطر تعطیل شدن قرار گرفت.

شنبه13 آبان 1357

تظاهرات دانش آموزان
تظاهرات دانش آموزان و دانشجویان در مقابل دانشگاه تهران به خاک و خون کشیده شد.

دوشنبه 15 آبان 1357

استعفای شرف امامی
استعفا و سقوط کابینه شریف امامی در پی حوادث خونین سیزده آبان اعلام گردید و تشکیل دولت نظامی به نخست وزیری ژنرال ازهاری اعلام گشت.

شنبه 16 دی 1357

سقوط ازهاری
دولت نظامی ازهاری سقوط کرد و شاهپور بختیار از اعضای جبهه ملی ایران مأمور تشکیل کابینه از طرف محمدرضا پهلوی گردید و به سمت نخست وزیر منصوب شد.

شنبه23 دی 1357

تشکیل شورای انقلاب
به دستور امام خمینی رحمه الله شورای انقلاب تشکیل گردید.

سه شنبه 26 دی 1357

فرار شاه
ایران در این روز غرق در نور و گل و شیرینی بود و مردم فرار محمدرضا پهلوی را جشن گرفتند. شاه که برای فرار خود درمان بیماری را دستاویز قرار داده بود، در حقیقت برای انجام کودتایی دیگر به سبک 28 مرداد 1332 آماده می شد.

پنجشنبه 12 بهمن 1357

امام آمد
ساعت 9 و 27 دقیقه و 30 ثانیه، حضرت امام خمینی رحمه الله پس از پانزده سال تبعید پای بر خاک ایران گذاشت.

سه شنبه17 بهمن 1357

معرفی دولت موقت
 بر اساس پیشنهاد شورای انقلاب، حضرت امام خمینی رحمه الله دولت موقت را به ریاست مهندس مهدی بازرگان به مردم معرفی کرد.

دوشنبه22 بهمن 1357

پیروزی انقلاب اسلامی
تهران صحنه جنگ خونین مسلحانه بین مردم و سربازان طرفدار رژیم پهلوی گردید و با تسلیم تمامی نیروهای نظامی و پیروزی مردم مسلمان ایران، رژیم ستمشاهی پس از 57 سال ظلم و ستم به زباله دان تاریخ پیوست.

منبع: http://www.aviny.com / نویسنده : محمود سوری